Ndzima 6
Ku Hiteka Hi Nkarhi Wa “Ku Hela Ka Mafambiselo Ya Swilo”
1. Hikwalaho ka yini hi fanele ku hiteka?
HI LE ndzeni-ndzeni ka “ku hela ka mafambiselo ya swilo,” kambe a hi ‘tivi siku hambi wu ri nkarhi’ lowu nkarhi wa ku voninga loku hlayisaka vutomi wu nga ta hela ha wona. Hi yona mhaka leyi Yesu a nga te: “Hitekani ke, hikuva siku a mi ri tivi na wona nkarhi a mi wu tivi.”—Matewu 24:3; 25:13.
2. I ntokoto wihi lowu hetaka matimba lowu faneleke ku papalatiwa?
2 Kunene a swi ta va leswi hetaka matimba eka munhu loko a hlwela ku fika exivandleni xa nkhuvo wa vukati kutani a kuma nyangwa yi pfariwile. Kambe sweswo hi leswi nga ta wela vunyingi bya lava tivulaka Vakriste ku nga ri khale. “Hosana ya ku Rhula” yi kombise leswi hi marito lawa: “Endzhakunyana, vanhwana lavan’wana va fika na vona, va ku: ‘Hosi, Hosi, hi pfulele!’ Kambe a va hlamula, a ku: ‘Ndzi tiyisile ndzi ri ka n’wina, a ndzi mi tivi.’”—Matewu 25:11, 12.
3. (a) Lembe ra 1919 ri tikombe wu ri nkarhi wa yini ke? (b) Xana vakhongeri va Vujagana va swi kotile ku nyikela mafurha lama lavekaka ya moya?
3 Ku sukela hi 1919 ku voninga ka moya ka lavo tlhariha hi mpfuno wa “mafurha” ya Rito ra Xikwembu ni moya lowo kwetsima a swi ri kona, kambe lavo rivala va ringeta ku xava mafurha ya moya eka lava va nga eVujaganini lava vulaka leswaku va ma xavisa. (Matewu 25:9) Vakhongeri va Vujagana, hambi swi ri tano, a va na muxaka lowunene wa mafurha. A va swi kotanga ku voningela vukona bya Yesu Kriste tanihi Muteki wa le matilweni. Va ehleketa leswaku loko va fa va ta ya etilweni kan’we-kan’we ivi va ya hlangana na yena, va nga hlanganyelanga entirhweni wa ku voninga enkarhini lowu wa “ku hela ka mafambiselo ya swilo.”
4. Ku ta fika namuntlha, lava va fanekiseriweke hi vanhwanyana lavo rivala va hluleke ku endla yini, naswona ha yini?
4 Hi tlhelo rin’wana, a ku ri ni lava, tanihi vanhwanyana va moya, va tikombiseke va ri ni “mafurha” ya ndzindza-khombo ya moya lowo kwetsima ni Rito ra Xikwembu ya ntirho lowu landzeleke ku hela ka nyimpi wa ku voningela misava hinkwayo malunghana ni “mfumo.” (Matewu 24:14) Lava va fanisiweke eka xifaniso xa Yesu tanihi vanhwanyana vo rivala a va hlanganyeli eka wona eku endla leswaku ku vonakala ku voninga eka mahungu lawa manene ya nkoka wa matiko hinkwawo. A va vanga na wona “mafurha” ya Rito ra Xikwembu leri voningelaka ni moya wa xona lowo kwetsima, naswona Muavanyisi la nga Muteki etempeleni ya moya u xiye ku hluleka loku ka vona. Timbilu ta vona ti vonake ti nga ri kona entirhweni lowu landzeleke ku hela ka nyimpi lowu endliweke hi ku anghwetla hi 1919 hi vanhwanyana va Vukriste lava a va tlharihile eku xiyeni ka nkarhi kun’we ni ntirho.
5. Hi le ka yini laha vanhwanyana lavo rivala va hlulekaka ku hlanganyela kona leswi swi nga swa nkoka ku va va hlanganisiwa ni Muteki Hosi?
5 Hi ku hambana ni lava seketeleke nhlengeletano leyi vonekaka ya Yehova, lavo rivala a va hluleka ku hlanganyela eka vumbhoni bya Mfumo bya misava hinkwayo. Eku heteleleni va kume “mafurha” ya ku voningela ya vukhongeri, kambe a wu nga ri muxaka lowunene wa mafurha. A ma nga ta nyika ku vonakala ka xiendlo lexinene hi nkarhi lowu faneleke. Hikwalaho a va ma chumayeli mahungu ya Mfumo ni “siku ra ku tirihisela ka Xikwembu xa hina.” (Esaya 61:1-3) A va twarisi Muteki Hosi tanihi leswi masalela lama totiweke ya ntlawa wa vanhwanyana ma swi endlaka.
