Hlakulela Vuswikoti Bya Ku Va Mudyondzisi

PAKANI ya wena hi yihi tanihi mudyondzisi? Loko wa ha ku va muhuweleri wa Mfumo sweswinyana, handle ko kanakana u navela ku dyondza ndlela yo fambisa dyondzo ya Bibele ya le kaya, hikuva Yesu u nyike valandzeri vakwe xiavelo xo endla vadyondzisiwa. (Mat. 28:19, 20) Loko se u ri na wona ntokoto entirhweni lowu, kumbexana pakani ya wena i ku fikelela timbilu ta lava u lavaka ku va pfuna. Loko u ri mutswari, handle ko kanakana u lava ku va mudyondzisi la kotaka ku susumeta vana leswaku va navela ku nyiketela vutomi bya vona eka Xikwembu. (3 Yoh. 4) Loko u ri nkulu kumbe u ri karhi u tikarhatela ku fanelekela ku va nkulu, kumbexana u navela ku va xivulavuri xa le rivaleni lexi nga ta endla vayingiseri va xona va tlangela Yehovha swinene ni ku twisisa tindlela takwe. U nga ti fikelela njhani tipakani leti?

Dyondza eka Mudyondzisi-nkulu, Yesu Kreste. (Luka 6:40) Ku nga khathariseki leswaku Yesu a vulavula ni ntshungu entshaveni kumbe ni vanhu va nga ri vangani endleleni, leswi a a swi vuleke ni ndlela leyi a swi vuleke ha yona, swi dzikile eka vona. Yesu u khumbe mianakanyo ni timbilu ta vayingiseri vakwe, naswona u va endle va vona ndlela leyi leswi a swi vulaka swi tirhaka ha yona. Xana na wena u nga swi endla sweswo?

Tiseketele Hi Yehovha

Vuswikoti bya Yesu bya ku dyondzisa byi engeteriwe hi vuxaka lebyikulu lebyi a a ri na byona ni Tata wakwe wa le tilweni ni hi ku katekisiwa hi moya wa Xikwembu. Xana wa khongela eka Yehovha hi mbilu hinkwayo leswaku a ku pfuna u kota ku fambisa dyondzo ya Bibele ya le kaya hi ndlela leyinene? Loko u ri mutswari, xana nkarhi hinkwawo wa wu khongelela nkongomiso wa Xikwembu loko u dyondzisa vana va wena? Xana u khongela hi mbilu hinkwayo loko u lunghiselela tinkulumo kumbe ku fambisa minhlangano? Loko wo tiseketela ha Yehovha hi ndlela leyi, u ta swi kota ku va mudyondzisi la humelelaka.

Ku tiseketela hi Yehovha swi vonaka hi ku tshembela eRitweni rakwe, ku nga Bibele. Loko a khongela eka madyambu yo hetelela ya vutomi byakwe tanihi munhu wa nyama la hetisekeke, Yesu u vule leswi eka Tata wakwe: “Ndzi va nyike rito ra wena.” (Yoh. 17:14) Hambileswi Yesu a a ri ni ntokoto swinene, a nga vulavulanga hi ku tisungulela. Minkarhi hinkwayo u vule leswi Tata wakwe a n’wi dyondziseke swona, hi ndlela yoleyo a hi siyela xikombiso xo xi landzela. (Yoh. 12:49, 50) Rito ra Xikwembu, leri kumekaka eBibeleni, ri ni matimba yo susumeta vanhu—swiendlo swa vona, mianakanyo ya vona ni mintlhaveko ya vona. (Hev. 4:12) Loko u ya u tiva Rito ra Xikwembu ni ku dyondza ku ri tirhisa kahle evutirhelini bya wena, u ta va u ri karhi u hlakulela vuswikoti byo dyondzisa vanhu hi ndlela leyi nga ta va kokela eka Xikwembu.—2 Tim. 3:16, 17.

