Ta Rivala
Valavisisi va le Canada a va lava ku kuma ndlela leyi swifaniso swa vanhu lava hlanganyelaka timhaka ta masangu swi va khumbaka ha yona vavanuna. Xirho xa ntlawa wolowo xi ri: “Hi sungule nkambisiso wa hina hi ku lava vavanuna lava nga emalembeni ya va-20 lava nga si tshamaka va vona swifaniso sweswo,” kambe “a hi n’wi kumanga ni un’we.”—YUNIVHESITI YA MONTREAL, LE CANADA.
Burj Khalifa, muako wo leha swinene emisaveni, wu khanguriwe eDubai hi January. Xihondzo lexi xi lehe 828 wa timitara, xi ni swithezi swo tlula 160 naswona munhu a nga xi vona a ri ekule hi tikhilomitara ta 95.—PHEPHA-HUNGU RA GULF NEWS, RA LE UNITED ARAB EMIRATES.
“Vuyuda lebyi Antswisiweke a byi pfuni nchumu loko byi nga fambisani ni ku cinca ka minkarhi. Sweswinyana eka xilalelo xa byona ku endliwe xikhongelo xo hlawuleka xo khongelela vanhu lava lavaka ku endliwa vuhandzuri byo cinca swirho swa vona swa rimbewu.”—MAGAZINI WA THE NEW YORK TIMES, WA LE U.S.A.
Vana Lava Nga Kotiki Ku Vulavula
Vatswari va namuntlha va heta nkarhi wutsongo va ri eku vulavuleni ni vana va vona loko va dya swakudya kumbe loko va va hlayela switori hi nkarhi wo etlela ku tlula vatswari va khale. Phepha-hungu ra The Times ra le London ri vike ri ku: “Vana van’wana va sungula ku ya exikolweni va ri karhi va vulavula ku fana ni ricece leri nga ni tin’hweti ta 18 ri velekiwile naswona nhlayo ya lava nga swi kotiki ku vumba swivulwa swo olova ya andza.” Le Britain, “vana lava nga ni malembe ya ntlhanu lava endlaka tiphesente ta 18 (lava tlulaka 100 000) va tsandzeka ku fikelela mavulavulelo lawa ku languteriweke leswaku va va na wona loko va ri ni malembe wolawo.” Hikwalaho, vana vo tala lava nga kotiki ku twisisa swiletelo swa xisekelo kumbe ku vula leswi va swi lavaka va “fana ni vanhu vambe etlilasini,” a va swi twisisi leswi humelelaka.
Xana Tikereke Ta Le Ireland Ti Ta Sala Ti Nga Ha Ri Na Vafundhisi?
Phepha-hungu ra The Irish Times ri ri: “Nhlayo ya vafundhisi va Kereke ya Khatoliki yi karhi ya hunguteka.” Emalembeni ya 50 lama hundzeke, tiko ra Ireland a ku ri rona leri a ri thwasisa vafundhisi vo tala ku tlula matiko hinkwawo. Leswi sweswi vafundhisi va le Ireland va dyuhalaka, swi vula leswaku ku nga ri khale swirho swa tikereke swi ta sala swi nga ha ri na vafundhisi loko se va hlanganise malembe ya 75 yo tshika ku tirha. Van’wana va vula leswaku ku kayivela ka vafundhisi ku sungule loko ku tekiwe xiboho xo yirisa ku tirhisiwa ka mirhi yo sivela mbeleko, lexi tsariweke eka papila ra Humanae Vitae ra 1968 leri humaka eka mupapa. Phepha-hungu rero ri tlhele ri vula leswaku papila rero ri endle leswaku “vanhu va sungula ku nga ha titshembi tidyondzo ta Kereke,” xisweswo va “nga ha va tshembi vafundhisi lava rhangelaka ekerekeni.”
Magnetic North Yi Le Ku Fambeni
Phepha-hungu ra Le Figaro ra le Furwa ri vula leswaku loko magnetic North Pole yi vekiwile hi 1831, a yi ri en’walungu wa Canada, “kwalomu ka tikhilomitara ta 2 750 ku suka eka North Pole ya xiviri.” Magnetic north a yi tshinela eka North Pole ya xiviri hi tikhilomitara ta ntlhanu ku ya eka ta 15 hi lembe kukondza ku va hi 1989. Hi ku ya hi Institute of Global Physics ya le Paris, sweswi magnetic north yi famba “tikhilomitara ta kwalomu ka 55 hi lembe” naswona hi 2007 yi kumiwe yi ri endhawini leyi endlaka 550 wa tikhilomitara ntsena ku suka eNorth Pole ya xiviri. Phepha-hungu rero ri vula leswaku loko yi famba hi rivilo leri yi fambaka ha rona sweswi naswona yi nga jiki, timboni ta le n’walungwini leti fambisanaka ni magnetic north “ti ta vonakala kahle eSiberia ku tlula eCanada” hi 2020.