Xana Yi Ta Va Kona Misava Leyi Nga Riki Na Vutherorisi?
“A SWI nge olovi ku cinca ndlela leyi matherorisi ma ehleketaka ha yona ni ndlela leyi ma titwaka ha yona.” Marito lawa hi lawa ku gimetiweke ha wona eka malembe ya 20 lawa ku burisaniweke ni vanhu lava tivulaka matherorisi.
Kambe i yini lexi nga hundzulaka timbilu ni miehleketo ya vanhu lava ngheneke hi nhloko eka madzolonga naswona va nga ni moya wo rihisela?
Buku Leyi Nga Cincaka Mbilu
Hi va-1990, Hafeni u sungule ku kambisisa tidyondzo ta vukhongeri byakwe, a tlhela a tikumela Bibele. U te: “Ndzi sungule ku kambisisa Tievhangeli [ku nga tibuku ta Bibele ta Matewu, Marka, Luka na Yohane], leti vulavulaka hi vutomi bya Yesu. Loko ndzi ri karhi ndzi tihlaya, vumunhu ni ndlela leyi Yesu a a va khoma ha yona vanhu swi ndzi khumbile swinene. Leswi swi ndzi tsakisile.”
Hafeni u vule leswaku loko a ya emahlweni a hlaya, marito lama nga eka “Mintirho 10:34 na 35 ma n’wi pfune ku vona ndlela leyi Xikwembu xi titwaka ha yona.” Tsalwa rero ri ri: “Xikwembu a xi yi hi nghohe, kambe eka tiko rin’wana ni rin’wana munhu loyi a xi chavaka a tlhela a endla ku lulama wa amukeleka eka xona.”
Hafeni u te: “Ndzi gimete hileswaku vanhu lava rhandzaka tiko ra rikwavo ni rixaka ra ka vona va ni xihlawuhlawu. Ndzi swi xiyile leswaku rungula ra Bibele ri nga hundzula ndlela leyi vanhu va ehleketaka ha yona nileswaku nchumu wa nkoka evuton’wini i ku va ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu. Leswi i swa nkoka ku tlula ku lwela vanhu va rixaka ro karhi kumbe muvala wo karhi.”
Joseba, la tshahiweke exihlokweni lexi hundzeke, a a ri murhangeri wa ntlawa lowutsongo wa vapfukeri lowu a wu tiyimisele ku bulusa bomo exitichini xa maphorisa. Wa vika: “Loko hi nga si hlasela, ndzi khomiwile naswona ndzi gweviwe malembe mambirhi ekhotsweni.” Endzhaku ka sweswo, nsati wakwe Luci u sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha. Hi ku famba ka nkarhi, Joseba na yena u sungule ku dyondza Bibele.
Joseba wa tsundzuka: “Loko ndzi ya ndzi dyondza swo tala hi Yesu, ndzi ye ndzi n’wi rhandza. Leswi ndzi khumbeke swinene eka leswi Yesu a swi vuleke i marito lama nge: ‘Hinkwavo lava khomaka banga va ta lova hi banga.’ A ndzi swi tiva leswaku mhaka leyi i ntiyiso.” (Matewu 26:52) Joseba u ye emahlweni a ku: “Ku dlaya munhu un’wana swi endla leswaku vanhu va ku venga naswona swi endla leswaku swirho swa ndyangu wa munhu yoloye swi lava ku rihisela. Madzolonga ma onha, a ma tisi ku rhula.” Joseba u sungule ku cinca ndlela leyi a a ehleketa ha yona.
Hafeni na Joseba va swi xiyile leswaku leswi Bibele yi swi dyondzisaka swi nga cinca vutomi bya munhu. Bibele yi vula leswaku “rito ra Xikwembu ra hanya naswona ri ni matimba” naswona ra swi kota ku twisisa “makungu ya mbilu.” (Vaheveru 4:12) Rito ra Xikwembu ri pfune vo tala leswaku va cinca ndlela leyi va ehleketaka ha yona ni swiendlo swa vona. Kambe, xana byi kona vumbhoni lebyi kombisaka leswaku vanhu lava hanyaka hi milawu ya Bibele va ni vun’we emisaveni hinkwayo?
Rirhandzu Ra Vumakwerhu
Loko Hafeni a sungula ku ya eminhlanganweni ya Timbhoni ta Yehovha u tsakisiwe hi ku vona vanhu va tinxaka-xaka va ri ni vun’we. U te: “A swi ndzi tsakisa ku tshama ni valungu. A ndzi nga swi ehleketi leswaku ndzi ta pfuka ndzi vite mulungu leswaku i makwerhu. Leswi swi ndzi tiyisekise leswaku Timbhoni hi tona ti nga evukhongerini bya ntiyiso hikuva ti ni vun’we ni rirhandzu, hambileswi ti hambaneke hi rixaka naswona leswi hi swona leswi a ndzi swi lava.”