Dzunisa Yehovha

Ku va mudyondzi la tekelelaka Kreste a swi vuli ku kota ku nyikela nkulumo yo tsakisa ntsena. Ina, vanhu va hlamarile loko va twa “marito lamanene” ya Yesu. (Luka 4:22) Kambe Yesu a a vulavula kahle hi xikongomelo xihi? A a dzunisa Yehovha, ku nga ri ku kokela nyingiso eka yena n’wini. (Yoh. 7:16-18) Naswona u khutaze valandzeri vakwe a ku: “Ku voninga ka n’wina a ku vonakale emahlweni ka vanhu, leswaku va ta vona mintirho ya n’wina leyinene kutani va vangamisa Tata wa n’wina la nge matilweni.” (Mat. 5:16) Ndzayo leyi yi fanele yi lawula ndlela leyi hi dyondzisaka ha yona. Hi fanele hi lwela ku papalata nchumu wihi na wihi lowu nga endlaka leswaku hi lahlekeriwa hi pakani leyi. Kutani ke, loko hi kunguhata leswi hi nga ta swi vula kumbe ndlela leyi hi nga ta swi vula ha yona, hi fanele hi tivutisa, ‘Xana leswi swi ta endla leswaku ku dzunisiwa Yehovha, kumbe swi ta kokela nyingiso eka mina?’

Hi xikombiso, swifaniso ni swikombiso swa xiviri swa vutomi bya siku na siku swi nga ha tirhisiwa hi ndlela leyi humelelaka eku dyondziseni. Kambe, loko xifaniso lexi tirhisiwaka xi lehe ngopfu kumbe loko ntokoto wu hlamuseriwa hi vuxokoxoko swinene, yinhla leyi faneleke yi dyondziwa yi nga ha lahleka. Hilaha ku fanaka, ku vula timhaka leti hlekisaka ntsena swi nga ha endla leswaku xikongomelo xa vutirheli bya hina xi lahleka. Kahle-kahle, loko xivulavuri xi endla sweswo, xi va xi kokela nyingiso eka xona n’wini ku ri ni ku hetisisa xikongomelo-nkulu xa dyondzo ya le tilweni.

‘Kombisa Ku Hambana’

Leswaku munhu a va mudyondzisiwa hakunene, u fanele a swi twisisa kahle leswi dyondzisiwaka. U fanele a twa ntiyiso a tlhela a vona leswaku wu hambana njhani ni tidyondzo tin’wana. Sweswo swi nga fikeleriwa hi ku va mudyondzisi a n’wi komba ku hambana exikarhi ka tidyondzo ta ntiyiso ni ta mavunwa.

Yehovha u khongotele vanhu vakwe ko tala leswaku va ‘hambanisa’ exikarhi ka leswi tengeke ni leswi nga tengangiki. (Lev. 10:9-11) U vule leswaku hinkwavo lava nga ta tirha etempeleni yakwe leyikulu ya moya va ta dyondzisa vanhu “hi ku hambana loku ku nga kona exikarhi ka nchumu wo kwetsima ni nchumu lowu nyameke.” (Ezek. 44:23) Buku ya Swivuriso yi tele hi marito lama kombisaka ku hambana exikarhi ka vululami ni vubihi ni le xikarhi ka vutlharhi ni vuhunguki. Hambi ku ri swilo leswi yelanaka, u nga vona ku hambana loku nga kona exikarhi ka swona. Muapostola Pawulo u kombise ku hambana exikarhi ka munhu wo lulama ni munhu lonene, hi laha swi tsariweke ha kona eka Varhoma 5:7. Ebukwini ya Vaheveru, u kombise leswaku ntirho wa Kreste, tanihi muprista lonkulu, wu tlakukile eka lowu a wu endliwa hi Aroni. Ina, swi hilaha mudyondzisi wa lembe-xidzana ra vu-17, John Amos Comenius, a tsaleke ha kona: “Ku dyondzisa a swi vuli swin’wana handle ka ku kombisa ndlela leyi swilo swi hambanaka ha yona ni swin’wana, hi xikongomelo, hi xivumbeko ni hi masungulo. . . . Hikwalaho, mudyondzisi lonene hi loyi a yi kombisaka kahle ndlela leyi swilo swi hambanaka ha yona.”

