Nkarhi Lowu Vuhlonga Byi Nga Ta Hela Ha Wona!

NTSHUNXEKO! Lawa i marito lama tsakisaka munhu. Vanhu va lwile va tlhela va xaniseka, va ponile kasi van’wana va file, va ri karhi va lava ntshunxeko. Kambe, lexi twisaka ku vava hileswi van’wana va endleke tano, kambe va nga yi fikeleli pakani ya vona. Xana wu kona ntshembo wa ku ntshunxeka evuhlongeni—ntshembo lowu nga taka wu nga heleli eku pfilunganyekeni ni gome? Ina, wu kona.

Muapostola Pawulo u huhuteriwe leswaku a tsala xitshembiso xa Xikwembu, lexi nge: “Ntumbuluko hi woxe na wona wu ta ntshunxiwa evuhlongeni bya ku onhaka kutani wu va ni ntshunxeko lowu vangamaka wa vana va Xikwembu.” (Varhoma 8:21) Xana hi nga tiyiseka njhani leswaku hakunene Xikwembu xi ta tisa “ntshunxeko lowu vangamaka”? Hi nga tiyiseka loko hi kambisisa matimu, hi vona ndlela leyi Xikwembu xi tirhisaneke ha yona ni vanhu.

Bibele yi ri: “Laha moya wa Yehovha wu nga kona, ku ni ntshunxeko.” (2 Vakorinto 3:17) Ina, moya wa Xikwembu kumbe matimba ya xona lama tirhaka, ma ni ntamu swinene. Se ku hundze nkarhi wo leha xi ri karhi xi ma tirhisa ku nyikela ntshunxeko hi tindlela to tala. Njhani? Phela, hi fanele hi tsundzuka leswaku ku ni vuhlonga byo hambana-hambana. Ana se hi bule hi vuhlonga byin’wana byo vava ngopfu, laha lava nga ni matimba va sindzisaka lava tsaneke leswaku va va mahlonga hi ku tirhisa madzolonga. Kambe a hi kambisiseni vuhlonga byin’wana.

Vanhu va nga ha tiendla mahlonga ya swidzidzirisi swo hambana-hambana, swin’wana swa swona, swa tika ku swi tshika. Naswona vanhu va nga ha va mahlonga ya mavunwa ni vukanganyisi, va lawuriwa hi tidyondzo ta mavunwa. Khombo ra kona, ku ni vuhlonga byin’wana lebyi khumbaka un’wana ni un’wana wa hina—ku nga khathariseki leswaku ha swi tiva kumbe a hi swi tivi—naswona vuyelo bya kona byi ni khombo swinene. Kambe, hambileswi hi katsaka vuhlonga byo hambana-hambana eka bulo leri, sweswo a swi vuli leswaku hi byi teka byi ringana. A byi ringani nikatsongo. Nilokoswiritano, byi ni vuyelo lebyi fanaka. Eku heteleleni, Xikwembu xa ntshunxeko xi ta tiyiseka leswaku vuhlonga lebyi byo hambana-hambana bya herisiwa eka vanhu.

Loko Munhu A Va Hlonga Ra Swilo Leswi Godzombelaka

Loko buku leyi nge When Luck Runs Out yi hlamusela mukhuva wa ku gembula, yi ri: “I vuvabyi lebyi endlaka leswaku loko munhu a ehleketa hi ku ya gembula, a nga siveriwi hi nchumu. Moya lowu wu n’wi susumeta hi matimba naswona wu lava leswaku a teka goza hi nomu lo . . . kukondza wu n’wi hlula, naswona hakanyingi, wu herisa hinkwaswo leswi nga swa nkoka evuton’wi byakwe.” A nga kona la tivaka leswaku i vangani vanhu lava hundzukeke mahlonga ya ku gembula. Xiringaniso xa tiko rin’we ntsena, ku nga United States, xi kombisa leswaku i vanhu va kwalomu ka timiliyoni ta tsevu.

