Vantshwa Va Vutisa . . .

Ha Yini Ri Ndzi Khoma Hi Ndlela Ya Tihanyi?

“Hakanyingi [jaha ra mina] ri ndzi hehla hi swilo leswi nga twaliki. Kambe ndza ri rhandza swinene.”—Kathrin.a

“Loko u ndzi languta a wu nga ta vona [mbanga yo karhi], kambe endzeni a ndzi vaviseke ngopfu.”—Andrea, loyi a makariweke hi jaha rakwe.

XIYIMO lexi xi tolovelekile: Nhwanyana u gangisana ni jaha leri ri vonakaka ri sasekile naswona ri ri ni xichavo. Kambe hakantsongo-ntsongo ri sungula ku cinca. Marito ya rirhandzu ma siviwa hi ku sapatela ni ku poyila. Eku sunguleni u swi be hi makatla a swi teka onge i ndlela yo tlanga. Kambe swi hundzuke mukhuva leswaku a n’wi rhukana a tlhela a n’wi karihela swinene, naswona a tisola swinene. Nhwanyana loyi u karhatekile hi mahanyelo lawa yo biha kambe wo fela endzeni hi ku tshemba leswaku siku rin’wana swilo swi ta cinca. Kambe a swi cinci. Sweswi jaha rakwe ri n’wi bela pongo, ri n’wi khahla. Loko ri hlundzukile, ra n’wi susumeta hi matimba! Nhwanyana loyi wa chava leswaku siku rin’wana ri ta n’wi tlhandleka voko.b

Majaha ni vanhwanyana lava rhandzanaka kambe va tshamelaka ku lwa kumbe ku rhuketelana, swi nga ha endleka va langutane ni xiphiqo xa ku tshamela ku khovolelana, ku tlhavana hi marito swin’we ni vukarhi. Xana u le ka xiyimo xo tano? (Vona bokisi leri nge “Swikombiso Swin’wana Swo Lemukisa.”) Loko swi ri tano, u nga ha va u ri ni gome lerikulu naswona u khomiwa hi tingana lerova u nga xi tivi lexi u nga xi endlaka.

U nga ha ehleketa leswaku swiyimo swo fana ni leswi swo va kona la ni lahaya, kambe tiva leswaku swi andzile swinene. Valavisisi va ringanyeta leswaku munhu un’we eka vanhu va ntlhanu u tshame a langutana ni madzolonga hi ndlela yo karhi loko a ri eka timhaka ta ku gangisana. Loko ku rhukaniwa ku tekiwa tanihi madzolonga, leswi swi endla leswaku nhlayo yi tlakuka yi va eka vanhu va mune eka va ntlhanu. Ku hambana ni leswi vanhu vo tala va swi ehleketaka, a ku hlaseriwi vavasati ntsena. Hi ku ya hi xidyondzi xin’wana xa le Britain xa timhaka ta ku gangisana loku nga ni madzolonga, “yi lave ku ringana nhlayo ya majaha ni vanhwanyana” lava vikaka hi ta ku xanisiwa hi swigangu swa vona. c

Ha yini vanhu va khomana hi ndlela yo biha loko va gangisana? Xana u fanele u endla yini loko u tikuma u ri eka xiyimo yo tano?

Ku Kuma Langutelo Ra Xikwembu

Xo sungula, u fanele u swi xiya leswaku xiyimo xexo xi bihe ku fikela kwihi emahlweni ka Xikwembu. I ntiyiso leswaku vanhu lava nga hetisekangiki va tala ku vula ni ku endla swilo leswi vavisaka van’wana. (Yakobo 3:2) I ntiyiso leswaku hambi ku ri vanhu lava rhandzanaka ni ku tshembana va pfa va nga voni hi tihlo rin’we. Hi xikombiso, muapostola Pawulo na Barnaba a va ri Vakreste lava vupfeke. Kambe, siku rin’wana va ve ni “mholovo yo chavisa.” (Mintirho 15:39) Loko u gangisana ni un’wana, u nga ha langutana ni swiyimo swo nonon’hwa nkarhi ni nkarhi.

Ku tlula kwalaho, a swi vuli swona leswaku jaha ra wena a ri nge pfuki ri ku sorile. Phela, mi ehleketa ku tekana. Naswona loko ku ri ni mikhuva yin’wana leyi a nga yi rhandziki ha wena, xana a ku ta va ku nga ri rirhandzu ku bula ha yona? I ntiyiso, ku soriwa swa vava. (Vaheveru 12:11) Kambe loko a ku sola hikuva a ku rhandza, a nge ku khovoleli.—Swivuriso 27:6.

