Ku Cinca-cinca Ka Fexeni

KU NGA KHATHARISEKI leswaku ha swi xiya kumbe e-e, swiboho leswi hi swi endlaka malunghana ni leswi hi nga ta swi ambala, swi lawuriwa hi fexeni hi ndlela yo karhi. Kahle-kahle, fexeni hi yona yi endlaka leswaku ku xavisiwa swiambalo swo karhi.

Hambi ku ri swiambalo leswi sweswi hi nga ha swi tekeliki enhlokweni, swi tshame swi va efexenini enkarhini lowu hundzeke. Hi xikombiso, ku ambala hembe ni thayi eka vavanuna a swi ri efexenini eka lembe xidzana leri nga hundza. Naswona jezi ra vavasati ri nghene efexenini le ndzhaku hi va–1920.

Ku ni swilo swimbirhi leswi khutazaka fexeni—i ku ambala nchumu lowuntshwa lowu nga tolovelekangiki ni ku ambala leswi ambalaka hi van’wana. Vanhu vo tala va swi rhandza ku ambala nchumu lowuntshwa. Hi yona mhaka leyi minkarhi yin’wana hi xavaka swiambalo ku nga ri hi leswaku leswi hi nga na swona swi dyuharile kambe ntsena hi leswi hi lavaka ku cinca. Hi hala tlhelo a hi lavi ku languteka hi nga ambalanga kahle, kutani hi xava swiambalo leswi hi xiringaniso xo karhi swi fambisanaka ni swa vanghana va hina. Hi malembe-xidzana yo tala lama hundzeke, vaxavisi va swiambalo va endle leswi vanhu va swi lavaka—naswona minkarhi yin’wana ni ku dyelela vanhu—hikwalaho ka ku navela ku ambala swiambalo leswintshwa naswona leswi nga tolovelekangiki ni ku lava ku ambala ku fana ni van’wana.

Matimu Yo Koma

Leswaku va endla fexeni yo karhi, vaendli va tifexeni va ehleketa hi swilo swa ntlhanu swa xisekelo: muvala, xiyimo, marhungelo, risima ra nguvu ni ku languteka ka murhungo. Hi ku famba ka nkarhi ku engeteriwe swin’wana eka leswi swa ntlhanu. Hi xikombiso le Egipta wa khale, vanhu a va rhandza swiambalo swa kwalaho swa ntsembyana leswi vonikelaka naswona a swi ri kahle loko ku hisa. Kambe leswi a swi nga olovi leswaku ntsembyana lowu wu pendiwa, hi ntolovelo a ku ri muvala wun’we—muvala wo basa. Hambiswiritano, vaendli va swiambalo swa fexeni va le Egipta va endle petse swiambalo leswi a va swi rhunga leswaku swi va ni muvala wo dzhwihala. Hi ndlela yoleyo, ku sunguriwe fexeni leyi heteke nkarhi wo leha eka tifexeni ta misava.

Hi lembe-xidzana ro sungula C.E., mitsembyana leyintshwa ni mivala se a swi ri kona. Marhoma lama a ma hluvukile a ma xava silika eChayina kumbe eIndiya, hambileswi a swi durha swinene ku yi landza. Ntsembyana wun’wana lowu a wu ri efexenini a ku ri voya lebyi pendiweke lebyi humaka eTiri, lebyi ntiko wa phawundi a wu durha 1 000 wa tidenari—ku nga muholo wa malembe manharhu eka mutirhi la tolovelekeke. Dayi ya swiambalo ni mitsembyana a swi endla leswaku vavasati va le Rhoma lava fumeke va kota ku ambala swiambalo leswi vuriwaka stola—ku nga nguvu yo leha yo vevuka—leyi rhungiweke hi harani ya wasi leyi humaka eIndiya kumbe silika ya xitshopana ya le Chayina.

Hambileswi tifexeni letintshwa ti fikaka nkarhi ni nkarhi, enkarhini lowu hundzeke nguvu yo durha a yi teka nkarhi leswaku yi huma efexenini. Ku hundzuka a ku va kona hakantsongo-ntsongo naswona hi ntolovelo a ku khumba vanhu lava fumeke. Hambiswiritano, tanihi leswi tifekri a ti sungula ku va kona, fexeni yi sungule ku ngheneriwa hi munhu wun’wana ni wun’wana.

Hi lembe-xidzana ra vu-19, tifektri to tala ti sungule ku endla swiambalo swa va mbuyangwana ni swa vanhu lava fumeke. Ku lulamisiwa ka harani hi michini swi andzile kutani swi endla leswaku ku xava tinguvu swi chipa. Hikwalaho ka leswi a ku ri ni michini, tinguvu a ti endliwa hi ku olova naswona mivala leyintshwa a yi endla leswaku ku kumeka tinguvu ta mivala yo hambana-hambana.

