Dyondzo 23

Mpfumawulo Wa Rito Ni Ku Yima

1, 2. Ha yini hi fanele hi vulavulela ehenhla kahle?

¹ Loko van’wana va nga ku twi kahle, ntikelo wa leswi u swi vulaka wu ta lahleka. Hi tlhelo rin’wana, loko mpfumawulo wa rito ra wena wu ri ehenhla ngopfu, wu nga tungula vayingiseri ivi wu sivela tinhla letinene leti u ti lunghiseleleke. Xilaveko xa hina xo tikarhatela mpfumawulo lowu eneleke wa rito xa vonaka eka Tiholo to tala ta Mfumo, laha lava va hlamulaka eminhlanganweni va ri emahlweni ka holo hakanyingi va nga twiwiki hi lava va nga endzhaku. Minkarhi yin’wana loyi a vulavulaka a ri eplatifomo a nga ha pfumala rito leri eneleke ivi a tsandzeka ku khutaza vayingiseri va yena. Ni le ntirhweni wa nsimu, hi hlangana ni vanhu lava nga twiki kahle naswona ku na pongo leri hi lwisanaka na rona, hambi ku ri endzeni ka makaya lawa hi ma endzeleke kumbe ehandle ka wona. Hinkwaswo leswi swi kombisa leswaku hi fanele hi nyika nkhathalelo wa vukheta eka mpfumawulo lowunene wa rito.

² Wu twala hi laha ku ringaneleke kahle. Yinhla yo sungula eku voneni ka leswaku i mpfumawulo wo tanihi kwihi lowu faneleke ku tirhisiwa yi hlamuseriwa kahle hi xivutiso lexi nge, Xana a ku tirhisiwa matimba lama lavekaka ya rito? Hi leswaku, xana a wu twiwa eswitulwini swa le ndzhaku handle ko dlaya lava nga emahlweni tindleve? Leyi yi nga ha va yinhla leyi eneleke ya xichudeni lexi sungulaka, kambe lava endleke nhluvuko lowukulu va fanele va ringeta ku tolovelana ni swivumbeko leswi landzelaka swa mhaka. Mulanguteri wa xikolo u fanele a vona leswaku xichudeni xin’wana ni xin’wana xi ta nyikiwa ndzayo eka mfanelo leyi ku fikela eka mpimo wihi.

3-10. Iswiyimo swihi leswi hi pfunaka ku vona mpimo wa mpfumawulo wa rito lowu hi faneleke hi wu tirhisa?

³ Mpfumawulo wa rito wu fanelekela swiyimo. Xivulavuri xi fanele xi xiya swiyimo leswi hambanaka leswi xi vulavulaka eka swona. Swi kurisa matimba ya xona ya ku twisisa, swi xi endla xi ntshunxeka, naswona swi xi pfumelela leswaku xi fikelela ni ku khoma vayingiseri va xona hi ku olova swinene.

⁴ Swiyimo swa hambana hi ku ya hi tiholo na hi nhlayo ya vayingiseri. Leswaku u lawula swiyimo, u fanele u lawula mpfumawulo wa wena wa rito. Ku nyikela nkulumo eHolweni ya Mfumo swi lava rito lerikulu ku tlula ekamareni ro tshama eka rona ra munhu loyi a ha ku tsakelaka. Ku tlula kwalaho, ntlawa lowutsongo lowu wu nga kusuhi ni le mahlweni ka holo, tanihi le ka nhlangano wa ntirho wa nsimu, wu ta lava mpfumawulo wa le hansi ku tlula loko holo yi tele, tanihi le ka nhlangano wa ntirho.

⁵ Kambe hambi swi ri swiyimo leswi a swi tano nkarhi hinkwawo. Huwa ya xitshuketa yi va kona ehandle ni le ndzeni ka holo. Ku hundza ka movha, xitimela lexi nga kusuhi, pongo lerikulu ra swiharhi, ku rila ka vana, la fikaka nkarhi se wu hundzile—hinkwaswo leswi swi lava ku lulamisa matimba ya wena ya rito. Ku tsandzeka ku swi xiya ni ku fambisana na swona hi rito swi ta vanga swo karhi, kumbexana yinhla ya nkoka yi lahleka.

⁶ Mabandlha yo tala ma na xitirho xo kurisa rito. Kambe loko xi nga tirhisiwi hi vukheta, naswona mpfumawulo wa rito wu cinca-cinca ngopfu wu ya ehansi ni le henhla, swi nga ha laveka ku tsundzuxa xichudeni hi ku pfumala ku xiya swiyimo leswi. (Vona Dyondzo 13 hi ku tirhisa xikurisa-marito.)