Yesu u vule leswaku valandzeri vakwe va ntiyiso va ta tiviwa hi ‘ku rhandzana.’ (Yohane 13:34, 35) U arile ku nghenelela eka swa tipolitiki naswona u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: ‘A mi xiphemu xa misava.’ (Yohane 6:15; 15:19; Matewu 22:15-22) Hi nkarhi wolowo, rirhandzu ni ku nga vi xiphemu xa misava a ku ri mfungho wa Vakreste va ntiyiso, ninamuntlha swa ha ri tano.
Ku Hanya Hileswi Yesu A Swi Dyondziseke
Xana rirhandzu ri nga va hundzula njhani vanhu loko hi hala tlhelo vutherorisi byi ri karhi byi endla leswaku vanhu va avana? Leswi tipolitiki ti vangaka rivengo, ti endla leswaku vanhu va rhandza rixaka ni tiko ra rikwavo, sweswo swi endla leswaku vanhu kumbe matiko ma nga twanani.
Hi xikombiso, hi 1914, ku rhandza rixaka swi endle leswaku Gavrilo Princip a dlaya Archduke Francis Ferdinand loyi a a ri mudyandzhaka wa le vuhosini bya Austro-Hungary. Princip a a ri xirho xa nhlengeletano leyi vuriwaka Black Hand, leyi hi ku ya hi vumbiwa bya yona a yi vula leswaku “ku lwa hi swona leswi nga ta yi pfuna leswaku yi hetisisa” swikongomelo swa yona. Ku dlayiwa ka Ferdinand swi pfuxe nyimpi exikarhi ka matiko lama tivulaka ya Vukreste, leswi endleke leswaku ku sungula Nyimpi yo Sungula ya Misava leyi eka yona ku feke timiliyoni ta vanhu lava tivulaka valandzeri va Yesu, “Hosana ya Ku Rhula.”—Esaya 9:6.
Endzhaku ka nyimpi, Harry Emerson Fosdick, mufundhisi la dumeke u sole varhangeri lava tivulaka Vakreste hi ku va va nga swi dyondzisanga swirho swa tikereke ta vona leswaku swi landzela xikombiso xa Yesu. U tsale a ku: “Hi kurise vavanuna va nyimpi. Hi endle tinhenha ti va tinghwazi ta hina, hambi ku ri etikerekeni ta hina hi hayeke mijeko ya nyimpi.” Fosdick u gimete hi ku vula a ku: “Hi nomu wu ri wun’we hi dzunise Hosana ya ku Rhula ni nyimpi.”
Ku hambana ni sweswo, dyondzo ya ta ntshamisano ya 1975 yi te: “Timbhoni ta Yehovha ti ye emahlweni ti hlayisa xiyimo xa tona lexi nga riki na madzolonga xa ‘Vukala-tlhelo bya Vukreste’ hi nkarhi wa tinyimpi timbirhi letikulu ta misava ni le ka madzolonga ya tinyimpi lama landzelaneke hi nkarhi wa ‘Nyimpi ya Vusukumbele.’” Hambileswi Timbhoni a ti xanisiwa ti tlhela ti khomiwa, a ti si “tshama ti rihisela.” Dyondzo yoleyo yi gimete hi marito lawa: “Tidyondzo ta Timbhoni ta Yehovha ti sekeriwe eBibeleni naswona ta pfumela leswaku Bibele i rito ra Xikwembu leri huhuteriweke.”
Nkoka Wo Hanya Hileswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka
Endzhaku ka loko khale ka holobye-nkulu wa le Belgium a nyikiwe buku leyi nge Nghwazi Leyi Tshameke Yi Hanya hi muakelani wakwe, leyi vulavulaka hi vutomi bya Yesu, u tsakisiwe ngopfu hileswi a swi hlayeke. U tsalele muakelani wa yena a ku: “Swi le rivaleni leswaku loko vanhu a va hlaya rungula leri nga eka Evhangeli naswona va hanya hileswi Yesu Kreste a swi dyondziseke, misava a yi nga ta va leswi yi nga xiswona namuntlha.”
U ye emahlweni a ku: “A hi nga ta lava Huvo ya Nsirhelelo, a ku nga ta va ni vutherorisi [naswona] vugevenga a byi nga ta va kona.” Kambe u gimete hi ku vula a ku: “Leswi hinkwaswo ho swi navela ntsena!” Kambe, xana hakunene swi ta endleka? Hambi ku ri sweswi, emisaveni leyi teleke vugevenga, Bibele yi pfune vanhu vo tala lava humaka eka mindhavuko hinkwayo leswaku va tshika madzolonga ni rivengo leri vangiweke hi ku halatiwa ka ngati.
