Ndzi Nghenele Mphikizano Wa Nkoka Swinene eVuton’wini Bya Mina

Hi ku vula ka Karl-Erik Bergman

Ku tsutsuma hi rivilo a swi ndzi tsakisa swinene. A ndzi ri ni vuswikoti bya ntumbuluko, kutani mphikizano wo tsutsuma hi rivilo lerikulu ku ve nchumu wa nkoka swinene evuton’wini bya mina.

HI 1972, loko ndzi ri ni malembe ya 17, ndzi nghenele nhlangano wa ta mintlangu. Hi ku hatlisa ndzi xiye leswaku a ndzi fanele ndzi tirha hi matimba leswaku ndzi va xitsutsumi xa xiyimo xa le henhla. Ku hlula emphikizanweni wo tsutsuma a swi titsheganga ntsena hi ku va ni vuswikoti bya ntumbuluko byo kota ku tsutsuma. Kambe a ndzi tiyimiserile ku tirha hi matimba.

Loko ndzi ri ni malembe ya 22, ndzi nghenele ntlawa wa switsutsumi leswi yimelaka tiko ra Finland. Naswona eka lembe leri landzeleke, ndzi tshove rhekhodo eka mphikizano wa 100 wa timitara eFinland. Hambiswiritano, a ndza ha swi kotanga ku fikelela pakani ya mina hileswi ndzi vavisekeke misiha leyi khomaka xirhendze (Achilles tendon) ni leyi nga endzhaku ka tsolo (hamstrings). Kambe leswi ku tsutsuma a swa ha ri engatini, ndzi ve muleteri wa switsutsumi leswi nga ni vuswikoti. Hi 1982, ndzi hlele ku rhurhela eCalifornia le United States leswaku ndzi ya dyondza eyunivhesiti naswona maxelo ya kwalaho a ma ri manene ngopfu leswaku ndzi kota ku va muleteri wa ta mintlangu. Ndzi kale ndzi xava thikithi ra xihaha-mpfhuka.

Leswi Cinceke Vutomi Bya Mina

Madyambu yo hetelela emahlweni ko va ndzi teka riendzo ra mina ro ya California, ndzi twe ku gongondziwa enyangweni. Ndzi wu pfurile hiloko ndzi kuma ku ri vavasati vambirhi lava a va ri Timbhoni ta Yehovha. A va rhulile va tlhela va xiximeka, ku nga timfanelo leti munhu a nga tsakelaka leswaku xitsutsumi xi va na tona. Ndzi va byele leswaku va nghena, ivi hi tshama ehansi hi vulavula. Endzhaku ka bulo leri dyondzisaka swinene, va ndzi siyele buku leyi nge U Nga Hanya Hi Masiku aParadeyisini eMisaveni.a Kutani ndzi sungule ku yi hlaya. Loko ndzi ri exikarhi ka yona, ndzi xiye leswaku leswi a yi swi vula a ku ri ntiyiso. Vavasati lavaya va tlhele va vuya, naswona ndzi va vutise leswaku ndzi nga endla yini leswaku ndzi va Mbhoni ya Yehovha. Va ndzi byele leswaku ndzi fanele ndzi dyondzeriwa Bibele.

Ndzi pfumerile ku dyondzeriwa Bibele naswona ndzi tlhele ndzi sungula ku ya eminhlanganweni ya Timbhoni eHolweni ya Mfumo ya le Vantaa laha a ndzi tshama kona. Ndzi kume leswaku leswi a swi dyondzisiwa a swi sekeriwe eBibeleni. Entiyisweni, tidyondzo ta Bibele leti a ndzi ti dyondza hakatsongo-tsongo ti sungule ku cinca langutelo ra mina malunghana ni leswi nga swa nkoka evuton’wini. Kutani ndzi ye exitolo lexi xavisaka mathikithi ya swihaha-mpfhuka leswaku ndzi ya tlherisa thikithi ndzi kuma mali ya mina. Yin’wana ya mali yoleyo ndzi yi tirhisele ku xava sudu leyi a ndzi ta yi ambala loko ndzi ya eminhlanganweni ni xikhwama xo hoxa Bibele ni tibuku tin’wana. Hi 1983 ndzi khuvuriwile tanihi Mbhoni ya Yehovha entsombanweni wa le Helsinki.

