Tidyondzo Ta Matsalwa Lama Huhuteriweke Ni Xisekelo Xa Wona
Matsalwa Lama Huhuteriweke Ma Tisa Mimpfuno Leyi Nga Heriki
1. I xivono xihi lexi vangamaka lexi mpfuxeto wa hina wa “Matsalwa hinkwawo” wu hi paluxeleke xona?
MPFUXETO wa hina wa “Matsalwa hinkwawo [la]ma huhuteriwe[ke] hi Xikwembu” wu hi nyike xivono lexi vangamaka xa vuhosi bya Yehova ni xikongomelo xa Mfumo wakwe. Hi swi vonile leswaku Bibele i Buku yin’we, leyi nga ni nhloko-mhaka yin’we ya matimba—ku lwela vuhosi bya Yehova ni ku hetiseka loku heleleke ka xikongomelo xa yena hi misava hi ku tirhisa Mfumo wa yena ehansi ka Kriste, Mbewu leyi Tshembisiweke. Ku sukela eka matluka yo sungula ya Bibele, nhloko-mhaka leyi yin’we ya ndlandlamuxiwa ivi yi hlamuseriwa hi matsalwa lama landzelaka, ku kondza ku hetiseka loku vangamaka ka xikongomelo lexinene xa Xikwembu hi ku tirhisa Mfumo wa xona ku vekiwa erivaleni eka tindzima ta yona to hetelela. Bibele i buku lexi xiyekaka swonghasi! Ku sukela eku tumbuluxiweni loku hlamarisaka ka matilo ya xiviri ni ka misava swin’we ni swivumbiwa swa yona leswi hanyaka, Bibele yi hi nyika mhaka yin’we leyi huhuteriweke ni leyi tshembekaka ya ku tirhisana ka Xikwembu ni vanhu ku ta fikela enkarhini wa hina naswona yi hi yisa eku hetisekeni loku heleleke ka ku tumbuluxa ka Yehova loku vangamaka ka “tilo lerintshwa ni misava leyintshwa.” (Nhlav. 21:1) Loko xikongomelo xa yena lexinene xi hetisisiwe hi xitalo hi ku tirhisa Mfumo wa Mbewu, Yehova Xikwembu u vonaka a ri Tatana wa musa eka ndyangu lowu tsakeke wa vanhu lowu nga ni vun’we, lowu hlanganaka ni mavandla hinkwawo ya le tilweni eku n’wi dzuniseni ni ku kwetsimisa vito rakwe.
2, 3. Xana nhloko-mhaka leyi katsaka Mbewu yi ndlandlamuxiwa njhani eMatsalweni hinkwawo?
2 Vona ndlela leyi nhloko-mhaka leyi yi katsaka Mbewu yi ndlandlamuxiwaka hi ndlela leyi hlamarisaka swonghasi eMatsalweni hinkwawo! Loko xi phofula vuprofeta byo sungula lebyi huhuteriweke, Xikwembu xi nyika xitshembiso xa leswaku ‘mbewu ya wansati’ yi ta pfotlosa nhloko ya nyoka. (Gen. 3:15) Ku hundza malembe yo tlula 2 000, ivi Xikwembu xi byela Abrahama wo tshembeka xi ku: “Matiko hinkwawo ya misava ma ta tinkhensa hi [mbewu y]a wena.” Malembe yo tlula 800 endzhakunyana, Yehova u nyika xitshembiso lexi fanaka eka un’wana wa vatukulu va Abrahama, Hosi Davhida wo tshembeka, a kombisa leswaku Mbewu yi ta va ya vuhosi. Loko nkarhi wu famba, vaprofeta va Yehova hi ntsako va hlanganyerile eku vhumbeni ka ku vangama ka ku fuma ka Mfumo. (Gen. 22:18; 2 Sam. 7:12, 16; Esa. 9:6, 7; Dan. 2:44; 7:13, 14) Kutani Mbewu hi yoxe, yi humelerile, ku tlula malembe ya 4 000 endzhaku ka xitshembiso xo sungula aEdeni. Loyi, loyi nakambe a nga ‘mbewu ya Abrahama,’ i Yesu Kriste, “N’wana wa Loyi-a-nge-henhla-henhla,” kutani Yehova u n’wi nyika “xiluvelo xa Davhida tata wa yena.”—Vagal. 3:16; Luka 1:31-33.