Vuyelo Bya Ku Vonakala Ka Rivoni Nivusiku
6, 7. (a) I yini lexi endlekeke exikarhi ka va-1930 lexi kombaka leswaku a ku ri na vanhwanyana lava ringaneke ku eneta swirho swa ntlawa wa mutekiwa? (b) Nyingiso wu yisiwe eka ntlawa wihi lowu se a wu lava ku hlengeletiwa xana?
6 Exikarhi ka va-1930, nchumu wun’wana wa nkoka wu endlekile. Leswi humeleleke swi kombise leswaku swirho swa mutekiwa wa moya wa Kriste swi helerile, leswaku emisaveni a ku ri na vadyondzisiwa lava tswariweke hi moya lava ringaneke va Muteki ku vumba ntsengo lowu teleke wa mutekiwa wakwe wa le tilweni.
7 Hi nkarhi wolowo, hi 1935, nyingiso wu sungule ku yisiwa eka ntlawa wun’wana wa vadyondzisiwa va Yesu lava fanaka ni tinyimpfu. Lowu a wu ri ntlawa lowu humeseriweke erivaleni hi nkarhi wa nyimpi yo sungula ya misava. A ku ri hi February 24, 1918, laha nkulumo leyi nge “Timiliyoni Leti Hanyaka Sweswi Ti Nga Ka Ti Nga Fi” yi nyikeriweke eka vayingiseri lava rhandzaka ku tiva, lava taleke ku kanakana. Eka ntsombano wa Timbhoni ta Yehova wa 1935 eWashington, D.C., ku humesiwe nchumu wun’wana lowu kongomeke hi ta ku hlengeletiwa ka timiliyoni leti ta “tinyimpfu tin’wana” ta Kriste leswaku ti vumba “ntlhambi” lowu nga ni vun’we ehansi ka Yesu Kriste tanihi “murisi un’we.” (Yohane 10:16) Ku humelela ka xiphemu lexi xa “tinyimpfu tin’wana” leti profetiweke eka Nhlavutelo 7:9-17 ku kombisiwile.
8. Hi le ka ndzhwalo wihi laha vanhwanyana lava tlhariheke va ngheneke kona hi 1935, lowu a va nga wu rindzelanga?
8 Masalela ya “ntlhambinyana” se ma nghene exibohweni xo sungula xo hlengeleta ‘ntshungu lowu lowukulu’ wa “tinyimpfu tin’wana.” (Luka 12:32) Leswi a ku ri hi leswi nhlayo ya vanhwanyana vo tlhariha leyi lavekaka ku endla leswaku mutekiwa wa Yesu a ringana se a yi helerile. Kambe vanhwanyana vo tano a va tekeriwanga xikan’we etilweni. Va ha ta amukeriwa endlwini yoleyo ya nkhuvo ya le tilweni loko va heta pfhumba ra vona ra la misaveni va ri timbhoni leti hlayisaka vutshembeki ta Yehova, Xikwembu xa vona. Hikwalaho ka ntirho wa vona wa vutshembeki wa ku voninga ku ya fika hi 1935, va nghenisiwe eka lunghelo leri hlawulekeke leri a va nga ri rindzelanga ni kan’we emahlweni ka le xikarhi ka va-1930.
9. Xana lava saleke va vanhwanyana lavo tlhariha va fike eka nhlayo muni namuntlha?
9 Nkarhi lowu tlulaka hafu ya lembe xidzana wu hundzile ku sukela hi 1935, naswona hi nkarhi wa malembe lawa nhlayo ya lavo tlhariha va ntlawa wa vanhwanyana a yi ri karhi yi hunguteka. Hi tlhelo rin’wana, ntirho wo veka vumbhoni wu kule ku fika eka swiringaniso swa misava hinkwayo, ina, ku katsa matiko-nkulu lama tlulaka 200. Sweswinyana, ntlawa wa vanhwanyana wu hunguteke ku fika kwalomu ka 9 000 hi nhlayo.
Vanghana Lava Pfunaka Va Vavoningi
10. Hikwalaho ka ku kula ka ntirho, xana masalela ya vanhwanyana lavo tlhariha ma swi kota ku eneta xilaveko xa vatirhi ke?
