Ndzima 21

Makhombo Lawa Yehovha A Hlaseleke Vujagana Ha Wona

Xivono 5—Nhlavutelo 8:1–9:21

Nhloko-mhaka: Ku yimbiwa ka timhalamhala ta tsevu eka leta nkombo

Nkarhi wa ku hetiseka: Ku sukela loko Kreste Yesu a tshama exiluvelweni hi 1914 ku ya fika eka nhlomulo lowukulu

1. Ku humelele yini loko Xinyimpfana xi pfula xilemo xa vunkombo?

“TIMHEHO ta mune” ti siveriwile kukondza Israyele wa moya wa lava 144 000 a funghiwa naswona lava ntshungu lowukulu va amukeriwa leswaku va ta pona. (Nhlavutelo 7:1-4, 9) Hambiswiritano, emahlweni ka ku va bubutsa rero ra xidzedze ri hlasela misava, vuavanyisi lebyikulu bya Yehovha ehenhla ka misava ya Sathana na byona byi fanele byi tiveka! Loko Xinyimpfana xi ya emahlweni xi pfula xilemo xa vunkombo xo hetelela, Yohane u fanele a hlalele hi mbilu hinkwayo ku vona leswi nga ta paluxeka. Sweswi u hi byela ntokoto wakwe u ri: “Kuteloko [Xinyimpfana] xi pfula xilemo xa vunkombo, ku va ni ku miyela etilweni ku ringana kwalomu ka hafu ya awara. Kutani ndzi vona tintsumi ta nkombo leti yimeke emahlweni ka Xikwembu, ti nyikiwa timhalamhala ta nkombo.”—Nhlavutelo 8:1, 2.

Nkarhi Wa Xikhongelo Lexi Humaka eMbilwini

2. Loko etilweni ku miyerile hafu ya awara yo fanekisela a ku endleka yini?

² Loku i ku miyela loku xiyekaka swonghasi! Hafu ya awara yi nga vonaka yi ri nkarhi wo leha loko u rindzele leswaku ku humelela xanchumu. Sweswi, hambi ri ri risimu ra le matilweni ra ku dzunisa leri tshamaka ri ri karhi ri yimbeleriwa a ra ha twakali. (Nhlavutelo 4:8) Ha yini? Loko Yohane a vona xivangelo xa xivono xa kona u te: “Kutani ku fika ntsumi yin’wana yi yima ealitarini, yi ri ni xibya xa nsuku xa murhi wa risuna; hiloko yi nyikiwa murhi wo tala wa risuna leswaku yi wu humesa swin’we ni swikhongelo swa vakwetsimi hinkwavo ehenhla ka alitari ya nsuku leyi a yi ri emahlweni ka xiluvelo. Kutani musi wa murhi wa risuna wu tlhandlukela emahlweni ka Xikwembu wu huma evokweni ra ntsumi wu ri ni swikhongelo swa vakwetsimi.”—Nhlavutelo 8:3, 4.

3. (a) Xana ku hisiwa ka murhi wa risuna swi hi tsundzuxa yini? (b) Hi xihi xikongomelo xa ku miyela hafu ya awara le tilweni?

³ Leswi swi hi tsundzuxa leswaku ehansi ka mafambiselo ya Xiyuda, murhi wa risuna a wu hisiwa siku ni siku etabernakeleni, naswona emalembeni lama landzeleke, a wu hisiwa etempeleni eYerusalema. (Eksoda 30:1-8) Hi nkarhi wa ku hisiwa koloko ka murhi wa risuna, Vaisrayele lava nga riki vaprista a va yima ehandle ka xivandla xo kwetsima va khongela—a va khongelela etimbilwini—eka Loyi musi wa murhi wa risuna a wu tlhandlukela eka yena. (Luka 1:10) Yohane u vone swin’wana leswi fanaka ni sweswo swi ri karhi swi endleka etilweni. Murhi wa risuna lowu wu humesiwaka hi ntsumi wu fambisana ni “swikhongelo swa vakwetsimi.” Entiyisweni, exivonweni lexo sungula, murhi wa risuna ku vuriwa leswaku wu yimela swikhongelo swo tano. (Nhlavutelo 5:8; Pisalema 141:1, 2) Kahle-kahle, ku miyela ko fanekisela loku vaka kona etilweni i ku pfumelela swikhongelo swa vakwetsimi emisaveni leswaku swi twiwa.

4, 5. Hi swihi swiendlakalo swa le matin’wini leswi hi pfunaka ku tiva nkarhi lowu fambelanaka ni hafu ya awara yo fanekisela ya ku miyela?

⁴ Xana hi nga swi kota ku tiva leswaku leswi swi humelele rini? Ina, hi nga swi kota, hi ku kambisisa mongo, kun’we ni swiendlakalo swa matimu swa le ku sunguleni ka siku ra Hosi. (Nhlavutelo 1:10) Hi 1918 na 1919, swiendlakalo swa laha misaveni swi pfumelelane swinene ni xivono lexi hlamuseriweke eka Nhlavutelo 8:1-4. Malembe ya 40 emahlweni ka 1914, Swichudeni swa Bibele—hilaha Timbhoni ta Yehovha a ti vitaniwa hakona enkarhini wolowo—a swi ri karhi swi tivisa vanhu hi xivindzi leswaku minkarhi ya Vamatiko a yi ta hela lembe rero. Swiendlakalo leswi xumbadzaka swa 1914 swi kombise leswaku swi tiyisile. (Luka 21:24, King James Version; Matewu 24:3, 7, 8) Kambe swo tala swa Swichudeni swa Bibele swona a swi pfumela nileswaku hi 1914 a swi ta tekiwa emisaveni leyi swi ya dya ndzhaka ya swona ya le tilweni. Kambe a swi vanga tano. Ematshan’weni ya sweswo, hi nkarhi wa nyimpi yo sungula ya misava, swi tiyisele nkarhi wa nxaniso lowukulu. Hi October 31, 1916, muungameri wo sungula wa Nhlengeletano ya Watch Tower, Charles T. Russell, u file. Kutani, hi July 4, 1918, muungameri lontshwa, Joseph F. Rutherford, ni vayimeri van’wana va nkombo va Nhlengeletano va yisiwe ejele ya le Atlanta, eGeorgia va gweviwa malembe yo leha ekhotsweni hikwalaho ka nandzu lowu va nga wu tiviki.

⁵ Vakreste va ntiyiso va ntlawa wa Yohane va hlamarile. I yini lexi Xikwembu a xi lava leswaku va xi endla? Xana a va ta tekiwa rini va yisiwa etilweni? Ku kandziyisiwe xihloko lexi nge “Ku Tshovela Ku Herile—Xana Ku Ta Landzela Yini?” enkandziyisweni wa Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi) xa May 1, 1919. Xi kombise xiyimo lexi xa ku ka va nga tiyiseki ivi xi khutaza lava tshembekaka leswaku va hambeta va tiyisela, xi tlhandlekele hi ku: “Ha tshemba leswaku i ntiyiso leswaku ku hlengeletiwa ka lava ntlawa wa mfumo i mhaka leyi hetisekeke, ni leswaku hinkwavo lavo tano va funghiwe hi nkarhi wa kona ni leswaku nyangwa se yi pfariwile.” Enkarhini lowu wo nonon’hwa, swikhongelo swa mbilu hinkwayo swa lava ntlawa wa Yohane a swi ri karhi swi tlhandluka, onge hiloko swi ri exikarhi ka musi wo tala wa murhi wa risuna. Kutani swikhongelo swa vona a swi ri karhi swi twiwa!