3 Hambi leswi Mbewu leyi, Hosi ya Xikwembu leyi totiweke, yi lumiwaka yi fa hi mbewu ya Nyoka ya laha misaveni, Xikwembu xa n’wi pfuxa eku feni ivi xi n’wi tlakusela evokweni ra xona ra xinene, laha a yimelaka nkarhi lowu vekiweke wa Xikwembu wo ‘pfotlosa nhloko ya Sathana.’ (Gen. 3:15; Vahev. 10:13; Varhoma 16:20) Kutani Nhlavutelo yi tisa xivono hinkwaxo eku chaputeni ka xona loku vangamaka. Kriste u nghena ematimbeni ya Mfumo ivi a cukumeta “nyoka ya khale leyi vuriwaka Diyavulosi kumbe Sathana,” yi suka etilweni yi wela emisaveni. Ku ringana nkarhi wo koma, Diyavulosi u tisa khombo emisaveni naswona u lwa nyimpi ni ‘masalela ya mbewu ya wansati wa Xikwembu.’ Kambe Kriste, tanihi “Hosi ya tihosi,” u ba matiko. Nyoka ya khale, Sathana, u pfaleriwa ekheleni kutani eku heteleleni u ta loviseriwa makumu. Hi nkarhi lowu fanaka, hi ku tirhisa Yerusalema Lontshwa, mutekiwa wa Xinyimpfana, mimpfuno ya gandzelo ra Kriste ya tirhisiwa eka vanhu ku katekisa mindyangu hinkwayo ya misava. Xisweswo, nhloko-mhaka leyi xiyekaka ya Matsalwa lama huhuteriweke ya paluxeka emahlweni ka hina hi vuxongi bya wona hinkwabyo lebyi nyanyulaka!—Nhlav. 11:15; 12:1-12, 17; 19:11-16; 20:1-3, 7-10; 21:1-5, 9; 22:3-5.
KU PFUNEKA EKA RHEKHODO LEYI YI HUHUTERIWEKE
4. Hi nga pfunekisa ku yini hi xitalo eMatsalweni yo Kwetsima, naswona ha yini?
4 Xana hi nga pfunekisa ku yini hi laha ku taleke eMatsalweni yo Kwetsima? Hi nga pfuneka hi ku pfumelela Bibele yi tirha evuton’wini bya hina. Hi ku dyondza Matsalwa lama huhuteriweke ni ku ma tirhisa siku na siku, hi nga kuma nkongomiso lowu humaka eka Xikwembu. “Rito ra Xikwembu ra hanya, naswona ra tirha,” naswona ri nga va matimba lama hlamarisaka ya vululami evuton’wini bya hina. (Vahev. 4:12) Loko hi hambeta hi dyondza ni ku landzelela minkongomiso ya Rito ra Xikwembu, hi ta “[ambala] munhu lontshwa la vumbiweke hi xifaniso xa Xikwembu, la . . . tikombaka hi ku lulama ka yena ni ku hlawuleka loku nga ni ntiyiso.” Hi ta endliwa lavantshwa hi matimba lama susumetaka mianakanyo ya hina, naswona hi ta cinciwa hi ku hundzula mianakanyo ya hina, leswaku hi tikombisa hi ri “ku rhandza lokunene ka Xikwembu, loku nkhensekaka ni ku hetiseka.”—Vaef. 4:23, 24; Varhoma 12:2.