Switsutsumi Swin’wana Swi Ndzi Joyina

Loko ndzi ri karhi ndzi dyondza Bibele, a ndzi tikarhatela ku byela vanghana va mina leswi a ndzi swi dyondza. Va hlamale ngopfu loko ndzi va byela ro sungula. Entiyisweni, ku sungule mavarivari ya leswaku ndza hlanya. Vanghana va mina va sungule ku ndzi papalata. Endzhaku ka loko ndzi khuvuriwile, a ndzi hlangana ni switsutsumi-kulorhi endhawini yo tsutsumela eka yona tanihi leswi a ndzi endla vutiolori nkarhi na nkarhi leswaku ndzi tshama ndzi ri ni rihanyo lerinene. Mabulo lawa a hi va na wona ma swi pfune ku vona leswaku hambileswi vutomi bya mina byi cinceke, a ndzi nga hlangananga nhloko.

Hi ku famba ka nkarhi, swo tala swa switsutsumi leswi swi twisise leswaku leswi a ndzi swi vula a swi twala naswona a swi fanele swi kambisisiwa. Va xiye leswaku ndzi tshike mavulavulelo ya nhlambha naswona a ndzi nga ha karihi. Vo hlayanyana a va swi tsakela ku dyondza leswi engetelekeke hi Bibele. A ndzi swi tsakela ku komba vanhu leswaku Bibele yi fanisa vutomi bya Mukreste ni mphikizano wo tsutsuma. Hi le mphikizanweni lowu hakelo ya kona ku nga vutomi lebyi nga heriki.—2 Timotiya 2:5; 4:7, 8.

Ntiyiso wa mhaka hileswaku ku va ni xikongomelo xa xiviri ni ntsako evuton’wini a swi titsheganga hi ku hlula mimphikizano yo tsutsuma, kambe swi titshege hi ku endla ku rhandza ka Muvumbi wa hina. Mabulo ya mina ni switsutsumi swin’wana ma susumetele swin’wana swa swona leswaku swi tlhela swi kambisisa tipakani ta swona, naswona swo hlayanyana swi sungule ku pfumela eka tidyondzo ta Bibele leti cinceke vutomi bya mina. Lexi tsakisaka, swo tala swa swona swi hisekele ku tirhela Xikwembu hilaha a swi swi hisekela hakona ku tsutsuma.

Un’wana wa swona a ku ri Yvonne, xitsutsumi lexi nga ni vuswikoti eka mphikizano wa 800 wa timitara. A a ri wansati la tsutsumaka hi rivilo lerikulu ku va tlula hinkwavo ematikweni ya Scandinavia eka mpfhuka wolowo naswona u tshove rhekhodo etikweni ra Finland. U tlhele a hlula eka mimphikizano yo tsutsuma ematikweni ya le Yuropa loko a yimela tiko ra Finland. Hikwalaho ka mabulo ya hina, Yvonne u sungule ku vona ndlela leyi swi nga swa hava ha yona ku hlongorisa ndhuma emisaveni ya namuntlha. Hilaha Bibele yi vulaka hakona, u dyondze leswaku misava leyi ya hundza naswona yi ta siviwa hi misava leyintshwa ya Xikwembu.—1 Yohane 2:17.

Hi ku hatlisa Yvonne u pfumele ku dyondzeriwa Bibele. Hi nkarhi wolowo a a rhandzana na Jouko, loyi a a ri xin’wana xa xirho lexi nga ni vuswikoti xa ntlawa wa switsutsumi swa le Finland. Entiyisweni, u yimele tiko ra Finland eka matiko ya Yuropa ni le ka mimphikizano ya misava hinkwayo ya switsutsumi. Hi ku famba ka nkarhi, Yvonne na Jouko va rhurhele eUnited States leswaku va ya emahlweni ni mimphikizano ya vona yo tsutsuma.

Loko va ri kwalaho, Yvonne u hambete a dyondza Bibele naswona Jouko u n’wi joyinile. U sungule ku dyondza hi xikongomelo xo kuma swihoxo leswaku a ta tshikisa Yvonne ku dyondza. Kambe hakatsongo-tsongo, tidyondzo ta Bibele ti khumbe mbilu yakwe. Yvonne na Jouko va tekanile naswona endzhakunyana va tinyiketele eka Xikwembu va swi kombisa hi ku khuvuriwa. Namuntlha havumbirhi bya vona i maphayona, ku nga vachumayeri va nkarhi hinkwawo va Timbhoni ta Yehovha.

