Vantshwa Va Vutisa . . .

Ha yini minkarhi hinkwayo ndzi pimanisiwa ni van’wana?

“Swa ndzi nyangatsa loko vatswari va mina kumbe vadyondzisi va ndzi pimanisa ni van’wana.”—Mia.a

“Ku pimanisiwa ni van’wana swi ndzi endla ndzi titwa ndzi ri xikamba hikuva ana se a ndzi navela onge loko a ndzi fana ni munhu loyi va ndzi pimanisaka na yena.”—April.

EXIKOLWENI, mudyondzisi wa wena wa ku sola hikwalaho ka leswi u nga tiviki tinhlayo, naswona u tluriwaka hi lava u dyondzaka na vona etlilasini. Ekaya, mutswari wa wena wa ku khahla hileswi u nga swi kotiki ku tshama u basile ku fana ni sesi wa wena. Un’wana u ri, “Mana wa wena a a saseke onge wo hlamba hi ntswamba loko a ha ringana na wena!” Marito lawa ma vava hikuva ma ku endla u ehleketa leswaku va ku teka u swarhile. U titwa u lava ku tlatlarhuka u ku, “Xana vanhu a va swi voni leswaku mina a ndzi fani ni van’wana? Ha yini va tshamela ku ndzi pimanisa ni vanhu van’wana?”

Ha yini swi vava ngopfu ku pimanisiwa ni vanhu van’wana? Xana sweswo swi nga pfuna hi ndlela yo karhi? Xana u nga endla yini loko u pimanisiwa ni vanhu van’wana?

Ha Yini Swi Vava Ku Pimanisiwa Ni Vanhu Van’wana?

Xivangelo xin’wana lexi endlaka leswaku swi vava ku pimanisiwa ni van’wana hileswi minkarhi yin’wana swi ku hetaka matimba. Entiyisweni, leswi vanhu va swi vulaka, u nga kuma leswaku hi leswi wena u talaka ku swi vula embilwini ya wena. Hi xikombiso, Becky wa pfumela, “A ndzi languta vana lava rhandziwaka exikolweni kutani ndzi tibyela ndzi ku, ‘A ndzi ta tsaka loko a ndzi fana na vona, vanhu vo tala a va ta ndzi rhandza.’”

I yini lexi endlaka leswaku vanhu va nga titshembi hi ndlela leyi? Ehleketa hi leswi swi endlekaka emirini wa wena ni le miehleketweni ya wena. Miri wa wena wu nga ha cinca hi ku hatlisa. Swi nga ha tika ku hlayisa vuxaka lebyinene ni vatswari va wena. Swi nga ha endleka ndlela leyi u va langutaka ha yona vanhu va rimbewu rin’wana yi cince ngopfu. Kutani swi nga ha endleka u tivutisa, ‘Xana ndzi hanye kahle?’

Kumbexana u vona onge ndlela leyi u nga vonaka ha yona loko u hanye kahle i ku tipimanisa ni vantshwa van’wana lava langutaneke ni ku cinca loku fanaka hi nkarhi wolowo. Sweswo swi nga ku kanganyisa! Loko vona va vonaka va nga ri na swiphiqo ku fana na wena, u sungula ku vilela. Kutani loko vanhu van’wana lavakulu va ku vutisa va ku, ‘Ha yini u nga fani na swimani-mani?’ u vhela u swi vona leswaku nchumu lowuya a wu wu ehleketa wu tano—luwa wa leswaku a wu hanyanga kahle!

April u boxa xivangelo xin’wana lexi endlaka leswaku swi vava ku pimanisiwa ni vanhu van’wana. U ri: “Loko vanhu va ku pimanisa ni munhu un’wana, ngopfu-ngopfu munhu loyi u n’wi tivaka kahle, swi nga ku vangela ku va ni mavondzo ni ku hlundzuka.” Mia wa swi tiva leswaku swi njhani ku pimanisiwa ni munhu un’wana. Vatswari ni vadyondzisi vakwe va tala ku n’wi pimanisa ni sesi wakwe. Mia u ri: “Va ndzi byela swilo hinkwaswo leswi a swi endleke loko a ha ringana na mina.” Xana u titwa njhani hi sweswo? “Swi ndzi endla ndzi vona onge ndzi le ku phikizaneni ni sesi wa mina. Minkarhi yin’wana ndzi titwa ndzi n’wi venga.”

Ku pimanisiwa ni munhu un’wana swi nga ha vanga swiphiqo hakunene. Xiya leswi endlekeke eka vanghana lavakulu va Yesu. Hi vusiku byo hetelela a nga si fa, ku pfuke “ku kanetana lokukulu” exikarhi ka vaapostola. Ha yini? Entiyisweni, a va tipimanisa hi xivona, va kanetana “malunghana ni loyi a vonakaka a ri lonkulu eka hinkwavo.” (Luka 22:24) A swi kanakanisi leswaku ku tipimanisa ni van’wana swi nga ha va ni khombo. Kambe a hi ku tipimanisa hinkwako loku nga ni khombo.

