Ku Vumba Nkulumo Leyi Nga Ni Tinhla Ta Xisekelo

LOKO vanhu vo tala va averiwe ku nyikela nkulumo, va endla matshalatshala lamakulu ya ku yi tsala, va sungula hi xingheniso kutani va tshwimbirisana na yona kukondza va fika emakumu. Loko nkulumo yi hela, yi va yi tsaleteriwe ko tala. Endlelo leri ri nga ha teka nkarhi wo tala.

Xana hi yona ndlela leyi u lunghiselelaka tinkulumo ta wena ha yona? Xana u nga swi tsakela ku dyondza ndlela yo olova? Loko wo dyondza ndlela ya ku vumba nkulumo leyi nga ni tinhla ta xisekelo, u nge he tlheli u tsala xin’wana ni xin’wana ehansi. Leswi swi ta ku nyika nkarhi wo tala wa ku titoloveta ku nyikela nkulumo. Ndlela leyi u nga ta yi nyikela ha yona a yi nge vi leyi olovaka ntsena kambe vayingiseri va wena va ta swi tsakela swinene ku yi yingisela naswona yi ta va khutaza.

I ntiyiso leswaku tinkulumo ta le rivaleni leti nyikeriwaka evandlheni ti ta se ti ri ni tinhla ta xisekelo. Kambe, a swi tano hi tinkulumo to tala. U nga ha nyikiwa mhaka kumbe nhloko-mhaka ntsena. Kumbe u nga ha komberiwa ku hlanganisa rungula ro karhi leri kandziyisiweke. Minkarhi yin’wana u nga ha nyikiwa swiletelo swi nga ri swingani ntsena. Eka swiavelo swo tano hinkwaswo, u fanele ku tivumbela tinhla ta xisekelo hi wexe.

Xikombiso lexi nga eka tluka 41 xi ta ku voningela leswaku u nga yi vumba njhani nkulumo yo koma. Xiya leswaku yinhla-nkulu yin’wana ni yin’wana yi sungula etlhelweni ra ximatsi naswona yi tsariwe hi maletere lamakulu. Ehansi ka yinhla-nkulu yin’wana ni yin’wana ku xaxametiwe tinhla-ntsongo leti yi seketelaka. Ku engetela kwalaho, tinhla leti nga ta tirhisiwa ku kurisa tinhla-ntsongo toleto ti xaxametiwe ehansi ka tona naswona ti le ndzeninyana ka layini. Kambisisa ndlela leyi nkulumo leyi yi vumbiweke ha yona. Xiya leswaku tinhla-nkulu hatimbirhi ti yelana hi ku kongoma ni nhloko-mhaka. Nakambe, xiya leswaku tinhla-ntsongo a to va mhaka leyi tsakisaka ntsena. Ematshan’weni ya sweswo, yin’wana ni yin’wana yi seketela yinhla-nkulu leyi nga ehansi ka yona.

Loko u vumba nkulumo, swi nga ha endleka yi nga fani hi ku kongoma ni xikombiso lexi. Kambe, loko u twisisa ndlela leyi tirhisiweke laha ya ku vumba nkulumo, swi ta ku pfuna ku hlela rungula ra wena ni ku lunghiselela nkulumo leyinene, hi nkarhi wo koma. Xana u ta endlisa ku yini?

Kambisisa, Hlawula Naswona U Hlela

U fanele ku kuma nhloko-mhaka. Nhloko-mhaka ya wena a yo va mhaka leyi anameke, yo fana ni leyi nga hlanganisiwaka hi rito rin’we. Hi xona xivindzi xa rungula leri u lavaka ku ri hundzisa, naswona yi kombisa leswaku rungula ra wena u lava ri voyamela kwihi. Loko u nyikiwe nhloko-mhaka, kambisisa marito-nkulu hi vukheta. Loko ku ri leswaku nhloko-mhaka leyi u averiweke ku yi vumba yi sekeriwe eka rungula leri tsariweke, hlaya rungula rero u ri karhi u anakanya hi nhloko-mhaka yoleyo. Loko ku ri leswaku u nyikiwe rungula ntsena, hi wena u nga ta tihlawulela nhloko-mhaka. Kambe, u nga si endla tano, i swinene ku rhanga hi ku endla ndzavisiso. Hakanyingi u ta kuma mavonelo lamantshwa loko mianakanyo ya wena yi tshama yi xalamukile.

