Ndzima 1
Ku Navela Ku Rhula Ni Nsirhelelo eMisaveni Hinkwayo
1, 2. I xilaveko xihi lexi nga ni matimba lexi vanhu hinkwavo va nga na xona, naswona ha yini?
KU RHULA ni nsirhelelo hi leswi hi swi lavaka la misaveni. Xilaveko xa xiyimo xo tano lexi navelekaka a xi si tshama xi va ni matimba swinene ku tlula namuntlha. Leswi a hi ntiyiso ntsena eka hina ha un’we-un’we kambe i ntiyiso ni le ka ndyangu hinkwawo wa vanhu emisaveni.
2 Hi yona mhaka leyi vaaki va namuntlha va misava va hanyaka enkarhini wa minkarhi hinkwayo! U nga ha ku, ‘Xana leswi swi nga endlekisa ku yini leswi namuntlha hi nga endzeni-ndzeni ka nkarhi lowu chavisaka wa matimu hinkwawo ya vanhu, nguva ya switlhavani swa nyutliya?’
3. (a) Hi xihi xivangelo xo va matiko ya va ni bomo ya nyutliya? (b) Xana ntiyiso lowunene wu nga vula yini?
3 Matiko lama nga vaka nhungu ma vikiwa ma ri lama kotaka ku humesa bomo ya nyutliya. Naswona ku pimanyetiwa leswaku matiko ya 31 ma ta swi kota ku va ni switlhavani swa nyutliya hi lembe ra 2000. Xivangelo xa vona xo va ni tibomo ta xiviri ku vuriwa leswaku i ku tisirhelela, rirhangu leri sivelaka matiko man’wana lama hlomeke hi ndlela leyi fanaka, nxungeto wa ku tirihisela ka nyutliya. Eka xiyimo xo tano xa timhaka ta misava, ntiyiso wu komba leswaku matiko ma fanele ma pfumela ku hanyisana hi ntwanano lowukulu.
4. Hambi leswi Muvumbi a nga sivelangiki matshalatshala ya munhu yo lava nsirhelelo, i xikongomelo xihi a nga na xona emhakeni leyi?
4 Hambi swi ri tano, i ku rhula ka vanhu ntsena loku hi ku lavaka, kun’we ni nsirhelelo lowu munhu a nga wu tisaka xana? Hambi leswi Muvumbi a nga ma sivelangiki matshalatshala ya vanhu yo tlhoma ni ku hlayisa ku rhula ni nsirhelelo emisaveni hinkwayo, u ni ndlela yakwe leyi hetisekeke yo anerisa ku navela ka hina ka ntumbuluko ka ku rhula ni nsirhelelo. U ni nkarhi wakwe lowu vekiweke wo herisa vakavanyeti hinkwavo va nsirhelelo wa lava navelaka ku n’wi gandzela. Mawaku ntsako lowu hi nga vaka na wona ku tiva leswaku nkarhi wakwe wo endla leswi wu tshinele!
5. Xana mupisalema la huhuteriweke u te yini malunghana ni misava, naswona xikongomelo xa Muvumbi hi munhu hi xihi ke?
5 Endzhaku ka magidi ya malembe ya matimu ya vanhu ya mpfilumpfilu, swi fanele ku rindzeriwa leswaku ku va ni ku navela lokukulu ka misava hinkwayo ka ku rhula ni nsirhelelo. Misava yi vile kaya ra ntumbuluko ra munhu ku sukela eku sunguleni ka vukona bya munhu. Mupisalema la huhuteriweke u te: “Loko ma ri matilo, i matilo ya Yehova, emisava, u yi nyikile vana va vanhu.” (Psalma 115:16) Ku sukela eku sunguleni, a ku ri xikongomelo xa rirhandzu xa Muvumbi leswaku munhu a tikhorwisa hi vutomi lebyi teleke ekaya rakwe ra la misaveni leri a ri nyikiweke hi Xikwembu.
