I Mani Yesu Kreste?
HI KU YA hi matimu lama tshembekaka, wanuna la vuriwaka Yesu u velekiwe emalembeni yo tlula 2 000 lama hundzeke exidorobanini xa Betlehema, le tikweni ra Yudiya. Hi nkarhi wolowo Heroda Lonkulu a a ri hosi eYerusalema, naswona Khezari Awugusto a a fuma eRhoma. (Matewu 2:1; Luka 2:1-7) Van’wamatimu va Varhoma va malembe-xidzana mambirhi yo sungula hi ntolovelo a va papalata ku tsala hi ta Yesu, tanihi leswi hi nkarhi wolowo vafumi va Varhoma a va ringeta ku sivela Vukreste.
Hi hala tlhelo, The Historians’ History of the World yi ri: “Leswi [Yesu] a swi endleke a swi ri swa nkoka ngopfu, hambiloko swi nga langutiwi hi tlhelo ra vukhongeri, ku tlula hambi ku ri yini leswi tshameke swi endliwa hi munhu un’wana ematin’wini. Nguva leyintshwa, leyi tsariweke ni le ka tirhekhodo letikulu ta misava, yi sungule eku velekiweni ka [Yesu].”
Magazini wa Time wu vule leswaku ku tsariwe tibuku to tala leti vulavulaka hi Yesu ku tlula leti tsariweke malunghana ni munhu hambi a ri wihi ematin’wini. Tibuku to tala ti vulavula ngopfu hileswaku Yesu i mani hakunene. Ku ve ni njhekanjhekisano lowukulu malunghana ni mhaka leyi ku tlula hambi ku ri yini ematin’wini ya vanhu.
I Khale Vanhu Va Lava Ku N’wi Tiva
Loko Mariya a byeriwe leswaku u ta kuma n’wana nileswaku u fanele a n’wi thya vito ra Yesu, u vutisile: “Xana leswi swi ta endlekisa ku yini, tanihi leswi ndzi nga tiviki wanuna hi tlhelo ra rimbewu?” Gabriyele ntsumi ya Xikwembu yi hlamule yi ku: “Matimba ya La nge Henhla-henhla ma ta ku funengeta. Hikwalaho ka sweswo lexi nga ta velekiwa na xona xi ta vuriwa lexo kwetsima, N’wana wa Xikwembu.”—Luka 1:30-35.
Hi ku famba ka nkarhi, Yesu u endle masingita lama hlamariseke vaapostola vakwe. Loko byatso bya vona byi sungula ku mbombomela hikwalaho ka xidzedze lexikulu eLwandle ra Galeliya, Yesu u tshinye lwandle a ku: “Miyela! U ku whii!” Hi ku hlamala vaapostola vakwe va te: “Kahle-kahle loyi i mani?”—Marka 4:35-41; Matewu 8:23-27.
Enkarhini wa Yesu a swi tolovelekile leswaku vanhu va vutisa leswaku i mani, kutani Yesu u vutise vaapostola vakwe leswaku vanhu va ri hi yena mani. Va hlamule va ku: “Van’wana va ri i Yohane Mukhuvuri, van’wanyana va ri i Eliya, kasi van’wana va ri i Yeremiya kumbe un’wanyana wa vaprofeta”—hinkwavo ka vona a se va file. Endzhaku Yesu u vutise a ku: “‘Kambe, n’wina mi ri ndzi mani?’ Simoni Petro a hlamula a ku: ‘U Kreste, N’wana wa Xikwembu lexi hanyaka.’” Hambi ku ri madimona—tintsumi leto biha—ti vule leswi malunghana na Yesu: “Wena u N’wana wa Xikwembu.”—Matewu 16:13-16; Luka 4:41.
Ndlela Leyi Yesu A A Tivitana Ha Yona
Hambileswi Yesu a a nga tali ku tivula N’wana wa Xikwembu, kambe u pfumerile leswaku a a ri yena. (Marka 14:61, 62; Yohane 3:18; 5:25, 26; 11:4) Hambiswiritano, minkarhi yo tala u vule leswaku a a ri “N’wana wa munhu.” Hi ku tivitana hi ndlela leyi a a kokela nyingiso eka ku tswariwa kakwe tanihi munhu wa nyama—leswaku a a ri munhu wa xiviri. Xisweswo, u tlhele a tikombisa a ri “n’wana wa munhu” loyi Daniyele a n’wi voneke exivonweni a humelela emahlweni ka Xikwembu xa Matimba Hinkwawo—“Nkulukumba wa Masiku.”—Matewu 20:28; Daniyele 7:13.
Ematshan’weni yo byela vanhu leswaku hi yena N’wana wa Xikwembu, Yesu u endle leswaku vanhu va tivonela leswaku a a ri N’wana wa Xikwembu. Hambi ku ri vanhu lava a va nga ri vaapostola vakwe va swi vonile, ku katsa Yohane Mukhuvuri na Marta munghana wa Yesu. (Yohane 1:29-34; 11:27) Vanhu lava a a va tshemba leswaku Yesu a a ri Mesiya la tshembisiweke. Va kume leswaku u tshame a hanya etilweni a ri munhu wa moya la nga ni matimba nileswaku Xikwembu xi hundzisele vutomi byakwe hi ndlela ya singita byi ya ekhwirini ra wanhwana Mariya.—Esaya 7:14; Matewu 1:20-23.
Ndlela Leyi Yesu A Fanaka Ha Yona Ni Munhu Wo Sungula, Adamu
Yesu a a fana ni munhu wo sungula Adamu hi tindlela to tala. Hi xikombiso, havumbirhi a va ri vanhu lava hetisekeke lava a va nga ri na tatana wa nyama. (Genesa 2:7, 15) Kutani Bibele yi vitana Yesu “Adamu lowo hetelela”—munhu wo hetiseka la nga ta tirha tanihi “nkutsulo lowu yelanaka.” Vutomi bya Yesu a byi yelana ni bya “munhu wo sungula Adamu” loyi Xikwembu xi n’wi vumbeke a ri munhu la hetisekeke.—1 Vakorinto 15:45; 1 Timotiya 2:5, 6.
EBibeleni, Adamu wo sungula u vuriwa “n’wana wa Xikwembu.” (Luka 3:38) Hambiswiritano, Adamu yoloye u lahlekeriwe hi vuxaka bya yena bya risima byo va n’wana wa Xikwembu hi ku tlula nawu wa Xikwembu hi vomu. Hi hala tlhelo, Yesu u tshame a tshembekile eka Tata wakwe wa le tilweni naswona u tshame a ri N’wana wa Xikwembu la amukelekaka. (Matewu 3:17; 17:5) Bibele yi vula leswaku hinkwavo lava kombisaka ripfumelo eka Yesu, va n’wi amukela tanihi Muponisi wa vona, va nga kuma vutomi lebyi nga heriki.—Yohane 3:16, 36; Mintirho 5:31; Varhoma 5:12, 17-19.
Hambiswiritano, van’wana va vula leswaku Yesu a ngo va N’wana wa Xikwembu ntsena, kambe i Xikwembu hi yexe. Va vula leswaku yena ni Tata wakwe i Xikwembu xa Matimba Hinkwawo. Xana va tiyisile? Xana Yesu i xiphemu xa Xikwembu? Xana hi leswi Yesu kumbe vatsari va Bibele va swi vuleke? Entiyisweni, i mani Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso? Xana Yesu u vule leswaku i mani? A hi kambisiseni mhaka leyi.
[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 16]
Ku Hava Munhu La Tivekaka Ku Fana Na Yena
Timhaka ta vutomi bya Yesu ti tsariwe hi vavanuna va mune lava hanyeke enkarhini wa yena—Matewu, Marka, Luka na Yohane—naswona vambirhi va vona a va ri vanghana lavakulu. Tibuku ta vona leti thyiweke mavito ya vona, hi ntolovelo ti vuriwa Tievhangeli, naswona swiphemu swa tona swi hundzuluxeriwe hi tindzimi leti tlulaka 2 000. Hakanyingi tibuku leti letitsongo ti hlanganisiwe ni tin’wana leswaku ti endla Bibele. Nhlayo ya tikopi leti xavisiweke ta Tievhangeli leti—buku ha yin’we kumbe ti ri xiphemu xa Bibele—yi le henhla swinene ku tlula ya tibuku tin’wana leti nga kona ematin’wini. A swi hlamarisi leswi Yesu a tivekaka swinene ku tlula vanhu hinkwavo lava tshameke va hanya!
[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]
Vaapostola va vutise va ku: “Kahle-kahle loyi i mani?”