Elemente Leyi Hlamarisaka

Buku leyi nge Nature’s Building Blocks yi ri: “Khaboni i elemente ya nkoka swinene evuton’wini ku tlula tielemente hinkwato.” Khaboni yi hambanile ni tielemente tin’wana hikuva yi kota ku khomana ni tikhaboni tin’wana yi tlhela yi khomana ni tielemente to hambanahambana. Yi vumba swiaki swo tala swinene naswona swin’wana swi karhi swa tshuburiwa ninamuntlha.

Hi laha swi kombisiweke ha kona la hansi, tiatomo ta khaboni loko ti hlanganile ti nga endla swivumbeko swo hambanahambana swo tanihi nketani, tiphiramidi, maphepha ni mathumbu. Hakunene khaboni i elemente yo hlamarisa swinene!

DAYIMANI

Tiatomo ta khaboni ti endla dayimani yo tiya swinene leyi nga ni xivumbeko xa phiramidi lexi vuriwaka tetrahedrons naswona sweswo swi endla leswaku dayimani yi va elemente yo tiya ku tlula tielemente hinkwato.

GRAPHITE

Tiatomo ta khaboni a ti manyananga ngopfu naswona ti nga hambaniseka ku fana ni maphepha lama pakiweke. Hikwalaho ka sweswo graphite yi nga ha cinciwa yi endla girisi kumbe pensele.a

GRAPHENE

Leyi i atomo ya khaboni leyi nga ni xivumbeko lexi fanaka ni xihlenge xa tinyoxi. Graphene yi tiye ku tlula nsimbi. Ntshalo wa pensele wu nga endla leyara yin’we kumbe tileyara to tala ta graphene.

FULLERENE

Timolekhuli leti ti nga ni swimbhovana ta tiatomo ta khaboni ti vumbeke ku fana ni swibolwana ni mathumbu lama vuriwaka nanotube, lama nga kotaka ku voniwa hi mayikhiroskopu. Swi kariwa hi tinanometer kumbe hi tibiliyoni ta timitara.

SWILO LESWI HANYAKA

Tisele to tala ta swimilana, swiharhi ni vanhu ti huma eka khaboni, ku nga elemente leyi kumekaka eka tikhabohaydreti, mafurha ni le ka amino acid.