Langutelo Lerinene Hi Ntirho

SOCHA leri tinyiketeleke entirhweni wa rona a ri tirha ni hi nkarhi wa swakudya swa ninhlikanhi leswaku ri heta ntirho lowu ndhuna ya rona a yi wu yimele hi mahlo-ngati. Loko vatirhi-kulobye va vuya eswakudyeni swa ninhlikanhi, va ri kume ri wele etafuleni leri a ri tirhela ka rona—ri file.

Ku nga si hela tiawara timbirhi, vatirhi-kulobye va sale va tikhome nomu wa le hansi loko ndhuna ya vona yi ba riqingho yi ku: “I khombo eka leswi humeleleke ———, kambe ndzi lava un’wana loyi a nga ta teka ntirho wakwe mundzuku nimpundzu!” Sweswo swi endle leswaku lava hlaleleke va tivutisa va ku, Xana ntirho lowu socha leri a ri wu endla hi wona ntsena lowu a wu endla leswaku ri va ra nkoka?

Ntokoto lowu wa xiviri wu kombisa ntiyiso wa leswaku—hakanyingi munhu u tekiwa a ri wa nkoka ntsena hi leswi a swi endlelaka muthori wakwe. Leswi swi nga ha endla leswaku munhu a tivutisa: Xana ndzi hanyela ku tirha, kumbe ndzi tirhela ku hanya? Xana ndzi tihoxa ekhombyeni ra swilo swihi hikwalaho ka ntirho wanga?

Ku Endla Swiboho Hi Vutlhari

Swiboho swimbirhi leswi van’wana va swi tekaka swi ri swa nkoka ngopfu hakanyingi swi endliwa hi magugu—ku hlawula munghana wa vukati ni ku hlawula ntirho. Khale, ntirho swin’we ni vukati a swi langutiwa swi ri nchumu wa vutomi hinkwabyo. Hikwalaho, a swi hlawuriwa hi vurhon’wana. Hakanyingi, a ku komberiwa xitsundzuxo eka vanghana lava kuleke kumbe eka vatswari.

Kambe, hakanyingi namuntlha vanhu va tala ku hlawula vanghana va vukati ntsena hi ku ya hi ku languteka ka vona, va vula leswaku loko swilo swo famba ximatsi, va ta lava un’wana. Hilaha ku fanaka, vanhu vo tala va hlawula ntirho ntsena hi leswi wu vonakaka wu ri wa manyunyu, a va na mhaka ni makhombo lawa va nga ha langutanaka na wona. Loko va ehleketa hi swiphiqo leswi nga ha vaka kona, va tala ku swi bakanya hi ku hatlisa va ku, ‘Ndzi ta swi kota ku langutana na swona.’

Khombo ra kona, vavasati lava tshamaka ematikweni lama nga evuswetini va tala ku kokiwa hi swinavetiso swa mintirho, leswi va tshembisaka leswaku va ta hanya vutomi bya manyunyu ematikweni man’wana. Kambe loko va ku ga, ematikweni wolawo, hakanyingi va rhumeriwa etindhawini ta tinghwavava laha ntirho wa vona wa ku va tinghwavava wu biheke ku tlula vutomi lebyi a va byi hanya eku sunguleni. Vuhlonga bya manguva lawa lebyi nyenyetsaka i “ntungu lowu nga taka wu nga heli,” hi ku ya hi xihloko xa World Press Review.

Xana vanhu va nga ha wela entlhan’wini wa ku amukela ntirho lowu vonakaka wu ri kahle kutani va hetelela va endla ntirho lowu va endlaka va tivona va ri mahlonga? Leswi swi endlekile hakunene! Hi xikombiso, tikhampani tin’wana ti tshembisa vatirhi va tona mimbuyelo yo hlamarisa swinene. Leswi swi nga ha katsa makamara yo wisela eka wona lama nga ha tirhisiwaka hi ndyangu ni vanghana, ku va lunghisela movha mahala swin’we ni ku va hlantswela mpahla emuchinini, ku va rhumela eka dokodela wa meno la nga kwala kusuhi, ku endla vutiolori mahala swin’we ni ku va hakelela swakudya leswi va swi dyaka eswitolo swo durha.

Muviki wa mahungu Richard Reeves wa vika: “Khampani yin’wana yi qache munhu la nga ta langutela xigangu xa mutirhi wa yona loyi a a bohekaka ku tirha tiawara to tala ngopfu.” Kambe u fanele u tivonela! Wa hlamusela: “Tifeme leti ti endla makungu ya ku ku olovisela vutomi, kambe ku ni xipimelo xin’we—u fanele u tinyikela eka tona; u tirha tiawara ta 18 exikarhi ka vhiki ni hi mahelo-vhiki, u dya, u endla vutiolori, u tlanga hambi ku ri ku etlela ehofisini leswaku u bindzurisa tona.”