Nhlayo ya vanhu lava hanyaka hi byala yi nga ha ringana ni leyi, kumbe yi va ehenhla ka yona, naswona etindhawini tin’wana yi le henhla ngopfu. Etikweni rin’wana lerikulu, hafu ya vanhu lavakulu va lawuriwa hi byala hi ndlela yo karhi. Ricardo, la veke xindzendzele ku ringana malembe ya 20, wa hlamusela leswaku swi njhani ku lawuriwa hi byala: “Loko u pfuka ntsena, miri wa wena wu lava byala leswaku u susa babalaza, u rivala swiphiqo swa wena kumbe leswaku u va ni xivindzi xo langutana ni vutomi. U hundzuka xilovekelo, kambe u ringeta ku kanganyisa van’wana, va vona onge swilo hinkwaswo swi famba kahle.”

A hi byala ntsena lebyi hundzulaka vanhu mahlonga. Emisaveni hinkwayo, ku ni vanhu vo tala ngopfu lava swi tirhisaka hi ndlela yo biha swidzidzirisi leswi nga riki enawini. Tlhandlakambirhi, vanhu van’wana va kwalomu ka 1,1 wa magidi ya timiliyoni va dzaha fole—ku nga rona ri nga ni nchumu lowu godzombelaka ngopfu ku tlula swidzidzirisi hinkwaswo. Vanhu vo tala va nga swi tsakela ku tshika ku dzaha, kambe se va hundzuke mahlonga ya fole. Xana Yehovha u tikombise a ri Muntshunxi wa vanhu evuhlongeni byo tano lebyi nga ni matimba?a

Ehleketa hi xikombiso xa Ricardo. Ricardo u ri: “Emalembeni ya kwalomu ka khume lama hundzeke, ndzi swi lemukile leswaku byala a byi lawula vutomi bya mina. A byi ndzi vangela swiphiqo evukatini bya mina, entirhweni wa mina ni le ndyangwini wa mina, naswona ndzi swi lemukile leswaku loko bya ha ndzi lawula, a ndzi nge swi koti ku tlhantlha swiphiqo swa mina. Loko ndzi dyondza Bibele, ndzi swi lemukile leswaku ndlala—ya nyama ni ya moya—yi hlasela munhu la nwaka ngopfu. (Swivuriso 23:20, 21) A ndzi lava ku va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu, naswona swikhongelo swa mina leswi humaka embilwini, swo kombela leswaku Xikwembu xi ndzi pfuna, swi ndzi pfunile leswaku ndzi tikambisisa. Wanuna un’wana u dyondze na mina Bibele kutani ndzi swi vona leswaku i munghana wa nkoka swinene. Loko ndzi tlhelela ebyaleni, a nga ndzi helelanga mbilu, kambe hi xivindzi u ndzi kombise ndlela leyi Xikwembu xi lavaka leswaku Vakreste va hanya ha yona.”

Sweswi Ricardo u titwa a ntshunxeke ngopfu evuhlongeni byebyo. Wa pfumela leswaku eku sunguleni, a a tshamela ku rhetemuka, a tlhelela ebyaleni. U ri: “Hambiloko ndzi va ni swiphiqo swo tano, ku navela ka mina ku tirhela Yehovha hi ku tshembeka, swin’we ni ku seketeriwa hi nkatanga ni Vakreste-kulorhi, swi ndzi pfunile leswaku ndzi lawula xiyimo lexi. Ndzi wu langutele hi mahlo-ngati nkarhi lowu Xikwembu xi wu tshembiseke, lowu ‘ku nga ta va ku nga ri na munhu la vulaka leswaku, “ndza vabya”’ naswona vudakwa byi nga ta va byi ri nchumu wa nkarhi lowu hundzeke. Enkarhini lowu, ndzi ta ya emahlweni ni nyimpi ya mina ya siku ni siku leswaku ndzi nyikela miri wa mina wu va ‘xitlhavelo lexi hanyaka, xo kwetsima ni lexi amukelekaka eka Xikwembu.’”— Esaya 33:24; Varhoma 12:1.