5. Xana hi nga dyondza yini eka langutelo ni xikombiso xa Muxe?
5 Hi nga dyondza swo tala hi ku xiya ndlela leyi malandza man’wana yo tshembeka ya Xikwembu ma pfunekeke ha yona hi ku dyondza Rito ra Xikwembu ni ku anakanyisisa ha rona. Hi xikombiso, a ku ri na Muxe ‘wanuna la titsongahataka eka hinkwavo,’ loyi minkarhi hinkwayo a a dyondziseka ni ku tiyimisela ku dyondza. (Tinhl. 12:3) Minkarhi hinkwayo hi fanele hi va ni ku tlangela ko tano ka xikhongelo ka vuhosi bya Yehova hi laha a a ri ha kona. A a ri Muxe la nga te: “Oho, Yehova, a wu ri xichavelo xa hina etinxakeni ta tinxaka. Loko tintshava ti nga si tumbuluka, loko u nga si vumba misava, ni swilo hinkwaswo, hi minkarhi ni minkarhi, u Xikwembu.” Muxe a a tolovelane swinene ni vutlhari bya Xikwembu, hikuva u tirhisiwe hi Yehova ku tsala tibuku to sungula ta Bibele. Hikwalaho, a a wu twisisa nkoka wa ku lava vutlhari bya Yehova siku na siku. Xisweswo, u khongele eka Xikwembu a ku: “Hi dyondzise ku hlaya swinene masiku ya hina, leswaku timbilu ta hina ti tsundzukela evutlharini.” Tanihi leswi “masiku ya ku hanya ka hina” ma nga ha vaka mantsongo, malembe ya 70 ntsena, kumbe 80 eka “lava tiyeke,” hi tlharihile loko siku na siku hi tiphina hi Rito ra xona, hikuva endzhaku “tintswalo ta Yehova, Xikwembu xa hina” ti ‘ta va eka hina,’ hi laha a ti ri ha kona eka Muxe nandza wa xona wo tshembeka.—Ps. 90:1, 2, 10, 12, 17.
6. Xana hi nga endla leswaku ndlela ya hina yi humelela ku fana na Yoxuwa hi ndlela yihi?
6 Vona ndlela leyi swi nga swa nkoka ha yona leswaku hi anakanyisisa hi Rito ra Xikwembu siku na siku! Yehova u veke leswi erivaleni eka Yoxuwa, mutlhandlami wa Muxe, a ku: “Tiya mbilu, u tiya swinene, u hiseka eku endla hi nawu hinkwawo lowu Muxe, nandza wa mina, a ku leriseke wona; u nga tshuki u hambuka ka wona exineneni, hambi ku ri ximatsini, leswaku u ta kateka eswilweni hinkwaswo leswi u nga swi sungula. Buku ya nawu lowu yi nga tshuki yi va kule ni nomu wa wena, kambe u yi anakanya vusiku ni nhlekanhi, u hiseka ku endla hinkwaswo leswi tsariweke kona, hi kona u nga ta kateka etindleleni ta wena, u ta [tlhariha].” Xana ku hambeta ka Yoxuwa a hlaya Nawu wa Yehova swi ‘endle leswaku ndlela ya yena yi humelela’? Nkateko wa Yehova eka tsima ra yena ra xivindzi eKanana wu nyika nhlamulo.—Yox. 1:7, 8; 12:7-24.
7. Davhida u ku phofule njhani ku tlangela ka yena ka vutlhari lebyi humaka eka Xikwembu, naswona xana ku tlangela loku fanaka ku phofuriwa njhani eka Psalma 119?
7 Nakambe, anakanya hi Davhida la rhandzekaka, un’wana la tlangeleke swinene vutlhari bya Yehova. Vona ku tlangela loku humaka embilwini loku a ku kombiseke eka “nawu,” ‘xitsundzuxo,’ ‘swileriso,’ ‘vuleteri,’ ni ‘swiboho swa vuavanyisi’ swa Yehova! Hi laha Davhida a swi phofuleke ha kona: “Swi naveriwa ngopfu ku tlula nsuku, ku tlula nsuku lowu tengeke wa ku tala. Swi tlula ni vulombe hi ku nandziha, ni leswi tshonaka swihlengeni swa byona.” (Ps. 19:7-10) Nhloko-mhaka leyi yi tsakisaka yi ndlandlamuxiwa ni ku engetiwa hi mupisalema un’wana hi vuxongi lebyi nyanyulaka moya-xiviri eka Psalma ya vu-119 hinkwayo. Tanihi leswi siku na siku hi dyondzaka Rito ra Xikwembu naswona hi landzelelaka xitsundzuxo xa rona xa vutlhari, onge hi nga hambeta hi swi kota ku byela Yehova hi ku: “Rito ra wena i rivoningo emilengeni ya mina, ni ku vonakala endleleni ya mina. Switsundzuxo swa wena swa hlamarisa; moya wa mina wa swi hlayisa hikwalaho.”—Ps. 119:105, 129.
