Loko Munhu A Karhateka Ngopfu Hi Ku Languteka Kakwe

LOKO vo tala va hina hi tilanguta exivonini, hi vona swo karhi leswi hi ehleketaka leswaku hi fanele hi swi antswisa eka ndlela leyi hi langutekaka ha yona. Kutani hi lunghisa swiambalo swa hina kumbe hi kama kahle misisi kumbe hi tola swo tisasekisa kutani hi sungula mintirho ya hina ya siku. Ku karhateka ko tano hi ndlela leyi hi langutekaka ha yona ku tolovelekile naswona ku kahle. Kambe van’wana va karhateka ku tlula mpimo hi ndlela leyi va langutekaka ha yona, leswi va vangelaka vuvabyi bya dysmorphic kumbe BDD.

The Merck Manual of Diagnosis and Therapy yi hlamusela BDD tanihi “ku karhateka ku tlula mpimo hi swihoxo leswi munhu a swi vonaka eka ku languteka kakwe, swi n’wi vangela ntshikilelo lowukulu kumbe swi khumba ndlela leyi a tirhisanaka ni vanhu van’wana ha yona kumbe a tirhisanaka ni vanhu entirhweni kumbe swi n’wi kavanyeta eka swilo swa nkoka evuton’wini.”a Hikwalaho ka leswi vanhu lava nga ni xiphiqo lexi va nga ha ehleketaka leswaku va ni ku tsana ko karhi kumbe va hundzeleta ku tsana ka vona loku nga nyawuriki, va nga ha ehleketa leswaku va swarhile.

Profesa J. Kevin Thompson wa Yunivhesiti ya Florida Dzonga, eUnited States, u vula leswaku BDD a yi andzanga, “kumbexana yi khoma vaaka-tiko lava nga exikarhi ka 1,0 ku ya eka 2,0 wa tiphesente ni vavabyi lava pfilunganyekeke emianakanyweni va 10 ku ya eka 15 wa tiphesente.” Kambe, wa engetela: “Valavisisi van’wana va ehleketa leswaku vuvabyi lebyi bya andza, tanihi leswi ku kumekeke tindlela to antswa to vona vuvabyi lebyi naswona vanhu va karhatekaka ngopfu hi ndlela leyi va langutekaka ha yona.” Hambileswi vuvabyi lebyi byi nga hlaselaka vanhu va malembe yo hambana-hambana, hi ntolovelo byi sungula eka vana va kondlo-a-ndzi-dyi. Loko swi ta emhakeni ya lavakulu, swi vonaka onge byi hlasela va xinuna ni va xisati hi ndlela leyi ringanaka. Leswi swi hambane ngopfu ni vuvabyi bya ku chava ku dya, lebyi talaka ku hlasela ngopfu lava xirhundzu.

Vanhu lava nga ni BDD va tala ku karhateka ngopfu hi ndlela leyi va langutekaka ha yona lerova va tshamela ku tilanguta exivonini naswona eswiyin’weni swin’wana, va tihambanisa ni vanhu van’wana. Xo biha ku tlurisa, “ntshikilelo ni gome leswi vangiwaka hi vuvabyi lebyi swi nga endla leswaku munhu a tshamela ku etlela exibedlhele naswona a lava ku tidlaya,” hi ku vula ka Merck Manual. A swi hlamarisi leswi vavabyi van’wana va lavaka ku endla vuhandzuri byo tisasekisa. Dok. Katharine Phillips, la tsaleke buku leyi nge BDD, u ri: “Hakanyingi ndzi va byela leswaku va nga byi endli vuhandzuri byebyo. Loko munhu se a endliwe vuhandzuri a nge he cinci, naswona vanhu vo tala lava nga ni BDD va vona onge a byi va pfunanga nchumu.”b

Hi ntolovelo, BDD yi vonaka hi ku hatlisa loko ya ha ku hlasela munhu. George Street Journalc yi vika hi mufana wa malembe ya tsevu “loyi a a ehleketa leswaku meno yakwe i ya xitshopana, khwiri rakwe ri ‘nonile,’ naswona misisi yakwe a yi kahle. Ku hava un’wana loyi a a vona ‘swihoxo’ swo tano eka yena. Mpundzu wun’wana ni wun’wana a a heta nkarhi lowu lavaka ku va awara a ri karhi a kama misisi, naswona loko a tsandzeka ku yi kama yi va ‘kahle,’ a a tlhela a nghenisa nhloko ematini kutani a sungula ku kama nakambe, hakanyingi a swi n’wi hlwerisa ku fika exikolweni.” Siku rin’wana, loko a fika eka dokodela, u khinsame ehansi a tilanguta eka xisenkana lexo vangama xa xitulu.