Ndlela Leyi Ku Tipimanisa Ni Van’wana Ku Pfunaka Ha Yona

Ehleketa hi muntshwa Daniyele ni vanghana vakwe vanharhu va Vaheveru, lava ku buriwaka ha vona eBibeleni. Vantshwa lava a va nga lavi ku dya switshongo swa hosi ya le Babilona leswi a swi yirisiwile hi nawu wa Xikwembu. (Levhitika 11:4-8) Daniyele u kombele leswaku ku endliwa xikambelo leswaku a khorwisa muwundli leswaku xi ta va pfuna. U ringanyete leswaku endzhaku ka masiku ya khume va ri karhi va dya swakudya leswi pfumeleriwaka hi Nawu wa Xikwembu, muwundli wa vona u fanele a pimanisa vantshwa lava nga Vaheveru ni van’wana lava nga exivaveni xa hosi. Xana ku ve ni vuyelo byihi?

Bibele ya hlamusela: “Eku heleni ka masiku ya khume, nghohe ya [Vaheveru] a yi vonaka yi saseke ngopfu naswona nyama ya vona a yi nyuherile ku tlula vana hinkwavo lava a va dya switshongo swa hosi.” (Daniyele 1:6-16) Xiya leswaku vuyelo lebyinene a byi vangiwanga hileswi Daniyele ni vanghana vakwe a va antswa ngopfu hi ndlela yo karhi eka vantshwa lavan’wana. Kambe, hileswi vantshwa va Vaheveru va hlawuleke ku yingisa milawu ya Xikwembu leyi xi yi nyikeke vanhu va xona.

Xana na wena u le xiyin’weni lexi fanaka ni xa vantshwa lava va Vaheveru? Loko u hanya hi milawu ya Bibele ya mahanyelo, a wu nge fani ni vantshwa van’wana. Vanhu van’wana lava vonaka ku hambana loku va nga ha pfilunganyeka kutani va “vulavula ha [wena] hi ku tseketsela.” (1 Petro 4:3, 4) Kambe, van’wana va ta vona mihandzu leyinene ya ku tikhoma ka wena, naswona va nga ha navela ku dyondza ha Yehovha. (1 Petro 2:12) Exiyin’weni lexi, ku pimanisiwa ni van’wana swi nga ha va swinene.

Ku pimanisiwa ni vanhu van’wana swi nga ha pfuna hi ndlela yin’wana. Hi xikombiso, wena u nga ha ehleketa leswaku u endla ntirho lowu u faneleke u wu endla ekaya—loko u tipimanisa ni vamakwenu. Kambe, swi nga ha endleka vatswari va wena va nga swi vonisi xisweswo. Leswaku va ku pfuna u lunghisa ndlela leyi u ehleketaka ha yona, va nga ha tirhisa xikombiso xa le Bibeleni kutani va ku kombela leswaku u pimanisa mavonelo ni swiendlo swa wena ni swa munhu loyi ku buriwaka ha yena eBibeleni.

Hi xikombiso, va nga ha ku tsundzuxa leswaku hambileswi Yesu a vitaniwaka Hosi ni Mudyondzisi, u hlambise vadyondzisiwa vakwe milenge hi ku tirhandzela. (Yohane 13:12-15) Kutani va nga ha ku khutaza ku tekelela Yesu, hi ku titsongahata ni ku tirha hi matimba, u tirhela van’wana. Entiyisweni, Bibele yi khutaza Vakreste hinkwavo, lavatsongo ni lavakulu, leswaku va tshamela ku tipimanisa na Kreste naswona va ringeta ku “landzelerisisa mikondzo yakwe.” (1 Petro 2:21) Ku tipimanisa ka muxaka lowu ku hi pfuna leswaku hi tshama hi ri karhi hi titsongahata ni ku hlakulela vumunhu lebyi tsakisaka Yehovha.

Ku Tipimanisa Ni Van’wana Hi Ndlela Yo Biha

Phela, swi nga ha nyangatsa ni ku vavisa mbilu loko u pimanisiwa hi ndlela yo biha ni makwenu kumbe ni un’wana wa tintangha ta wena. Loko swi ri tano, xana u nga endla yini? Solomoni Hosi yo tlhariha u te: “Ku twisisa ka munhu ku vohlisa ku hlundzuka kakwe.” (Swivuriso 19:11) Xana ku twisisa ku nga pfuna njhani? Swi nga ha endleka u nga swi voni tano, kambe loyi a ku pimanisaka ni van’wana, ku nga ha va ku ri mutswari kumbe mudyondzisi, kahle-kahle u va a lava ku pfuna wena. Cathy u ri: “Loko munhu a ndzi pimanisa ni van’wana, ndzi tivutisa leswi, ‘Xana u ringeta ku ndzi pfuna hi ndlela yihi?’” Cathy u kuma leswaku loko a swi languta hi moya wa kahle, a nga tali ku hela matimba kumbe ku siringeka.