Ku Lahlela Ndzilo eMisaveni

6. Ku humelele yini endzhaku ka ku miyela ka le tilweni, naswona sweswo a ku ri ku hlamuriwa ka yini?

⁶ Yohane u ri: “Kambe ntsumi yi teka xibya xa murhi wa risuna xikan’we-kan’we, yi xi tata hi ndzilo lowu tekiweke eka lowa alitari, yi wu lahlela emisaveni. Hiloko ku va ni ku dzindza ka tilo ni marito ni rihati ni ku tsekatseka ka misava.” (Nhlavutelo 8:5) Endzhaku ka ku miyela, ku endleke swin’wana swo hlamarisa! Entiyisweni leswi swi komba ku hlamuriwa ka swikhongelo swa vakwetsimi, tanihi leswi swi fambisanaka ni ndzilo lowu tekiweke ealitarini ya mirhi ya risuna. Le ndzhaku hi 1513 B.C.E., eNtshaveni ya Sinayi, matilo ni rihati, ku pfuma lokukulu, ndzilo ni ku tsekatseka ka ntshava swi kombise leswaku Yehovha u vulavula ni vanhu va yena. (Eksoda 19:16-20) Swikombiso leswi fanaka leswi vikiweke hi Yohane na swona swi kombisa leswaku Yehovha wa khathala hi malandza ya yena lama nga emisaveni. Kambe leswi Yohane a swi vonaka u kombiwe swona hi ku tirhisa swikombiso. (Nhlavutelo 1:1) Hikwalaho xana swilo swo fanekisela swo tanihi ndzilo, ku dzindza, marito, rihati ni ku tsekatseka ka misava swi fanele swi hlamuseriwa hi ndlela yihi namuntlha?

7. (a) I ndzilo wa njhani wo fanekisela lowu Yesu a wu lumekeke hi nkarhi wa ntirho wa yena emisaveni? (b) Xana vamakwavo va Yesu va moya va lumeke ndzilo eVujaganini hi ndlela yihi?

⁷ Eka nkarhi wun’wana, Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Ndzi tele ku ta lumeka ndzilo emisaveni.” (Luka 12:49) Kunene, u wu lumekile ndzilo. Hi ku chumayela kakwe hi ku hiseka, Yesu u endle leswaku Mfumo wa Xikwembu wu va mhaka ya nkoka eka Vayuda, naswona leswi swi lumeke mholovo leyi hisaka etikweni rero hinkwaro. (Matewu 4:17, 25; 10:5-7, 17, 18) Hi 1919 vamakwavo va moya va Yesu emisaveni, ku nga ntlawa lowutsongo wa Vakreste lava totiweke lava poneke masiku yo nonon’hwa ya Nyimpi yo Sungula ya Misava, va lumeke ndzilo lowu fanaka eVujaganini. Hi September lembe rero, moya wa Yehovha wu vonake hi ndlela leyi xiyekaka hileswi Timbhoni ta yena leti tshembekaka leti humaka ekule ni le kusuhi ti hlengeletaneke eCedar Point, Ohio, eU.S.A. Joseph F. Rutherford, loyi a a ha ku ntshunxiwa ekhotsweni ni loyi a ku nga ri khale milandzu hinkwayo leyi a a hehliwe hi yona yi suriwile, u vulavule hi xivindzi entsombanweni wolowo, a ku: “Hi ku yingisa xileriso xa N’wini wa hina, ni ku xiya lunghelo ra hina ni ntirho wo lwisana ni makhokholo ya xidyoho lama ku nga khale ma hoxe vanhu evuhlongeni, ntirho wa hina a ku ri ku tivisa hi ta mfumo lowu taka wo vangama wa Mesiya, nisweswi ntirho wa hina ka ha ri wolowo.” Mphikamakaneta leyikulu i Mfumo wa Xikwembu!

8, 9. (a) Xana J. F. Rutherford u ri hlamusele njhani langutelo ni ku navela loku vanhu va Xikwembu a va ri na kona emalembeni ya mangava ya nyimpi? (b) Xana ndzilo wu hoxiwe emisaveni hi ndlela yihi? (c) Xana ku baleka ka tilo, ku pfuma, rihati ni ku tsekatseka ka misava swi endlekise ku yini?

⁸ Loko xivulavuri xi vulavula hi mintokoto yo vava leyi vanhu va Xikwembu a va ha ku langutana na yona, xi te: “Nala u dlayile handle ka ntwela-vusiwana lerova vo tala va ntlhambi lowu rhandzekaka wa Hosi va hele matimba ni ku sala va hlamele, va khongerile ni ku yimela Hosi leswaku yi kombisa ku rhandza ka yona. . . . Kambe ku nga khathariseki ku hetiwa matimba koloko ka nkarhinyana, a va swi navela hi mbilu hinkwayo ku huwelela rungula ra mfumo.”—Vona nkandziyiso wa Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi) xa September 15, 1919, tluka 280.

⁹ Hi 1919 ku navela koloko ku enerisiwile. Ntlawa lowu wuntsongo lowu chivirikaka wa Vakreste wu lumekiwile hi tlhelo ra moya leswaku wu sungula tsima ro chumayela emisaveni hinkwayo. (Ringanisa na 1 Vatesalonika 5:19.) Ndzilo wu hoxiwe emisaveni hi leswi Mfumo wa Xikwembu wu hundzukeke mphikamakaneta leyi pfurhaka, kutani wu hambeta tano! Mimpfumawulo ya matimba yi sive ku miyela lokuya, yi twarisa rungula ra Mfumo hi ndlela leyi twakalaka kahle. Ku twarisiwe switsundzuxo swa Bibele leswi dzindzaka. Tanihi rihati, miseve ya ku vangama ka ntiyiso yi tlhavile yi huma eRitweni ra Yehovha ra vuprofeta, naswona, vukhongeri byi tsekatsekisiwe hilaha ku heleleke, onge hiloko byi hlaseriwe hi ku tsekatseka lokukulu ka misava. Lava ntlawa wa Yohane va swi vonile leswaku a wu ri wukulu ntirho lowu faneleke wu endliwa. Naswona ku ta fikela namuntlha, ntirho wolowo wu ya emahlweni hi ndlela leyi hlamarisaka emisaveni hinkwayo!—Varhoma 10:18.