⁷ Nkarhi na nkarhi xivulavuri xi ta kuma mhaka leyi ya mpfumawulo wa rito yi nonon’hwa ku yi tolovela hikwalaho ka mfanelo ya rito ra xona ntsena. Loko leswi ku ri xiphiqo xa wena naswona rito ra wena ri nga swi koti, mulanguteri wa xikolo u ta swi xiya loko a nyika xitsundzuxo. A nga ha ringanyeta ku titoloveta ko karhi kumbe nongonoko wa ndzetelo lowu nga ta ku pfuna ku kurisa ni ku tiyisa rito ra wena. Hambi swi ri tano, mfanelo ya rito hi yoxe i yinhla yin’wana ya xitsundzuxo naswona a yi nge kandziyisiwi loko ku xiyiwa mpfumawulo wa rito ra wena.

⁸ A hi swiyimo hinkwaswo leswi nga kona leswi nga kambisisiwaka eka nkulumo yin’we. Xitsundzuxo xi fanele xi nyikeriwa eka nkulumo ya nkarhi wolowo, ku nga ri eka swin’wana ni swin’wana leswi nga ha humelelaka. Hambi swi ri tano, loko xilaveko xi vonaka xi ri kona, mulanguteri wa xikolo a nga ha tsundzuxa xichudeni hi swiphiqo leswi nga vaka kona leswi xi nga ha hlanganaka na swona ehansi ka swiyimo swo hambana-hambana, hambi loko xichudeni xi bumabumeriwa hi nkulumo ya xona ya nkarhi wolowo naswona xiphephana xa xona xa xitsundzuxo xi funghiwe “L.”

⁹ Xichudeni xi nga swi vonisa ku yini leswaku mpfumawulo wa xona wa rito wu enele? Ku languteka ka vayingiseri hi xin’wana xa swipimo leswinene. Xivulavuri lexi nga ni ntokoto xi ta xiya swinene lava nga endzhaku ka holo exinghenisweni xa xona naswona xi ta swi kota ku vona hi ku languteka ka vona ni langutelo leri tolovelekeke loko va swi twa kahle, naswona xi ta cinca mpfumawulo wa xona wa rito hi laha ku faneleke. Loko se a tiva ndlela leyi holo yi “titwaka” ha yona, a nge he nonon’hweriwi nikatsongo.

¹⁰ Ndlela yin’wana i ku xiya swivulavuri swin’wana eka nongonoko lowu fanaka. Xana va twala kahle? Va tirhisa mpfumawulo wa rito wo tanihi kwihi? Ololoxa wa wena hi laha ku faneleke.

11, 12. Ha yini swi ri swa nkoka ku endla leswaku mpfumawulo wa rito wu fanelekela mhaka?

¹¹ Mpfumawulo wa rito wu fanelekela mhaka. Xivumbeko lexi xa bulo ra hina ra mpfumawulo wa rito a xi fanelanga xi pfilunganyiwa ni ku cinca-cinca ka rito. Sweswi hi tsakela ntsena ku endla leswaku mpfumawulo wa rito wu fanelekela mhaka yo karhi leyi hlamuseriwaka. Hi xikombiso, loko ku hlayiwa ku avanyisa loku humaka eMatsalweni, entiyisweni mpfumawulo wa rito wu ta cinca-cinciwa ku tlula loko xichudeni xi hlaya xitsundzuxo mayelana ni rirhandzu exikarhi ka vamakwerhu. Nakambe ringanisa Esaya 36:11 na tindzimana 12 na 13 ivi u xiya ku hambana loku faneleke ku ve kona hi ndlela leyi tinhlamuselo leti ti vuriweke ha yona. Mpfumawulo wa rito wu fanele wu twananisiwa ni mhaka kambe a swi fanelanga swi endliwa ku tlula mpimo.

¹² Leswaku u tiva mpimo wa mpfumawulo wa rito lowu u nga ta wu tirhisa, kambisisa mhaka ya wena ni xikongomelo xa wena hi vukheta. Loko u lava ku cinca ku anakanya ka vayingiseri va wena, u nga va sindzisi leswaku va yingisela hi ku tirhisa mpfumawulo lowukulu wa rito. Hambi swi ri tano, loko u lava ku va khutaza ku endla ntirho hi xivindzi, kumbexana mpfumawulo wa rito wu nga engeteriwa. Loko mhaka yi lava matimba, u nga yi tsanisi hi ku vulavulela ehansi ngopfu.

**********

13-16. Kombisa ntikelo wa ku yima.