Loko u ri karhi u landzela magoza lawa, hambeta u tivutisa: ‘Ha yini rungula leri ri ri ra nkoka eka vayingiseri va mina? Hi xihi xikongomelo xa mina?’ Xikongomelo xa wena xi fanele xi va ku hetisisa nchumu wo karhi lowu nga ta vuyerisa vayingiseri va wena, ku nga ri ntsena ku hlanganisa rungula kumbe ku nyikela nkulumo leyi nyanyulaka. Loko u xi fikelerile xikongomelo xa wena, xi tsale ehansi. Tshama u ri karhi u titsundzuxa xona loko u ri karhi u lunghiselela.

Endzhaku ka loko u xi fikelerile xikongomelo xa wena naswona u hlawule nhloko-mhaka leyi fambisanaka na xona (kumbe u yi kambisisile ndlela leyi nhloko-mhaka leyi u averiweke yona yi fanelanaka ha yona ni xikongomelo xa wena), u nga sungula ku endla ndzavisiso lowu fambisanaka ni mhaka ya wena. Lava rungula leri nga ta va pfuna swinene vayingiseri va wena. U nga enerisiwi hi rungula leri baka ematlhelo ka mhaka, kambe lava tinhla leti baka nhloko ya mhaka, leti dyondzisaka ni leti pfunaka hakunene. Ringanisela emhakeni yo endla ndzavisiso. Minkarhi yo tala u ta hatla u swi xiya leswaku u ni rungula ro tala ku tlula leri u nga ri tirhisaka, kutani u fanele ku hlawula.

Hlawula tinhla-nkulu leti u lavaka ku ti hlamusela leswaku u ta andlala nhloko-mhaka ya wena kutani u fikelela xikongomelo xa wena. Tinhla toleto ti ta va xivumbeko ni xisekelo xa nkulumo ya wena. I tingani tinhla-nkulu leti faneleke ti va enkulumeni ya wena? Loko ku ri nkulumo yo koma, kumbexana timbirhi ti ringene kasi loko ku ri nkulumo ya awara, hi xitalo ntlhanu wa tona ti ringene. Loko tinhla-nkulu ta wena ti nga talanga, swi ta olovela vayingiseri va wena ku ti tsundzuka.

Loko se u tiva nhloko-mhaka ni tinhla-nkulu leti u nga ta ti tirhisa, hlela rungula leri u ri lavisiseke. Endla xiboho xa leswaku hi rihi leri yelanaka hi ku kongoma ni tinhla-nkulu ta wena. Hlawula rungula leri nga ta endla leswaku nkulumo ya wena yi phyuphyisa. Loko u hlawula matsalwa lama nga ta seketela tinhla-nkulu, tsala tinhla leti nga ta ku pfuna ku hlamusela matsalwa wolawo hi ndlela leyinene. Tsala yinhla yin’wana ni yin’wana ehansi ka yinhla-nkulu leyi fambisanaka na yona. Loko ku ri ni rungula leri nga fambisaniki ni tinhla-nkulu ta wena, ri suse—hambiloko ri tsakisa swinene—kumbe ri hlayise kun’wana leswaku u ta ri tirhisa siku rin’wana. Siya rungula ra risima swinene ntsena. Loko u ringeta ku hlanganisa rungula ro tala, u ta boheka ku vulavula hi ku hatlisa kutani nkulumo ya wena a yi nge twisiseki. Swa antswa ku hundzisela tinhla ti nga ri tingani leti nga ta nkoka swinene eka vayingiseri, naswona u ti hundzisela hi ndlela leyinene. U nga dyi nkarhi.