6. Hi le mhakeni yihi laha munhu wo sungula ni vana vakwe a va ta swi kota ku fana ni Xikwembu?
6 Hi ku ya hi rungula ra ku tumbuluxa eka Genesa 2:7, “Kutani Yehova Xikwembu a vumba munhu hi ntshuri wa misava, a huhutela etinhompfini ta yena eku hefemula ka vutomi, kava loko munhu a endliwe xivumbiwa lexi hanyaka.” Ku hava xivumbiwa xin’wana lexi hanyaka emisaveni lexi a xi ri eka mpimo wa munhu wa vutomi kumbe eka ndzinganyeto wa vuswikoti bya munhu—lexi a xi kota ku endla ku fana ni Xikwembu eku tirhiseni ka ku fuma. Nakambe, ku fuma loku a ku nga fanelanga ku helela eka xivumbiwa xo sungula xa munhu kambe a ku fanele ku tirhisiwa ni ku tsakeriwa hi vana vakwe.
7. Xana swi tise ku yini leswaku Adamu a va ni nsati, naswona u te yini loko xivumbiwa lexi xo hetiseka xi tisiwe eka yena?
7 Hikwalaho ka sweswo, Muvumbi u nyike Adamu nsati. A a ta va mana wa vanhu hinkwavo va nkarhi lowu taka lava a va ta aka emisaveni. Hi yona mhaka leyi, loko a nyikiwile xivumbiwa lexi xo hetiseka, wanuna a swi koteke ku: “Sweswi, yoloyi, i rhambu ra marhambu ya mina, ni nyama ya nyama ya mina.” Hikokwalaho a n’wi thya wansati wa rixaka ra vanhu, ’ish·shahʹ, xi nga xivumbeko xa xisati xa rito ra Xiheveru leri hundzuluxeriweke va ku munhu, ku nga, ’ish.—Genesa 2:21-23.
8. I swiletelo swihi leswi Muvumbi a swi nyikeke vatekani vo sungula va vanhu?
8 Mutumbuluxi ni Tatana wa le matilweni u byele vatekani vo sungula va vanhu a ku: “Tswalanani, mi andza, mi tata misava, mi yi fuma.” (Genesa 1:28) Endlelo leri a ri ri nchumu lowuntshwa hi ku helela eka matimu ya swivumbiwa leswi tlhariheke. Swivumbiwa swa moya swa le matilweni lama nga vonekiki a swi humelelanga hikwalaho ka ku tswalana.
9. Xana Psalma 8:4, 5 yi hlamusela lunghiselelo ra Xikwembu ra swilo hi ndlela yihi?
9 A swi hlamarisi ke, leswi enkarhini wa ku tumbuluxiwa ka misava, ‘tinyeleti ta vuxa ti beke huwa yo tsaka, ni leswi vana hinkwavo va Xikwembu va yimbeleleke hi ku tsakisisa.’ (Yobo 38:7) Hi nkarhi wolowo, hinkwaswo a swi rhurile ni ku twanana emisaveni hinkwayo. Eka pisalema ya vunhungu, leyi sasekisiweke hi nxanxamelo wa Xikwembu wa swilo, mupisalema wa hlamala ehenhleni ka munhu a ku: “U n’wi endlile loyi a nga hansinyana ka Xikwembu; kutani u n’wi rhwexe ku kwetsima ni vukulu.” (Tindzimana 4, 5) Hi ku ya hi Pisalema leyi, Xikwembu xi veke swilo hinkwaswo la misaveni ehansi ka mikondzo ya munhu.
Ku Sungula Ka Mfumo Lowu Kanetaka
10. (a) Emahlweni ko va ku xurhiwa nyimba ya n’wana wo sungula wa munhu, ku humelele yini? (b) I yini lexi xisweswo xi tlhomiweke evanhwini?
10 Hi laha ku hlamarisaka, emahlweni ka ku va ku xurhiwa nyimba ya xihlangi xo sungula xa munhu, nxandzuko wu humelerile enhlengeletanweni ya misava hinkwayo ya Yehova Xikwembu. Xiyimo xi swi kotile ku yisa eku tlhomiweni ka mfumo lowuntshwa, ku fuma lokuntshwa loku tlakukeke, ehenhla ka vanhu—loko vanhu va ta hambanisiwa ni ku hambukisiwa enhlengeletanweni ya misava hinkwayo ya Yehova. Ku fuma loku lwisanaka ni ka yena ku tlhomiwile. Leswi swi endle leswaku ku vuriwa vunwa byo sungula, byo hembela Yehova Xikwembu.