Ku Tilulamisela Ku Yimba Timhalamhala

10. Xana tintsumi ta nkombo ti ti lunghiselele ku endla yini, naswona ha yini?

¹⁰ Yohane u ye emahlweni a ku: “Kutani tintsumi ta nkombo leti tameleke timhalamhala ta nkombo ti tilunghisela ku ti yimba.” (Nhlavutelo 8:6) Xana ku yimbiwa ka timhalamhala toleto ku vula yini? Enkarhini wa Vaisrayele, ku yimbiwa ka timhalamhala a ku komba masiku ya nkoka kumbe swiendlakalo swa nkoka. (Levhitika 23:24; 2 Tihosi 11:14) Hilaha ku fanaka, ku yimbiwa ka timhalamhala loku Yohane a a ta ku twa a ku ta vula mhaka ya nkoka lerova a yi ta vula ku fa ni ku hanya.

11. Xana lava ntlawa wa Yohane a va khomeke hi ntirho wihi wo lunghiselela ku sukela hi 1919 ku ya ka 1922?

¹¹ Loko tintsumi ti ri karhi ti tilulamisela ku yimba timhalamhala toleto, handle ko kanakana a ti ri karhi ti kongomisa ntirho wo lunghiselela emisaveni. Ku sukela hi 1919 ku ya ka 1922, lava ntlawa wa Yohane lava pfuxetiweke, a va khomekile hi ku tlhela va hlela ntirho wo chumayela erivaleni ni ku aka miako leyintshwa yo gandlisela eka yona. Hi 1919 magazini wa The Golden Age, lowu namuntlha wu tiviwaka tanihi Xalamuka!, wu humesiwe tanihi “Magazini wa Ntiyiso, Ntshembo ni ku Tiyiseka”—ku nga nchumu lowu fanaka ni mhalamhala lowu a wu ta tirha ntirho lowukulu wa ku paluxa ku hlanganyela ka vukhongeri bya mavunwa etimhakeni ta politiki.

12. I yini leswi twarisiwaka hi ku yimbiwa kun’wana ni kun’wana ka mhalamhala, naswona swi hi tsundzuxa yini enkarhini wa Muxe?

¹² Hilaha hi nga ta swi vona hakona sweswi, ku yimbiwa kun’wana ni kun’wana ka mhalamhala ku twarisa xivono lexi nga rivalekiki lexi eka xona mintungu leyo chavisa yi welaka swiyenge swo karhi swa misava. Swin’wana swa swona swi hi tsundzuxa hi makhombo lawa Yehovha a ma tiseke loko a xupula Vaegipta hi nkarhi wa Muxe. (Eksoda 7:19–12:32) Leswi a swi ri swikombiso swa vuavanyisi bya Yehovha etikweni rero, naswona swi pfulele vanhu va Xikwembu ndlela yo huma evuhlongeni. Makhombo lama voniweke hi Yohane ma hetisisa swin’wana leswi fanaka ni sweswo. Hambiswiritano, a hi makhombo ya xiviri. I swikombiso leswi fanekiselaka ku avanyisa ka Yehovha lokunene.—Nhlavutelo 1:1.

Ku Hlamusela Xiphemu Xa “N’we-xa-nharhu”

13. Ku humelela yini loko timhalamhala ta mune to sungula ti yimbiwa, naswona leswi swi tlakusa xivutiso xihi?

¹³ Hilaha hi nga ta swi vona hakona, loko timhalamhala to sungula ta mune ti yimbiwa, mintungu yi yisiwa eka “n’we-xa-nharhu” xa misava, xa lwandle, xa milambu ni swihlovo swa mati, ni xa swihlovo swa misava swa ku vonakala. (Nhlavutelo 8:7-12) Xiphemu xa n’we-xa-nharhu i xiyenge lexikulu xa nchumu wo karhi kambe ku nga ri nchumu hinkwawo. (Ringanisa na Esaya 19:24; Ezekiyele 5:2; Zakariya 13:8, 9.) Hikwalaho i xiphemu xihi xa “n’we-xa-nharhu” lexi a xi ta faneriwa ngopfu hi makhombo lawa? Vunyingi bya vanhu byi pfariwe mahlo ni ku onhiwa hi Sathana ni mbewu yakwe. (Genesa 3:15; 2 Vakorinto 4:4) Xiyimo lexi xi hilaha Davhida a xi hlamuseleke hakona loko a ku: “Hinkwavo va hambukile, hinkwavo va onhakile hilaha ku fanaka; a nga kona la endlaka leswinene, ni un’we.” (Pisalema 14:3) Ina, vanhu hinkwavo va le khombyeni ro avanyisiwa hi ndlela yo vava. Kambe ku ni xiyenge xin’we lexi nga ni nandzu ngopfu. Xiphemu xin’we—“n’we-xa-nharhu”—xi fanele xi swi tiva ku antswa! Hi xihi xiphemu xexo xa “n’we-xa-nharhu”?

14. I xiphemu xihi xo fanekisela xa n’we-xa-nharhu lexi kumaka marungula ya khombo lama humaka eka Yehovha?

¹⁴ I Vujagana! Hi va-1920, a byi hlanganisa kwalomu ka xiphemu xa n’we-xa-nharhu xa vanhu. Vukhongeri bya byona i mbhandzu wa vugwinehi lebyikulu lebyi gwineheke eka Vukreste bya ntiyiso—ku nga vugwinehi lebyi Yesu ni vadyondzisiwa vakwe va byi vuleke ka ha ri emahlweni. (Matewu 13:24-30; Mintirho 20:29, 30; 2 Vatesalonika 2:3; 2 Petro 2:1-3) Vafundhisi va Vujagana va tivula lava nga etempeleni ya Xikwembu naswona va tiendla onge va dyondzisa tidyondzo ta Kreste. Kambe tidyondzo ta vona a ti fambisani nikatsongo ni ntiyiso wa Bibele, naswona ti hambeta ti tisa xisandzu evitweni ra Xikwembu. Leswi Vujagana byi xi fanekiselaka kahle xiphemu xa n’we-xa-nharhu xo fanekisela, byi kuma marungula ya matimba ya khombo leri humaka eka Yehovha. Xiphemu xexo xa n’we-xa-nharhu xa vanhu a xi faneriwi hi tintswalo ta Xikwembu nikatsongo!

15. (a) Xana ku yimbiwa kun’wana ni kun’wana ka mhalamhala ku hikeriwe eka lembe ro karhi? Hlamusela. (b) I rito ra vamani leri engeteriweke eka leriya ra lava ntlawa wa Yohane leswaku ku huweleriwa vuavanyisi bya Yehovha?

¹⁵ Hi ku pfumelelana ni nxaxamelo wa ku yimbiwa ka timhalamhala, ku humesiwe swiboho swo hlawuleka eka mintsombano ya nkombo ku sukela hi 1922 ku ya ka 1928. Kambe ku yimbiwa ka timhalamhala a ku helelanga emalembeni wolawo ntsena. Ku paluxiwa ka tindlela leto homboloka ta Vujagana ku ye emahlweni, loko siku ra Hosi ri ri karhi ri ya emahlweni. Vuavanyisi bya Yehovha byi fanele byi huweleriwa emisaveni hinkwayo, eka matiko hinkwawo, ku nga khathariseki rivengo ni minxaniso ya matiko hinkwawo. Hi kona makumu ya mafambiselo ya Sathana ma nga ta fika. (Marka 13:10, 13) Lexi tsakisaka, lava ntshungu lowukulu sweswi va engetele rito ra vona eka lava ntlawa wa Yohane ku endla leswaku swiviko swoleswo leswi dzindzaka swi va swa nkoka emisaveni hinkwayo.