10 Masalela lama totiweke ya vanhwanyana vo fanekisela ya vonaka ya mphimpheriwile hi vahuweleri va Mfumo lava tlulaka timiliyoni tinharhu eka mabandlha lama tlulaka 49 000 ya Timbhoni ta Yehova emisaveni hinkwayo. Xana nhlayo leyintsongo ya masalela lama totiweke a yi ta swi kotisa ku yini ku rhwala ntirho wo veka vumbhoni eka matiko lama tlulaka 200 lomu ku nga ni magidi wolawo ya mabandlha? A ma nga ta swi kota.
11. (a) Ku humelela ka “nandza lowo tshembeka, lowa vutlhari” ku endle leswaku ku endleka yini exikarhi ka lava tivulaka vanhwanyana? (b) I yini leswi lava va ntlawa wa “nandza lowa lunya” va hlulekaka ku swi xiya hikwalaho ka ku pfumala ku vonakala loku ringaneke ka moya?
11 Kavula, hi ku landza Matsalwa va tirha exivandleni lexi vhumbiweke xa “nandza lowo tshembeka, lowa vutlhari” loyi Muteki N’wini a n’wi kumeke a tshembekile eku teni ka yena ku ta kambela tempele. Manuku hi kona laha ku avanyisa ku sunguleke ku endleka exikarhi ka vanhwanyana lavo tlhariha ni vanhwanyana lavo rivala va ntlawa wa vanhwanyana vo fanekisela. Lava va tekiwaka tanihi ntlawa wa “nandza lowa lunya” a va na wona mafurha ya Rito leri voningelaka ra Xikwembu ni moya wa xona lowo kwetsima etimbiteni ta vona leswaku va lumeka mavoningo ya vona. Xisweswo a va swi kotanga ku va ni ku vonakala loku ringaneke ka moya ko vona “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana,” leti ana se a ti ri karhi ti hlengeletiwa ku sukela hi 1935 tanihi xiphemu xa “ntlhambi wun’we.”—Matewu 24:45-51.
12. I vamani lava veke vanghana lava nga hambanisekiki va masalela ya ntlawa wa mutekiwa xana?
12 Ku sukela eka Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, ku hetiseka ka vuprofeta bya Yesu bya “ku hela ka mafambiselo ya swilo” ngopfu-ngopfu ku vangiwa hi ntirho lowu “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana” wu wu endlaka. Ku vonakala loku humaka eka mavoningo lama lumekiweke ya masalela ku pfurile mahlo ya timbilu ta vona, naswona va pfuniwile ku yisa ku vonakala eka van’wana lava va ha riki emunyameni wa misava leyi. (Ringanisa Vaefesa 1:18.) Va pfunile timiliyoni ta vaaki va misava leyi ku vona vukona bya Muteki Hosi tanihi leswi siku ra vukati byakwe bya ntlawa wa mutekiwa la heleleke ri tshinelaka. Va vile vanghana lava nga hambanisekiki va masalela ya ntlawa wa mutekiwa.
13, 14. (a) I xiyimo xihi lexi tsakisaka mayelana ni vanghana va masalela hi ku fanekisela xi andlariweke eka Nhlavutelo 7:9, 10? (b) A ku ri kwihi ku amukeriwa ka xihatla ka nhlamuselo ya vuprofeta byebyo?
13 Ku sukela hi 1935 vunyingi bya vanghana lava va masalela va ntlawa wa mutekiwa byi vile lebyi tsakeke. A va tsakisiwi ntsena hi malunghelo lamanene lawa masalela ana se ma ngheneke eka wona kambe va tsakisiwa na hi malunghelo lama katekisiweke lawa vona hi voxe va yisiweke eka wona hi masalela ya ntlawa wa mutekiwa.
14 Tsalwa leri hlamarisaka ri pfuleriwe ku twisisa ka vanhu va Yehova eka ntsombano wa 1935, eWashington, D.C., naswona ri vhumbe xiyimo lexi tsakisaka xa “ntshungu lowukulu,” vanghana va vatotiwa. Va voni kwalaho, “va yimile emahlweni ka xiluvelo [xa Yehova Xikwembu] ne mahlweni ka Xinyimpfana va ambale tinguvu to leha leto basa, va tamele micindzu emavokweni ya vona”! Yingisela leswi va swi huwelelaka leswaku swi twiwa hi vanhu hinkwavo: “Ku ponisiwa ku huma eka Xikwembu xa hina lexi tshameke exiluvelweni, ni le ka Xinyimpfana!” (Nhlavutelo 7:9, 10) Ana se va kombise ripfumelo eka “Xinyimpfana xa Xikwembu lexi susaka swidyoho swa misava,” naswona ha xona va tinyikerile eka Yehova Xikwembu ivi va khuvuriwa ku kombisa ku tinyiketa koloko. (Yohane 1:29) Kunene, 840 wa vona va khuvuriwile hi siku leri tlhandlameke leri va tweke nhlamuselo ya Nhlavutelo 7:9-17 ha rona hi Ravuntlhanu, May 31, 1935.
15. Ku sukela kwalaho, i vangani lava khuvuriweke, naswona va fanekiseriwa njhani eka Nhlavutelo 7:14-17?
15 Lava tlulaka timiliyoni tinharhu va endle leswi fanaka ku sukela eka ntsombano wolowo wa 1935 eWashington. Xisweswo va faniseriwa tanihi lava ambaleke tinguvu leto basa hikwalaho ka leswi va ti hlantsweke engatini leyi basisaka ya Xinyimpfana. Naswona va ni ku langutela ka ku huma eka nhlomulo lowukulu lowu nga emahlweni ka misava hinkwayo ya vanhu, va ri ni nsirhelelo wa Xikwembu lowu nga erivaleni eka nhlomulo wolowo. (Matewu 24:21, 22) Kutani ke, va hlamuseriwa tanihi lava nga etempeleni ya moya ya Yehova naswona kwalaho va n’wi gandzela ni masalela ya ntlawa wa vanhwanyana.—Nhlavutelo 7:14-17.
16. Kutani ke, ku nkhensa lokukulu ku ya eka vamani hikwalaho ka xiphemu xa vona lexikulu malunghana ni ku hetiseka ka Matewu 24:14?
16 Hikwalaho ke, minkhenso ya xiviri yi ya eka “ntshungu lowukulu” wa matiko hinkwawo, wa tindzimi hinkwato hikwalaho ka xiphemu lexi tlurisaka lexi wu xi endleke eku hetisiseni ka vuprofeta bya Muteki eka Matewu 24:14!
“Kutani Nyangwa Yi Pfariwa”
17. (a) Xana nyangwa yo nghena eka mintirho ya vukati yi ta pfariwa rini? (b) I yini lexi lavekaka leswaku masalela ya ntlawa wa vanhwanyana ni “ntshungu lowukulu” wa vanghana va vona va xi endla sweswi?
17 Leswaku hi ku pakanisa hi rini laha masalela ya ntlawa wa vanhwanyana ma nga ta va ma nghenile enkhubyeni wa vukati, kutani nyangwa se yi pfariwa, a swi tiveki. Kambe handle ko tipfinyinga swi le kusuhi ku tlula eku sunguleni. Naswona nkarhi wa hela! Hi mfanelo ke, Yesu u dlayelele xifaniso xa vanhwanyana hi marito lawa ya xitsundzuxo: “Hitekani ke, hikuva siku a mi ri tivi na wona nkarhi a mi wu tivi.”—Matewu 25:13.
18. (a) I mani loyi vanhwanyana lavo rivala sweswi va tihlanganiseke na yena? (b) I xiphemu xihi xa xifaniso xa Yesu lexi va faneriwaka hi ku hlangavetana na xona ku nga ri khale?
18 Hikwalaho ka sweswo vanhwanyana lavo rivala va ta tshika ku hiteka. Hi ku hambana ni vanhwanyana lavo tlhariha, va vile xiphemu xa misava leyi avanyisiweke ni ku tihlanganisa ni vakhongeri lavan’wana hinkwavo kwale handle emunyameni lowu nyanyisaka wa misava hinkwayo. Xisweswo va faneriwa hi ku tokota leswi Muteki Yesu Kriste a swi kombiseke emaritweni lawa ya xifaniso: “Endzhakunyana, vanhwanyana lavan’wana va fika na vona, va ku: ‘Hosi, Hosi, hi pfulele!’ Kambe a va hlamula a ku: ‘Ndzi tiyisile ndzi ri ka n’wina, a ndzi mi tivi.’”—Matewu 25:10-12.
19. Hikwalaho vanhwanyana lavo rivala va fanekisela vamani, naswona hikwalaho ka yini va fanele ku katsiwa na Babilona Lonkulu?