Emisaveni hinkwayo, vanhu vo tala swinene va swi vonile leswaku Xikwembu xi va pfunile loko va ri karhi va lwela ku ntshunxeka eka swigodzomberi swo hambana-hambana. I ntiyiso leswaku na vona va hoxe xandla swinene eka vuhlonga bya vona, kumbexana hi ku titshika va hluriwa hi mintshikilelo ni miringo yo hambana-hambana. Hambiswiritano, va kume leswaku Yehovha i Muntshunxi la lehisaka mbilu swinene. U tiyimiserile ku pfuna ni ku tiyisa hinkwavo lava lavaka ku n’wi tirhela hi mbilu hinkwayo.

“Ntiyiso Wu Ta Mi Ntshunxa”

Ku vuriwa yini hi ku va hlonga ra mavunwa ni vukanganyisi? Yesu Kreste wa hi tiyisekisa leswaku hi nga ntshunxeka ni le ka sweswo. U te: “Loko mi tshama eritweni ra mina, hakunene mi vadyondzisiwa va mina, naswona mi ta tiva ntiyiso, kutani ntiyiso wu ta mi ntshunxa.” (Yohane 8:31, 32) Loko a vula marito lawa, vayingiseri va yena vo tala a va ri mahlonga ya milawu leyi sekeriweke eka ndhavuko wa Vafarisi. Entiyisweni, Yesu u vule leswi malunghana ni varhangeri va vukhongeri va le sikwini rakwe: “Va bohelela mindzhwalo yo tika va yi tlhandleka emakatleni ya vanhu, kambe vona hi voxe a va tiyimiselanga ku yi susumeta hi ritiho ra vona.” (Matewu 23:4) Tidyondzo ta Yesu ti ntshunxe vanhu evuhlongeni byo tano. U paluxe mavunwa ya vukhongeri, a tlhela a vula leswaku ma sungule kwihi. (Yohane 8:44) Naswona u sive mavunwa wolawo hi ntiyiso, a hlamusela kahle leswi Xikwembu xi swi languteleke eka vanhu.—Matewu 11:28-30.

Ku fana ni vadyondzisiwa va Yesu, vanhu vo tala namuntlha va kuma leswaku hi ku pfuniwa hi Xikwembu, va nga swi kota ku ntshunxeka eka mavunwa ya vukhongeri ni le ka mindhavuko ya mavunwa leyi yi va hundzuleke mahlonga. Endzhaku ko dyondza ntiyiso lowu phyuphyisaka wa Bibele, va tikuma va nga ha va chavi vanhu lava feke, a va ha chavi ku xanisiwa hilaha ku nga heriki endzilweni wa tihele, naswona a va ha boheki ku humesa mali leyi va yi kumeke hi ku kulula va n’watseka leswaku va hakela mintirho ya vukhongeri, leyi endliwaka hi vafundhisi lava va vulaka leswaku va yimela Kreste—loyi a vuleke a ku: “Mi amukele mahala, nyikani mahala.” (Matewu 10:8) Tlhandlakambirhi, ntshunxeko lowukulu ngopfu wu kwala nyongeni.