8. Hi wahi marito ya Solomoni lawa hi faneleke hi ma endla ya hina?
8 Emasikwini ya ku tshembeka ka yena, Solomoni n’wana Davhida na yena a a hanya hi ku ya hi Rito ra Xikwembu, naswona ni le maritweni ya yena, hi nga kuma marito lama nyanyulaka ya ku tlangela lawa hi endlaka kahle loko ho ma endla ya hina. Hi ku hlaya ka siku na siku ni ku tirhisa Bibele, hi ta ma twisisa kahle hi vuenti marito ya Solomoni lama nge: “Ku katekile munhu loyi a kumaka ku twisisa, ni loyi a kumaka vutlhari! Ku leha ka masiku ku le vokweni ra xinene ra byona; ku fuma ni ku twala swi le vokweni ra ximatsi. Tindlela ta byona i tindlela leti tsakisaka, mintila hinkwayo ya byona yi ni ku rhula. I murhi w[a] vutomi eka lava byi fuweke, lava byi hlayisaka va katekile.” (Swiv. 3:13, 16-18) Dyondzo ya siku na siku ni ku yingisa Rito ra Xikwembu swi yisa eka ntsako lowukulu sweswi, swin’we ni xitiyisekiso xa “ku leha ka masiku”—vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyintshwa ya Yehova.
9. Hi xihi xikhutazo lexi hi nga xi kumaka eka xikombiso xa Yeremiya?
9 Lava va nga fanelangiki ku honisiwa exikarhi ka lava va tlangeleke ni ku yingisa Matsalwa lama huhuteriweke i vaprofeta va Xikwembu vo tshembeka. Hi xikombiso, Yeremiya a a ri na xiavelo xo tika swinene. (Yer. 6:28) Hi laha a vuleke ha kona: “Rito ra Yehova ri ndzi hundzukele ku holoveriwa ni xisandzu hi siku rin’wana ni rin’wana.” Kambe a a tiyisiwe swinene hi ku dyondza ka yena ka Rito ra Xikwembu, naswona kahle-kahle, yena hi yexe u tirhisiwe ku tsala tibuku ta mune ta Matsalwa lama huhuteriweke—Tihosi to Sungula ni ta Vumbirhi, Yeremia na Swirilo. Kutani ke, xana ku humelele yini loko ku hela matimba ku vonaka ku hlasela Yeremiya ivi a ehleketa leswaku u ta tshika ku chumayela ‘rito ra Yehova’? Yeremiya a a hlamule hi yexe: “Eka mina [a] swi fana ni ndzilo lowu hisaka embilwini ya mina, lowu nghenisiweke marambyini ya mina; kutani ndzi endla hi matimba eku wu hlayisa, kambe ndz[i] tsandzeka.” A a boheka ku vula marito ya Yehova, naswona loko a endla tano, u kume leswaku Yehova a a ri na yena “ku kotisa nhenha leya matimba.” Loko hi dyondza, naswona hi hambeta hi dyondza Rito ra Xikwembu, lerova ri va xiphemu xa hina hi laha a ri ri ha kona eka Yeremiya, kutani matimba lama hlulaka ya Yehova xisweswo ma ta va na hina, naswona hi ta swi kota ku hlula xiphiqo xin’wana ni xin’wana leswaku hi hambeta hi vulavula hi xikongomelo xa Yena lexi vangamaka xa Mfumo.—Yer. 20:8, 9, 11.
10. Hi xihi xiphemu lexi Matsalwa ma xi hetisiseke evuton’wini bya Yesu, naswona i yini lexi a xi khongeleleke vadyondzisiwa va yena?