Ndzi tlhele ndzi kota ku sungula dyondzo ya Bibele na Barbro, loyi a a ri nghwazi ya le Finland eka mphikizano wa vavasati wo tsutsuma 400 wa timitara. A a ha ku yimela tiko ra Finland eka mimphikizano ya le matikweni ya Yuropa. Kutani Barbro ni nuna wakwe, Jarmo, loyi a a ri mutlangi wa ntlangu wa pole-vaulter, va rhurhele eSweden. Kwalaho Barbro u ye emahlweni a dyondza Bibele naswona Jarmo u sungule ku dyondza. Havumbirhi bya vona a va lava ku tiva xikongomelo xa vutomi, naswona endzhaku ko dyondza tidyondzo ta Bibele, va khuvuriwile eSweden. Hi ku famba ka nkarhi, Jarmo u ve mukandzi wa miri naswona hinkwavo va hambete va hisekela ntirho wo chumayela. Jarmo i nkulu evandlheni ra Vukreste.

Un’wana wa vona a ku ri Heidi, loyi na yena a a ri xitsutsumi lexi nga ni vuswikoti, loyi a a ha ri muntshwa. Leswi a ndzi ri muleteri wakwe, ndzi xiye leswaku a a rhandza Xikwembu. Kutani siku rin’wana ndzi vulavule na yena hi tidyondzo ta Bibele leti vulavulaka hi Mfumo wa Xikwembu ni mikateko leyi wu nga ta yi tisa laha misaveni. Ndzi n’wi vutise ndzi ku: “Xana wa pfumela leswaku mikateko leyi leyi tshembisiweke yi ta hetiseka?”—Pisalema 37:11, 29; Matewu 6:9, 10.

U hlamule a ku: “Ina.” A a lava ku dyondza Bibele. Kutani ndzi vulavule ni wansati un’wana wa Mukreste leswaku a dyondza na yena. Endzhaku ka malembe ma nga ri mangani, Heidi na yena u kombise ku tinyiketela kakwe eka Xikwembu hi ku khuvuriwa. Hi ku famba ka nkarhi, u kurile a va wansati la rhandzaka Xikwembu naswona u ve nsati wa mina. U ve munghana wa mina lonkulu naswona u hambete a tiyimisela ku tirhela Xikwembu—ku nga mfanelo leyi a yi ta va yi n’wi pfune swinene ku va xitsutsumi xa xiyimo xa le henhla loko a a yi tirhise eka swa mintlangu.

Peter, ndzisana ya mina leyi na yona a yi nghenele ta mintlangu, eku sunguleni a nga swi tsakelanga nikatsongo loko ndzi sungula ku dyondza Bibele. Kutani ndzi n’wi nyike buku leyi nge Hanya Hi Masiku. Endzhakunyana u tile eka mina ivi a ku: “Ndzi sungurile ku hlaya buku leyi, kambe swin’wana a ndzi swi twisisi. Xana u nga ndzi pfuna?” Ndzi vulavule ni Mbhoni yin’wana leswaku yi hlaya na yena, naswona endzhaku ko dyondza tin’hweti ta mune u khuvuriwile. Endzhaku ka nkarhi u tekile naswona nsati wakwe i phayona.

Ndzi Ya Emahlweni Ni Mphikizano

Loko ndzi nga si khuvuriwa a ndzi tivekele pakani yo va murhumiwa. Kutani endzhakunyana ka loko ndzi khuvuriwile, ndzi sungule ku va phayona. Ndzi twisise leswaku loko u ri emphikizanweni wa vutomi, u fanele u tikarhata hilaha u nga swi kotaka hakona. Mina ni nsati wa mina Heidi, hi tsarisele ku ya eGiliyadi, ku nga xikolo xa varhumiwa xa Timbhoni ta Yehovha lexi nga eNew York, naswona hi 1994 yi amukeriwile. Endzhaku ka loko hi thwasile hi averiwe ku ya tirha etikweni ra Latvia, laha ku vulavuriwaka Xirhaxiya.

Ku wa ka mfumo wa Soviet Union ku siye vanhu va heleriwe hi ntshembo. Bibele a yi nga tshembiwi naswona yi kale yi yirisiwa, kambe hi kume leswaku vanhu vo tala a va lava ku tiva leswi yi swi vulaka. Ntlhontlho lowukulu swinene lowu ndzi tshameke ndzi langutana na wona a ku ri ku dyondza Xirhaxiya. Kambe endzhaku ka malembe ya tsevu ndzi ri murhumiwa eLatvia, ndzi averiwe ku endzela ni ku khutaza mavandlha ya Timbhoni ta Yehovha tanihi mulanguteri la famba-fambaka. Lowu i ntirho lowu ndzi wu endlaka ni sweswi swin’we ni nsati wa mina wo tshembeka.