N’we-xa-nharhu Xa Misava Xa Tshwa

16. Ku landzele yini loko ntsumi yo sungula yi yimba mhalamhala ya yona?

¹⁶ Loko Yohane a vika hi ta tintsumi, u te: “Kutani leyo sungula yi yimba mhalamhala ya yona. Hiloko ku va ni xihangu ni ndzilo swi pfangane ni ngati, swi lahleriwa emisaveni; kutani ku tshwa n’we-xa-nharhu xa misava, ku tshwa ni n’we-xa-nharhu xa mirhi, ku tshwa ni swimila hinkwaswo swa rihlaza.” (Nhlavutelo 8:7) Khombo leri ri fana ni ra vunkombo leri hlaseleke tiko ra Egipta, kambe ri vula yini enkarhini wa hina?—Eksoda 9:24.

17. (a) Xana rito leri nge “misava” eka Nhlavutelo 8:7 ri yimela yini? (b) Xana n’we-xa-nharhu xa misava xa Vujagana xi hisiwa hi ndlela yihi?

¹⁷ EBibeleni, rito leri nge “misava” hakanyingi ri vula vanhu. (Genesa 11:1; Pisalema 96:1) Leswi khombo ra vumbirhi ri hlaselaka lwandle, leri na rona ri yelanaka ni vanhu, “misava” yi fanele yi vula vandla ra vanhu leri vonakaka ri tiyile, leri Sathana a ri vumbeke ni leri ri faneleke ri lovisiwa. (2 Petro 3:7; Nhlavutelo 21:1) Xivono xa makhombo xi paluxa leswaku n’we-xa-nharhu xa misava xa Vujagana xi vavuriwa hi mumu lowu hisaka wa vukarhi bya Yehovha. Vanhu va byona lava tlakukeke—lava yimeke ku fana ni mirhi exikarhi ka byona—va hisiwa hi ku huweleriwa ka vuavanyisi byo vava bya Yehovha. Swirho swa byona hinkwaswo swa kereke leswi hlayiwaka hi madzana ya timiliyoni, loko swi hambeta swi seketela vukhongeri bya Vujagana, swa hundzuka swi fana ni byanyi lebyi vavuriweke, swi vuna hi tlhelo ra moya emahlweni ka Xikwembu.—Ringanisa na Pisalema 37:1, 2.a

18. Xana rungula ra vuavanyisi bya Yehovha ri huweleriwe njhani entsombanweni wa 1922 wa le Cedar Point?

¹⁸ Xana rungula leri ra vuavanyisi ri tisiwa njhani? Hakanyingi, a ri tisiwi hi swihaxa-mahungu swa misava, leswi swi nga xiphemu xa misava ni leswi hakanyingi swi rhukanaka “hlonga” ra Xikwembu. (Matewu 24:45) Rungula leri ri huweleriwe hi ndlela leyi xiyekaka eka nhlengeletano ya vumbirhi leyi nga rivalekiki ya vanhu va Xikwembu eCedar Point, Ohio, hi September 10, 1922. Vanhu lava yimaka hi rito rin’we lava hisekaka va amukele xiboho lexi nga ni nhloko-mhaka leyi nge “Ntlhontlho Eka Varhangeri Va Misava.” Hi marito lama nga gegiki, xi lemukise misava yo fanekisela ya manguva lawa, xi ku: “Hikokwalaho hi rhamba matiko hinkwawo ya misava, vafumi va wona ni varhangeri va wona, ni vafundhisi hinkwavo va mintlawa hinkwayo ya tikereke ta misava, valandzeri ni vaseketeri va vona, mabindzu lamakulu ni van’watipolitiki lavakulu, leswaku va humesa vumbhoni bya vona byo lwela xiyimo lexi va tivekeke eka xona xa leswaku va nga swi kota ku tisa ku rhula ni ntshamiseko emisaveni ni ku tisela vanhu ntsako; kutani loko va tsandzeka, hi va rhamba leswaku va yingisela vumbhoni lebyi hi byi humesaka tanihi timbhoni ta Hosi, kutani vona va vula loko vumbhoni bya hina byi ri ntiyiso kumbe byi ri mavunwa.”

19. I vumbhoni byihi lebyi vulavulaka hi Mfumo wa Xikwembu, lebyi vanhu va Xikwembu va byi yiseke eVujaganini?

¹⁹ I vumbhoni byihi lebyi Vakreste lava va byi nyikeleke? Hi lebyi: “Ha pfumela naswona ha tiyiseka leswaku mfumo wa Mesiya i murhi lowu heleleke wa mavabyi hinkwawo ya vanhu naswona wu ta tisa ku rhula emisaveni ni ku rhula eka vanhu, ku nga leswi naveriwaka hi matiko hinkwawo; leswaku lava hi ku swi rhandza va titsongahatelaka mfumo wakwe lowo lulama lowu sweswi wu sunguleke ku fuma, va ta katekisiwa hi ku va ni ku rhula, vutomi, ntshunxeko ni ntsako lowu nga heriki.” Eminkarhini leyi hombolokeke, loko tihulumendhe ta vanhu, ngopfu-ngopfu leta Vujagana ti hluleka hi ku helela ku tlhantlha swiphiqo swa misava, mphikamakaneta yoleyo leyi pfumaka yi pfuma hi matimba lamakulu ku tlula hi 1922. Hakunene i ntiyiso leswaku Mfumo wa Xikwembu lowu nga emavokweni ya Kreste wa xona la hlulaka, hi wona ntshembo wu ri woxe wa vanhu!

20. (a) Xana vandlha ra Vakreste lava totiweke ri tirhise yini ku twarisa marungula ya vuavanyisi hi 1922 ni le ndzhaku ka nkarhi wolowo? (b) I yini lexi endlekeke eVujaganini ku sukela loko ku yimbiwe mhalamhala yo sungula?

²⁰ Vandlha ra Vakreste lava totiweke ri twarise swihlambanyo leswi ni swin’wana hi ku famba ka nkarhi, ri tirhisa swiboho, swiphephana, swibukwana, tibuku, timagazini ni tinkulumo. Ku yimbiwa ka mhalamhala yo sungula ku endle leswaku Vujagana byi himeteriwa onge hiloko ku ri hi xihangu. Nandzu wa byona wa ngati, lowu wu ti vangeleke wona hi ku hlanganyela etinyimpini ta lembe-xidzana ra vu-20, wu humeseriwe erivaleni, naswona byi kombisiwe byi ri lebyi faneriwaka hi vukarhi bya Yehovha lebyi fanaka ni ndzilo. Lava ntlawa wa Yohane, lava hi ku famba ka nkarhi va seketeriweke hi lava ntshungu lowukulu, va hambete va twarisa ku yimbiwa ko sungula ka mhalamhala, va vulavula ngopfu hi ndlela leyi Yehovha a byi langutaka ha yona Vujagana, byi ri lebyi faneriwaka hi ndzoviso.—Nhlavutelo 7:9, 15.