¹³ Loko u nyikela nkulumo ya wena, ku yima loku endliwaka kahle i ka nkoka tanihi mpfumawulo wa rito lowu eneleke. Handle ka swona, nkoka wa tinhlamuselo a wu twali kahle naswona tinhla-nkulu leti vayingiseri va wena va faneleke va ti tsundzuka ta tsandzeka ku tshama nkarhi wo leha. Ku yima ku ku nyika xivindzi ni ku ntshunxeka, ku pfumelela ku lawula ku hefemula loku antswaka ni nkarhi wo ntshunxeka eka tinhla leto nonon’hwa ta nkulumo. Ku hefemula ku komba vayingiseri leswaku u lawula xiyimo, naswona a wu biwi hi ripfalo swi nga fanelanga, leswaku u anakanyela vayingiseri va wena, ni leswaku u na swo karhi leswi u lavaka leswaku va swi twa ni ku swi tsundzuka.

¹⁴ Xivulavuri lexi sungulaka a xi fanelanga xi dya nkarhi eku kumeni ka vuswikoti byo yima kahle. Xo sungula, u fanele u khorwiseka leswaku leswi u lavaka ku swi vula i swa nkoka ni leswaku u lava swi tsundzukiwa. Manana loko a lulamisa n’wana wa yena minkarhi yin’wana u sungula marito ya yena hi ku vula xo karhi leswaku a koka nyingiso wa yena. A nge ri vuli rito rin’wana n’wana wa yena a nga si nyikela nyingiso lowunene. Kutani u ta vula leswi nga emianakanyweni ya yena. U lava ku tiyiseka leswaku n’wana a nge honisi leswi a swi vulaka ni leswaku swi ta tsundzukiwa.

¹⁵ Vanhu van’wana a va miti marha, hambi ku ri eka ku vulavula ka siku rin’wana ni rin’wana. Loko xexo ku ri xiphiqo xa wena u fanele u hlakulela mfanelo leyi leswaku u antswisa ku humelela ka vutirheli bya wena ensin’wini. Kwalaho, ku vulavula ka hina i ka mbulavurisano. Ku yima hi ndlela leyi n’wini wa muti a nga ta ka a nga kavanyeti kambe a yingisela naswona a rindza swi lava muxaka lowunene wa ku yima. Kambe vuswikoti ni vutshila eku yimeni embulavurisanweni i bya nkoka naswona bya vuyerisa tanihi vuswikoti loko byi tirhisiwa eplatifomo.

¹⁶ Xiphiqo xin’wana lexikulu mayelana ni ku tirhisa loku faneleke ka ku yima enkulumeni i xa ku va ni mhaka yo tala ngopfu. Swi papalate leswi. Tinyike nkarhi wo yima; i swa nkoka.

17-21. Hlamusela nkoka wa ku yimela ku hikahata.

¹⁷ Ku yimela ku hikahata. Ku yima leswaku u hikahata swi vula ku hlamusela mianakanyo ntsena; ku hambanisa mianakanyo leyi yelanaka; ku kombisa swivulwa, tinhlamuselo, makumu ya swiga ni tindzimana. Hakanyingi ku cinca ko tano ku nga kombisiwa hi ku cinca ka rito, kambe ku yima na kona ka humelela leswaku u hikahata leswi vuriwaka. Naswona tanihi leswi tikhoma ni tihiko-mbirhi ti nga na tinhlamuselo to hambana eku hambaneni ka swiga, kutani ku yima ku fanele ku cinca-cinca hi ku ya hi ku tirhisiwa ka kona.

¹⁸ Ku yima loku tirhisiwaka hi ndlela leyi hoxeke ku nga cinca mianakanyo ya xivulwa hi ku helela. Xikombiso xa leswi i marito ya Yesu eka Luka 23:43, (NW), “Kunene ndzi ri ka wena namuntlha, U ta va na mina eParadeyisini.” Loko khoma kumbe ku yima a ku lo vekiwa exikarhi ka “wena” na “namuntlha,” a ku ta va ni mianakanyo leyi hambaneke hi ku helela, hi laha swi kombisiwaka ha kona hi ku hlamuseriwa loku hoxeke loku tolovelekeke ka ndzimana leyi. Hikwalaho, ku yima lokunene i ka nkoka leswaku u hundzisela mianakanyo leyi u yi lavaka.

¹⁹ Dyondza ku hikahata hi marito hi ku vulavula u nga phindha-phindhi hi ku xiya ku hikahata hinkwako loku tsariweke loko u hlaya. Ku hikahata loku tsariweke loku nkarhi wun’wana ku nga honisiwaka loko u hlaya i khoma ntsena. Ku yima kumbe ku nga yimi eka khoma hakanyingi wa tihlawulela. Kambe tihiko-mbirhi, minkarhi, mimfungho yo tshaha, ni ku hambana ka tindzimana, hinkwaswo swi fanele swi landzeleriwa.