Vuhlonga Lebyi Tumbeleke Ngopfu

Xiya ndlela leyi Yesu a byi hlamuselaka ha yona vuhlonga lebyi tumbeleke ngopfu, lebyi hi vulavuleke ha byona eku sunguleni, lebyi khumbaka vanhu hinkwavo, vavanuna, vavasati ni vana laha misaveni: “Hakunene ndzi tiyisile ndzi ri eka n’wina, Muendli un’wana ni un’wana wa xidyoho i hlonga ra xidyoho.” (Yohane 8:34) I mani la nga vulaka leswaku a nga dyohi? Hambi ku ri muapostola Pawulo u pfumerile: “Leswinene leswi ndzi swi navelaka a ndzi swi endli, kambe leswo biha leswi ndzi nga swi naveliki hi swona leswi ndzi hanyaka hi swona.” (Varhoma 7:19) Hambileswi a nga riki kona la nga tintshunxaka exidyohweni, kambe sweswo a swi vuli leswaku hi ta tshama hi ri mahlonga ya xidyoho.

Yesu u tiyisekise vadyondzisiwa vakwe a ku: “Loko N’wana a mi ntshunxa, mi ta ntshunxeka hakunene.” (Yohane 8:36) Loko xitshembiso lexi xi hetiseka, vanhu va ta ntshunxeka hakunene eka vuhlonga byo hambana-hambana lebyi va vavisaka. Leswaku hi twisisa ndlela leyi hi nga ntshunxekaka ha yona, hi fanele hi rhanga hi kambisisa leswaku swi tise ku yini leswaku hi va mahlonga.

Bibele yi paluxa leswaku Xikwembu xi vumbe vanhu va ri ni ntshunxeko wo tihlawulela, va nga voyamelanga exidyohweni. Kambe n’wana wa Xikwembu wa moya la nga vonakiki, la nga ni vutianakanyi, a a lava ku lawula vanhu, ku nga khathariseki maxangu lamakulu lama a va ta wela eka wona. Leswaku yi hetisisa xikongomelo xexo, ntsumi leyi yo xandzuka, leyi endzhakunyana yi vitaniweke Sathana Diyavulosi, yi endle leswaku vatswari va hina vo sungula, Adamu na Evha, va fularhela Xikwembu. Endzhaku ka loko Adamu a honise swiletelo leswi kongomeke swa Xikwembu, a nga vanga mudyohi ntsena kambe u hundzisele ku nga hetiseki ni rifu eka vana vakwe hinkwavo. (Varhoma 5:12) Eku heteleleni, Sathana u hundzuke “mufumi wa misava” kutani ‘xidyoho ni rifu swi fume vanhu.’—Yohane 12:31; Varhoma 5:21; Nhlavutelo 12:9.

Xana hi nga wu kuma njhani ntshunxeko? Loko hi va vadyondzisiwa va Yesu, hi nga vuyeriwa eka rifu ra xitlhavelo ra Kreste, leri nga ni matimba ya ku “herisa la nga ni tindlela to vanga rifu, ku nga Diyavulosi” ni ku “ntshunxa hinkwavo lava hikwalaho ko chava rifu a va ri evuhlongeni vutomi bya vona hinkwabyo.” (Vaheveru 2:14, 15) Ehleketa ha swona—ku ntshunxiwa evuhlongeni bya xidyoho ni rifu! Xana a swi tsakisi ku tiva leswaku hi nga ntshunxiwa eka swilo sweswo?

Kambe, ku vuriwa yini hi vuhlonga lebyi hi buleke ha byona eku sunguleni? Xana ku nghenisiwa ka vanhu evuhlongeni hi nkani swi ta kala swi hela?

Xisekelo Lexi Tiyeke Xa Ntshembo

Hakunene ha tshemba leswaku vuhlonga byo biha byi ta herisiwa. Ha yini? Ehleketa hi mhaka leyi: Enkarhini lowu hundzeke, Yehovha Xikwembu hi yena loyi a a tiyiseka leswaku vanhu hinkwavo lava nga evuhlongeni va ntshunxeka. Swi nga ha endleka wa ma tiva matimu lawa.

