Ku Hlaya Ni Ku Vulavula Hi Ku Khuluka

LOKO u ri karhi u hlaya, xana wa tilumaluma eka marito man’wana? Kumbe loko u yima emahlweni ka vayingiseri u nyikela nkulumo, xana u tikuma u ri karhi u lavetela marito lama faneleke? Loko swi ri tano, swi nga ha vula leswaku u pfumala nkhuluko. Munhu la nga tilumalumiki u hlaya kahle lerova swi twisiseka hi ku olova leswi a swi hlayaka. Leswi a swi vuli swona leswaku u vulavula a nga hefemuli, u vulavula hi ku hatlisa, kumbe handle ko ehleketa. Mavulavulelo ya yena ma tsakisa ma vuya ma tsokombela. Nkhuluko wa xiyisisiwa swinene eXikolweni xa Vutirheli bya le Tilweni.

Ku pfumala nkhuluko ku nga ha vangiwa hi swilo swo hambana-hambana. Xana ku laveka leswaku u endla nhluvuko eka swin’wana swa leswi landzelaka? (1) Loko u hlayela vanhu, u nga ha tilumaluma loko u nga tolovelananga ni marito man’wana. (2) Ku yima-yima etindhawini to tala swi nga vanga leswaku rungula ri nga khuluki. (3) Loko munhu a nga lunghiseleli swi nga nyanyisa xiphiqo lexi. (4) Loko munhu a vulavula emahlweni ka ntlawa, lexi hakanyingi xi endlaka nkhuluko wu nga vi kona i ku tsandzeka ku hlela mhaka yi landzelelana hi ndlela leyinene. (5) Loko munhu a nga ma tivi marito yo tala swi nga endla leswaku a kanakana hikwalaho ka leswi a lavaka marito lama faneleke. (6) Loko ku kandziyisiwa marito yo tala ku tlurisa, nkhuluko a wu nge vi kona. (7) Loko munhu a nga yi tolovelanga milawu ya ririmi swi nga nyanyisa xiphiqo lexi.

Loko u nga ri na wona nkhuluko, vayingiseri lava nga eHolweni ya Mfumo a va nge humi hi xiviri va famba, kambe i mianakanyo ya vona yi nga ta teka leti ni letiya. Hi ndlela yoleyo, swo tala swa leswi u swi vulaka swi nga ha lahleka.

Hi hala tlhelo, u fanele u xiya leswaku rungula leri u lavaka ku ri nyikela hi xivindzi ni hi ku khuluka a ri fanelanga ri kombisa ku titshemba ngopfu, kumbexana ri kala ri nyumisa ni vayingiseri. Loko vanhu lava kuleke hi ndlela leyi hambaneke ni ya wena va nga yi amukeli kahle ndlela ya wena yo vulavula kumbe va yi twa yi kayivela xichavo, swi ta endla leswaku u nga xi fikeleli xikongomelo xa wena. Hambileswi muapostola Pawulo a a ri xivulavuri lexi nga ni ntokoto, hi xiya leswaku u vulavurisane ni Vakorinto hi “ku tsana ni ku chava ni hi ku rhurhumela lokukulu” leswaku a nga tiendli onge u tiva hinkwaswo.—1 Kor. 2:3.

Mikhuva Leyi Faneleke Ku Papalatiwa. Vanhu vo tala va ni mukhuva wo tshamela ku tirhisa marito yo tanihi “eeh” loko va vulavula. Van’wana nkarhi ni nkarhi va sungula xivulwa hi ku, “ina, makwerhu,” kumbexana va pfa va nghenisa marito yo tanihi “wa tiva” kumbe “laha va ri,” eka xin’wana ni xin’wana lexi va xi vulaka. Kumbexana a wu swi voni leswaku u ma tirhisa kangani marito yo tano loko u vulavula. Swi nga antswa loko wo kombela munhu a ku yingisela kutani a vula marito wolawo nkarhi ni nkarhi loko u ma vula. U ta sala u tikhome nomu.

Vanhu van’wana va hlaya ni ku vulavula va ri karhi va tlhelela endzhaku. Swi vula leswaku va sungula xivulwa kutani va tsandzeka ku ya emahlweni loko va ri exikarhi kutani va phindha xiyenge xin’wana xa leswi va swi vuleke.

Kasi van’wana va vulavula hi rivilo lerinene, kambe va sungula xivulwa hi mongo wo karhi loko xivulwa xi ri exikarhi va cincela eka mongo wun’wana. Hambiloko marito ma khuluka khwatsi, ku cinca ka mongo wa mhaka ku kavanyeta nkhuluko wa yona.

Ndlela Yo Antswisa. Loko xiphiqo xa wena ku ri ku hamba u lahlekeriwa hi rito leri faneleke, u fanele u tikarhatela ku tiva marito yo tala. Xiyisisa marito lawa u nga ma tolovelangiki eka Xihondzo xo Rindza, Xalamuka!, ni minkandziyiso yin’wana leyi u nga vaka u yi hlaya. Ma kambisise eka xihlamusela-marito, kamba ndlela leyi ma vitaniwaka ha yona ni leswi ma vulaka swona, kutani u ma nghenisa enhlokweni. Loko u nga ri na xona xihlamusela-marito, kombela mpfuno eka munhu loyi a vulavulaka ririmi rero kahle.