Hilaha swi hlamuseriweke hakona eka xihloko xo sungula, a ku sele katsongo leswaku Andre a dlayiwa hi bomo leyi dlayeke vanghana vakwe vo hlayanyana. Bomo yoleyo a yi fuhlekiwe hi ntlawa wa vapfukeri. Hi ku famba ka nkarhi, Andre u tirhise leswi a swi dyondzeke eBibeleni leswaku u fanele a ‘rivalela hi ku ntshunxeka.’ (Vakolosa 3:13) Hafeni loyi endzhaku ka ku buluka ka bomo yoleyo a veke xirho xa ntlawa wolowo, u sungule ku hanya hi milawu ya le Bibeleni kutani a tshika madzolonga. (Pisalema 11:5) Sweswi havumbirhi bya vona i Timbhoni ta Yehovha naswona va tirha swin’we ehofisini ya vuhundzuluxeri ya Timbhoni ya laha Afrika.
Ku Va Ni Ntshembo Hi Vumundzuku Lebyi Sirhelelekeke
Timiliyoni ta vanhu emisaveni hinkwayo ti xiye leswaku ku dyondza Bibele swi endla leswaku ti va ni ntshembo hi vumundzuku lebyi sirhelekeke. Hi xikombiso, siku rin’wana Andre a a bula ni muakelani wakwe hi ntshembo lowu nga eBibeleni wa misava leyintshwa. (Esaya 2:4; 11:6-9; 65:17, 21-25; 2 Petro 3:13) Hi ku hatlisa masocha ma rhendzele yindlu ya muakelani wakwe ma khome swibamu kutani ma lerisa Andre leswaku a humela ehandle ma ta n’wi konanisa. Endzhaku ka loko ma kume leswaku Andre u dyondzisa muakelani wa yena Bibele naswona muakelani wakwe wa swi tsakela, masocha ma suke ma famba.
Hi nkarhi wolowo, Andre a ha ku heta ku hlamusela leswaku Xikwembu xi ta pfuna vanhu hilaha xi endleke hakona enkarhini wa Nowa loko “misava yi [tale] madzolonga.” (Genesa 6:11) Xikwembu xi herise misava ya nkarhi wolowo hi ku tirhisa ndhambi leyi veke kona emisaveni hinkwayo, kambe xi sirhelele Nowa, wanuna loyi a a rhandza ku rhula swin’we ni ndyangu wakwe. Yesu u te: “Hilaha masiku ya Nowa a ma ri hakona, ni masiku ya vukona bya N’wana wa munhu ma ta va tano.”—Matewu 24:37-39.
Yesu “N’wana wa munhu,” u hlawuriwe hi Xikwembu leswaku a va Mufumi wa hulumendhe ya le tilweni leyi vuriwaka Mfumo wa Xikwembu naswona ku nga ri khale u ta rhangela mavuthu ya le tilweni leswaku a herisa madzolonga laha misaveni. (Luka 4:43) Tanihi Hosi ya le tilweni, Yesu u ta ‘va ni musa eka vanhu hinkwavo naswona laha misaveni ku ta va ni ku rhula.’ U ta sirhelela valandzeri vakwe “eku tshikileriweni ni le madzolongeni.”—Pisalema 72:7, 14, Contemporary English Version.
Endzhaku ka sweswo, hinkwavo lava rhandzaka leswinene naswona va seketelaka Hosi leyi ya le tilweni, va ta tivonela hi ya vona loko misava yi hundzuriwa paradeyisi. (Luka 23:42, 43) Bibele yi ri: “Ku rhula ni vululami swi ta fuma tintshava ni switsunga.”—Pisalema 72:1-3, CEV.
Xana a wu nge swi tsakeli ku hanya emisaveni leyi nga ta fumiwa hi hosi yo tano? Hakunene emisaveni yoleyo a ku nge vi na vutherorisi!
[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 7]
Hafeni na Joseba va swi xiyile leswaku leswi Bibele yi swi dyondzisaka swi nga cinca vutomi bya munhu
[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 9]
‘Loko vanhu a va hanya hileswi Yesu Kreste a swi dyondziseke, namuntlha misava a yi ta va yi nga ri na madzolonga. Vutherorisi ni madzolonga a swi ta va swi nga ri kona.’—Khale ka holobye-nkulu wa Belgium
[Xifaniso lexi nga eka tluka 8]
Ku hanya hi milawu ya Bibele swi pfune Hafeni na Andre leswaku va rhandzana