Kambe, ku vuriwa yini loko u kuma leswaku va tshamela ku ku pimanisa ni van’wana? Hi xikombiso, a hi nge mutswari u tshamela ku ku sola-sola loko a ku pimanisa ni vamakwenu. U nga ha bula ni mutswari kutani hi xichavo u n’wi hlamusela leswaku u titwa njhani loko a ku pimanisa ni van’wana. Swi nga ha endleka mutswari wa wena a nga swi xiyi leswaku swa ku vavisa loko a ku pimanisa ni van’wana.

Kambe, tsundzuka leswaku ku ni “nkarhi wa ku vulavula” ni “nkarhi wa ku miyela.” (Eklesiasta 3:7) Ematshan’weni yo tsutsumela ku hlundzuka enkarhini lowu taka loko u pimanisiwa ni van’wana, miyela u rhanga u verhama, kutani ku ri kona u bulaka ni mutswari wa wena kumbe mani na mani loyi a ku pimanisaka ni van’wana hi ndlela leyi nga riki yinene. Loko se u verhamile, leswi u swi vulaka swi ta twala kahle.—Swivuriso 16:23.

Loko u ehleketisisa hi leswi wena u kotaka ku swi endla kahle, swi nge ku vavisi ngopfu loko va ku pimanisa ni van’wana. Muapostola Pawulo u byele Timotiya a ku: “Ku nga tshuki ku va ni munhu la byi langutelaka ehansi vuntshwa bya wena.” (1 Timotiya 4:12) Timotiya a a ha ri muntshwa loko a hlawuriwa ku va mulanguteri la nga Mukreste. Xisweswo, swi nga ha endleka van’wana a va pimanisa Timotiya ni vakulukumba van’wana lava a va ri na ntokoto. Kambe sweswo a swi nga ri swinene. Hambileswi a a ri ntsongo, Timotiya u kume ntokoto lowukulu loko a famba-famba na Pawulo. Timotiya a a swi tiva ku tamela Rito ra Xikwembu hi xichavo. Naswona a a va khathalela hi rirhandzu vamakwavo va moya.—1 Vakorinto 4:17; Vafilipiya 2:19, 20.

Hikwalaho, loko u pimanisiwa ni van’wana hi ndlela yo biha enkarhini lowu taka, tivutise, ‘Xana i ntiyiso leswi va swi vulaka?’ Loko leswi va swi vuleke swi ri ntiyiso hi ndlela yo karhi, ringeta ku dyondza swo karhi eka swona. Kambe, loko va vula nchumu lowu nga kongomangiki—ku fana ni ku vula va ku, “Ha yini u nga fani ni makwenu?”—ringeta ku ehleketisisa kahle leswaku va vula yini. Ringeta ku dyondza swo karhi eka leswi va swi vulaka.

Yehovha Xikwembu a nga ku teki u ri wa nkoka hi ku ku pimanisa ni vanhu van’wana lava nga hetisekangiki. (Vagalatiya 6:4) A nga languti leswi nga ehandle ntsena, kambe u twisisa munhu loyi u nga yena embilwini ya wena. (1 Samuwele 16:7) Phela, Yehovha a ngo vona ntsena leswi u nga swona kambe u vona ni leswi u ringetaka ku va swona. (Vaheveru 4:12, 13) Wa ku twisisa ku tsana ka wena naswona u languta leswinene eka wena. (Pisalema 130:3, 4) Sweswo swi nga ku pfuna leswaku u kota ku langutana ni swiyimo leswi, loko va ku pimanisa ni van’wana.

Swihloko swin’wana leswi nge, “Vantshwa Va Vutisa . . . ” swi kumeka eka Web-site leyi nge, www.watchtower.org/ype

[Nhlamuselo ya le hansi]

SWIVUTISO SWO ANAKANYISISA HA SWONA

◼ Xana i ku pimanisa ka muxaka wihi loku talaka ku ku siringa?

◼ Loko vatswari va wena va tshamela ku ku pimanisa ni van’wana, xana u nga langutana njhani ni xiyimo xexo?

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 12]

“Ndzi nga tsakela leswaku munhu loyi a ndzi nyikaka ndzayo a nga vuli mavito ya vanhu van’wana kutani a ku, ‘U fanele u ringeta ku fana na swimani-mani,’ kambe, ku ri na sweswo a a bule hi timfanelo ta mina letinene kutani hi rirhandzu a ndzi pfuna ku vona laha ndzi faneleke ndzi antswisa kona.”—Natalie

[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

U nga ha lava ku hlamusela hi ku titsongahata ndlela leyi u titwaka ha yona loko u pimanisiwa ni vanhu van’wana