Hambiswiritano, ku rhukaniwa, ku biwa ni ku himeteriwa i mhaka yo tika. Bibele yi sola “vukarhi, ku hlundzuka, vubihi, mavulavulelo ya nhlambha.” (Vakolosa 3:8) Yehovha a nga swi tsakeli loko munhu a tirhisa “matimba” leswaku a tsongahata, a xungeta kumbe ku tshikilela van’wana. (Eklesiasta 4:1; 8:9) Entiyisweni, Rito ra Xikwembu ri lerisa vavanuna leswaku “va fanele ku rhandza vasati va vona ku fana ni mimiri ya vona . . . , hikuva a nga kona munhu loyi a tshameke a venga nyama yakwe; kambe wa yi wundla ni ku yi khathalela.” (Vaefesa 5:28, 29) Wanuna la chovolaka kumbe ku xanisa wansati loyi a gangisanaka na yena u kombisa leswaku a nga faneleki ku va nuna wakwe. Hi nkarhi lowu fanaka Yehovha Xikwembu a nga n’wi tsakeli munhu wo tano!

A Hi Xihoxo Xa Wena!

Nilokoswiritano, swipandza-nhloko swi sola lava swi va xanisaka. Kumbexana na wena u ehleketa leswaku hi wena la endlaka leswaku jaha ra wena ri hlundzuka. Kambe, ku hlundzuka ka yena a swi ku khumbi helo. Hakanyingi vavanuna lava xanisaka vasati va vona va kulele emindyangwini leyi madzolonga kumbe ku xanisa van’wana a swi tekiwa swi fanerile.d Ematikweni man’wana majaha ma kuceteriwa hi ndhavuko lowu kombisaka leswaku wanuna u fanele a tshama munhu ehenhla. Tintangha ta jaha na tona ti nga ri kucetela leswaku ri tirhisa vununa bya rona hi ndlela yo biha. Hi ku ka ri nga titshembi, jaha ra wena ri nga ha xungetiwa hi xin’wana ni xin’wana lexi u xi vulaka kumbe ku xi endla.

Ku nga khathariseki xiyimo xa kona, a wu na vutihlamuleri emhakeni ya ku hlundzuka ka munhu un’wana. Nhlambha ni madzolonga a swi nge tshuki swi amukelekile.

Ku Cinca Ndlela Leyi U Ehleketaka Ha Yona

Hambiswiritano, swi nga ha lava u cinca vonelo ra wena hi timhaka. Njhani? Phela loko nhwana a kulele endhawini leyi nga ni madzolonga kumbe laha ku nga ni timholovo, ku cinisa un’wana mbotela swi nga vonaka ku ri ntolovelo eka yena. Ematshan’weni yo venga mahanyelo lama nga riki ya Vukreste, a nga ha ma tiyiselela—nkarhi wun’wana a swi kuma swi tsakisa. Ina, vanhu van’wana lava xanisiwaka va pfumela leswaku va phirheka ku hanya ni vavanuna lavo lungha ngopfu. Vanhwanyana van’wana va ni vonelo leri hoxeke ra leswaku va nga cinca majaha ya vona.

Loko leswi swi ri tano ni le ka wena, u fanele u “hundzuka hi ku hundzula mianakanyo ya [we]na” emhakeni leyi. (Varhoma 12:2) Ku khongela, ku dyondza ni ku anakanyisisa swi ta ku pfuna leswaku u landzelela langutelo ra Yehovha hi mikhuva leyi nga fanelangiki naswona u yi venga. U fanele u swi twisisa leswaku a wu fanelanga u xanisiwa. Ku titsongahata—swi nga ku pfuna ku vona leswaku a wu na vuswikoti byo cinca jaha ra wena. I vutihlamuleri bya yena ku cinca!—Vagalatiya 6:5.

Minkarhi yin’wana vanhwanyana va tiyiselela ku xanisiwa hikwalaho ka leswi va titekelaka hansi. Kathrin la boxiweke eku sunguleni u ri, “A ndzi lorhi ndzi hanya handle ka yena naswona a ndzi voni leswaku ndzi nga n’wi kuma un’wana wo antswa ku tlula yena.” Nhwanyana un’wana la vuriwaka Helga na yena u vula leswi fanaka hi jaha rakwe, “Swa antswa ku n’wi tshika a ndzi ba ku ri ni ku ka ndzi nga nyikiwi nyingiso nikantsongo.”

