Ndlela Leyi Ntirhisano Wu Pfunaka Ha Yona Eka Ntumbuluko

Eka ntumbuluko, “munhu i munhu hi van’wana tanihi leswi ku kula ni ku tswala na swona swi fambisanaka.”—“Liaisons of Life.”

LWANDLE a ri rhurile naswona ri lo whii! Leswi a swi famba-famba a ku ri swinyenyana swo tala swa le lwandle. Ndlela leyi a swi tsake ha yona a swi kombisa leswaku ku ni nchumu wo karhi lowu endlekaka le hansi ka mati. Ku nga ri kungani ku vonake swimbyarumbyaru, hakatsongo-tsongo swi endla xirhendzevutana xo basa. Endzhakunyana ka sweswo, ku tumbuluke swivumbiwa swimbirhi leswikulu, swa ntimanyana, endzeni ka mati exikarhi ka xirhendzevutana lexi. A ku ri tinkava-va-nga-heti timbirhi leti vuriwaka ti-humpback, leti a ti tlhandluka ku suka etshakwini ra lwandle, milomu ya tona a yi lo gabaa! Loko ti tlula ti humela ehandle, ti pfale milomo ya tona, ti ba pongo, ti tlhela ti nghena ematini leswaku ti ta phindha nchumu lowu fanaka.

Tinkava-va-nga-heti teto timbirhi a ti famba swin’we, ti ri karhi ti hlengeleta ni ku dya tinhlampfi leti langutekaka ku fana ni mundle leti vuriwaka ti-krill. Tinkava-va-nga-heti leti ti tikaka 40 wa tithani ti nyupele ematini, ti hlambela onge hiloko ti ri ku cineni kutani ti mita tinhlampfi to tala, ti ri karhi ti hefemula hi tinhompfu. Ndlela leyi ti hlambelaka ha yona ti rhendzela tinhlampfi leti ta ti-krill, a ti endla onge hiloko ti ti nghenise “eneteni.” Tinkava-va-nga-heti leti ti sungule ku tlakuka ti ri karhi ti hingakanya hi le xikarhi ka “nete” leyi, ti mukisana ni ti-krill leti.

Le timbaleni ta Afrika, timfenhe ni timhala ti tala ku tirhisana. Magazini wa Scientific American wu ri: “Swiharhi leswi swimbirhi swi ba nkalanga hi nkarhi wun’we.” Leswi timhala ti nun’hwetelaka ngopfu, ti pfunana ni timfenhe tanihi leswi tona ti nga ni tihlo ra gama, leswi endlaka leswaku swi hatla swi lemuka loko nala a ta. Tinca na tona ti vona ngopfu kasi ti pfunana ni timangwa leti tona ti hatlaka ti nun’hwetela hi tinhompfu loko ku ri ni nchumu wo karhi.

Leswi ko va swin’wana swa swikombiso swa ndlela leyi swilo swa ntumbuluko swi tirhisanaka ha yona. Phela, swa vonaka eka swilo hinkwaswo leswi hanyaka leswaku ku ni ntirhisano, ku suka eka switsongwatsongwana ku ya eka vanhu ni le xikarhi ka swivumbiwa leswi fanaka ni leswi nga faniki. Emalembeni ya magidi lama hundzeke, Hosi Solomoni, loyi a a dyondza hi ta ntumbuluko, u xiye vusokoti, ku nga nchumu lowu nga nyawuriki. U tsale a ku: “Yana eka vusokoti, wena lolo; vona tindlela ta byona kutani u tlhariha. Hambileswi byi nga riki na ndhuna, murhangeri kumbe mufumi, byi lunghiselela swakudya swa byona hi ximumu; byi va byi hlengelete swakudya swa byona hi nkarhi wa ntshovelo.”—Swivuriso 6:6-8.

Vusokoti i xikombiso xin’wana xa swilo leswi tirhisanaka, leswi tirhaka hi matimba ni hi ku hleleka, hakanyingi bya tirhisana ku koka-koka swilo leswi nga swikulu ngopfu eka byona swi muka na swona. Vusokoti byin’wana byi tlhela byi pfuna lebyi vavisekeke kumbe lebyi karhaleke ku tlhelela exisakeni. Hikwalaho ka timfanelo leti, a swi hlamarisi leswi Solomoni a hlawuleke vusokoti tanihi xikombiso lexi hi faneleke hi xi tekelela.

Eswihlokweni leswi landzelaka, hi ta vona ndlela leyi ntirhisano wu nga wa nkoka ha yona ‘eka ntumbuluko,’ leswi endlaka leswaku vutomi byi ya emahlweni, hambi ku ri vutomi bya vanhu. Hi ta tlhela hi vona leswi vanhu va swi endleke eku onheni ka ntumbuluko, ku wu thyakisa ni ku herisa swivumbiwa leswi kumekaka eka wona. Xana Muvumbi u ta xi pfumelela xiyimo lexi leswaku xi ya emahlweni hilaha ku nga heriki?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 3]

Ehenhla: Timfenhe ni timhala ta pfunana eku lemukisaneni hi khombo

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Vusokoti i xikombiso xa ntirhisano

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Tinca, ti vona ngopfu naswona ti tirhisana ni timangwa hikuva tona ti twa ngopfu