Rixaka ra Israyele a ri endliwe mahlonga etikweni ra Egipta, ri sindzisiwa ku tirha bya mbhongolo, naswona ri khomiwa hi ndlela ya tihanyi. Ri huwelele eka Xikwembu, ri kombela mpfuno, naswona hikwalaho ka musa wa xona lowukulu, xi ri yingisile kutani xi teka goza. Hi ku tirhisa Muxe na Aroni leswaku va n’wi vulavulela, Yehovha u humese xileriso xa leswaku Muegipta la vuriwaka Faro a ntshunxa Vaisrayele. Eku heteleleni, Xikwembu xi endle leswaku Faro a va tshika va famba. Hiloko Vaisrayele va kuma ntshunxeko!—Eksoda 12:29-32.

Leri i rungula ro tsakisa, a hi swona ke? Kambe u nga ha lava ku tiva leswaku ha yini Xikwembu xi nga endlanga leswi fanaka eminkarhini ya manguva lawa. Ha yini xi nga nghenelelanga etimhakeni ta vanhu kutani xi herisa vuhlonga? Tsundzuka, ‘vanhu a va fumiwi’ hi Yehovha—va fumiwa hi Sathana. Hikwalaho ka mintlhontlho leyi sunguriweke le ku sunguleni aEdeni, Yehovha u pfumelele Nala lowo homboloka leswaku a fuma swa xinkarhana. Vuhlonga, ntshikilelo ni tihanyi, hi swona leswi mfumo wa Sathana wu tiviwaka ha swona. Mfumo wa vanhu wu ve ni matimu yo biha hikwalaho ka nkucetelo wolowo. Bibele yi katsakanya matimu wolawo hi marito ma nga ri mangani: ‘Munhu u fume munhu ku n’wi endla swo biha.’—Eklesiasta 8:9.

Kambe u ta fuma ku fikela rini? Bibele yi hlamusela leswaku hi hanya “emasikwini yo hetelela,” enkarhini lowu vutianakanyi ni makwanga swi nga ta va swi tinyike matimba. (2 Timotiya 3:1, 2) Sweswo swi vula leswaku ku nga ri khale, Mfumo wa Xikwembu, lowu Yesu a hi dyondziseke leswaku hi wu khongelela, wu ta endla leswaku ku va ni vanhu vo lulama, lava va nga taka va nga endliwi mahlonga. (Matewu 6:9, 10) Yesu Kreste, Hosi leyi Xikwembu xi yi toteke, u ta teka goza ra ku kukula vuhlonga hinkwabyo kukondza ku herisiwa nala wo hetelela, ku nga rifu.—1 Vakorinto 15:25, 26.

Loko siku rero ri fika, vanhu lavo tshembeka va ta swi vona leswaku ku ntshunxiwa ka vanhu va Xikwembu evuhlongeni bya le Egipta, a ko va xikombiso lexitsongo xa ntshunxeko lowukulu lowa ha taka. Ina, hi nkarhi wa kona “ntumbuluko hi woxe na wona wu ta ntshunxiwa evuhlongeni bya ku onhaka.” Eku heteleleni, vanhu hinkwavo va ta swi kota ku wu tsakela hi ku helela “ntshunxeko lowu vangamaka wa vana va Xikwembu.”—Varhoma 8:21.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Vanhu lava ringaniseriwaka eka timiliyoni ta tsevu va hundzuke mahlonga ya ku gembula le United States ntsena

[Swifaniso leswi nga eka tluka 23]

Vanhu van’wana va ntsandza-vahlayi va hundzuke mahlonga ya swidzidzirisi, byala ni fole

[Swifaniso leswi nga eka tluka 24, 25]

Ku fana na Ricardo, vanhu va magidi va pfuniwe hi Xikwembu leswaku va ntshunxeka eka vuhlonga lebyi a va ri eka byona

[Swifaniso leswi nga eka tluka 26]

Tanihi leswi Vaisrayele va khale va ntshunxiweke evuhlongeni, ku nga ri khale, vagandzeri va ntiyiso va Xikwembu va ta kuma ntshunxeko lowukulu ngopfu