Ku Fana Ni Ntshava Leyi Pfurhaka Ndzilo

21. Xana ku humelele yini loko ntsumi ya vumbirhi yi yimba mhalamhala ya yona?

²¹ “Kutani ntsumi ya vumbirhi yi yimba mhalamhala ya yona. Kavaloko nchumu wun’wana wo fana ni ntshava leyikulu leyi pfurhaka ndzilo wu lahleriwa elwandle. Kutani n’we-xa-nharhu xa lwandle xi hundzuka ngati; naswona ku fa n’we-xa-nharhu xa swivumbiwa swa le lwandle leswi nga ni mimoya-xiviri, ku tshoveka n’we-xa-nharhu xa swikepe.” (Nhlavutelo 8:8, 9) Xana xivono lexi xo chavisa xi fanekisela yini?

22, 23. (a) I xiboho xihi lexi handle ko kanakana xi nga va kona hikwalaho ka ku yimbiwa ka mhalamhala ya vumbirhi? (b) I yini lexi yimeriwaka hi “n’we-xa-nharhu xa lwandle”?

²² Hi nga swi twisisa kahle hi ku ya hileswi humeleleke entsombanweni wa vanhu va Yehovha lowu a wu khomeriwe eLos Angeles, le California, eU.S.A. hi August 18-26, 1923. Nkulumo ya Mugqivela nindzhenga leyi nyikeriweke hi J. F. Rutherford a yi ri ni nhloko-mhaka leyi nge “Tinyimpfu Ni Timbuti.” “Tinyimpfu” ti hlamuseriwe kahle tanihi vanhu lavanene lava a va ta dya ndzhaka ya misava va lawuriwa hi Mfumo wa Xikwembu. Xiboho lexi landzeleke xi vulavule hi vukanganyisi bya “vafundhisi lava gwineheke ni ‘mintlhambi ya vona,’ leyi nga vanhu va misava lava fuweke ni lava nga ni nkucetelo wa matimba eka swa politiki.” Xi endle leswaku “vunyingi bya lava rhandzaka ku rhula ni ku hleleka lava nga etikerekeni . . . va fularhela mafambiselo ya kereke lama nga lulamangiki lama Hosi yi ma hlamuseleke leswaku i ‘Babilona’” kutani va tilulamisela “ku kuma mikateko ya mfumo wa Xikwembu.”

²³ Handle ko tilumaluma, xiboho lexi xi ve kona hikwalaho ka ku yimbiwa ka mhalamhala ya vumbirhi. Lava hi nkarhi lowu faneleke a va ta amukela rungula rolero a va ta hambana ni ntlawa lowu Esaya a wu hlamuseleke hi marito lawa: “Kambe lavo homboloka va fana ni lwandle leri yisiwaka hala ni hala, loko ri nga swi koti ku rhula mati ya rona ma tshamela ku humesa leswi milaka elwandle ni ndzhope.” (Esaya 57:20; 17:12, 13) Xisweswo, “lwandle” ri va fanekisela kahle vanhu lava nga riki na ku rhula, lava nga tshamisekiki ni lava xandzukaka lava pfuxaka mpfilumpfilu ni nxandzuko. (Ringanisa na Nhlavutelo 13:1.) Nkarhi wa ta lowu “lwandle” rero ri nga ta va ri nga ha ri kona. (Nhlavutelo 21:1) Kasi loko ku yimbiwa ka mhalamhala ya vumbirhi ku twakala, Yehovha u vula vuavanyisi bya yena ehenhla ka n’we-xa-nharhu xa rona—ku nga xiyenge lexi nga lawulekiki xa Vujagana hi byoxe.

24. I yini lexi fanekiseriwaka hi ntshava leyikulu leyi pfurhaka ndzilo leyi lahleriweke elwandle?

²⁴ Nchumu lowukulu lowu fanaka ni ntshava leyi pfurhaka ndzilo wu lahleriwa “elwandle” leri. EBibeleni, hakanyingi tintshava ti fanekisela tihulumendhe. Hi xikombiso, Mfumo wa Xikwembu wu fanisiwa ni ntshava. (Daniyele 2:35, 44) Babilona lowu lovisiweke wu ve “ntshava leyi hisiweke.” (Yeremiya 51:25) Kambe ntshava leyikulu leyi Yohane a yi voneke ya ha pfurha ni sweswi. Ku lahleriwa ka yona elwandle swi yi fanekisela kahle ndlela leyi mhaka ya hulumendhe yi veke mphikamakaneta leyikulu exikarhi ka vanhu hi nkarhi wa nyimpi yo sungula ya misava ni le ndzhaku ka yona, ngopfu-ngopfu ematikweni lama lawuriwaka hi Vujagana. Le Italy, Mussolini u sungule Vufasisi. Jarimani ri ve ni Vunazi bya Hitler, kasi matiko man’wana ma ringete mafumelo yo hambana-hambana ya vusoxalisi. Ku ve ni ku hundzuka lokukulu eRhaxiya, laha nhlunga-vuhosi wa Bolshevik wu humeseke mfumo wo sungula wa Vukhomunisi, lowu endleke leswaku varhangeri va vukhongeri bya Vujagana va nga ha vi na matimba ni nkucetelo eka leswi eku sunguleni a swi ri makhokholo ya vona.

25. Xana mhaka ya hulumendhe yi hambete yi va mphikamakaneta leyikulu hi ndlela yihi endzhaku ka Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava?

²⁵ Leswi Mafasisi ni Manazi va ringeteke ku swi endla swi herisiwile eka nyimpi ya vumbirhi ya misava, kambe mhaka ya hulumendhe yi hambete yi va mphikamakaneta leyikulu, naswona lwandle ra vanhu ri hambete ri humesa ni ku hangalasa tihulumendhe letintshwa ta ndzhundzunuko. Eka makume ya malembe endzhaku ka 1945, ti tlhomiwe ematikweni yo tala yo tanihi Chayina, Vietnam, Cuba ni le Nicaragua. Le Greece ku ringetiwe mfumo wa masocha kambe wu tsandzeka ku fuma. Le Kampuchea (eCambodia) ku tlhelela eka mfumo wa Vukhomunisi bya xisekelo ku endle leswaku ku dlayiwa vanhu va timiliyoni timbirhi ni ku tlula.

26. Xana “ntshava leyi pfurhaka ndzilo” yi hambete yi endla magandlati elwandle ra vanhu hi ndlela yihi?

²⁶ ‘Ntshava yoleyo leyi pfurhaka ndzilo’ yi ye emahlweni yi endla magandlati elwandle ra vanhu. Tihulumendhe ta ha ya emahlweni ti himpfilitana eAfrika, eMatikweni ya le Amerika, eAsia ni le swihlaleni swa Pacific. Vunyingi bya ku himpfilitana loku, byi endleke ematikweni lama lawuriwaka hi Vujagana kumbe lomu ku nga ni varhumiwa va Vujagana. Vafundhisi va Kereke ya Rhoma Khatoliki va pfange no hlanganyela va lwa tanihi swirho swa Vukhomunisi leswi lwisanaka ni mfumo. Hi nkarhi lowu fanaka, mintlawa ya Maprotestente yi tirhe eAmerika Xikarhi ku lwisana ni leswi yi swi vulaka “vukarhi ni torha leri nga heriki ro lava ku fuma” ra Makhomunisi. Kambe ku hava ni wun’we wa mimpfilumpfilu leyi ya lwandle ra vanhu lowu tiseke ku rhula ni nsirhelelo.—Ringanisa na Esaya 25:10-12; 1 Vatesalonika 5:3.