²⁰ U nga ha swi kuma swi pfuna ku fungha kopi loko u hlaya phepha kumbe xiphemu lexi humaka eBibeleni. Tsala layini yitsongo yo thwixi exikarhi ka swivulwa laha ku hefemula ko koma (kumbexana ku yimanyana ntsena) ku nga ta nghenisiwa kona; tilayini timbirhi kumbe “X” eka ku yima nkarhi.

²¹ Hi tlhelo rin’wana, loko u kuma swi ku nonon’hwela ku hlaya swivulwa swo karhi loko u lunghiselela naswona u yima eka tindhawu leti hoxeke nkarhi na nkarhi, u nga ha endla mimfungho hi pensele u hlanganisa marito hinkwawo lama endlaka xivulwa. Kutani loko u hlaya, u nga hefemuli kumbe ku yimanyana ku kondza u fika eka rito ro hetelela ra marito lama hlanganeke. Minkarhi yo tala xivulavuri lexi nga ni ntokoto xi endla leswi.

22-24. Ha yini swi ri swa nkoka ku yima leswaku u cinca mianakanyo?

²² Ku yimela ku cinca mianakanyo. Loko u cinca u suka eka yinhla-nkulu yin’wana u ya eka yin’wana, ku yima ku nyika vayingiseri nkarhi wo anakanya. Ematshan’wini ya sweswo, swi sivela xidoledole. Swi nyika mianakanyo nkarhi wo tilulamisa, yi xiya ku cinca ka tlhelo ivi yi landzela ku ndlandlamuka ka mianakanyo leyintshwa leyi nyikeriwaka. I swa nkoka swinene eka xivulavuri ku yima loko xi cinca mianakanyo hi laha muchayeri wa movha a endlaka ha kona loko a famba katsongo leswaku a ta jika.

²³ Eka nkulumo leyi lunghiseleriweke, mhaka yi fanele yi hleriwa swinene ephepheni ra nkulumo leswaku yi pfumelela ku yima exikarhi ka tinhla-nkulu. Leswi a swi fanelanga swi kavanyeta ku ya emahlweni kumbe ndzandzelelano wa nkulumo, kambe mianakanyo yi fanele yi vumbiwa kahle leswaku u aka yinhla yo karhi yi fika emaninginingini, u yima, ivi u hundzela eka mianakanyo leyintshwa. Maninginingi yo tano ni ku cinca swi nga funghiwa eka phepha ra nkulumo ya wena, loko swi fanerile, leswaku swi ku tsundzuxa.

²⁴ Hambi swi ri tano, ku yima leswaku u cinca mianakanyo hi ntolovelo ku lehile ku tlula ku yima leswaku u hikahata; hambi swi ri tano, ku yima nkarhi a ku fanelanga ku endliwa ngopfu enkulumeni hikuva nkulumo yi ta nonoka. Handle ka sweswo, ku nga twala ku nga tsakisi.

25-28. Kombisa ndlela leyi ku yima ku hi pfunaka ha yona ku kandziyisa yinhla kun’we ni ku hlangavetana ni swiyimo leswi kavanyetaka.

²⁵ Ku yimela ku kandziyisa. Ku yima leswaku u kandziyisa hakanyingi i ku yima loku xiyekaka. Ku vumba ku langutela kumbe ku nyika vayingiseri nkarhi wo anakanya.

²⁶ Ku yima emahlweni ka yinhla yo hlawuleka ku vumba ku langutela. Ku yima endzhaku ka sweswo ku endla leswaku nhlamuselo leyi teleke ya mianakanyo yi dzika. Ku tirha loku kumbirhi ka ku yima a ku fani, kutani u fanele u kunguhata leswaku hi kwihi loku faneleke swinene eka xivumbeko xo karhi kumbe loko ha kumbirhi ku ta tirhisiwa.

²⁷ Ku yima leswaku u kandziyisa ku fanele ku hikeriwa eka tinhlamuselo leti nga ta nkoka ngopfu, handle ka sweswo nkoka wa tona wa lahleka.

²⁸ Ku yima loko swiyimo swi lava ku endla tano. Swikavanyeti hakanyingi swi lava leswaku xivulavuri xi yima nkarhinyana. Loko xikavanyeti xi nga ri xikulu ngopfu ni loko u ta swi kota ku tlakusa mpfumawulo wa rito ra wena ivi u ya emahlweni, hi ntolovelo leswi a swi ta va swinene. Kambe loko xikavanyeti xi ri xikulu lerova nkulumo yi nga twali hi ku helela, u fanele ku yima. Vayingiseri va wena va ta tlangela nkhathalelo wa wena. Phela, minkarhi yo tala a va yingiseli, hi ku va xikavanyeti xa nkarhinyana xi va hambukisile. Kutani ke, tirhisa ku yima hi laha ku humelelaka, ku tiyiseka leswaku vayingiseri va wena va pfuneka ngopfu hi swilo leswinene leswi u lavaka ku va byela swona.