Loko u titoloveta ku hamba u hlayela ehenhla swi ta ku pfuna leswaku u antswisa. Xiyisisa marito yo tika, kutani u ma phindha-phindha hi rito ra le henhla.

Leswaku u khuluka loko u hlaya, i swa nkoka leswaku u twisisa ndlela leyi marito ma hlanganaka ha yona exivulweni. Hakanyingi marito ma fanele ku hlayiwa hi mintlawa leswaku ma humesa mongo lowu vuriwaka hi mutsari. Xiyisisa marito lama fambisanaka. Ma funghe loko sweswo swi ta ku pfuna. Xikongomelo xa wena a hi ku hlaya marito ntsena, kambe ni ku humesa mongo hi ndlela leyi twalaka. Endzhaku ko kambisisa xivulwa xo karhi, hundzela eka xin’wana kukondza u heta ndzimana hinkwayo. Tolovelana ni ndlela leyi mhaka yi khulukaka ha yona. Kutani u titoloveta ku hlayela ehenhla. Hlaya ndzimana hi ku phindha-phindha kukondza u kota ku yi hlaya handle ko tilumaluma, naswona u nga yimi etindhawini leti ku nga yimiwiki eka tona. Kutani u hundzela eka tindzimana leti landzelaka.

Endzhaku ka sweswo, engetela rivilo ra wena. Loko se u yi toloverile ndlela leyi marito ya xivulwa ma hlanganaka ha yona, u ta swi kota ku vona marito yo hlayanyana hi nkarhi wun’we kutani u ta tiva rito leri nga ta landzela. Sweswo swi ta ku pfuna ngopfu leswaku u hlaya hi ndlela leyinene.

Ku hamba u titoloveta ku hlaya u nga rhanganga hi ku lunghiselela, i nchumu lowunene. Hi xikombiso, handle ko rhanga u lunghiselela, hlaya ndzimana ya siku ni nhlamuselo ya kona, u swi hlayela ehenhla; tshama u ri karhi u endla tano. Tolovela ku endla leswaku tihlo ra wena ri vona marito hi ntlawa wa wona, lowu vulaka mhaka yo karhi, ematshan’weni ya ku vona rito rin’we ntsena.

Loko u ri karhi u bula, u fanele u rhanga hi ku ehleketa u nga si vulavula leswaku u kota ku khuluka. Titolovete sweswo eka leswi u swi endlaka siku ni siku. Ehleketa hi marito lawa u lavaka ku ma vula ni ndlela leyi ma nga ta longoloka ha yona; kutani u sungula ku vulavula. U nga tsutsumi. Ringeta ku vula mhaka handle ko yima-yima kumbe ku cinca mianakanyo loko u ri exikarhi. Swi nga ku pfuna loko wo tirhisa swivulwa swo koma, swo olova.

Marito ma fanele ma titela loko u swi tiva kahle leswi u lavaka ku swi vula. Kahle-kahle, a swi bohi leswaku u rhanga hi ku hlawula marito lawa u nga ta ma tirhisa. Entiyisweni, loko u ri karhi u titoloveta, swa antswa ku tiyiseka leswaku wa swi tiva leswi u lavaka ku swi vula kutani u ehleketa hi marito loko u ri karhi u vulavula. Loko wo endla sweswo u tlhela u nga rivali leswi u lavaka ku swi vula ku ri ni ku anakanya hi marito lawa u ma vulaka, marito ma ta titela, kasi mhaka yona yi ta huma kahle hi ku landza ndlela leyi u titwaka ha yona. Kambe loko u sungula ku ehleketa hi marito ku nga ri mongo wa mhaka, rungula ra wena ri nga tsemeka-tsemeka. Hi ku titoloveta, u nga swi kota ku vulavula hi ku khuluka, ku nga mfanelo ya nkoka leswaku u kota ku vulavula ni ku hlaya kahle.

Loko Muxe a averiwe ku yimela Yehovha emahlweni ka tiko ra Israyele ni le mahlweni ka Faro wa Egipta, a a titwa a nga faneleki. Ha yini? A a nga swi koti ku vulavula hi ku khuluka; swi nga ha endleka leswaku a a nghanghamela. (Eks. 4:10; 6:12) Muxe u nyikele swivangelo swo hambana-hambana swa leswaku a nga tirhisiwi, kambe a xi kona ni xin’we lexi amukeriweke hi Xikwembu. Yehovha u rhumele Aroni leswaku a va muvulavuleri wa yena, kambe U tlhele a pfuna Muxe leswaku a kota ku vulavula. Hi ku phindha-phindha ni hilaha ku humelelaka, Muxe a nga kotanga ku vulavula ni munhu ha un’we-un’we ni mintlawa leyitsongo ya vanhu ntsena, kambe u kote ni ku vulavula ni tiko hinkwaro. (Det. 1:1-3; 5:1; 29:2; 31:1, 2, 30; 33:1) Loko u tikarhatela ku hetisisa xiphemu xa wena, u ri karhi u tshemba Yehovha, na wena u nga swi kota ku tirhisa ririmi ra wena ku dzunisa Xikwembu.