27. (a) “N’we-xa-nharhu xa lwandle” xi hundzuke ngati hi ndlela yihi? (b) Xana “n’we-xa-nharhu xa swivumbiwa swa le lwandle” xi fe njhani naswona “n’we-xa-nharhu xa swikepe” ku ta humelela yini hi xona?

²⁷ Ku yimbiwa ka mhalamhala ya vumbirhi ku paluxa leswaku vanhu lava katsekaka eka mimpfilumpfilu ya ku cinca hulumendhe ematshan’weni yo titsongahatela Mfumo wa Xikwembu va ni nandzu wa ngati. Ngopfu-ngopfu “n’we-xa-nharhu xa lwandle” ra Vujagana xi hundzuke ngati. Swilo hinkwaswo leswi hanyaka eka rona swi file emahlweni ka Xikwembu. Ku hava ni yin’we ya tinhlengeletano letikulu leyi phaphamalaka tanihi mabyatsu eka xiphemu xexo xa n’we-xa-nharhu xa lwandle leyi nga swi kotaka ku papalata ku onhaka hilaha ku heleleke. Swa tsakisa swonghasi leswi timiliyoni ta vanhu lava fanaka ni tinyimpfu sweswi ti yingiseke xirhambo lexi fanaka ni mhalamhala lexi vulaka leswaku va tihambanisa ni lava va nga ni vutiko ni nandzu wa ngati wa lwandle rero!

Nyeleti Yi Wa Hi Le Tilweni

28. Ku humelele yini loko ntsumi ya vunharhu yi yimba mhalamhala ya yona?

²⁸ “Kutani ntsumi ya vunharhu yi yimba mhalamhala ya yona. Kavaloko nyeleti leyikulu leyi pfurhaka tanihi rivoni yi wa hi le tilweni, yi wela ehenhla ka n’we-xa-nharhu xa milambu ni minseledyana ya mati. Vito ra nyeleti yoleyo i Absinta [xibaha]. Hiloko n’we-xa-nharhu xa mati xi hundzuka absinta [xibaha], kutani vanhu vo tala va fa hi mati ya kona, hikuva a ma endliwe lama bavaka.” (Nhlavutelo 8:10, 11) Nakambe, swiyenge swin’wana swa Bibele swi hi pfuna ku vona ndlela leyi tsalwa leri ri tirhaka ha yona esikwini ra Hosi.

29. I yini lexi hetisisaka xifaniso xa “nyeleti leyikulu leyi pfurhaka tanihi rivoni,” naswona ha yini?

²⁹ Ana se hi swi twile leswi tinyeleti ti yimelaka swona eka marungula ya Yesu lama yaka emavandlheni ya nkombo, laha tinyeleti ta nkombo ti fanekiselaka vakulu va mavandlha.b (Nhlavutelo 1:20) “Tinyeleti” leti totiweke, ku katsa ni vatotiwa lavan’wana hinkwavo, va tshama eswivandleni swa le tilweni hi tlhelo ra moya ku sukela loko va funghiwa hi moya lowo kwetsima, ku nga xikombiso xa leswaku i vadyandzhaka ya le tilweni. (Vaefesa 2:6, 7) Hambiswiritano, muapostola Pawulo u tsundzuxe leswaku exikarhi ka vanhu vo tano lava fanaka ni tinyeleti a ku ta pfumbuka vagwinehi ni mintlawa ya mimpambukwa, leswi nga ta hambukisa ntlhambi. (Mintirho 20:29, 30) Ku pfumala ku tshembeka ko tano a ku ta vanga vugwinehi lebyikulu, naswona vakulu lava va nga wa a va ta vumba ntlawa wa munhu wo homboloka loyi a a ta titlakusa a tiveka exikhundlheni lexi fanaka ni xa Xikwembu exikarhi ka vanhu. (2 Vatesalonika 2:3, 4) Switsundzuxo swa Pawulo swi hetiseke loko ku humelele vafundhisi va Vujagana. Xifaniso xa “nyeleti leyikulu leyi pfurhaka tanihi rivoni” xi yimela ntlawa lowu.

30. (a) Loko ku vuriwa leswaku hosi ya Babilona yi wile hi le tilweni, a ku vuriwa yini? (b) Xana ku wa hi le tilweni swi nga ha vula yini?

³⁰ Yohane u vone nyeleti leyi yi wa hi le tilweni. Njhani? Leswi humeleleke eka hosi yin’wana ya khale swi hi pfuna ku twisisa mhaka leyi. Loko Esaya a vulavula hi hosi ya le Babilona, u te: “Vona ndlela leyi u weke ha yona etilweni, wena la voningaka, n’wana wa vurhonga! Vona ndlela leyi u tsemiweke ha yona u wela emisaveni, wena loyi a lamateke matiko!” (Esaya 14:12) Vuprofeta lebyi byi hetiseke loko muti wa Babilona wu wisiwa hi mavuthu ya Korexe, ni loko hosi ya wona yi tekeriwe xikhundlha xa yona xa vuhosi bya misava, swi nga rindzeriwanga, yi hluriwa hi ndlela leyi nyumisaka. Xisweswo, ku wa hi le tilweni swi nga vula ku lahlekeriwa hi xikhundlha lexi tlakukeke ni ku khomisiwa tingana.

31. (a) Xana vafundhisi va Vujagana va we rini exivandleni xa “le tilweni”? (b) Mati lama humaka eka vafundhisi ma hundzukise ku yini ma va ‘xibaha,’ naswona ku ve ni vuyelo byihi eka vo tala?

³¹ Loko vafundhisi va Vujagana va gwinehile eka Vukreste bya ntiyiso, va wile va suka exivandleni lexi tlakukeke xa le “tilweni” lexi hlamuseriweke hi Pawulo eka Vaefesa 2:6, 7. Ematshan’wini yo nyika vanhu mati lama phyuphyisaka ya ntiyiso, va va nyike “xibaha,” ku nga vunwa lebyi heleleke byo tanihi ndzilo wa tihele, pagatori, Vunharhu-un’we ni ku kunguhateriwa vutomi; nakambe, va yise matiko enyimpini, va hluleka ku va aka va va malandza ya Xikwembu. Vuyelo byi ve byihi? Lava pfumelaka mavunwa va dyisiwe chefu hi tlhelo ra moya. Xiyimo xa vona a xi fana ni lexiya xa Vaisrayele lava nga tshembekiki va siku ra Yeremiya, lava Yehovha a va byeleke a ku: “Waswivo, ndzi va dyisa xibaha, naswona ndzi ta va nwisa mati lama nga ni vuxungu. Hikuva eka vaprofeta va Yerusalema ku hume vugwinehi byi ya etikweni hinkwaro.”—Yeremiya 9:15; 23:15.