11. Hi ku hembela Yehova Xikwembu, muxandzuki wo sungula u ve yini?
11 Ku vuriwa ka vunwa byo sungula ku endle leswaku muxandzuki loyi wo sungula wo xandzukela Xikwembu a va muhembi wo sungula, diyavulosi wo sungula, kumbe muhehli. Hi ku lwisana loku kongomeke na yena, Yesu Kriste u te: “Hi mina ndlela, ni ntiyiso, ni vutomi.” (Yohane 14:6) Eka vakaneti vakwe va vukhongeri, Yesu u te: “N’wina mi huma eka tata wa n’wina, a nga Diyavulosi, kutani mi tsakela ku endla ku navela ka tata wa n’wina. A a ri mudlayi ni le ku sunguleni. A nga yimanga entiyisweni, hikuva ku hava ntiyiso eka yena. Loko a vulavula mavunwa, u tikomba lexi a nga xona hikuva i muhembi, ni tata wa mavunwa.”—Yohane 8:44.
12. (a) Diyavulosi u swi endlise ku yini leswaku vunwa byo sungula byi vuriwa, naswona byi vangele Evha yini? (b) Ku endleke yini loko Adamu a dyile muhandzu lowu siveriweke?
12 Hi ku vulavula hi ku tirhisa nyoka entangeni wa Edeni, kumbe paradeyisi ya ntsako, Diyavulosi u endle leswaku vunwa byo sungula byi byeriwa wansati wo sungula. U vule leswaku Muvumbi wa yena a a ri muhembi, xisweswo a kavanyeta ku rhula ka mianakanyo ya Evha. U endle leswaku a titwa a nga sirheletekanga exiyin’weni xakwe xa ku pfumala vutivi, hi loko a dya muhandzu lowu siveriweke. U hlule nuna wakwe, Adamu, leswaku a hlanganyela na yena eku dyeni ka muhandzu lowu siveriweke ivi xisweswo a n’wi joyina eku tiariseni kakwe eka Yehova Xikwembu. (Genesa 3:1-6) Vatekani lava nga yingisangiki va lahlekeriwe hi ku rhula ka vona ni Xikwembu naswona va hlongoriwile eparadeyisini ya ntsako va ya titshamela ehandle exiyin’weni lexi nga hava nsirhelelo. Varhoma 5:12 yi hlamusela xiyimo lexi xo khomisa vusiwana xa timhaka, yi ku: “Kutani ke, kukotisa leswi ku dyoha ku ngheneke emisaveni hi munhu a ri un’we, kutani rifu ri ngheneke hikwalaho ka ku dyoha, hi mukhuva wolowo rifu ri tlulele vanhu hinkwavo, hikuva va dyohile hinkwavo.”
13. I ku hlawula kwihi loku un’wana ni un’wana wa hina a faneleke ku ku endla namuntlha?
13 Xiyimo xa siku ra hina xi hi vangela ku endla ku hlawula ka xiviri. I ku hlawula exikarhi ka mfumo lowu kanetaka wa Sathana Diyavulosi, “xikwembu xa misava leyi,” ni mfumo wa Yehova, Xikwembu lexi tlakukeke swinene ni xa Matimba Hinkwawo xa misava hinkwayo.—2 Vakorinto 4:4; Psalma 83:18.