Ku Hlawula Swin’wana Swo Antswa

Xivuriso xa khale xi ri: “Mbyana leyi hanyaka ya antswa swinene ku ri ni nghala leyi feke.” (Eklesiasta 9:4) Xivuriso lexi xi tlakusa xivutiso lexi, Xana ndzi fanele ndzi titshika ndzi vabya kumbe ndzi fa hikwalaho ka ntirho wa mina? Leswaku va hlamula xivutiso xexo, vanhu vo tala va tlhele va kambisisa xiyimo xa vona naswona va kume ndlela yin’wana yo tikhathalela—ni ku khathalela mindyangu loko va ri na yona—swin’we ni ku hanya vutomi byo tsakisa, lebyi nga ni xikongomelo.

I ntiyiso, hakanyingi ku endla leswi swi lava leswaku hi pima swilo leswi hi swi lavaka, hi tlhela hi kambisisa swilaveko swa hina, ematshan’weni yo khathala hi swilo leswi hi swi navelaka ntsena. Lava va lavaka xikhundlha ni ndhuma va nga ha bakanya vutomi lebyi nga exiringanisweni lexinene, va tlhela va teka vanhu lava hanyaka vutomi byo tano va ri swiphukuphuku. Kambe, i yini hakunene lexi nga xa nkoka evuton’wini? Xana wa ha ku ehleketisisa hi mhaka leyi?

Hosi yo tlhariha Solomoni, la tsaleke xivuriso lexi tshahiweke laha henhla a a kume swilo swo tala ngopfu leswi vonakaka, kumbexana ku tlula vanhu hinkwavo. Kambe loko a katsakanya swilo leswi swi nga swa nkoka hakunene, u tsale leswi a ri ehansi ka ku huhuteriwa hi Xikwembu: “Loko hinkwaswo swi twiwile, makumu ya mhaka hi lawa: Chava Xikwembu xa ntiyiso u hlayisa swileriso swa xona. Hikuva leyi hi yona mfanelo hinkwayo ya munhu.”—Eklesiasta 12:13.

Hi nkarhi lowu fanaka, Solomoni a a teka ntirho wu ri wa nkoka. U tsarile: “A ku na nchumu xo antswa ku tlula leswaku [munhu] a dya ni ku nwa, a endla leswaku moya-xiviri wakwe wu vona leswinene hikwalaho ka ku tikarhata kakwe.” (Eklesiasta 2:24) Yesu Kreste, ku nga Solomoni Lonkulu, na yena a a teka ntirho wu ri wa nkoka, ku fana ni Tata wakwe wa le tilweni. Yesu u te: “Tata wa mina u ya emahlweni a tirha ku fikela sweswi, na mina ndzi ya emahlweni ndzi tirha.”—Yohane 5:17; Matewu 12:42.

Kambe, sweswi munhu a nga ha hanyi malembe yo tala. (Pisalema 90:10) Kambe Kreste a a swi tiva leswaku vutomi lebyi nga heriki emisaveni byi ta kumiwa ehansi ka ku fuma ka Mfumo, lowu a dyondziseke valandzeri vakwe leswaku va wu khongelela. Hi yona mhaka leyi a khutazeke leswi eDyondzweni yakwe leyi dumeke ya le Ntshaveni: “Kutani, hambetani mi lava mfumo ni ku lulama ka [Xikwembu] ku sungula, xisweswo swilo leswin’wana hinkwaswo mi ta engeteleriwa swona.”—Matewu 6:9, 10, 33.

Bibele yi tshembisa leswi malunghana ni vutomi ehansi ka ku fuma ka Mfumo: “Kunene va ta aka tindlu va tshama eka tona; kunene va ta rima masimu ya vhinya va dya mihandzu ya wona. A va nge aki kutani ku tshama un’wana; . . . ntirho wa mavoko ya vona, vahlawuriwa va mina va ta wu tirhisa hi xitalo.”—Esaya 65:21, 22.

Mawaku ntshembo lowunene swonghasi—ku tsakela vutomi lebyi nga heriki, leswi katsaka ntirho lowu nga ni xikongomelo naswona wu vuyerisaka! Loko ho kambisisa kahle xiyimo xa hina, hi nga ha kuma leswaku hi fanele hi cinca tindlela tin’wana leti hi endlaka swilo ha tona leswaku hi ta papalata khombo leri nga ha hi welaka, leri nga ha endlaka leswaku hi nga byi kumi ‘vutomi bya xiviri’—vutomi lebyi taka ehansi ka Mfumo wa Xikwembu. (1 Timotiya 6:19) Onge hi nga swi kombisa hi ntirho wa hina kumbe hi xin’wana ni xin’wana lexi hi xi endlaka, leswaku ha n’wi xixima Loyi a hi nyikeke vutomi.—Vakolosa 3:23.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 28, 29]

Ehansi ka Mfumo wa Xikwembu, vanhu va ta tsakela ntirho lowu sirhelelekeke naswona wu vuyerisaka