32. Xana ku wa ka Vujagana hi le tilweni hi tlhelo ra moya ku vonake rini, naswona ku kombisiwe hi ndlela yihi?

³² Ku wa ka vafundhisi va Vujagana hi le tilweni hi tlhelo ra moya ku vonake hi lembe ra 1919 loko masalela ya Vakreste lava totiweke ma vekiwe ku langutela timhaka ta Mfumo ku ri na ku va ku vekiwa vona. (Matewu 24:45-47) Naswona ku sukela hi 1922 ku wa koloko ku kombisiwe loko ntlawa lowu wa Vakreste wu pfuxete tsima ra wona ro tiyimisela ku paluxa ku tsandzeka ka vafundhisi va Vujagana.

33. Xana vafundhisi va Vujagana va paluxiwe hi ndlela yihi entsombanweni wa 1924 eColumbus, Ohio, le U.S.A.?

³³ Lexi xiyekaka emhakeni leyi i ku huweleriwa ka leswi magazini wa The Golden Age wu swi hlamuseleke tanihi “ntsombano lowukulu eka hinkwayo wa Swichudeni swa Bibele lowu khomiweke hi nkarhi wolowo.” Ntsombano lowu wu khomeriwe eColumbus, Ohio hi July 20-27, 1924. A swi kanakanisi leswaku xiboho xa matimba lexi amukeriweke entsombanweni wolowo a ku ri nkongomiso wa ntsumi leyi yimbeke mhalamhala ya vunharhu, kutani endzhaku ko xi amukela xi kandziyisiwile xi ri xiphephana lexi ku hangalasiweke tikopi ta 50 wa timiliyoni ta xona. Nhloko-mhaka ya xona a yi ku Ecclesiastics Indicted (Vafundhisi Va Soriwa Ximfumo). A xi ri ni xihlokwana lexi tlakuseke mphikamakaneta leyi nge: “Mbewu Leyi Tshembisiweke Yi Lwisana Ni Mbewu Ya Nyoka.” Xisolo xexo xa Ximfumo xi paluxe vafundhisi va Vujagana etimhakeni to tanihi ku amukela ka vona swithopo swa vukhongeri, ku va ka vona swigwili ni ku tlakusa vanhu va mintlhambi ya vona va va van’watipolitiki va swiyimo swa le henhla, ku navela ka vona ku titlakusa exikarhi ka vanhu, ni ku ala ka vona ku chumayela vanhu rungula ra Mfumo wa Mesiya. Xi kandziyise leswaku Mukreste un’wana ni un’wana la tinyiketeke u rhumiwe hi Xikwembu leswaku a huwelela ‘siku ra ku rihisela ka Xikwembu xa hina; leswaku ri chavelela hinkwavo lava rilaka.’—Esaya 61:2.

34, 35. (a) Xana ku humelele yini hi vulawuri ni nkucetelo wa vafundhisi ku sukela loko ntsumi ya vunharhu yi sungule ku yimba mhalamhala ya yona? (b) Xana vumundzuku byi va khomele yini vafundhisi va Vujagana?

³⁴ Ku sukela loko ntsumi ya vunharhu yi sungule ku yimba mhalamhala ya yona, xikhundlha xa vafundhisi xo lawula vanhu a xi ri karhi xi va helela ku ta fikela namuntlha, a va ha talanga lava va ha xiximiwaka tanihi swikwembu ku fana ni le ka malembe-xidzana lama hundzeke. Hikwalaho ka ku chumayela ka Timbhoni ta Yehovha, vunyingi bya vanhu bya swi xiya leswaku tidyondzo to tala leti dyondzisiwaka hi vafundhisi i chefu ya moya—i “xibaha.” Ku tlula kwalaho, vulawuri bya vafundhisi eYuropa n’walungu bya hela, kasi ematikweni man’wana, hulumendhe yi wu sivele hilaha ku heleleke nkucetelo wa vona. Etindhawini ta le Yuropa ni le Matikweni ya le Amerika lama lawuriwaka hi kereke ya Khatoliki, mahanyelo ya vusopfa ya vafundhisi eka swa timali, politiki ni ku tikhoma swi onhe ndhuma ya vona. Ku sukela sweswi ku ya emahlweni, xikhundlha xa vona xi to ya xi nyanya ku biha, tanihi leswi ku nga ri khale va nga ta xanisiwa hi khombo leri fanaka ni ra vangheni lavan’wana va tikereke ta mavunwa.—Nhlavutelo 18:21; 19:2.

³⁵ Makhombo lawa Yehovha a ma tiselaka Vujagana a ma si hela. Xiya leswi humelelaka endzhaku ka ku yimbiwa ka mhalamhala ya vumune.

Munyama!

36. Ku humelele yini endzhaku ka loko ntsumi ya vumune yi yimbe mhalamhala ya yona?

³⁶ “Kutani ntsumi ya vumune yi yimba mhalamhala ya yona. Hiloko ku biwa n’we-xa-nharhu xa dyambu ni n’we-xa-nharhu xa n’weti ni n’we-xa-nharhu xa tinyeleti, leswaku n’we-xa-nharhu xa swona xi hundzuka ntima ni siku ri nga voningeriwi ku ringana n’we-xa-nharhu xa rona, ni vusiku hi ku fanana.” (Nhlavutelo 8:12) Khombo ra vukaye ehenhla ka Egipta a ri ri khombo ra munyama wa xiviri. (Eksoda 10:21-29) Kambe, xana munyama lowu wo fanekisela lowu nga ta hlasela vanhu i yini?

37. Xana muapostola Petro na muapostola Pawulo va xi hlamusela hi ndlela yihi xiyimo xa moya xa lava nga ehandle ka vandlha ra Vukreste?

³⁷ Muapostola Petro u byele vapfumeri-kulobye leswaku a va ri emunyameni hi tlhelo ra moya, loko va nga si va Vakreste. (1 Petro 2:9) Pawulo na yena u tirhise rito leri nge “munyama” leswaku a hlamusela xiyimo xa moya xa lava nga ehandle ka vandlha ra Vukreste. (Vaefesa 5:8; 6:12; Vakolosa 1:13; 1 Vatesalonika 5:4, 5) Kambe ku vuriwa yini hi lava nga eVujaganini lava vulaka leswaku va pfumela eka Xikwembu ni lava vulaka leswaku va amukela Yesu tanihi Muponisi wa vona?