Hi xikombiso, a hi nge u dyondzisa munhu hi Mfumo wa Xikwembu. Loko a nga swi twisisi leswaku Mfumo wolowo i yini, u nga ha kombisa ndlela leyi leswi vuriwaka hi Bibele swi hambanaka ha yona ni dyondzo ya leswaku Mfumo wu le mbilwini ya munhu. Kumbe u nga kombisa ndlela leyi Mfumo wu hambanaka ha yona ni tihulumendhe ta vanhu. Kambe eka vanhu lava va wu tivaka ntiyiso lowu wa xisekelo, u nga ha dzikanyana. U nga ha va kombisa ndlela leyi Mfumo wa Mesiya wu hambanaka ha yona ni vuhosi bya Yehovha bya vuako hinkwabyo, lebyi hlamuseriweke eka Pisalema 103:19, kumbe eka ‘mfumo wa N’wana wa Xikwembu loyi xi n’wi rhandzaka,’ lowu boxiweke eka Vakolosa 1:13, kumbe eka “vukongomisi,” lebyi ku vulavuriweke ha byona eka Vaefesa 1:10. Ku kombisa ku hambana ku nga endla leswaku dyondzo ya nkoka ya Bibele yi twisiseka kahle eka vayingiseri va wena.

Yesu u yi tirhise hi ku phindha-phindha ndlela leyi ya ku dyondzisa. U kombise ku hambana exikarhi ka Nawu wa Muxe ni xikongomelo-nkulu xa Nawu lowu. (Mat. 5:21-48) U kombise ku hambana exikarhi ka ku tinyiketela ka xiviri eka Xikwembu ni mintirho ya vukanganyisi ya Vafarisi. (Mat. 6:1-18) U kombise ku hambana exikarhi ka lava va ‘tikiselaka’ van’wana ni moya wa ku tinyiketela lowu valandzeri vakwe a va ta wu kombisa. (Mat. 20:25-28) Hi nkarhi wun’wana, hilaha swi tsariweke hakona eka Matewu 21:28-32, Yesu u rhambe vayingiseri vakwe leswaku va tihambanisela hi voxe exikarhi ka munhu la tivonaka a lulamile ni munhu la hundzukeke hakunene. Leswi swi hi nghenisa eka ndlela yin’wana leyinene yo dyondzisa.

Khutaza Vayingiseri Va Wena Leswaku Va Anakanya

Eka Matewu 21:28, hi hlaya leswaku Yesu u sungule mhaka yakwe yo kombisa ku hambana hi ku vutisa a ku: “Xana mi swi vonisa ku yini?” Mudyondzisi lonene a ngo vulavula ntsena kumbe ku nyikela tinhlamulo ntsena. Ku ri na sweswo, u khutaza vayingiseri vakwe leswaku va hlakulela vuswikoti byo anakanya. (Swiv. 3:21; Rhom. 12:1) Ndlela yin’wana yo endla leswi, i ku vutisa swivutiso. Hilaha swi vonakaka hakona eka Matewu 17:25, Yesu u vutisile a ku: “U swi vonisa ku yini, Simoni? Xana u ehleketa leswaku tihosi ta misava ti yi kuma eka vamani mindzuvo kumbe xibalo xa nhloko? Xana ti swi kuma eka vana va tona kumbe ti swi kuma eka vafambi?” Swivutiso swa Yesu leswi tlhontlhaka mianakanyo swi endle leswaku Petro a tivonela ku hambana loku nga kona emhakeni yo hakela xibalo etempeleni. Hilaha ku fanaka, loko Yesu a angula wanuna la vutiseke a ku, “Xana kahle-kahle warikwerhu i mani?” Yesu u kombise ndlela leyi swiendlo swa Musamariya a swi hambane ha yona ni swa muprista ni Mulevhi. Kutani a vutisa xivutiso lexi: “Xana i mani eka lavanharhu loyi u vonaka a tiendle warikwavo eka munhu loyi a weleke emavokweni ya swigevenga?” (Luka 10:29-36) Ni le mhakeni leyi, ematshan’weni yo nyika muyingiseri wakwe nhlamulo, Yesu u n’wi tshikile leswaku a tihlamulela xivutiso xakwe.—Luka 7:41-43.

