Swakudya Swo Nandziha Swa Switsotswana
● Switsotswana swi rhandza swakudya leswi kumekaka hi ku olova ni leswi nga ni chukele ro tala. Endzeni ka xiluva hi kona laha swi kumaka swakudya sweswo. Ku fana ni ntlawa wa switolo leswi longolokeke leswi xavisaka swakudya leswi lunghiseleriwaka hi ku hatlisa, swiluva swi koka switsotswana hi mivala ya swona yo vangama. Leswi switsotswana swi rhandzaka swiluva, swi phatsama eka swona, swi dya vuluva kumbe swi nwa vulombe bya swiluva.
Leswi switsotswana swi pfukaka swi karhele loko vusiku bya kona a byi titimela, swi lava ku hisa ka dyambu leswaku swi va ni matimba. Swiluva swo tala swi nyika switsotswana swilo swimbirhi—swakudya swo nandziha ni ndhawu yo orha masana. A hi kambisiseni xiluva xin’wana lexi tolovelekeke lexi pfunaka switsotswana.
Xiluva xin’wana lexi vuriwaka oxeye daisy xi kula ematikweni yo tala ya le Yuropa ni le Amerika N’walungu. Xi nga ha languteka xi nga nyawuli, kambe loko wo tinyika nkarhi wo xi kambisisa, u ta vona leswaku xi ni ntirho wo tala. Xiluva lexi xi va ndhawu leyinene ya switsotswana laha swi kumaka matimba yo sungula mintirho ya siku. Matluka yo basa ya xiluva ma kombisa ku kufumela ka dyambu naswona ndhawu ya xitshopana leyi nga exikarhi ka xiluva yi va ndhawu leyinene yo wisa laha switsotswana swi nga tiphinaka hi ku tinyawusa hi masana.a
Nchumu wun’wana lowu endlaka leswaku switsotswana swi rhandza ku phatsama eka xiluva lexi, hileswi endzeni ka xona ku nga ni ndzalo ya vuluva ni vulombe bya xiluva, ku nga swakudya swo nandziha leswi nonisaka switsotswana swo tala. Hakunene leyi i ndhawu leyinene laha switsotswana swi fihlulaka kona ni ku orha masana!
Hikokwalaho, switsotswana swo tala swo hambana-hambana swi phatsama eka swiluva swa oxeye daisies siku hinkwaro. U nga ha vona swifufunhunu swa mavati, maphaphatani ya mivalavala, switsotswana leswi vuriwaka ti-shield bug, ti-cricket ni tinhongana ta mixaka-xaka. I ntiyiso leswaku loko u nga ri na vuxiya-xiya, u nge swi voni swiluva swo tala leswi nga ni swakudya swo nandziha swa switsotswana.
Hikwalaho, enkarhini lowu taka loko u ri endhawini leyi nga ni swiluva, ringeta ku langutisa leswi humelelaka endzeni ka xiluva xa daisy lexi tikombaka xi nga nyawuli. Loko wo endla tano, a swi kanakanisi leswaku u ta xixima ni ku tlangela Muvumbi la endleke swiluva sweswo hinkwaswo.
[Nhlamuselo ya le hansi]
a Vativi va sayense va kume leswaku ehenhla ka swiluva swin’wana ka hisanyana ku tlula ndhawu leyi xiluva xexo xi nga eka yona.