Ndlela Yo Tsakela Ku Rhula Ni Xikwembu
14. I ku rhula ni nsirhelelo muni leswi hi nga sungulaka ku swi tsakela hambi ku ri sweswi?
14 Hi ku tivavisa lokukulu, vanhu vo tala a va swi tsakeli ku amukela kumbe ku pfumela eka lunghiselelo ra Xikwembu xa Matimba hinkwawo ra leswaku vagandzeri va xona va tsakela ku rhula ko karhi ni nsirhelelo hambi ku ri kwala xiyin’weni lexi chavisaka swinene xa timhaka ta vanhu. Hambi swi ri tano, Yehova i “Xikwembu lexi nyikaka ku rhula,” naswona i lunghelo ra hina leri katekisiweke sweswi ku nghena eku rhuleni na nsirhelelo leswi nga ta ka swi nga heli. (Varhoma 16:20; Vafilipiya 4:6, 7, 9) I ku rhula ni nsirhelelo leswi a swi nyikaka hambi ku ri sweswi eka ntlawa wa malandza yakwe la misaveni, nhlengeletano ya yena leyi vonekaka, eku hetisekeni ka switshembiso swakwe leswi tshamaka swi tiyile. I ku rhula ni nsirhelelo leswi hi nga swi tsakelaka ntsena loko hi tihlanganisa ni nhlengeletano ya yena leyi vonekaka emisaveni.
15. Xana a swi twali ku ehleketa leswaku Xikwembu xi na nhlengeletano, naswona i yini lexi Yesu Kriste a xi xiyeke?
15 Swi ta va leswi nga fambisaniki ni tidyondzo leti nga erivaleni ta Matsalwa ku pfumela leswaku Xikwembu a xi na nhlengeletano, vanhu lava hleriweke, lava xi va xiyaka hi ku hlawuleka. Yesu Kriste u swi xiyile leswaku Tata wakwe wa le matilweni u ni nhlengeletano leyi vonekaka. Ku kondza ku fika Pentekosta ya 33 C.E., a ku ri nhlengeletano ya Vayuda leyi a yi ri evuxakeni bya ntwanano na Yehova Xikwembu ehansi ka Nawu wa Muxe.—Luka 16:16.
16. (a) Muxe a a ri muhlanganisi exikarhi ka vamani? (b) Xana Muxe Lonkulu Yesu Kriste, i muhlanganisi exikarhi ka vamani?
16 Tanihi leswi tiko ra khale ra Israyele a ri ri evuxakeni bya ntwanano na Yehova Xikwembu hi muhlanganisi Muxe, tiko ra Israyele wa moya, “Israyele wa Xikwembu,” ri na vuxaka bya ntwanano hi muhlanganisi. (Vagalatiya 6:16) Swi hi laha muapostola Pawulo a tsaleleke mutirhi-kulobye wa Vukriste ha kona: “Hikuva ku ni Xikwembu xin’we, naswona ku ni Muyimeri un’we loyi a hlanganisaka Xikwembu ni vanhu, yena Kriste munhu.” (1 Timotiya 2:5) Xana Muxe a a ri muhlanganisi wa Yehova Xikwembu ni vanhu hinkwavo? Doo, a a ri muhlanganisi wa Xikwembu xa Abrahama, Isaka na Yakobo ni rixaka leri va velekeriweke eka rona. Hi ku fanana, Muxe Lonkulu, Yesu Kriste, a hi Muhlanganisi wa Yehova Xikwembu ni vanhu hinkwavo. I Muhlanganisi wa Tata wakwe wa le matilweni, Yehova Xikwembu, ni tiko ra Israyele wa moya, leri hikeriweke ku va swirho swa 144 000 ntsena. Tiko leri ra moya ri fana ni ntlhambinyana wa vanhu va Yehova lava fanaka ni tinyimpfu.—Varhoma 9:6; Nhlavutelo 7:4.
Murisi Wa Lava Tlulaka “Ntlhambinyana”
17. (a) Xana Yehova Xikwembu u avele Yesu Kriste ku va yini? (b) Yesu u te yini eka lava va nga ta dya ndzhaka ya Mfumo wa le matilweni?
17 Eka Psalma 23:1, Hosi Davhida wa Israyele ya khale u huhuteriwe a ku: “Yehova i murisi wa mina: Ndzi nga ka ndzi nga pfumali nchumu.” Yehova, Murisi Lonkulu, u avele Yesu Kriste ku va “murisi lonene.” (Yohane 10:11) Eka Luka 12:32, Yesu u tihlamusele eka lava a nga Murisi Lonene eka vona a ku: “U nga chavi we ntlhambinyana, hikuva Tata wa n’wina u tsakele ku mi nyika Mfumo.”