10 Kutani ke, ku vuriwa yini hi xikombiso xa hina lexikulu, “Yesu, musunguri ni muhetisisi wa ku pfumela ka hina”? Xana a a tolovelane na wona Matsalwa lama huhuteriweke hi mukhuva wa vaprofeta ni vavanuna van’wana vo tshembeka hinkwavo va le mahlweni ka yena? Hakunene a a ri tano, hi laha ku tshaha ka yena ko tala ni ndlela ya yena yo hanya hi ku pfumelelana ni Matsalwa yi swi kombisaka kahle ha kona. A a ri na Rito ra Xikwembu emianakanyweni loko a tinyikele ku endla ku rhandza ka Tata wakwe laha misaveni leyi: “Vona, ndzi tile hi laha ku tsariweke ha kona hikwalaho ka mina ebukwini. Xikwembu xa nga, ndzi tsakela ku endla ku rhandza ka wena! Kutani nawu wa wena wu le mbilwini ya mina.” (Vahev. 12:2; Ps. 40:7, 8; Vahev. 10:5-7) Xisweswo, Rito ra Xikwembu ri tirhe xiphemu lexikulu loko Yehova a kwetsimisa Yesu, kumbe a n’wi hlawulela ku endla ntirho wa yena. Yesu u khongelele leswaku valandzeri va yena na vona va kwetsimisiwa: “Va hlawulekise entiyisweni; rito ra wena i ntiyiso. Tanihi leswi u ndzi rhumeke emisaveni, na mina ndzi va rhumile emisaveni. Kutani ndzi tihlawulekisa hikwalaho ka vona, leswaku na vona va hlawulekisiwa entiyisweni.”—Yoh. 17:17-19.
11. (a) I yini lexi Petro a xi kandziyiseke eka Vakriste lava totiweke malunghana ni Rito ra Xikwembu? (b) Ha yini ku dyondza Bibele na kona ku ri ka nkoka ni le ka ntshungu lowukulu?
11 Loko va kwetsimisiwe ‘hi ntiyiso,’ valandzeri va minkondzo ya Yesu lava tswariweke hi moya ni lava totiweke va fanele ‘va namarhela rito ra yena’ leswaku va ta va vadyondzisiwa va yena hakunene. (Yoh. 8:31) Xisweswo, loko Petro a tsalela “lava nyikiweke ku pfumela,” u kandziyise xilaveko xa dyondzo leyi yaka emahlweni ni ku nyikela nyingiso eRitweni ra Xikwembu: “Hikokwalaho, hi masiku hinkwawo, ndzi navela ku tshama ndzi ri karhi ndzi mi tsundzuxa timhaka leti, hambileswi mi ti tivaka ni ku tiyisela entiyisweni lowu mi nga na wona.” (2 Pet. 1:1, 12) Switsundzuxo swa nkarhi na nkarhi, swo tanihi leswi kumiwaka eku hlayeni ka siku na siku ni dyondzo ya Rito ra Xikwembu, na swona i swa nkoka eka hinkwavo lava languteleke ku va va “ntshungu lowukulu” lowu Yohane a wu voneke exivonweni endzhaku ko hlamusela lava funghiweke va 144 000 va tinxaka ta Israyele wa moya. Hikuva loko wu nga hambeti wu nwa mati ya vutomi ya ntiyiso, xana ntshungu lowu wukulu wu ta swi kotisa ku yini leswaku hi vutlhari wu “huwelela hi rito leri tlakukeke [wu] ku: ‘Ku ponisiwa ku huma eka Xikwembu xa hina lexi tshameke exiluvelweni, ni le ka Xinyimpfana’”?—Nhlav. 7:9, 10; 22:17.
