Langutelo Ra Bibele
Xana U Fanele Ku Chava Vafi?
Swirho swa rixaka ra Maannang eNigeria swi pfumela leswaku loko munhu a fa kutani a nga lahliwi kahle, moya-xiviri wa yena wu ta xanisa kumbe wu dlaya swirho swa ndyangu leswa ha hanyaka. Machayina man’wana na wona ma pfumela leswaku loko munhu a nga lahliwi hi ku landza ndhavuko, moya-xiviri wa yena wu ta hlasela wu tlhela wu dlaya van’wana.
ETINDHAWINI to hambana-hambana ta misava, vanhu va kholwa leswaku loko munhu a fa moya-xiviri wa huma emirini. Van’wana va tshemba leswaku moya-xiviri wolowo wu nga nghenelela ni le ka timhaka ta ndyangu kumbe ta vanghana.
Hambiswiritano, xana ku ni nchumu lowu salaka wu hanya loko munhu a file? Naswona xana “nchumu” wolowo wu nga vavisa lava hanyaka? Xana Bibele yi ri yini hi mhaka leyi?
Xana Vafi Va Hanya?
Bibele yi vula leswaku lava feke “a va tivi nchumu nikatsongo.” Yi tlhela yi vula leswaku lava feke “a va hanyi.” (Eklesiasta 9:5; Esaya 26:14) Malunghana ni munhu wo sungula, Adamu, Rito ra Xikwembu ri ri: “Yehovha Xikwembu a vumba munhu hi ntshuri wa misava ni ku huhutela ku hefemula ka vutomi etinhompfini takwe, hiloko munhu a va moya xiviri lowu hanyaka.”—Genesa 2:7.
Tsundzuka leswaku Adamu u tumbuluxiwe a ri moya-xiviri, hileswaku munhu la hanyaka. Hi ku ya hi Bibele, Adamu a a nga nyikiwanga moya-xiviri lowu a wu ta tihanyela ehandle ka miri. Kutani loko Adamu a dyohile u file. U ve ‘moya-xiviri lowu feke.’ (Tinhlayo 6:6) Nakambe Bibele yi vula leswaku ‘moya-xiviri lowu dyohaka wu ta fa.’ (Ezekiyele 18:4) Hinkwerhu hi tswariwe hi ri ni xidyoho, kumbe ku nga hetiseki hikwalaho ka munhu wo sungula, Adamu. Kutani loko hi fa, moya-xiviri na wona wa fa.—Varhoma 5:12.
Loko Bibele yi hlamusela xiyimo xa vafi, a yi tirhisi swiga leswi nga tolovelekangiki, kambe yi tirhisa leswi hi nga ta swi twisisa, swo tanihi ‘ku etlela eku feni.’ (Pisalema 13:3) Siku rin’wana loko Yesu a vulavula hi xinhwanyetana xa malembe ya 12 lexi a xi file, u te: ‘A xi fanga kambe xi lo etlela.’ Vanhu va ‘sungule ku n’wi hleka hi ku hlekula hikuva a va swi tiva leswaku xi file.’ Hambiswiritano, Bibele yi hlamusela leswaku Yesu u xi pfuxile evurhongweni bya rifu.—Luka 8:51-54.
Swi ve tano loko Lazaro a fa. Yesu u byele vadyondzisiwa va yena leswaku u ya eka Lazaro leswaku a “n’wi pfuxa evurhongweni.” Vadyondzisiwa va yena a va nga swi twisisi leswaku u vula yini, kutani “Yesu a va byela hi ku kongoma [a ku]: ‘Lazaro u file.’” Loko muapostola Pawulo a vulavula hi “lava etleleke eku feni” u vule leswaku va ta tlhela va hanya hi nkarhi lowu Xikwembu xi wu vekeke.—Yohane 11:11-14; 1 Vatesalonika 4:13-15.
Hilaha ku fanaka, ku hava laha Bibele yi vulaka leswaku moya-xiviri wu sala wu hanya loko munhu a file. Hikwalaho, a ku na xivangelo xo chava lava feke. Kutani dyondzo leyi tolovelekeke ya leswaku nchumu wo karhi wu ya emahlweni wu hanya loko munhu a fa yi huma kwihi? Naswona i mani loyi a chavisaka vanhu hileswaku vafi va nga va vavisa?
Mavunwa Ya Leswaku Moya-xiviri Wa Munhu A Wu Fi
Vukhongeri bya mavunwa byi dyondzisa leswaku loko munhu a fa, u va a nga fanga. Ku sukela ematin’wini ya munhu, dyondzo ya leswaku moya-xiviri a wu fi yi ye yi amukeleka emisaveni hinkwayo. Hikwalaho ka sweswo, loko vafumi van’wana va fa, vo tanihi vafumi va le tikweni ra khale ra Egipta, mahlonga ya vona a ma dlayiwa leswaku ma ta hambeta ma tirhela vafumi va wona.
Vanhu vo tala va xisiwile va byeriwa leswaku va xanisiwa hi mimoya-xiviri, kumbe mimoya ya vafi. Va tiyiseka leswaku va xanisiwa hi mimoya-xiviri ya maxaka ya vona lama hlundzukeke ni ya vanhu van’wana. Hambiswiritano, Matsalwa ma swi veka erivaleni leswaku sweswo a hi ntiyiso. Mimoya leyi nga vonakiki ya matimba leyi vuriwaka madimona hi yona yi xanisaka vanhu naswona ya tsaka loko va tshama va ri eku chaveni.—Luka 9:37-43; Vaefesa 6:11, 12.
Matsalwa ma vula leswaku Sathana i “tata wa mavunwa,” naswona u “tihundzula ntsumi ya ku vonakala.” Yena ni madimona yakwe va ‘xisa misava hinkwayo leyi akiweke.’ (Yohane 8:44; 2 Vakorinto 11:14; Nhlavutelo 12:9) Kahle-kahle Sathana hi yena la xisaka vanhu a va byela leswaku moya-xiviri wa munhu a wu fi nileswaku vafi va nga vavisa lava hanyaka.
Hambiswiritano, lava pfumelaka leswi Bibele yi swi dyondzisaka, va sirhelelekile eka mavunwa wolawo. Va swi tiva leswaku Sathana u ringeta ku kanganyisa vanhu va kholwa leswaku vafi va nga vulavula ni lava hanyaka. Kambe Bibele yi ri: “Lava hanyaka va swi tiva leswaku va ta fa; kambe loko ku ri lava feke, a va tivi nchumu nikatsongo.” (Eklesiasta 9:5) Hakunene, Rito ra Xikwembu ri tamele tidyondzo leti nga ta hi ntshunxa eka mavunwa malunghana ni xiyimo xa lava feke!—Yohane 8:32.
XANA U TSHAME U TIVUTISA?
◼ Xana vafi va tiva swo karhi?—Eklesiasta 9:5; Esaya 26:14.
◼ I mani la nga sungula dyondzo leyi dumeke ya leswaku ku ni nchumu lowu yaka emahlweni wu hanya loko munhu a file?—Yohane 8:44.
◼ Hi nga wu kuma kwihi ntiyiso malunghana ni xiyimo xa vafi?—Yohane 8:32; 17:17.
[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 23]
Madimona hi wona ma xanisaka vanhu, ku nga ri vafi