Loko ku ri leswaku ku ta fikela sweswi a wu nga si ri xaxameta rungula ra wena hi ntlhandlamano lowu twisisekaka, i nkarhi wa leswaku u endla tano. Luka mutsari wa Evhangeli u endle tano. Endzhaku ko hlengeleta tinhla to tala leti yelanaka ni mhaka yakwe, u ti longoloxe hi “ntlhandlamano lowu twisisekaka.” (Luka 1:3) U nga ha longoloxa rungula ra wena hi ntlhandlamano wa minkarhi kumbe wa tinhla, kumbexana hi ku ya hi swivangelo ni vuyelo kumbe xiphiqo ni ntlhantlho, hi ndlela leyi nga ta ku endla u fikelela xikongomelo xa wena kahle. A wu fanelanga u suka hi xitshuketa eka mhaka yin’wana u tlulela eka yin’wanyana. Vayingiseri va wena swi fanele swi va olovela ku hundzela eka yinhla yin’wana, va nga sali va tivutisa leswaku u fikise ku yini eka yona. Vumbhoni lebyi nyikeriwaka byi fanele ku kongomisa vayingiseri leswaku va fikelela makumu lama twisisekaka. Loko u ri karhi u hlela tinhla ta wena, anakanya ndlela leyi rungula ra wena ri nga ta twala ha yona eka vayingiseri va wena. Xana va ta hatla va ma twisisa mavekelo ya wena ya timhaka? Xana leswi va swi twaka swi ta va susumetela ku teka goza, hi ku pfumelelana ni xikongomelo xa wena?

Endzhaku ka sweswo, lunghiselela xingheniso lexi nga ta pfuxa ku tsakela emhakeni ya wena ni lexi kombisaka vayingiseri va wena leswaku leswi u nga ta swi hlamusela i swa ntikelo lowukulu eka vona. Swi nga va swinene leswaku marito ya wena yo sungula u ma tsala ehansi. Xo hetelela, vumba mahetelelo lama khutazaka ni lama fambisanaka ni xikongomelo xa wena.

Loko wo vumba nkulumo ya wena ka ha ri ni nkarhi, u ta kuma nkarhi wa ku khutulela hinkwaswo leswi nga lavekiki eka yona u nga si yi nyikela. U nga kuma ni nkarhi wo seketela timhaka tin’wana hi ku kombisa nhlayo ya vanhu kumbe ya swilo leswi khumbekaka, hi ku tirhisa swifaniso kumbe ku rungula ntokoto wo karhi. Vayingiseri va wena va nga hatla va vona ndlela leyi rungula ra wena ri tirhaka ha yona loko u tirhisa xiendlakalo xa sweswinyana kumbe mhaka yin’wana leyi tsakeriwaka endhawini ya ka n’wina. Loko u ri karhi u pfuxeta nkulumo ya wena, u ta kuma nkarhi wo engetela rungula leri nga ta endla leswaku nkulumo ya wena yi va fanela swinene vayingiseri va wena. Endlelo ra ku kambisisa ni ku hluta ra pfuna swinene eku hleleni ka rungula ra wena ri va nkulumo leyinene ni leyi pfunaka.

Swivulavuri swin’wana swi nga lava ku tsala tinotsi to tala ku tlula swin’wana. Kambe loko wo hlela rungula ra wena leswaku ri va tinhla-nkulu ti nga ri tingani, u susa rungula hinkwaro leri nga ti seketeliki tinhla leti naswona u xaxameta tinhla ta wena hi ntlhandlamano lowu twisisekaka, u ta kuma leswaku hi ku hatlisa, a wu nge he boheki ku tsala nchumu wun’wana ni wun’wana ehansi. Swoleswo swi ta ku hlayisela nkarhi swinene! Naswona ntikelo wa tinkulumo ta wena wu ta ya wu hluvuka. Swi ta va erivaleni leswaku wa vuyeriwa hakunene edyondzweni ya Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni.