U Nga Swi Kota Ku Kurisa Vana Hambiloko U Ri Mutswari La Nga Yexe

EMINDYANGWINI yo tala, vatswari lava tshamaka swin’we a va talanga. Xiya: Le United States, ku ni vatswari vo tlula 13 wa timiliyoni lava kurisaka vana va ri voxe, lava vunyingi bya vona ku nga vaxisati. Ndzavisiso wun’wana wu kombisa leswaku hafu ya vana va tiko rero va ta heta malembe yo karhi ya vuntshwa bya vona va tshama ni mutswari un’we.

Tiyiseka leswaku u nga swi kota ku kurisa vana va wena hambiloko u ri mutswari la nga yexe. Ringeta ku tirhisa swiringanyeto leswi landzelaka.

◼ Papalata mavulavulelo lama hetaka matimba. Bibele yi ri: “Hinkwawo masiku ya la xanisekaka ma bihile; kambe loyi a nga ni mbilu leyinene u tshama a ri ni nkhuvo.” (Swivuriso 15:15) I ntiyiso leswaku u nga ha va u koka exilogweni. Kambe hilaha ndzimana leyi yi vulaka hakona, ndlela leyi hi langutaka swilo ha yona hi yona leyi endlaka leswaku hi va ni ntsako, ku nga ri swiyimo leswi hi nga eka swona. (Swivuriso 17:22) Ku tshamela ku vula leswaku vana va wena a va nge vi na vumundzuku lebyinene nileswaku swilo a swi nge he tlheli swi famba kahle endyangwini wa wena a swi nge ku pfuni nchumu. Mavulavulelo yo tano ma to ku heta matimba ntsena naswona ma endla leswaku swi ku tikela swinene ku hetisisa vutihlamuleri bya wena bya ku va mutswari.—Swivuriso 24:10.

Xiringanyeto: Tsala marito lawa u toloveleke ku ma vula lama hetaka matimba malunghana ni swiphiqo leswi u nga na swona ivi ekusuhi na wona u tsala marito lama khutazaka lawa u nga ta ma vula ematshan’weni ya lawo sungula. Hi xikombiso, siva marito lama nge, “Leswi swa ndzi tikela” hi lama nge “Ndzi nga swi kota ku byarha vutihlamuleri bya mina tanihi mutswari la nga yexe, naswona ndzi nga wu kuma mpfuno lowu ndzi wu lavaka.” —Vafilipiya 4:13.

◼ Hlela ndlela leyi u nga ta yi tirhisa ha yona mali ya wena. Swiphiqo swo tala leswi vatswari vo tala lava nga voxe va vaka na swona—ngopfu-ngopfu vamanana—i swa timali. Kambe, minkarhi yin’wana ntshikilelo lowu vangiwaka hi swiphiqo swa timali wu nga antswisiwa hi ku hlela kahle matirhiselo ya mali. Xivuriso xin’wana xa Bibele xi ri: “U tlharihile la voneke khombo kutani a tumbela.” (Swivuriso 22:3) I swa nkoka ku hlela swilo kahle ni ku swi kunguhata ka ha ri emahlweni leswaku u papalata “khombo” loko swi ta etimhakeni ta timali.

Xiringanyeto: Tsala ephepheni swilo leswi u nga ta swi xava. Tsala swilo leswi u swi xaveke n’hweti hinkwayo kutani u vona leswaku mali ya wena yi helela kwihi. Kambisisa ndlela leyi u yi tirhisaka ha yona mali ya wena. Xana u xava swilo swo tala hi xikweleti? Xana u xavela vana va wena swilo leswaku va nga vileli hileswi va nga tshamiki na yena mutswari lowun’wana? Loko vana va wena va kurile, tshama na vona ehansi kutani mi burisana hi ndlela leyi mi nga ta tirhisa mali ha yona. Sweswo swi ta va pfuna swinene. Naswona va nga ha pfuna hi swiringanyeto swin’wana leswinene!

◼ Khomisana ni loyi a wu tekane na yena. Loko n’wana a tshama na wena naswona minkarhi yin’wana a tshama ni mutswari lowun’wana, tivoneleni leswaku mi nga vulavulani ku biha eka n’wana wa n’wina—kumbe mi tirhisa n’wana wa n’wina leswaku a va nhlori, a mi byeletela leswi lowun’wana a swi endleka evuton’wini byakwe—hikuva sweswo a swi lulamanga.a Swa antswa leswaku mi ringeta ku khomisana loko swi ta emhakeni ya ku tshinya n’wana kumbe etimhakeni tin’wana ta nkoka leti khumbaka vuhlayiseki byakwe. Bibele yi ri: “Endlani hinkwaswo leswi mi nga swi kotaka, hi tlhelo ra n’wina, ku hanyisana ni vanhu hinkwavo hi ku rhula,”—nawu lowu wa tirha ni le ka loyi a wu tekane na yena.—Varhoma 12:18, Bibele—Mahungu Lamanene.

Xiringanyeto: Loko ko tshuka ku pfuka mholovo enkarhini lowu taka, khomisana ni loyi a wu tekane na yena hilaha a wu ta endla hakona eka mutirhi-kulobye. Entirhweni, a wu ta ringeta ku hanyisana hi ku rhula ni vanhu hinkwavo—hambi ku ri lava u nga va rhandziki. Endla hilaha ku fanaka eka loyi a wu tekane na yena. A hi minkarhi hinkwayo mi nga ta tshama mi ri karhi mi pfumelelana, kambe a mi fanelanga mi pfumelela leswaku nchumu wun’wana ni wun’wana lowu mi nga pfumelelaniki ha wona wu mi holovisa.—Luka 12:58.

◼ Vana xikombiso lexinene eka vana va wena. Tivutise: ‘Hi tihi timfanelo swin’we ni mahanyelo lawa ndzi lavaka leswaku vana va mina va va na wona? Xana ndza tikombisa timfanelo teto evuton’wini bya mina?’ Hi xikombiso, xana u tshama u tsakile ku nga khathariseki leswi u nga mutswari la nga yexe? Kumbe, xana u pfumelela swiyimo swa wena swi ku endla u ehleketa leswaku swilo hinkwaswo a swi ku fambeli kahle evuton’wini? Xana wa ha n’wi hlundzukerile loyi a wu tekane na yena hileswi a a nga ku khomanga kahle? Kumbe, xana u swi ba hi makatla swilo swo biha leswi ku humelelaka leswi u nga ta ka u nga swi koti ku swi lulamisa? (Swivuriso 15:18) I ntiyiso leswaku timhaka teto ta tika naswona a wu nge swi koti ku langutana na tona hi ndlela leyi hetisekeke. Hambiswiritano, swi nga ha endleka leswaku vana va wena va tekelela ndlela leyi va ku vonaka u endla swilo ha yona.

Xiringanyeto: Tsala ephepheni timfanelo tinharhu leti u nga tsakelaka leswaku vana va wena va va na tona loko se va kurile.b Etlhelo ka mfanelo ha yin’we, tsala leswi u nga swi endlaka sweswi leswaku u va vekela xikombiso lexi nga ta va pfuna ku hlakulela mfanelo yoleyo.

◼ Tikhathalele. Leswi u tshamaka u khomekile swinene, swa olova leswaku u tshika ku khathalela miri ni rihanyo ra wena. U nga xi endli xihoxo xexo! I swa nkoka leswaku u khathalela ‘xilaveko xa wena xa moya.’ (Matewu 5:3) Tsundzuka leswaku loko munhu a nga wu khathaleli movha hi ku wu chela petirolo a nge yi ndhawu. Na hina a hi nge yi ndhawu loko hi nga khathaleli vuxaka bya hina ni Xikwembu.

Nakambe ku ni “nkarhi wa ku hleka” ni “nkarhi wa ku tlula-tlula.” (Eklesiasta 3:4) Ku tihungasa a hi ku tlanga hi nkarhi. Swi ta ku phyuphyisa naswona swi ku nyika matimba leswaku u ya emahlweni u byarha vutihlamuleri bya wena tanihi mutswari la nga yexe.

Xiringanyeto: Vulavula ni vatswari van’wana lava kurisaka vana va ri voxe malunghana ni ndlela leyi vona va tikhathalela ha yona. Loko u ri karhi u “tiyiseka hi swilo swa nkoka swinene,” xana u nga tirhisa nkarhi wun’wana vhiki ni vhiki wo endla swilo swo karhi leswi ku tsakisaka? (Vafilipiya 1:10) Tsala ephepheni leswi u nga rhandzaka ku swi endla ni siku leri u nga ha swi endlaka ha rona.

[Tinhlamuselo ta le hansi]