Xana Misava Lleyi Yi Kongome Kwihi?

BIBELE yi profete hi ta ku hohloka ka mahanyelo yi ku: “Emasikwini yo hetelela ku ta fika minkarhi ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona. Hikuva vanhu va ta va lava tirhandzaka, varhandzi va mali, . . . lava nga yingisiki vatswari, lava nga nkhensiki, lava nga tshembekiki, lava nga riki na xinakulobye xa ntumbuluko, . . . lava nga ni tihanyi, lava nga rhandziki vunene, vaxengi, lava omeke tinhloko, lava tikukumuxaka hi ku tinyungubyisa, lava rhandzaka mintsako ku ri ni ku rhandza Xikwembu, va ri ni xivumbeko xa ku tinyiketela loku nga ni vukwembu kambe va tikomba va nga tshembeki eka matimba ya kona.”—2 Timotiya 3:1-5

Swi nga ha endleka na wena wa pfumela leswaku vuprofeta lebyi bya Bibele byi yi hlamusela kahle misava leyi hi hanyaka eka yona namuntlha. Kambe, byi tsariwe kwalomu ka malembe ya 2 000 lama hundzeke! Vuprofeta lebyi byi sungula hi marito lama nge: “Emasikwini yo hetelela.” Xana xiga lexi nge “emasikwini yo hetelela,” xi vula yini?

‘EMasikwini Ya Ku Hetelela’ Ka Yini?

Marito lama nge ‘masiku yo hetelela’ ma tolovelekile. Eka Xinghezi ntsena, ma tirhisiwe eka swihloko swa tibuku to tala swinene. Hi xikombiso, xiya leswi vuriwaka hi buku yin’wana ya sweswinyana leyi nge The Last Days of Innocence—America at War, 1917-1918. Xingheniso xa yona xi swi veka erivaleni leswaku marito lama nge ‘masiku yo hetelela,’ ma kombetela eka nkarhi wo karhi hi ku kongoma, lowu eka wona mahanyelo ma hohlokeke hi ndlela leyi chavisaka.

Xingheniso lexi xa hlamusela: “Hi 1914, tiko ra United States a ri cinca hi ku hatlisa ku tlula rini na rini ematin’wini ya rona.” Hakunene, lembe ra 1914 a ku ri lembe leri misava hinkwayo yi ngheneke enyimpini leyi nga si tshamaka yi voniwa enkarhini lowu hundzeke. Buku leyi yi ri: “A ku ri nyimpi leyikulu, a ku nga lwi mavuthu kambe a ku lwa matiko.” Hilaha hi nga ta swi vona hakona, nyimpi leyi yi lwiwe eku sunguleni ka masiku lawa Bibele yi ma vulaka ‘masiku ya makumu.’

Bibele yi vula leswaku loko misava yi nga si lovisiwa, ku ta va ni nkarhi lowu vitaniwaka ‘masiku yo hetelela.’ Entiyisweni Bibele yi vula leswaku a ku ri ni misava ya khale leyi lovisiweke kumbe yi herisiweke, yi ri: “Misava ya nkarhi wolowo yi lovisiwile . . . loko mati ma yi khubumeta.” A ku ri nkarhi wihi wolowo naswona hi yihi misava leyi lovisiweke? A ku ri misava ya khale ya “vanhu lava nga xiximiki Xikwembu” leyi a yi ri kona hi minkarhi ya Nowa. Hilaha ku fanaka, namuntlha misava yi ta hela. Kambe lava gandzelaka Xikwembu va ta pona, ku fana na Nowa ni ndyangu wakwe.—2 Petro 2:5; 3:6; Genesa 7:21-24; 1 Yohane 2:17.

Leswi Yesu A Swi Vuleke Malunghana Ni Makumu

Yesu Kreste na yena u vulavule hi “masiku ya Nowa,” loko “ndhambi yi fika yi va kukula hinkwavo.” U fanise swiyimo leswi a swi ri kona ku nga si va ni Ndhambi—misava ya nkarhi wolowo yi nga si hela—ni swiyimo leswi nga ta va kona hi nkarhi lowu a wu vuleke “makumu ya mafambiselo ya swilo.” (Matewu 24:3, 37-39) Tibibele tin’wana ti tirhisa swiga leswi nge “ku hela ka misava” kumbe “ku hela ka nguva.”—The Jerusalem Bible, The New English Bible, na New International Version.