Emalembeni lama hundzeke, ndzi kote ku letela vanhu vo tala leswaku va endla nhluvuko eka mphikizano wa vutomi, ku nga ‘vutomi bya xiviri’ emisaveni leyintshwa ya Xikwembu. (1 Timotiya 6:19) Ku letela vatsutsumi leswaku va humelela swi lava leswaku u va twisisa. Muleteri u fanele a va pfuna leswaku va hlakulela vuswikoti lebyi va nga na byona ni ku lwisana ni ku tsana ka vona. U fanele a va khutaza ku ya emahlweni kukondza va fikelela vuswikoti bya vona hinkwabyo.

Swi ndzi hlamarisile ku xiya ndlela leyi Mukreste a fanaka ha yona ni xitsutsumi, hilaha muapostola Pawulo a swi kandziyiseke hakona epapileni rakwe ro sungula leri a ri tsaleleke Vakorinto. Xitsutsumi lexi humelelaka xi tshamela ku endla vutiolori naswona a xi tshameli ku anakanya hi ku hlula mphikizano ntsena. Xi tivekela tipakani leti fikelelekaka ni ku tirha hi matimba leswaku xi ti fikelela. Loko xi rivala pakani ya xona kutani xi tshika ku lwela ku yi fikelela, ntirho lowukulu lowu se xi wu endleke wu va nyuku wa mbyana. Hilaha ku fanaka, Mukreste wa ntiyiso u fanele a tshama a dzikile.

Nakambe xitsutsumi lexi humelelaka xi landzela xiyimiso xo endla vutiolori ni ku dya swakudya leswi nga ni rihanyo ntsena. Swi tano ni hi Mukreste wa ntiyiso. A nga dyondzi tidyondzo leti thyakeke, ku nga ku dya “[etafuleni] ra madimona,” hilaha Pawulo a vuleke hakona. Kambe u dya swakudya leswi nga ni rihanyo leswi phameriwaka hi Xikwembu eRitweni ra xona, ku nga Bibele. (1 Vakorinto 10:21) Ku tlula kwalaho, loko ku va ni swiphiqo, xitsutsumi lexi humelelaka xi tshama xi ri ni langutelo lerinene. Xa swi amukela swihoxo swa xona kutani xi endla mindzulamiso. Pawulo u tsale a ku: “Ndlela leyi ndzi tsutsumaka ha yona a yi kanakanisi. Kambe ndzi ba miri wa mina,” leswaku ndzi nga tshikisiwi ku tsutsuma emphikizanweni.—1 Vakorinto 9:24-27.

Mina ni nsati wa mina ha ha swi tsakela ku ya endhawini ya vutiolori leswaku hi ya endla vutiolori leswaku hi tshama hi ri ni rihanyo lerinene. Kambe a hi swi pfumeleli sweswo leswaku swi hi sivela ku tirhela Yehovha, loyi a vumbeke vanhu hi ndlela leyi hlamarisaka. (Pisalema 139:14) Hinkwerhu hi dzikise mianakanyo ya hina eka hakelo ya ‘vutomi bya xiviri’—lebyi “taka” emisaveni leyintshwa ya Xikwembu.—1 Timotiya 4:8.

Endzhaku ka loko muapostola Pawulo a vulavule hi ‘papa ra timbhoni’ ra minkarhi ya le mahlweni ka Vukreste, u khutaze a ku: “Na hina a hi hluvuleni ntiko wun’wana ni wun’wana ni xidyoho lexi hi phasaka hi ku olova, a hi tsutsumeni hi ku tiyisela eka mphikizano lowu vekiweke emahlweni ka hina.” (Vaheveru 12:1) Ku hava nchumu wa nkoka swinene ku tlula ku tsutsuma eka mphikizano wolowo. Xivangelo hileswaku vatsutsumi hinkwavo lava nga ta tsutsuma va kala va wu heta va ta kuma mikateko leyi nga heriki.—2 Timotiya 4:7, 8.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 14]

Exikarhi ka va-1980, mina na Heidi hi ri na Yvonne laha henhla na Jouko ni n’wana wa vona wa nhwanyana laha hansi

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Ndzi ri na Heidi entirhweni wo chumayela namuntlha

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Entsombanweni wa Timbhoni ta Yehovha hi 2009 eHelsinki. Yvonne na Jouko etlhelo ra hina ra ximatsi na Jarmo swin’we na Barbro etlhelo ra hina ra xinene

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 12]

Published in Aamulehti 8/21/1979