Lwela Ku Fikelela Mbilu

Vadyondzisi lava twisisaka leswi Rito ra Xikwembu ri vulaka swona va swi xiya leswaku ku gandzela hi ndlela ya ntiyiso a hi mhaka ya ku nhlokohata mintiyiso yo karhi ntsena ni ku hanya hi ku pfumelelana ni milawu yo karhi. Ku sungula hi ku va ni vuxaka lebyinene na Yehovha ni ku tlangela tindlela takwe. Vugandzeri byo tano byi katsa ni mbilu. (Det. 10:12, 13; Luka 10:25-27) EMatsalweni, xiga lexi nge “mbilu” hakanyingi xi kombetela eka munhu wa le ndzeni hi ku helela, ku katsa ni swilo swo tanihi ku navela, rirhandzu, mintlhaveko ni minsusumeto.

Yesu a a swi tiva leswaku Xikwembu xi vona leswi mbilu yi nga xiswona, kasi vanhu va vona swa le handle. (1 Sam. 16:7) Hi fanele hi tirhela Xikwembu hi ku susumetiwa hi ku xi rhandza ku nga ri hi ku ringeta ku tsakisa vanhu-kulorhi. (Mat. 6:5-8) Hi hala tlhelo, Vafarisi va endle swilo swo tala leswaku va voniwa hi vanhu. Va rhangise swinene mhaka ya ku landzelela vuxokoxoko bya Nawu ni ku yingisa swinawana leswi va tiendleleke swona. Kambe evuton’wini bya vona va tsandzekile ku hlakulela timfanelo leti a ti ta va endla va va va Xikwembu lexi va vulaka leswaku va xi gandzela. (Mat. 9:13; Luka 11:42) Yesu u dyondzise leswaku i swa nkoka ku hanya hi ku pfumelelana ni swilaveko swa Xikwembu, kambe leswaku munhu wa yingisa hakunene, swi kombisiwa hi leswi mbilu ya yena yi nga xiswona. (Mat. 15:7-9; Mar. 7:20-23; Yoh. 3:36) Ku dyondzisa ka hina ku ta pfuna swinene loko hi tekelela xikombiso xa Yesu. I swa nkoka ku pfuna vanhu leswaku va tiva leswi Xikwembu xi swi languteleke eka vona. Kambe i swa nkoka nakambe leswaku va tiva va tlhela va rhandza Yehovha tanihi munhu, leswaku mahanyelo ya vona ma ta kombisa leswaku va byi tlangela vuxaka lebyi va nga na byona ni Xikwembu xa ntiyiso.

Kambe, leswaku va vuyeriwa eka dyondzo yo tano, vanhu va fanele va kambisisa leswi swi nga etimbilwini ta vona. Yesu u khutaze vanhu leswaku va kambisisa minsusumeto ni mintlhaveko ya vona. Loko a ololoxa langutelo leri hoxeke ra vayingiseri vakwe, a a va vutisa leswaku ha yini va ehlekete tano, ha yini va vule tano kumbe ha yini va endle swilo swo karhi. Hambiswiritano, leswaku a nga tshiki mhaka empfhukeni, Yesu u endle leswaku swivutiso swakwe swi fambisana ni marito yo karhi, xifaniso kumbe xiendlo lexi va khutazeke ku languta timhaka kahle. (Mar. 2:8; 4:40; 8:17; Luka 6:41, 46) Hilaha ku fanaka, hi nga pfuna vayingiseri va hina hi ku ringanyeta leswaku va tivutisa swivutiso swo fana ni leswi: ‘Hikwalaho ka yini ndzi rhandza ku endla swilo hi ndlela leyi? Hikwalaho ka yini ndzi angula hi ndlela leyi eka xiyimo lexi?’ Kutani va endle va vona timhaka hi ku ya hi langutelo ra Yehovha.