19 Kutani nyangwa yo nghena enkhubyeni yi nga ka yi nga pfuriwi yi pfuleriwa vanhwanyana volavo vo rivala. Va va fanekisela kahle lava enkarhini wa “ku hela ka mafambiselo ya swilo” va hlulekaka ku nghena ‘emfun’weni wa matilo.’ (Matewu 24:3; 25:1) Hikwalaho ka ku namarhela eka xivumbeko xa vukhongeri bya vona lebyi va byi hlawuleke, hi laha swi kombisiweke ha kona hi ku ya ka vona exitolo ku ya xava mafurha man’wana, va hlanganisiwa na Babilona Lonkulu.
20. (a) Loko vanhwanyana lavo rivala va vona “timhondzo ta khume” ta “xivandzana” ti sungula ku hundzukela Babilona Lonkulu, i mani loyi va nga ta n’wi kombela naswona va ku yini xana? (b) Hambi swi ri tano hikwalaho ka yini va ta hlangavetana ni ndzoviso?
20 Hikokwalaho, loko “xivandzana” xo fanekisela, lexi muoswi wa vukhongeri a xi khandziyeke, xi hundzulukela eka yena ni ‘timhondzo ta xona ta khume,’ va ta hlanganyela eka makhombo yakwe. (Nhlavutelo 17:16) Loko vakhongeri vo tano, lava fanekiseriweke hi vanhwanyana va ntlhanu lavo rivala, va vona ku sungula loku ka ku cukumetiwa ka vukhongeri bya Babilona hi mavuthu ya matimba ya ntlawa wa politiki, va ta hundzulukela eka Muteki Hosi, va vula leswaku i va ntlawa wa “mfumo wa matilo” naswona va faneriwa hi ku nghena emintirhweni ya moya ya vukati bya vanhwanyana lavo tlhariha. Hi laha ku tsemaka nhlana, loyi va n’wi vitanaka “Hosi,” Muteki Yesu Kriste u ta ala ku va teka tanihi lava faneriwaka hi ku amukeriwa eka Mfumo wa le tilweni. Naswona a va hlanganyelanga eka ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki emisaveni kun’we ni “ntshungu lowukulu.” Kutani ku hava lexi saleleke vakhongeri lava vo rivala handle ka ku lovisiwa ni mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa, Babilona Lonkulu!
21. (a) Hikwalaho ka ku langutela koloko ko chavisa, i ndlela yihi leyi vanhwanyana lavo tlhariha ni vanghana va vona va yi landzelelaka? (b) I malunghelo wahi ya ntirho lawa swirho swa “ntshungu lowukulu” swi nga ni ntshembo wa ku ya tsakela?
21 Oho ku langutela loku chavisaka eka vona! Hi ku xiya leswi, masalela ni vunyingi bya vanghana va wona ma ta tshama ma ri karhi ma hlayisa xitsundzuxo xa Yesu xo ‘hiteka.’ Minkarhi hinkwayo ma ta tatiwa hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu ni ku endla leswaku ku vonakala ku vangama handle ko chava leswaku ku dzunisiwa Yehova Xikwembu na Yesu Kriste. Tanihi hakelo, ku tsaka i xiphemu xa vona lexi tiyeke! Naswona swivandla swa vundhuna eka “misava leyintshwa” swi yimela swirho swa “ntshungu lowukulu,” hi laha swi nyikeriwaka hi Muteki ni Hosi leyi ngheneke evukatini.—Esaya 32:1; ringanisa Psalma 45:16.
22. (a) Ku hetiseka ka xifaniso xa vanhwanyana ku tirha tanihi xitiyisekiso xa mhaka yihi? (b) I vamani lava nga ta tsakela vukati lebyi bya Muteki Hosi ni mutekiwa wakwe wa wanhwana?
22 Hikwalaho ku hetiseka loku lehisiweke ka xifaniso xa vanhwanyana va khume ku tirha tanihi xitiyisekiso xa leswaku hi hanya ‘eku heleni ka mafambiselo ya swilo.’ Hi nga tlangela swonghasi leswi hi voningeriweke leswaku hi vona vumbhoni lebyi bya ku va kusuhi ka vukati bya Yesu Kriste ni ntlawa wa mutekiwa wakwe la heleleke! Matilo kun’we ni “misava leyintshwa” leyo lulama swi ta tsakela vukati lebyi bya le tilweni hi ntsako lowu nga hlamuselekiki.—Nhlavutelo 19:6-9.