Xana U Nga Ku Papalata Ku Dyuhala?
“Malembe ya hina hinkwawo i 70—80 loko hi tiyile; . . . vutomi byi hela hi ku hatlisa ivi hi fa.”—PISALEMA 90:10, TODAY’S ENGLISH VERSION.
EHLEKETA u ri karhi u tsakela vutomi siku ni siku. Ehleketa u ri ni rihanyo lerinene ni mianakanyo leyi xalamukeke nkarhi hinkwawo. Xana mhaka yoleyo leyi tsakisaka yi twala tanihi norho eka wena? Kutani anakanya hi mhaka leyi, yo hlamarisa: Hambileswi mixaka yin’wana ya tihokwe yi nga hanyaka ku fika eka malembe ya dzana, makondlo a ma tali ku hanya malembe yo tlula manharhu. Ku hambana ko tano ku endle leswaku vativi van’wana va ta vutomi va vula leswaku ku dyuhala ku ni xivangelo naswona leswi ku nga ni xivangelo, swi nga ha endleka ku tshunguleka.
Ku lava vutshunguri lebyi nga tshungulaka vudyuhari swi endle leswaku tikhampani leti endlaka mirhi ti tirhisa mali yo tala ti lava mirhi yo tano. Ku tlula kwalaho, vanhu lava tswariweke endzhaku ka nyimpi ya vumbirhi ya misava naswona se va tshinelaka eka malembe ya va-60, va lava ndlela yo endla leswaku va nga hatli va dyuhala.
Ku endla vulavisisi hi mhaka ya ku dyuhala i nchumu wa nkoka eka valavisisi vo hambana-hambana eka timhaka ta xitekela, timolekhuli ta ntivo-vutomi, ntivo-swiharhi ni nkambisiso wa swiphiqo swa vudyuhari. Buku leyi nge Why We Age, hi Steven Austad, yi ri: “Lava va endlaka vulavisisi mayelana ni ku dyuhala va vonaka va tsakile loko va hlangana. Hi le kusuhi ni ku twisisa leswi endlaka leswaku munhu a dyuhala.”
Ku ni mavonelo yo tala malunghana ni leswi vangaka ku dyuhala. Vonelo rin’wana i ra leswaku ku dyuhala ku vangiwa hi ku hlakala; rin’wana i ra leswaku tisele ti endliwe hi ndlela ya leswaku ti fa loko ku fike nkarhi wo karhi. Van’wana va vula leswaku nhlamulo yi katsa mavonelo lawa hamambirhi. Xana ku dyuhala ku twisisiwa ku fikela kwihi? Xana ku ni xivangelo xo langutela leswaku byi ta kumeka vutshunguri bya ku dyuhala?
[Chati/Swifaniso leswi nga eka tluka 2, 3]
(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)
XIRINGANISO XA MALEMBE YA KU HANYA
Nyoxi
Masiku ya 90
↓
Kondlo
Malembe manharhu
↓
Mbyana
Malembe ya 15
↓
Nkawu
Malembe ya 30
↓
Ngwenya
Malembe ya 50
↓
Ndlopfu
Malembe ya 70
↓
Munhu
Malembe ya 80
↓
Hokwe
Malembe ya 100
↓
Mfutsu leyikulu
Malembe ya 150
↓
Murhi lowukulu wa sequoia
Malembe ya 3 000
↓
Muphayini wa bristlecone
Malembe ya 4 700
[Xifaniso lexi nga eka tluka 3]
Tihokwe tin’wana ti hanya malembe ya 100, kambe vanhu va hanya malembe ya kwalomu ka 80. Valavisisi va vutisa: “I yini lexi vangaka ku dyuhala?”