Kombisa Ndlela Leyi Mhaka Yi Tirhaka Ha Yona

Mudyondzisi lonene wa swi tiva leswaku “vutlhari i nchumu wa risima.” (Swiv. 4:7) Vutlhari i vuswikoti byo tirhisa vutivi hi ndlela leyinene leswaku munhu a tlhantlha swiphiqo, ku papalata makhombo, ku fikelela tipakani ni ku pfuna van’wana. I ntirho wa mudyondzisi ku pfuna swichudeni leswaku swi dyondza ku endla sweswo, hayi ku swi endlela swiboho. Loko u ri karhi u hlamusela misinya ya milawu yo hambana-hambana ya Bibele, pfuna xichudeni leswaku xi anakanya. U nga ha boxa mhaka leyi endlekaka evuton’wini bya siku ni siku kutani u vutisa xichudeni leswaku nsinya wa nawu wa Bibele lowu ma ha ku wu dyondzaka wu nga xi pfuna njhani loko xi langutane ni xiyimo lexi fanaka.—Hev. 5:14.

Eka nkulumo yakwe hi Pentekosta ya 33 C.E., muapostola Petro u nyikele xikombiso xo kombisa ndlela leyi mhaka yi tirhaka ha yona, naswona mhaka yakwe yi khumbe vanhu vo tala. (Mint. 2:14-36) Endzhaku ko hlamusela tindzimana tinharhu ta Matsalwa lawa ntshungu a wu vula leswaku wu pfumela eka wona, Petro u kombise ndlela leyi rungula ri tirhaka ha yona hi ku ya hi swiendlakalo leswi hinkwavo va swi voneke. Hikwalaho ka sweswo, ntshungu wu navele ku endla hi ku pfumelelana ni leswi wu swi tweke. Xana ku dyondzisa ka wena ku khumba vanhu hi ndlela leyi fanaka? Xana wa va endla vanhu va twisisa leswaku ha yini timhaka ti yime hi ndlela yo karhi, ku ri ni ku va byela rungula ntsena? Xana wa va khutaza leswaku va ringeta ku vona ndlela leyi swilo leswi va swi dyondzaka swi khumbaka vutomi bya vona ha yona? Swi nga endleka va nga huweleli va ku, “Hi ta endla yini?” hi laha ntshungu wu endleke ha kona hi Pentekosta, kambe loko u ma tirhise kahle matsalwa, va ta lava ku teka goza leri faneleke.—Mint. 2:37.

Loko n’wina vatswari mi hlaya Bibele ni vana va n’wina, mi ni nkarhi lowunene wa ku va letela leswaku va anakanya hi ndlela leyi misinya ya milawu ya Bibele yi tirhaka ha yona. (Efe. 6:4) Hi xikombiso, mi nga ha hlawula tindzimana ti nga ri tingani eka ku hlaya ka Bibele loku vekeriweke vhiki rero, mi nyikela nhlamuselo ya tona kutani mi vutisa swivutiso swo fana ni leswi: ‘Xana rungula leri ri hi nyika nkongomiso hi ndlela yihi? Hi nga ti tirhisa njhani tindzimana leti ensin’wini? Xana ti paluxa yini hi Yehovha ni ndlela yakwe ya ku endla swilo naswona ti hi pfuna njhani leswaku hi n’wi tlangela?’ Khutaza ndyangu wa wena leswaku wu tirhisa tinhla leti loko wu hlamula eka nkulumo ya tinhla-nkulu ta Bibele eXikolweni xa Vutirheli bya le Tilweni. Hakanyingi va ta hlamula hi ku tirhisa tindzimana leti va ti tsundzukaka.

