2. A Swi Tshame Swi Basile

KU FANA ni dokodela wa vuhandzuri, la sirhelelaka swigulana swakwe hi ku hlamba mavoko, a basisa switirhisiwa swakwe a tlhela a basisa kamara leri a tirhelaka eka rona, na wena u nga sirhelela ndyangu wa wena hi ku va u tshama u basile, u basisa khixi ni swakudya swa wena.

● Hlamba mavoko.

Ndzawulo ya Mfumo ya Rihanyo ya le Canada yi vula leswaku “mavoko ma vanga kwalomu ka 80 wa tiphesente ta mavabyi lama tlulelaka, yo tanihi mukhuhlwana.” Hikwalaho, hlamba mavoko hi xisibi ni mati u nga si dya, loko u tirhise xihambukelo niloko u lunghiselela swakudya.

● Basisa khixi.

Nkambisiso wun’wana wu kombisa leswaku vanhu vo tala va tiyisekisa leswaku xihambukelo xi tshama xi basile, kambe “swilo leswi nga ni tibaktheriya to tala, to fana ni leti nga eka vulongo bya vanhu i swiponci ni malapi ya swibya ekhixini.”

Hikwalaho, cinca malapi nkarhi na nkarhi naswona u tirhisa mati yo hisa ni xisibi kumbe khemikhali yo dlaya switsongwatsongwana leswaku u basisa khixi. Kambe a hi minkarhi hinkwayo swi olovaka. Wansati la vuriwaka Bola u tshama endhawini leyi nga riki na mati ya le pompini. U ri: “A swi olovi ku kuma mati, kambe ha tiyiseka leswaku hi tshama hi ri ni xisibi ni mati lama eneleke leswaku hi basisa kaya ra hina.”

● Hlantswa mihandzu ni matsavu.

Loko mihandzu ni matsavu swi nga si xavisiwa, swi nga ha va swi thyakisiwe hi mati yo thyaka, swiharhi, manyoro kumbe swakudya swin’wana leswi nga swimbisi. Kutani loko u lava ku vandla mihandzu kumbe matsavu, rhanga hi ku swi hlantswa leswaku u susa tibaktheriya leti nga ni khombo. Sweswo swi dya nkarhi. Daiane, manana wa le Brazil u ri: “Loko ndzi lunghiselela matsavu yo endla saladi, ndzi ringeta ku nga hatlisi leswaku ndzi ma hlantswa kahle.”

● U nga hlanganisi nyama yimbisi.

Leswaku u sivela ku hangalaka ka tibaktheriya, phutsela nyama yimbisi, ya huku ni ya nhlampfi kutani u swi hambanisa ni swakudya leswin’wana. Swakudya leswi hinkwaswo u nga swi tsemeleli eka nchumu wun’we kumbe u tirhisa mukwana wun’we, kambe loko u fanele u tirhisa swona nakambe, rhanga hi ku swi hlantswa hi mati yo hisa ni xisibi.

Loko wena, switirhisiwa swa wena ni swakudya swa wena swi basile, u nga swi lunghiselela njhani swakudya hi ndlela leyinene?

[Bokisi leri nga eka tluka 5]

DYONDZISA VANA VA WENA: “Hi dyondzisa vana va hina ku hlamba mavoko va nga si dya naswona va hlantswa swakudya leswi weke ehansi kumbe va swi lahla.”—Hoi wa le Hong Kong