Yesu u profete leswaku vutomi byi ta va njhani misava leyi yi nga si hela. Loko a vulavula hi nyimpi u te: “Tiko ri ta pfukela tiko rin’wana ni mfumo wu ta pfukela mfumo wun’wana.” Vativi va matimu va swi xiyile leswaku leswi swi sungule ku endleka hi 1914. Xisweswo xingheniso xa buku leyi tshahiweke laha henhla xi vulavule hi 1914 tanihi lembe leri ku sunguleke “nyimpi leyikulu, . . . a ku nga lwi mavuthu kambe a ku lwa matiko.”

Eka vuprofeta byakwe, Yesu u engetele a ku: “Ku ta va ni ku kayivela ka swakudya ni ku tsekatseka ka misava ku suka endhawini yin’wana ku ya eka yin’wanyana. Swilo leswi hinkwaswo i ku sungula ka switlhavi swa maxangu.” U ye mahlweni a vula leswaku “ku engeteleka ka ku kala nawu” ku ta andza. (Matewu 24:7-14) Hakunene, ha swi vona leswi swi humelelaka eminkarhini ya hina. Mahanyelo ma hohloke ngopfu namuntlha naswona sweswo swi hetisisa vuprofeta bya Bibele!

Xana hi fanele hi hanya njhani eminkarhini leyi yo biha? Xiya leswi muapostola Pawulo a swi tsaleleke Vakreste va le Rhoma mayelana ni ku hohloka ka mahanyelo. U vulavule hi ku ‘navela loku nyumisaka ka vuxaka bya rimbewu,’ u te: “Vaxisati va vona va hundzule ntirho wa vona wa ntumbuluko wu va lowu lwisanaka ni ntumbuluko; naswona hi ku fanana hambi va ri vaxinuna va tshike maendlelo ya ntumbuluko eka vaxisati kutani va hisiwa ngopfu hi ku navelana ka vona ko biha, vaxinuna va endla leswi thyakeke ni vaxinuna-kulobye.”—Varhoma 1:26, 27.

Vativi va matimu va vula leswaku loko hi nkarhi wolowo vanhu va ri karhi va tipeta evubihini, “Vakreste va nga ri vangani va nkarhi wolowo a va karhata mapfalo ya vahedeni lava a va rhandza ku titsakisa ntsena tanihi leswi Vakreste volavo a va tikhome kahle.” Leswi swi fanele swi endla leswaku hi tivutisa leswi: ‘Ku vuriwa yini hi mina ni vanhu lava ndzi va hlawulaka ku va vanghana va mina? Xana hi vonaka hi hambanile ni vanhu lavan’wana hi mahanyelo ya hina lamanene, hi nga fani ni lava va tikhomaka hi ndlela yo biha?’—1 Petro 4:3, 4.

Maxangu Lawa Hi Langutaneke Na Wona

Bibele yi hi dyondzisa leswaku, ku nga khathariseki ku tikhoma ko biha loku nga kona, hina hi fanele hi ‘kala nandzu, hi va vana va Xikwembu lava nga riki na xisolo exikarhi ka xitukulwana xo homboloka ni lexi gombonyokeke.’ Leswaku hi endla tano, hi fanele hi “khoma swi tiya eka rito ra vutomi.” (Vafilipiya 2:15, 16) Marito lawa ya Bibele ma pfuna Vakreste leswaku va nga tshama njhani va nga thyakisiwi hi mahanyelo yo biha—va fanele va khomelela swi tiya etidyondzweni ta Rito ra Xikwembu ni ku xiya leswaku milawu ya xona ya mahanyelo, yi pfuna hina.

Sathana Diyavulosi, ku nga yena “xikwembu xa mafambiselo lawa ya swilo,” u ringeta ku endla leswaku vanhu va n’wi gandzela. (2 Vakorinto 4:4) Bibele yi hi byela leswaku “u tihundzula ntsumi ya ku vonakala.” Vagandzeri vakwe, lava n’wi tirhelaka ni lava endlaka leswi a swi endlaka, va fana na yena. (2 Vakorinto 11:14, 15) Va tshembisa vanhu ntshunxeko ni ntsako, kambe hilaha Bibele yi vulaka hakona, “vona i mahlonga ya ku onhaka.”—2 Petro 2:19.