Veka Xikombiso Lexinene

A wu dyondzisi hi leswi u swi vulaka ntsena kambe ni hi leswi u swi endlaka. Swiendlo swa wena swi nyikela xikombiso lexinene xa ndlela yo tirhisa swilo leswi u swi vulaka. Leyi hi yona ndlela leyi vana va dyondzaka ha yona. Loko va tekelela vatswari va vona va nyikela vumbhoni bya leswaku va lava ku fana ni vatswari va vona. Va lava ku tiva leswaku swi njhani ku endla leswi vatswari va vona va swi endlaka. Hi laha ku fanaka, loko lava u va dyondzisaka ‘va tekelela wena tanihi leswi na wena u tekelelaka Kreste,’ va ta sungula ku kuma mikateko ya ku famba etindleleni ta Yehovha. (1 Kor. 11:1) Va sungula ku vona ndlela leyi Xikwembu xi tirhisanaka na vona ha yona.

Leswi swi hi kombisa nkoka wa ku veka xikombiso lexinene. “Muxaka [wa vanhu lava hi nga vona] hi tlhelo ra swiendlo swo kwetsima swa ku tikhoma ni swiendlo swa ku tinyiketela loku nga ni vukwembu” wu ta va pfuna swinene lava hi va dyondzisaka leswaku va vona xikombiso xa xiviri xa ndlela leyi misinya ya milawu ya Bibele yi tirhaka ha yona. (2 Pet. 3:11) Loko u khutaza xichudeni xa Bibele leswaku xi hlaya Rito ra Xikwembu minkarhi hinkwayo, na wena ri hlaye minkarhi hinkwayo. Loko u lava vana va wena va dyondza ku hanya hi ku pfumelelana ni misinya ya milawu ya Bibele, tiyiseka leswaku loko va ku langutile va vona swiendlo swa wena swi fambisana ni ku rhandza ka Xikwembu. Loko u byela vandlha leswaku ri hiseka ensin’wini, na wena hiseka entirhweni wolowo. Loko u endla hi ku pfumelelana ni leswi u swi dyondzisaka, swi ta olova leswaku van’wana va ku tekelela.—Rhom. 2:21-23.

Leswaku u antswisa madyondziselo ya wena, tivutise: ‘Loko ndzi dyondzisa, xana ndzi dyondzisa hi ndlela leyi nga ta cinca langutelo, mavulavulelo kumbe swiendlo swa lava va swi twaka? Leswaku mhaka yi va erivaleni, xana ndza ku kombisa ku hambana exikarhi ka yinhla kumbe xiendlo xin’wana eka xin’wana? I yini lexi ndzi xi endlaka ku pfuna swichudeni swa mina, vana va mina, kumbe vayingiseri va mina eminhlanganweni leswaku va tsundzuka leswi ndzi swi vulaka? Xana ndzi va kombisa kahle vayingiseri va mina ndlela yo tirhisa leswi va swi dyondzaka? Xana va ndzi vona ndzi swi endla? Xana va swi vona leswaku n’wangulo wa vona eka leswi kaneriwaka, wu nga byi khumba njhani vuxaka bya vona na Yehovha?’ (Swiv. 9:10) Hambeta u nyikela nyingiso eka swilo leswi loko u ri karhi u lwela ku antswisa vuswikoti bya wena bya ku va mudyondzisi. “Nyikela nyingiso lowu hambetaka eka wena ni le ku dyondziseni ka wena. Tshama eka swilo leswi, hikuva hi ku endla tano, u ta tiponisa wena swin’we ni lava va ku yingisaka.”—1 Tim. 4:16.