18. (a) I vamani lava namuntlha va fanaka ni Vanetinim ni vana va malandza ya Solomoni lava nga riki Vaisrayele? (b) Va tihlanganise swinene-nene na vamani xana?
18 Eminkarhini ya khale, a ku ri na lava va nga riki Vayuda, tanihi Vanetinim ni vana va malandza ya Solomoni lava nga riki Vaisrayele, lava a va tihlanganise ni rixaka ra Israyele. (Ezra 2:43-58; 8:17-20) Hi ku fanana namuntlha, ku ni vavanuna ni vavasati lava tinyiketeke hi ku helela eka Xikwembu ha Yesu Kriste kambe lava nga riki Vaisrayele va moya. Kambe, va tihlanganise ni masalela ya Israyele wa moya hi ku tinyikela ka vona eka Yehova Xikwembu ha Yesu Kriste, “loyi a tinyiketeke ku va mukutsuri wa vanhu hinkwavo.” (1 Timotiya 2:6) Namuntlha, lava va va tlulela kule Vaisrayele va moya va 144 000, lava va nga ta va vadyandzhaka va Mfumo wa le matilweni.
19. Yesu Kriste u te yini ku komba leswaku a a ta va Murisi wa lava tlulaka “ntlhambinyana”?
19 Xisweswo Yesu Kriste a a fanele ku averiwa, hi nkarhi lowu faneleke wa Xikwembu, a va Murisi wa ntlhambi lowukulu wa lava fanaka ni tinyimpfu lava a va ta nghena endzhakeni ya la misaveni ha yena. Lava hi lava a a ri na vona emiehleketweni loko a te: “Ndzi ni tinyimpfu tin’wana leti nga riki ta tshanga leri; na tona ndzi fanele ku ti vuyisa; ti ta yingisa rito ra mina, kutani ti ta endla ntlhambi wun’we, ti va ni murisi un’we.” Hi ku va ni ‘tinyimpfu leti tin’wana’ emiehleketweni, muapostola Yohane u tlhele a tsala hi Yesu a ku: “Hi yena mhamba ya swidyoho swa hina, naswona ku nga ri ya swidyoho swa hina ntsena, kambe ni swa misava hinkwayo.”—Yohane 10:16; 1 Yohane 2:2.
20. (a) Xana nhlayo ya “tinyimpfu tin’wana” yi siyanisa ku yini ni ya lava va masalela ya “ntlhambinyana”? (b) Nkhathalo wa vurisi wa Murisi Lonene wu vula yini eka hinkwavo ka vona?
20 Namuntlha, ku na kwalomu ka 9 000 lava tivulaka swirho swa masalela ya “ntlhambinyana” wa tinyimpfu ta moya. Hi tlhelo rin’wana, ku na timiliyoni ta lava tinyiketeke lava tihlanganiseke ni masalela lama totiweke eku landzeleleni ka minkondzo ya Murisi Lonene, Yesu Kriste. Va kumeka ematikweni lama tlulaka 200 emisaveni. Xana nkhathalo wa vurisi wa Murisi yoloye Lonene wu vula yini eka hinkwavo ka vona? Wu vula ntsako wa ku rhula ni nsirhelelo! Loko va nga ri na ku rhula eswivandleni swa vona, ku nga ka ku nga vi na vun’we bya mbilu hinkwayo ni ntirhisano lowu nga tsemekiki exikarhi ka vona. Loko va nga ri na ku khathalelana lokukulu ka rirhandzu ehenhleni ka timhaka ta moya, va nga ka va nga vi na nsirhelelo lowu va wu tsakelaka. Xisweswo, ku navela ka vona ka ku rhula ni nsirhelelo emisaveni hinkwayo ku sungule ku anerisiwa hambi ku ri sweswi.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 4, 5]
Muvumbi u ni ndlela yakwe yo hetiseka yo anerisa ku navela ka munhu ka ku rhula ni nsirhelelo