12. Ha yini hi fanele hi hambeta hi anakanyisisa hi Rito ra Xikwembu?
12 A hi nge swi balekeli! Ndlela yo kuma mpfuno lowukulu eMatsalweni lama huhuteriweke, ndlela yo kuma ku ponela evuton’wini lebyi nga heriki, i ku dyondza Matsalwa lawa ni ku hanya ha wona siku rin’wana ni rin’wana ra vutomi bya hina. Hi fanele hi hambeta hi anakanyisisa hi Rito ra Xikwembu, hi langutelo leri fanaka ra xikhongelo, ra ku tlangela hi laha ri phofuriweke ha kona hi mupisalema: “Ndzi ta tsundzu[k]a mintirho ya Yehova, kunene ndzi anakanya mahlori ya wena ya khale. . . . Ndzi ta anakanya mintirho ya wena leyikulu.” (Ps. 77:11, 12) Ku anakanyisisa hi ‘mintirho leyi hlamarisaka’ ya Yehova swi ta hi susumetela leswaku na hina hi gingiriteka emintirhweni leyinene, hi ri karhi hi langutele vutomi lebyi nga heriki. Xikongomelo xa buku leyi yi nge, “Matsalwa Hinkwawo Ma Huhuteriwe Hi Xikwembu Naswona Ma Pfuna,” i ku khutaza un’wana ni un’wana loyi a rhandzaka vululami leswaku a hlanganyela eka mimpfuno leyi nga heriki ni leyi enerisaka leyi humaka eka dyondzo leyi hambetaka ni ku tirhisiwa ka Rito ra Xikwembu.
‘EMINKARHINI YO NONON’HWA’
13. I ‘minkarhi yihi yo nonon’hwa’ leyi hi hanyaka eka yona?
13 Nkarhi lowu wa manguva lawa i wo nonon’hwa swinene ematin’wini ya vanhu. Wu tele hi ku langutela loku chavisaka. Hakunene, ku nga vuriwa kahle leswaku vukona bya rixaka ra vanhu byi le khombyeni. Kutani ke, ma fanela swinene marito ya muapostola Pawulo: “Tiva leswaku emasikwini ya makumu, ku ta fika minkarhi yo nonon’hwa. Hikuva vanhu va ta va lava tirhandzaka, va ta va lava rhandzaka mali ngopfu, ni ku tikurisa, ni ku titiva, ni ku rhukana; va ta va lava nga yingisiki vatswari va vona, lava nga riki na ku nkhensa, lava nga khongeriki; va ta va vanhu va tihanyi, lava nga riki na ku tsetselela, valumbeti, lava nga tikotiki, lavo leva, lava vengaka leswo lulama; va ta va timbabva, vanhu va futa, lava nga ni manyunyu, lava rhandzaka ku tiphina ku tlula ku rhandza Xikwembu. Va ta tiendla wonge hi loko va ri ni vukhongeri, kambe va ta ala matimba ya byona. Fambela kule ni vanhu lavo tano.”—2 Tim. 3:1-5.
14. Hikwalaho ka minkarhi, hi xihi xitsundzuxo xa Pawulo lexi hi faneleke hi xi yingisa?
14 Ha yini u fambela kule ni lavo tano? Hi mhaka ya leswi ndlela ya vona ya ku nga chavi Xikwembu yi nga ta hela hi ku lovisiwa ku nga ri khale! Ematshan’weni ya sweswo, a hi hundzukeleni eka dyondzo leyi hanyisaka ya Matsalwa lama huhuteriweke, hi endla Matsalwa lawa ma va xisekelo xa vutomi bya hina bya siku na siku, swin’we ni hinkwavo va timbilu letinene. A hi yingiseni marito ya Pawulo eka Timotiya lontsongo: “Kambe loko a ri wena, yana emahlweni na leswi u swi dyondzeke, swi nga leswi u nga pfumela ni ku tiya eka swona.” (2 Tim. 3:14) Ina, “yana emahlweni” na swona, ku vula Pawulo. Loko hi endla tano, hi fanele hi ku titsongahata hi pfumelela Matsalwa ma hi dyondzisa, ma hi tshinya, ma hi ololoxela swilo ni ku hi laya hi ku lulama. Yehova wa swi tiva leswi hi swi pfumalaka, hi mhaka ya leswi mianakanyo ya yena yi tlakukeke swinene eka mianakanyo ya hina. Hi Matsalwa ya yena lama huhuteriweke, u hi byela leswi pfunaka eka hina leswaku hi ta hlomiseriwa swinene ni ku va ni vutshila eka ntirho lowunene wa ku nyikela vumbhoni hi vito ra yena ni Mfumo. Pawulo u nyika xitsundzuxo lexi xi xiyekaka xa nhlamuselo ya “minkarhi yo nonon’hwa” leyi taka “emasikwini ya makumu”: “Matsalwa hinkwawo ma huhuteriwe hi Xikwembu naswona ma pfuna ku dyondzisa, ku laya, ni ku ololoxa swilo, ku tolovetisa leswo lulama, leswaku munhu wa Xikwembu a ta va la fanelekaka hi xitalo a ta tilulamisela ntirho wun’wana ni wun’wana lowunene hi laha ku heleleke.” Onge hinkwerhu ka hina hi nga pona minkarhi leyi yo nonon’hwa hi ku yingisa xitsundzuxo lexi xi huhuteriweke!—2 Tim. 3:16, 17, NW; Esa. 55:8-11.