38. Xana ntsumi ya vumune yi huwelela ntiyiso wihi hi ta “ku vonakala” ka Vujagana?

³⁸ Yesu u vule leswaku Vakreste va ntiyiso a va ta tiviwa hi mihandzu ya vona ni leswaku vo tala lava tivulaka valandzeri vakwe a va ta va “vaendli va leswo kala nawu.” (Matewu 7:15-23) Ku hava ni un’we la langutaka mihandzu ya n’we-xa-nharhu xa misava lexi lawuriwaka hi Vujagana loyi a nga alaka leswaku byi gugurhuteka emunyameni lowukulu wa moya. (2 Vakorinto 4:4) Byi ni nandzu lowukulu, hikuva byi vula leswaku i bya Kreste. Hikwalaho, swa fanela leswaku ntsumi ya vumune yi wu twarisa hi mhalamhala ntiyiso wa leswaku “ku vonakala” ka Vujagana, kahle-kahle i munyama, naswona swihlovo swa byona swa “ku vonakala” i swa le Babilona—a swi humi eka Kreste.—Marka 13:22, 23; 2 Timotiya 4:3, 4.

39. (a) Xana xiboho lexi amukeriweke entsombanweni hi 1925 xi ku hlamusele njhani ku vonakala ka mavunwa ka Vujagana? (b) Xana byi ye emahlweni byi paluxiwa hi ndlela yihi hi 1955?

³⁹ Ku pfumelelana ni xiviko xexo xa le tilweni, ntshungu lowukulu wa vanhu va Xikwembu wu hlengeletane entsombanweni le Indianapolis, eIndiana, le U.S.A., hi August 29, 1925, ivi wu amukela xiboho lexi tlheleke xi kandziyisiwa, lexi nga ni nhloko-mhaka leyi nge “Message of Hope” (“Rungula Leri Nyikaka Ntshembo.”) Nakambe, ku fambisiwe tikopi leti nga vaka 50 wa timiliyoni hi tindzimi to tala. Xi hlamusele ku vonakala ka mavunwa lama veke kona hikwalaho ka ku tirhisana ka van’wamabindzu, varhangeri va politiki ni vafundhisi va vukhongeri, leswi vangeleke leswaku “vanhu va wela emunyameni.” Naswona xi vule leswaku Mfumo wa Xikwembu hi wona ntshembo wa xiviri wo kuma “mikateko ya ku rhula, ku humelela, rihanyo lerinene, vutomi, ntshunxeko ni ntsako lowu nga heriki.” A swi lava xivindzi leswaku ntlawa lowutsongo wa Vakreste lava totiweke wu huwelela marungula yo tano lama lwisanaka ni nhlengeletano leyikulu ya Vujagana. Kambe ku sukela eku sunguleni ka va-1920 ku ta fika namuntlha, va huwelele tano va nga yimi. Eminkarhini ya sweswinyana, hi 1955 ntlawa wa vafundhisi wu tlhele wu paluxiwa hi ku fambisiwa ka xibukwana lexi kandziyisiweke hi tindzimi to tala lexi nge Christendom or Christianity—Which One Is “the Light of the World”? Namuntlha, vukanganyisi bya Vujagana byi lo dlaa, erivaleni lerova vanhu vo tala va byi vona. Kambe vanhu va Yehovha a va tshikanga ku byi paluxa leswi byi nga swona: ku nga mfumo wa munyama.

Gama Leri Hahaka

40. Xana ku yimbiwa ka timhalamhala ta mune ku paluxe Vujagana byi ri yini?

⁴⁰ Ku yimbiwa loku ka timhalamhala ta mune to sungula, hakunene ku paluxe xiyimo xa Vujagana xa ku sala ka byona byi nga ha ri na vaaki ni lexi dlayaka. Xiphemu xa byona xa “misava” xi paluxiwe xi ri lexi faneriwaka hi vuavanyisi bya Yehovha. Ku cinca ka tihulumendhe ta le matikweni lama lawuriwaka hi Vujagana ni kun’wana ku byi kombise byi ri lebyi feke emoyeni. Xiyimo lexi onhakeke xa vafundhisi va byona xi vekiwe erivaleni, naswona munyama lowu tolovelekeke wa xiyimo xa byona xa moya wu paluxiwile leswaku hinkwavo va wu vona. Entiyisweni, Vujagana i xiphemu lexi nyenyetsaka ngopfu xa mafambiselo ya Sathana.

41. Hi nkarhi wa ku miyela ka ntlhandlamano wa ku yimbiwa ka timhalamhala, i yini lexi Yohane a xi voneke ni ku xi twa?

⁴¹ Hi swihi swin’wana leswi nga ta paluxiwa? Hi nga si kuma nhlamulo ya xivutiso lexi, ntlhandlamano wa ku yimbiwa ka timhalamhala wa miyela swa xinkarhana. Yohane u hlamusele leswi a hambetaka a swi vona a ku: “Hiloko ndzi languta, kutani ndzi twa gama leri hahaka empfhukeni ri vula hi rito lerikulu ri ku: ‘Khombo, khombo, khombo eka lava tshamaka emisaveni hikwalaho ka ku biwa ka timhalamhala letin’wana hi tintsumi tinharhu leti nga ekusuhi ni ku yimba timhalamhala ta tona!’”—Nhlavutelo 8:13.

42. I yini lexi nga fanekiseriwaka hi gama leri hahaka, naswona hi rihi rungula ra rona?

⁴² Gama ri haha ehenhla exibakabakeni, leswaku vanhu va ri vona. Ri ni mahlo yo kariha hi ndlela yo hlawuleka ni lama kotaka ku vona ekule. (Yobo 39:29) Xin’wana xa swivumbiwa leswi hanyaka swa mune leswi nga makerubu lama rhendzeleke xiluvelo xa Xikwembu xi fanekiseriwe tanihi gama leri hahaka. (Nhlavutelo 4:6, 7) Ku nga khathariseki leswaku hi rona kerubu leri kumbe i nandza un’wana wa Xikwembu la vonaka ekule, u huwelela rungula ra matimba leri nge: “Khombo, khombo, khombo”! Vaaki va misava a va xiye loko ku yimbiwa timhalamhala tinharhu leti saleke, ha yin’we ya tona loko yi yimbiwa yi ta fambisana ni rin’wana ra makhombo lawa.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Chati leyi nga eka tluka 139]

Mati Ya Vujagana Ma Paluxiwe Ma Ri Xibaha

[Xifaniso lexi nga eka tluka 132]

Ku pfuriwa ka swilemo swa nkombo swi yisa eku yimbiweni ka timhalamhala ta nkombo

[Swifaniso leswi nga eka tluka 140]

“Ntlhontlho Eka Varhangeri Va Misava” (1922) Xiboho lexi xi pfune ku hangalasa khombo leri Yehovha a hlaseleke ‘misava’ ha rona

“Xitsundzuxo Eka Vakreste Hinkwavo” (1923) Xiboho lexi xi twarise vuavanyisi byo vava bya Yehovha eka “n’we-xa-nharhu xa lwandle”

[Swifaniso leswi nga eka tluka 141]

“Vafundhisi Va Soriwa Ximfumo” (1924) Ku hangalasiwa ka xiphephana lexi etindhawini to tala swi pfune vanhu va xiya leswaku “nyeleti” ya vafundhisi va Vujagana yi wile

“Rungula Leri Nyikaka Ntshembo” (1925) Xiboho lexi lexi kongomeke xi tirhisiwe ku paluxa swihlovo swa swilo leswi vuriwaka ku vonakala eka Vujagana, kambe entiyisweni swi nga munyama