U nga xisiwi. Lava va honisaka milawu ya Xikwembu ya mahanyelo va ta wu twa munyu. Mupisalema wa Bibele u tsale a ku: “Ku ponisiwa ku le kule swinene ni lavo homboloka, hikuva a va swi lavisisanga swileriso swa [Xikwembu].” (Pisalema 119:155; Swivuriso 5:22, 23) Xana ha swi tshemba sweswo? Loko hi swi tshemba, hi nga tshuki hi ehleketa leswaku hi fanele hi hanya hi ndlela leyi hi lavaka yona.

Kambe vanhu vo tala, hi vuphukuphuku va ri: ‘Loko leswi ndzi swi endlaka ku nga ri ku tlula nawu wa munhu, swi lulamile.’ Kambe, a swi tano. Xikwembu xa hina xa rirhandzu xi hi nyika milawu ya mahanyelo, ku nga ri ku endla vutomi bya wena leswaku byi phirha ni ku ku vekela swinawa-nawana, kambe ku ku sirhelela. U ku ‘dyondzisela ku ku pfuna.’ A nga lavi leswaku u wela ekhombyeni kambe u lava u tiphina hi vutomi. Hilaha Bibele yi vulaka hakona, ku tirhela Xikwembu swi fambisana “ni xitshembiso xa vutomi bya sweswi ni lebyi nga ta ta.” Byebyo hi byona ‘vutomi bya xiviri,’ vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyintshwa leyi tshembisiweke!—Esaya 48:17, 18; 1 Timotiya 4:8; 6:19.

Pimanisa mpfuno lowu u wu kumaka hi ku landzela milawu ya Bibele ni nhlomulo lowu vaka kona eka lava alaka ku endla tano. Ku tsakeriwa hi Xikwembu hikwalaho ko xi yingisa i ndlela ya kahle yo hanya! Xikwembu xa tshembisa: “Loko ku ri loyi a ndzi yingisaka, u ta tshama a sirhelelekile naswona a nge kavanyetiwi hi ku chava khombo.”—Swivuriso 1:33.

Vanhu Lava Hanyaka Hi Milawu Leyinene

Bibele yi vula leswaku loko misava leyi yi hela, “lowo homboloka a nge he vi kona.” Yi tlhela yi ku: “Lavo lulama hi vona lava nga ta tshama emisaveni, naswona lava va pfumalaka xisandzu hi vona lava nga ta sala eka yona.” (Pisalema 37:10, 11; Swivuriso 2:20-22) Xisweswo lava tikhomaka hi ndlela yo biha va ta susiwa hinkwavo emisaveni, ku katsa ni hinkwavo lava alaka ku landzela milawu leyinene ya Muvumbi wa hina. Paradeyisi yo fana ni leyi Xikwembu xi vekeke mpatswa wa vanhu wo sungula, yi ta hlakuleriwa ni ku ndlandlamuxiwa emisaveni hinkwayo.—Genesa 2:7-9.

Ehleketa hi ntsako lowu nga ta va kona, ku hanya emisaveni leyi basisiweke ni ku vuyeteriwa yi va paradeyisi. Van’wana va lava nga ta va ni nkateko wo yi vona i tibiliyoni ta vanhu leti nga ta pfuxiwa eku feni. Tsaka hi switshembiso swa Xikwembu: “Lavo lulama va ta dya ndzhaka ya misava, va ta tshama eka yona hi masiku.” “[Xikwembu] xi ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vona, rifu a ri nge he vi kona, hambi ku ri ku kolola, ni xirilo ni xitlhavi a swi nge he vi kona. Swilo swo sungula swi hundzile.”—Pisalema 37:29; Nhlavutelo 21:3, 4.

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 9]

Loko misava yi lovisiwa, lava a va chava Xikwembu va ponisiwile

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

Loko misava leyi yi hela, ku ta va ni paradeyisi