Ku Tiphina eGambokweni

HI MUTSARI WA XALAMUKA! LE FINLAND

VANHU va nga oma ivi va fa hi xirhami xa vuxika bya le Matikweni ya le N’walungwini loko va nga ri na swiambalo leswi kufumelaka ni tintangu ta kona. Kambe swiharhi swa ntsandza-vahlayi swi tiyela emahlweni ni vutomi ku nga khathariseki leswaku i nguva yihi. Handle ka ku kufumetiwa hi tinsiva kumbe voya bya xixika, swiharhi na swona swi ni ndlela ya swona yo tikufumeta hi gamboko.

Gamboko i swiphepherhele swa ayisi leswi humaka eka nkahelo wa mati—25 wa tisentimitara ta gamboko ti ringana ni kwalomu ka 2,5 wa tisentimitara ta mati. Hikwalaho, exikarhi ka swiphepherhele swa ayisi ya gamboko ku ni moya wo tala. Sweswo hi swona swi endlaka leswaku gamboko yi kufumeta swiharhi, yi sirhelela mbewu ni swimilana kukondza yi n’oka hi ximun’wana. Gamboko ya n’oka ivi mati ya kona ma tsakamisa misava ivi ma khulukela eminkoveni.

Vutomi eHansi Ka Gamboko

Swihadyana swo tala swa mixaka-xaka leswi nga ni voya swi ya ehenhla ni le hansi eswindledyanini leswi nga ehansi ka gamboko, swi ri karhi swi lavana ni swakudya. Swihadyana swa kona swi katsa mixaka ya timbeva ni swihadyana swin’wana leswi fanaka ni timbeva leswi tlharihaka nivusiku. Hi hala tlhelo makondlo, u ma vona hi ntshwati ehenhla ka gamboko ma ri karhi ma lavana ni mihandzu ya nhova, timanga, timbewu ni mahanti yo olova ya mirhi.

Xana swihadyana swi tikufumeta njhani? Swo tala swi ni tinsiva swi tlhela swi va ni voya byo kufumela naswona swakudya swi hatla swi gayeka, ivi sweswo swi endla leswaku miri wa swona wu kufumela. Leswaku swi ta kufumela swi fanele swi dya ngopfu. Hi xikombiso, timbeva ti dya swakudya swa mpimo lowu tikaka ku ringana na tona vini, ti dya switsotswana ni swivungwana siku ni siku. Timbeva leti vuriwaka ti-pygmy ti dya ngopfu! Hikwalaho ti tshama ti ri eku dyeni, to wisa ntsena loko ti etlele.

Hi hala tlhelo, swihadyana swo tala swi dyiwa hi swiharhi swin’wana, swi dyiwa hi swikhovha na hi swihadyana leswi vuriwaka ti-weasel. Leswi swihadyana leswi swi nga lala naswona swi nga ni rivilo swi kota ku nyokovela eswindledyanini leswi nga endzeni ka gamboko swi lavana ni swakudya. Swihadyana leswi swi dya hambi ku ri mimpfundla leyi nga yikulu eka swona.

Swikhovha na swona swi tshama swi ri eku lavaneni ni swakudya. Xikhovha lexikulu xo kwalala xi twa ngopfu lerova xi kota ku twa ni mbeva loko yi ri karhi yi famba-famba ehansi ka gamboko, loko gamboko ya kona yi nga entanga. Loko xikhovha se xi yi twile mbeva leswaku yi le kwihi, xi tihoxa endzeni ka gamboko ivi xi yi bvanyangeta hi minwala ya xona kutani xi haha na yona. Hambiswiritano, loko gamboko yi entile yi vanga ndlala eka swiharhi swo tala naswona swihadyana leswi tshamaka ehansi ka gamboko swi tala ku tlula mpimo.

Leswaku swiharhi swo tala swi nga siki hi xixika, mafurha lama nga emirini wa swona lawa swi veke na wona hi nguva ya ximumu, ma endla leswaku swi nga dlayiwi hi ndlala. Hi ntolovelo swi kona swakudya leswi swi swi kumaka. Hi xikombiso, mhofu yi tidyela swirhabyana swa mirhi, ngopfu-ngopfu swa murhi wa muphayini. Vamaxindyana va dya timbewu leti akaka miri leti va nga ti khusela tona, naswona mimpfundla yi dya mahanti yo olova, swirhabyana ni swihluke. Mixaka yin’wana ya swinyenyana yi tiphina hi swihluke swa miphayini ni hi mihandzu ya nhova leyi omeke hi ayisi.

Ku Tihoxa eGambokweni!