Ku cinca ka thekinoloji ku pfune swinene leswaku swiambalo swi kumiwa hi vanhu vo tala. Le Vupela-dyambu bya Yuropa ni le Amerika N’walungu, vanhu a va ri ni mali yo tala yo xava swiambalo. Hi va-1850, ku sungule ku va ni timagazini ta vavasati naswona endzhakunyana ka sweswo switolo swi sungule ku va ni swiambalo leswi rhungiweke hi mimpimo yo hambana-hambana. Nakambe hi lembe-xidzana ra vu-19 Charles Frederick Worth u sungule ku va ni nkombiso wa ku navetisa hi swiambalo laha vanhu a va ambala swiambalo ku swi navetisa leswaku a ta kuma vaxavi van’wana.

Eka lembe-xidzana ra vu-20, malapi lamantshwa yo fana na rayon, nayiloni ni polyester ma endle leswaku varhungi va va ni mixakaxaka ya malapi yo rhunga hi wona. Mpfampfarhuto wa marhungelo hi khompyuta wu endle leswaku swi olova ku endla xitayele lexintshwa naswona hikwalaho ko tirhisana ka matiko ya misava, fexeni leyintshwa yi nga kumeka hi nkarhi wun’we eswitarateni swa Tokyo, New York, Paris, ni le São Paulo. Hambiswiritano, vaendli ni varhungi va tifexeni va kume ndlela leyintshwa yo navetisa swiambalo swa vona.

Vantshwa vo tala namuntlha hi vona va xavaka swilo swa le fexenini ku tlula vanhu lava fumeke. N’hweti ni n’hweti timiliyoni ta vona ti xava swiambalo naswona vaxavisi va swiambalo va kuma tibiliyoni ta tirhandi hi lembe.a Xana ku ni mintlhamu leyi fihlekeke?

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 4, 5]

Vasunguri Va Fexeni

Eka malembe-xidzana lama hundzeke tihosi ni vafumi hi vona a va rhanga va ambala swiambalo leswintshwa. Eka lembe-xidzana ra vu-17 Hosi Louis XIII wa le Furwa u bohe ku ambala wiki leswaku a pfala mpandlha yakwe. Ku nga ri kungani, vanhu va xiyimo xa le henhla va le Yuropa va byevule tinhloko ta vona kutani va ambala wiki—ku nga xitayele lexi tekeke kwalomu ka lembe-xidzana hinkwaro.

Eka lembe-xidzana ra vu-19 timagazini ta vavasati ti khutaze fexeni naswona ti humese nkongomiso wa ndlela yo rhunga leswaku vavasati va ta kota ku ti rhungela. Eka lembe-xidzana ra vu-20 tanihi leswi tifilimi ni thelevhixini swi sunguleke ku tirhisiwa swinene naswona vatlangi va le ka thelevhixini va sungule ku tekeleriwa kutani va khutaza fexeni. Swiyimbeleri swa ndhuma swi tise ku cinca lokukulu hi ku ambala swiambalo swa fexeni, kutani vantshwa vo tala va swi tekelele hi ku hatlisa. Namuntlha, swa ha ri tano, vanavetisi va tirhisa minkombiso ya fexeni, timagazini to navetisa, tibodo to navetisa ni swinavetisi swa le ka thelevhixini swi endle leswaku vanhu va navela swiambalo leswintshwa.

[Xifaniso]

Hosi Louis XIII

[Xihlovo Xa Kona]

Ku suka ebukwini leyi nge The Historian’s History of the World

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Nguvu leyi ya ntsembyana ya le Egipta wa khale hi yin’wana ya tinguvu ta fexeni leti tshameke nkarhi wo leha

[Xihlovo Xa Kona]

Xifaniso lexi xi tekiwe hi va British Museum

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Le Rhoma wa khale vavasati a va ambala “stola”

[Xihlovo Xa Kona]

Swi kumiwa ebukwini leyi nge Historia del Traje, 1917

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4, 5]

Kimono a yi ri kona ku sukela kwalomu ka lembe ra 650 C.E.

[Xihlovo Xa Kona]

Ma kumiwa eka phepha-hungu ra Ilustración Artística, Volume X, 1891

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

Eka malembe-xidzana lama hundzeke, nguvu leyi durhaka a yi tala ku tshama nkarhi wo leha yi ri efexenini

[Xihlovo Xa Kona]

EclectiCollections

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

Ku sungula ka tifektri letintshwa ku endle leswaku vambuyangwana va landzelela fexeni

[Xihlovo Xa Kona]

EclectiCollections