Xana vonelo ro tano i xisekelo lexinene xa vuxaka lebyi humelelaka? Xana u nga swi kota ku rhandza munhu un’wana loko u tsandzeka ku tirhandza? (Matewu 19:19) Lwela ku va ni xindzhuti lexi faneleke.e Ku tiyiselela ku xanisiwa a swi nge ku pfuni ku endla tano. Ku fana ni nhwanyana la vuriwaka Irena loyi a xanisiweke, ku tiyiselela ku xanisiwa swi “endla leswaku u titeka u nga ri nchumu.”

Ku Langutana Ni Ntiyiso

Van’wana swi nga ha va tikela ku pfumela leswaku swilo a swi fambi kahle eka ku gangisana ka vona—ngopfu-ngopfu loko rirhandzu leri tsokombelaka ri tinyike matimba. Kambe u nga tipfali mahlo u endla onge ntiyiso a wu wu voni. Xivuriso xa Bibele xi ri: “U tlharihile la voneke khombo kutani a tumbela, kambe la nga riki na ntokoto u ye emahlweni kutani u fanele a xupuriwa.” (Swivuriso 22:3) Nhwanyana la vuriwaka Hanna u ri, “Loko u rhandzana ni jaha ro karhi swi fana ni loko u fe mahlo, naswona u vona timfanelo ta yena letinene ntsena.” Hambiswiritano, loko u tshame u xanisiwa swi va swi ku pfune ku vona leswaku i munhu wa njhani. Loko jaha ra wena ri ku xungeta kumbe ri ku endla u titwa u nga ri nchumu swi kombisa leswaku swin’wana a swi fambi kahle. U nga honisi mintlhaveko ya wena, u ri yimelela kumbe ku tivona nandzu. Ntokoto wu kombisa leswaku loko mhaka leyi yi nga lulamisiwi, ku xanisa swi ta ya swi andza. Vuhlayiseki bya wena byi nga va ekhombyeni lerikulu!

Ina, ku ta va ku ri vutlhari ku ka u nga rhandzani ni munhu la tsandzekaka ku tikhoma. (Swivuriso 22:24) Kutani, loko un’wana loyi u nga n’wi tiviki kahle a ku gangisa, i swinene leswaku u vutisa leswaku i munhu wa njhani. Ha yini u nga ringanyeti leswaku mi rhanga mi hlangana loko mi ri ntlawa? Leswi swi ta ku pfuna leswaku u n’wi tiva mi nga si rhandzana ngopfu. Tivutise swivutiso swo fana ni leswi: I vamani vanghana vakwe? Xana u rhandza vuyimbeleri, tifilimi, mintlango ya le ka khompyuta ni mintlango ya njhani? Xana bulo ra yena ri kombisa leswaku wa swi rhandza swilo swa moya? Vulavula ni vanhu lava n’wi tivaka, ku fana ni vakulu va le vandlheni ra ka vona. Va ta ku byela loko vanhu van’wana “va vulavula kahle” ha yena hikwalaho ka leswi a vupfeke ni ku va ni mahanyelo lamanene.—Mintirho 16:2.

Xana u nga endla yini loko ana se u rhandzana ni munhu la ku xanisaka? Xihloko lexi landzelaka xi ta hlamula xivutiso lexi.

Loko u tsakela ku kuma rungula leri engetelekeke kumbe u lava leswaku un’wana a ku endzela ekaya a ta dyondza na wena Bibele mahala, hi kombela u tsala, u rhumela vito ni adirese leyi kombisaka nomboro ya yindlu ya ka n’wina eka, Timbhoni ta Yehovha, Private Bag X2067, Krugersdorp, 1740, South Africa, kumbe eka adirese leyi faneleke eka leti longoloxiweke eka tluka 5.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Bokisi leri nga eka tluka 32]

Swikombiso Swin’wana Swo Lemukisa

◼ U tshamela ku ku tsongahata, a tsongahata vandyangu wa ka n’wina kumbe vanghana va wena, hambi loko mi ri swin’we kumbe mi ri ni van’wana

◼ U tshamela ku honisa vonelo ra wena kumbe ndlela leyi u titwaka ha yona

◼ U lava ku lawula vutomi bya wena, a lava ku tiva leswaku u kwihi nkarhi wun’wana ni wun’wana a tlhela a ku endlela swiboho hinkwaswo

◼ Wa ku rhukana, a ku susumeta ni ku ku xungeta

◼ U ringeta ku ku kucetela leswaku u kombisa rirhandzu hi ndlela leyi nga fanelangiki

◼ Wena u tshamela ku vilela hileswaku leswi u swi endlaka swi nga ha endleka swi nga n’wi tsakisi

[Xifaniso lexi nga eka tluka 31]

Ku tshamela ku sapatelana swi nga kombisa leswaku vuxaka bya n’wina byi famba ximatsi