15. (a) Ku nga yingisi ku vange yini? (b) Hi wihi nkarhi lowu vangamaka lowu pfuriweke hi ku yingisa ka Kriste?
15 Pakani ya hina ku fanele ku va ku yingisa Matsalwa lama huhuteriweke. Munhu wo sungula u wele exidyohweni ni le ka rifu hikwalaho ka ku nga yingisi rito ni nawu wa Yehova, “kutani . . . hi mukhuva wolowo rifu ri tlulele vanhu hinkwavo.” Xisweswo munhu u lahlekeriwe hi lunghelo leri a ri ta va ri ri ra yena eParadeyisi ya le Edeni ro “teka na wona murhi wa vutomi, a dya, a hanya hi laha ku nga heriki.” (Varhoma 5:12; Gen. 2:17; 3:6, 22-24) Kambe Yehova u ta endla leswaku “nambu wa mati ya vutomi lowu vangamaka ku fana ni ‘kristala’”, wu khuluka leswaku wu pfuna vanhu hinkwavo lava tinyiketelaka eka Yena hi ku titsongahata, hi ku yingisa ka Kriste na hi xisekelo xa gandzelo ra “Xinyimpfana [lexi] xa Xikwembu.” Hi laha muapostola Yohane a swi voneke ha kona exivonweni: “[E]matlhelweni ya nambu hala ni hala, ku ni murhi wa vutomi lowu nyikaka mihlovo ya 12 ya mihandzu, wu tswala mihandzu ya kona n’hweti yin’wana ni yin’wana; kutani matluka ya murhi i yo tshungula vanhu va matiko hinkwawo.”—Yoh. 1:29; Nhlav. 22:1, 2; Varhoma 5:18, 19.
16. Xana Matsalwa lama huhuteriweke i ya mpfuno wihi lowu nga heriki?
16 Ndlela yo ya evuton’wini lebyi nga heriki yi tlhela yi pfulekela vanhu. Kutani ke, ku katekile lava yingisaka tsalwa leri ri huhuteriweke: “Hlawula vutomi leswaku u hanya, wena ni vatukulu va wena, u ri karhi u rhandza Yehova, Xikwembu xa wena, u yingisa rito ra yena ni ku namarhela yena; hikuva hi yena la nga ku hanya ka wena, ni ku leha ka masiku ya wena.” (Deut. 30:19, 20) A ku dzunisiwe Yehova, Xikwembu ni Tata wa Hosi ya hina Yesu Kriste, loyi a endlaka lunghiselelo leri lerinene ra vutomi hi gandzelo ra N’wana wakwe na hi Mfumo wa yena lowu nga heriki. Vona ndlela leyi ntsako ni ku tlangela ka hina ku kuleke swinene ha yona leswi hi swi kotaka ku hlaya ni ku hlayisisa, hi dyondza ni ku dyondzisisa ni ku anakanyisisa hi mintiyiso leyi ya risima, hikuva hakunene “Matsalwa hinkwawo ma huhutiweriwe hi Xikwembu naswona ma pfuna,” ma yisa evuton’wini lebyi nga heriki etilweni kumbe emisaveni ya paradeyisi. (Yoh. 17:3; Vaef. 1:9-11) Kutani hinkwaswo swi ta va ‘ku kwetsima eka Yehova.’—Zak. 14:20; Nhlav. 4:8.