U Nga Pfumeleli Misava Yi Lawula Langutelo Ra Wena

Timagazini to saseka, maphepha-hungu ni swinavetiso swa thelevhixini swi kombisa vanhu ni swifaniso swo tala swa vanhu lava nga ni mimiri yo saseka. Maanakanyelo ya vanavetisi lava ma olova: Ma endla leswaku xivumbeko xo karhi xi tekiwa xi tolovelekile, naswona vanhu va ta hakela mali yo tala leswaku va languteka hi ndlela yoleyo. Tlhandlakambirhi, ntshikilelo wa tintangha ni marito mambirhi manharhu yo tlhava lama vuriwaka hi vandyangu kumbe vanghana, ma nga endla leswaku van’wana va va ni langutelo ro biha hi ndlela leyi va langutekaka ha yona.d Phela, ku va ni langutelo ro biha hi ndlela leyi u langutekaka ha yona a swi fani ni ku va ni vuvabyi bya mianakanyo.

A hi ntiyiso leswaku loko u nga ri phyembye kumbe mpama, vanhu a va nge vi na mhaka na wena. Hi ntolovelo vanhu a va hlawuli vanghana hi ku ya hi ndlela leyi va langutekaka ha yona. I ntiyiso, munhu a nga ha languta ku saseka eku sunguleni, kambe vumunhu, mimpimanyeto ya mahanyelo ni mahanyelo lamanene hi swona swi tiyisaka vunghana. Hi ndlela yo karhi, un’wana ni un’wana wa hina u fana ni buku—yi nga ha va ni xifunengeto xo saseka, kambe loko mhaka leyi nga endzeni yi phyama, vanhu a va nge yi hlayi. Kambe, ku nga khathariseki leswaku xifunengeto xa kona xi njhani, loko buku ya kona yi tsakisa, vanhu va ta yi hlaya. Kutani, ha yini u nga khathali ngopfu hi timfanelo ta wena? Hi swona leswi Rito ra Xikwembu, ku nga Bibele, ri ku khutazaka swona.—Swivuriso 11:22; Vakolosa 3:8; 1 Petro 3:3, 4.

Phela ntiyiso hi lowu, ku languteka ka hina ka cinca loko hi ri karhi hi kula. Loko vutomi bya hina, vunghana bya hina ni ntsako wa hina swo titshega hi ndlela leyi hi sasekeke ha yona loko ha ha ri vantshwa, vumundzuku bya hina byi le khombyeni! Kambe, hina hi nga va ni vumundzuku lebyinene. Njhani?

Ku Saseka Loku Tshamaka Hilaha Ku Nga Heriki

Swivuriso 16:31 yi ri: “Misisi ya mpunga i harhi ya ku saseka loko yi kumeka endleleni ya ku lulama.” Ematihlweni ya Yehovha Xikwembu—ni le matihlweni ya hinkwavo lava nga ni langutelo leri fanaka ni rakwe—vumburhi bya vanhu lava dyuhalelaka evutirhelini bya Xikwembu a byi heli. Entiyisweni, hikwalaho ka rhekhodo ya vona ya ku hiseka ni ku tinyiketela eka Xikwembu, va saseka ngopfu loko se va ri ni misisi ya mpunga. Hi fanele hi n’wi rhandza ni ku n’wi xixima swinene munhu wa risima hi ndlela yoleyo.—Levhitika 19:32.

Tlhandlakambirhi, Yehovha, emisaveni leyintshwa leyi a yi tshembiseke, u ta herisa mimbuyelo hinkwayo ya xidyoho eka vanhu vakwe lavo tshembeka, lavakulu ni lavatsongo. Siku rin’wana ni rin’wana leri hundzaka, va ta vona ni ku twa mimiri ya vona yi hlakarhela kukondza va hetiseka hi ku helela. (Yobo 33:25; Nhlavutelo 21:3, 4) Mawaku ntshembo lowunene swonghasi! Xana u nga rhandza ku va un’wana wa vona? Loko u swi rhandza, khathala hi ku saseka loku nga ka nkoka, naswona u nga pfumeleli vonelo leri nga nyawuriki, leri hakanyingi ri nga ni vuphukuphuku, ri lawula langutelo ra wena. Loko wo endla tano, u ta va la tsakeke ni la sasekeke ngopfu.—Swivuriso 31:30.

[Tinhlamuselo ta le hansi]