Leswi gamboko yi kufumelaka, swinyenyana swo tala swi tihoxa endzeni ka yona swi tiwisela ninhlikanhi kumbe swi etlela kona nivusiku. Swinyenyana swa kona swi katsa mimbhaha ya ti-hazel, tin’hwari ta ntima ni tin’hwari tin’wana, ku katsa ni swinyenyana swin’wana leswitsongo leswi vuriwaka ti-linnet, ti-bullfinch na swindzingiri. Loko gamboko yi entile naswona yi bodlhomela, swinyenyana swin’wana swo haha kunene swi fika swi ku tintlhoo, endzeni ka gamboko, ku fana ni masekwa ya tinhamu to leha loko ma nghena ematini. Hi ndlela yoleyo swi va swi nga siyanga mikondzo ya swona ehenhla ka gamboko leswaku swi nga dlayiwi hi swiharhi leswin’wana.

Loko se swi ri endzeni ka gamboko, swi endla muhocho lowu leheke mitara, lowu hi Xifinixi wu vitaniwaka kieppi. Nivusiku mimoya yi sula mikondzo ya swiharhi leswi ticeleleke egambokweni. Loko vanhu va tshinela swinene ekusuhi ni mihocho leyi, pongo ra ku fayeleleka ka gamboko ri xalamukisa swinyenyana leswi. Vanhu lava nga le ku tifamba-fambeleni egambokweni va nga ha chavisiwa hi ku huma ka swinyenyana hi rivilo lerikulu egambokweni!

Swi Mila Tinsiva Ta Xixika

Loko tinguva ti ri karhi ti cinca, swiharhi leswi tshamaka eayisini swi dzuvula voya kumbe tinsiva ta ximumu ivi swi mila ta xixika leti nga ni muvala lowu yelanaka ni gamboko. Le Finland, hi xixikana tinhlati ta le ayisini, mimpfundla ya le gambokweni ni mixaka yin’wana ya timbeva swi mila voya byo basa kumbe lebyi laveke ku va byo basa lebyi kufumelaka.

Hilaha ku fanaka, tinsiva ta ximumu leti nga ni mavalavala ta n’hwari ti siviwa hi leta muvala wo basa. Naswona tincondzo ta tona leti nga riki na tinsiva to tala hi ximumu, hi xixika ti mila tinsiva to tala leti endlaka leswaku ti kufumela. Ku mila ka tona tinsiva ta xixika ka ti sirhelela leswaku ti nga dyiwi hi swihadyana leswin’wana hikuva tinsiva ta kona ti va ti yelana ni misava leyi funengetiwekenyana hi gamboko.

Xana u tshame u tivutisa leswaku ha yini tincondzo ta swinyenyana swo tala leswi fambaka egambokweni kumbe ayisini ti nga omi hi xirhami? Tincondzo ta swona ti kota ku tikufumeta. Ngati leyi kufumelaka yi suka embilwini yi tsutsumela etincondzweni kutani yi fika yi ti kufumeta.

Ina, hambi ku ri etindhawini leti titimelaka ngopfu kumbe leti Hisaka Ngopfu, vutomi byi ya emahlweni naswona bya tsakisa. Vavanuna ni vavasati lava tekaka swifaniso swa swihadyana leswi hanyaka kwalaho hakanyingi va bumabumeriwa hikwalaho ka matshalatshala ya vona, naswona swi fanerile! Kunene loyi hi faneleke hi n’wi dzunisa i Muvumbi wa swivumbiwa leswi hlamarisaka swa laha misaveni! Nhlavutelo 4:11 yi ri: “Swa ku fanela, Yehovha, wena Xikwembu xa hina, ku amukela ku vangama ni ku xiximiwa ni matimba, hikuva u tumbuluxe swilo hinkwaswo, naswona hikwalaho ka ku rhandza ka wena swi ve kona, swi tumbuluxiwile.”

[Bokisi/Xifaniso eka tluka 18]

Vakreste Lava Tshamaka Va Khomekile Hambiloko Ku Titimela

Hi vuxika Timbhoni ta Yehovha le Finland ti ambala swo kufumela kutani ti hambeta ni ntirho wa tona wo chumayela. Timbhoni tin’wana ti famba mpfhuka wo leha loko ti ya eminhlanganweni ya Vukreste. Entiyisweni, le matiko-xikaya vanhu a va xwi eminhlanganweni hambi ku ri hi tin’hweti ta vuxika. Timbhoni ta Yehovha ti tshama ti khomekile hi ntirho wo chumayela. Kunene, ti swi teka ku ri lunghelo lerikulu ku chumayela hi Yehovha Xikwembu la nga Muvumbi, lerova ti siya makaya ya tona yo kufumela ti ya eku huweleleni hi Mfumo wa yena.—Matewu 24:14.

[Xifaniso eka tluka 16, 17]

Masekwa ebakweni

[N’wini wa Xifaniso]

By courtesy of John R. Peiniger

[Xifaniso eka tluka 16, 17]

Kondlo

[N’wini wa Xifaniso]

Mikko Pöllänen/Kuvaliiteri

[Xifaniso eka tluka 17]

Masekwa ya tinhamu to leha

[Xifaniso eka tluka 17]

Mpfundla

[Xifaniso eka tluka 17]

Nhlati ya le ayisini