Vuvabyi Bya Gout—Leswi Byi Vangaka Ni Swilo Leswi Byi Nyanyisaka

GOUT i muxaka wun’wana lowu tolovelekeke ngopfu wa vuvabyi bya mahlangano naswona bya vava swinene. Buku leyi nge Arthritis yi ri: “Gout i vuvabyi lebyi vangiwaka hi ku tsandzeka ka miri ku tswonga asidi leyi vuriwaka uric hi ndlela leyi faneleke.” Ku engetela kwalaho, i “vuvabyi lebyi swi tiviwaka kahle leswaku byi vangiwa hi ku va kona ka ti-crystal ta asidi ya uric eka xihalaki xa synovial lexi tshamaka eka mahlangano . . . , ngopfu-ngopfu eka khudzu.”

Asidi ya uric i khemikhali leyi nga pfuniki nchumu emirini leyi fambaka engatini, leyi salaka loko ku tswongiwa ti-purine. Hakanyingi loko asidi yoleyo yi pakelana hikwalaho ka leswi yi nga humiki hinkwayo loko hi tsakamisa, ehansi ka mahlangano ya xikunwana ku nga vumbeka ti-crystal leti loko u ti languta eka makhiroskopu ti nga ni xivumbeko xo fana ni tinayiti, hambileswi ti nga ha hlaselaka mahlangano man’wana. Mahlangano wolawo ma nga ha pfimba, ma hisa loko u ma khumba naswona ma vava hi ndlela leyi hlomulaka ni mbilu.a Alfred loyi a nga ni vuvabyi lebyi u ri: “Loko wo khumbanyana mahlangano, u nga twa ku vava lokukulu onge hiloko u tlhaviwa hi mukwana.”

Xiphephana xin’wana lexi kandziyisiweke hi nhlangano wa Arthritis Australia xi ri: “Hi ntolovelo switlhavi leswi vangiwaka hi vuvabyi bya gout swi nga teka kwalomu ka vhiki loko u nga kumi vutshunguri bya kona. Ku nga hundza tin’hweti hambi ku ri malembe emahlweni yo va switlhavi sweswo swi tlhela swi ku hlasela. Loko vuvabyi byebyo byi nga tekeriwi enhlokweni, switlhavi sweswo swi nga tshamela ku ku hlasela, swi [nga ha] vava swinene naswona swi nga onha mahlangano hi ku helela. Minkarhi yin’wana vuvabyi lebyi byi nga nyanya swinene lerova byi nga ha tshunguleki.”

Gout i muxaka wun’wana wa vuvabyi bya mahlangano lebyi tshungulekaka hi ku olova. Byi tshunguriwa hi ku tirhisa mirhi leyi nga riki na ti-steroid ni leyi herisaka ku pfimba ni ku vava ka mahlangano, kambe loko switlhavi swa kona swi tshamela ku ku hlasela kumbe swi vava swinene, u nga ha nyikiwa mirhi leyi vuriwaka allopurinol, leyi sivelaka asidi ya uric leswaku yi pakelana eka mahlangano. Xana swa koteka ku sivela switlhavi leswi tshamelaka ku hlasela? Ina swa koteka loko munhu wa kona a tiva swilo leswi hoxaka xandla leswaku switlhavi sweswo swi tshamela ku hlasela.

Swilo Leswi Endlaka Leswaku Switlhavi Swi Tshamela Ku Hlasela

Swivangelo-nkulu leswi endlaka leswaku munhu a khomiwa hi gout i malembe, xitekela nileswaku i wa rimbewu rihi. Hi ku ya hi valawuri van’wana, vanhu lava tlulaka 50 wa tiphesente lava khomiweke hi vuvabyi lebyi, ku kumiwe leswaku swirho swin’wana swa mindyangu ya ka vona a swi ri na byona. Alfred loyi a tshahiweke eku sunguleni ka xihloko lexi u ri: “Tatana na kokwana wa mina wa xinuna a va ri ni vuvabyi bya gout.” Ku tlula kwalaho, vuvabyi lebyi hakanyingi byi khoma vavanuna, ngopfu-ngopfu lava nga exikarhi ka malembe ya 40 na 50. Entiyisweni, vavanuna va tala ku khomiwa hi vuvabyi lebyi hi nhlayo leyi phindhiweke kanharhu kumbe ka mune ku tlula vavasati, lava hakanyingi byi va khomaka loko se va hundze malembe ya 50.

Ku nyuhela ni swakudya: Buku leyi nge Encyclopedia of Human Nutrition yi ri: “Swi tikomba onge ku tshikisa vanhu ku dya swakudya leswi nga ni ti-purine to tala leswaku va nga khomiwi hi vuvabyi bya gout a swa ha ri swa nkoka, kambe leswi nga swa koka swinene i ku tshungula vuvabyi lebyi fambisanaka ni gout: ku nga ku nyuhela, ku nga tirhi kahle ka insulin ni dyslipidemia,” ku nga ku va ni mpimo lowu tlakukeke ngopfu wa ti-lipid engatini, wo tanihi cholesterol.

Hambiswiritano, valawuri van’wana va tlhele va vula leswaku vanhu a va hungute ku dya swakudya leswi nga ni ti-purine to tala, swo fana ni comela, tinhlampfi to karhi ni mixaka yo hambana-hambana ya nyama yo tshwuka.b

Ku nwa byala: Ku nwa byala ngopfu swi nga endla leswaku miri wa munhu wu tsandzeka ku humesa asidi ya uric loko a tsakamisa, xisweswo yi pakelana endzeni.

Mavabyi: Mayo Clinic ya le United States yi vula leswaku vuvabyi bya gout byi nga vangiwa hi mavabyi man’wana, ku katsa ni “nsusumeto wa le henhla wa ngati (hypertension) lowu muvabyi wa kona a nga nwiki maphilisi ya byona ni vuvabyi byin’wana lebyi nga tshungulekiki byo fana ni bya chukele, ku va ni mpimo lowu tlakukeke wa mafurha ni cholesterol engatini (hyperlipidemia) swin’we ni ku pfaleka ka misiha hikwalaho ka mafurha (arteriosclerosis).” Nakambe vuvabyi bya gout byi fambisana ni “ku khomiwa hi vuvabyi hi xitshuketa, ku khomiwa hi vuvabyi byo vava swinene, ku lamala ni ku tsandzeka ku famba hikwalaho ko tshama u etlele” swin’we ni vuvabyi bya tinso. Entiyisweni, khudzu ri tala ku hlaseriwa hi gout hileswi ngati yi nga rhendzelekiki kahle eka rona nileswi ri tshamaka ri titimela, ku nga swona swivangelo swimbirhi leswi nga endlaka leswaku asidi ya uric yi pakelana.

Mirhi: Mirhi yin’wana leyi nyanyisaka khombo ro khomiwa hi gout yi katsa thiazide diuretics (ku nga mirhi leyi endlaka leswaku miri wu humesa mati, leyi hi ntolovelo yi tirhisiwaka ku tshungula nsusumeto wa le henhla wa ngati), maphilisi ya aspirin ya low-dose, maphilisi ya antirejection lama nyikiwaka vavabyi lava hoxiweke swirho leswintshwa emirini ni mirhi ya tikhemikhali ta vuvabyi bya khensa.

Magoza Ya Ntlhanu Yo Hunguta Switlhavi Swa Gout

Leswi switlhavi swa gout swi fambisanaka ni ndlela leyi hi hanyaka ha yona, swiringanyeto leswi landzelaka swi nga ha pfuna lava khomiweke hi byona leswaku va hunguta switlhavi swa yona.c

1. Leswi gout ku nga vuvabyi lebyi fambisanaka ni fambiselo ro gayela swakudya emirini, lava khomiweke hi byona va fanele va tikarhatela ku va ni ntiko lowu faneleke hi ku hunguta swakudya leswi nga ni ti-calorie. Ku tlula kwalaho, ku va ni ntiko lowukulu swi endla leswaku mahlangano lama rhwalaka ntiko wa miri ma tshikileleka swinene.

2. Papalata tindlela to hunguta ntiko wa miri hi ku dya swakudya leswi nga riki na rihanyo ni leswi hungutaka miri hi ku hatlisa hikuva sweswo swi nga ha endla leswaku mpimo wa asidi ya uric wu tlakuka hi ku hatlisa engatini.

3. Papalata ku dya tiphrotheyini ta swiharhi hi mpimo lowu tlakukeke swinene. Van’wana va ringanyeta leswaku hi siku hi dya tiphrotheyini leti ringanaka 170 wa tigiramu ta nyama leyi nga riki na mafurha yo tala, ku katsa ni nyama ya tinyenyana leti welaka eka ntlawa wa tihuku swin’we ni tinhlampfi.

4. Loko u nwa byala, byi nwe hi ku ringanisela. Loko u hlaseriwa hi switlhavi swa gout, ku nga ha va goza ra vutlhari ku byi tshika hi ku helela.

5. Nwana swonwa swo tala leswi nga riki na xihoko hikuva swi pfuna ku vevukisa asidi ya uric ni ku endla leswaku yi huma emirini loko hi tsakamisa.d

Magoza lama boxiweke laha henhla ma nga ha hi tsundzuxa hi xileriso lexi nga eBibeleni xa leswaku hi “ringanisela emikhuveni” ni ku nga tinyiketeli eka “vhinyo yo tala.” (1 Timotiya 3:2, 8, 11) Hakunene Muvumbi wa hina loyi a nga ni rirhandzu wa swi tiva leswi nga swinene eka hina.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Dayagramu/Xifaniso lexi nga eka tluka 24]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Mahlangano lama pfimbeke

Synovium

[Xifaniso]

Ti-crystal ta asidi ya uric leti pakelaneke