Ku Hlaya Matsalwa Hi Ku Kandziyisa Loku Faneleke

LOKO u vulavula na vanhu hi swikongomelo swa Xikwembu, hambi u vulavula na vona etlhelweni kumbe u ri exitejini, bulo ra wena ri fanele ri sekeriwe eRitweni ra Xikwembu. Hakanyingi leswi swi katsa ku hlaya matsalwa eBibeleni, naswona u fanele u ma hlaya kahle.

Ku Kandziyisa Loku Faneleke Ku Lava Ku Hiseka. Matsalwa ma fanele ma hlayiwa hi ntlhaveko lowu fambisanaka na mhaka. Xiya swikombiso swin’wana. Loko u hlayela Pisalema 37:11 ehenhla, rito ra wena ri fanele ri twala leswaku u ku langutele hi ntsako ku rhula loku tshembisiwaka kwalaho. Loko u hlaya Nhlavutelo 21:4 malunghana ni makumu ya ku xaniseka ni rifu, rito ra wena ri fanele ri phofula ku tlangela loku u nga na kona ka ntshunxeko lowu tshembisiwaka. Nhlavutelo 18:2, 4, 5 leyi khutazaka ku huma eka “Babilona Lonkulu” la mbombomeleke a twelela eswidyohweni, yi fanele yi hlayiwa hi rito leri kombaka leswaku i swa xihatla ku endla tano. Kunene, ntlhaveko lowu kombisiwaka wu fanele wu huma embilwini kambe a wu fanelanga wu hundzeletiwa. Ku hiseka loku faneleke ku kombisiwa hi ndzimana hi yoxe ni hi ndlela leyi yi tirhisiwaka ha yona.

Kandziyisa Marito Lama Faneleke. Loko tinhlamuselo ta wena eka ndzimana yo karhi ti sekeriwe eka xiphemu xo karhi ntsena xa yona, u fanele u kandziyisa xiphemu xa kona loko u yi hlaya. Hi xikombiso, loko u hlaya Matewu 6:33, a wu nge kandziyisi marito lama nge “ku lulama ka yena” kumbe lama nge “swilo leswin’wana hinkwaswo” kasi u lava ku hlamusela leswi ‘ku lava mfumo ku sungula’ swi vulaka swona.

Eka nkulumo ya Nhlangano wa Ntirho, u nga kunguhata ku hlaya Matewu 28:19. Xana u fanele u kandziyisa marito wahi? Loko u lava ku khutaza vayingiseri leswaku va lwela ku sungula tidyondzo ta le kaya ta Bibele, kandziyisa marito lama nge ‘endla vadyondzisiwa.’ Hi hala tlhelo, loko u lava ku hlamusela vutihlamuleri bya Mukreste bya ku vulavula hi ntiyiso wa Bibele ni vanhu va matiko mambe lava rhurheleke etikweni ra ka n’wina, kumbe u lava ku khutaza vahuweleri van’wana leswaku va ya tirha laha xilaveko xi kuleke kona, u nga kandziyisa marito lama nge “vanhu va matiko hinkwawo.”

Hakanyingi tsalwa ri hlayeriwa ku hlamula xivutiso xo karhi kumbe ku seketela mhaka leyi van’wana va anakanyaka leswaku ya kanetana. Loko wo kandziyisa mhaka hinkwayo leyi nga etsalweni hi ndlela leyi fanaka, vayingiseri va wena va nga tsandzeka ku vona ndlela leyi ri nghenaka ha yona enkulumeni. Yinhla ya kona yi nga va yi ri erivaleni eka wena, kambe hayi eka vona.

Hi xikombiso, loko u hlaya Pisalema 83:18 eBibeleni leyi nga ni vito ra Xikwembu, kutani u kandziyisa ngopfu xiga lexi nge “La nge Henhla-henhla,” swi nga endleka n’wini wa muti a nga yi twisisi mhaka leyi vonakaka yi ri erivaleni ya leswaku Xikwembu xi na vito. U fanele u kandziyisa vito leri nge “Yehovha.” Kambe loko u tirhisa tsalwa rero leri vulavulaka hi vuhosi bya Yehovha, u fanele u kandziyisa ngopfu xiga lexi nge “La nge Henhla-henhla.” Hilaha ku fanaka, loko u tirhisa Yakobo 2:24 ku kombisa ndlela leyi swi nga swa nkoka ha yona ku endla ripfumelo ri fambisana ni xiendlo, ku kandziyisa ngopfu marito lama nge “u ta vuriwa la lulameke” ematshan’weni ya rito leri nge “mintirho,” swi nga endla leswaku van’wana lava ku yingiseke va lahlekeriwa hi yinhla leyi faneleke.

Xikombiso xin’wana lexi pfunaka xi kumeka eka Varhoma 15:7-13. Lexi i xiphemu xa papila leri muapostola Pawulo a ri tsaleleke vandlha leri a ri ri ni Vamatiko ni Vayuda va ntumbuluko. Kwalaho muapostola u vula leswaku vutirheli bya Kreste a byi pfuni Vayuda lava yimbeke ntsena, kambe ni vanhu va matiko, leswaku “matiko ma ta vangamisa Xikwembu hikwalaho ka tintswalo ta xona.” Endzhaku Pawulo u tshahe matsalwa ya mune lama yisaka nyingiso eka lunghelo rero ra matiko. Xana u fanele u ma hlayisa ku yini marito wolawo leswaku u kandziyisa leswi Pawulo a a vula swona? Loko u fungha swiga leswi u nga ta swi kandziyisa, u nga ha kandziyisa “matiko” eka ndzimana 9, “n’wina matiko” eka ndzimana 10, “n’wina matiko hinkwenu” na “vanhu hinkwavo” eka ndzimana 11, kun’we na “matiko” eka ndzimana 12. Ringeta ku hlaya Varhoma 15:7-13, u tirhisa makandziyiselo wolawo. Loko u ri karhi u endla tano, swi ta ya swi ku olovela ku twisisa nhlamuselo hinkwayo ya Pawulo.

Tindlela Leti Nga Tirhisiwaka. Marito lama khomeke mongo wa mhaka lawa u lavaka leswaku ma humela erivaleni, u nga ma kandziyisa hi tindlela to tala. Ndlela leyi u yi tirhisaka yi fanele yi fambisana ni tsalwa ra kona ni mavekelo ya nkulumo ya wena. Laha ku nyikeriwe swiringanyeto swi nga ri swingani.

Ku cinca-cinca rito. Leswi swi vula ku famba u hundzula rito hi ndlela leyi nga ta hlawulekisa marito lama khomeke mongo exikarhi ka xiga. U nga kandziyisa hi ku cinca mpfumawulo wa rito—ku nga ha va hi ku wu engetela kumbe hi ku wu hunguta. Eka tindzimi to tala, ku cinca ntikiso wa rito swi kandziyisa mhaka. Kambe eka tindzimi tin’wana, sweswo swi nga cinca nhlamuselo ya rona ivi ri vula swin’wana. Loko u hunguta rivilo eka swiga-nkulu, sweswo swi kandziyisa swiga swa kona. Eka tindzimi leti nga swi pfumeleriki ku kandziyisa marito man’wana hi ku cinca-cinca rito, i swinene ku endla hinkwaswo leswi tolovelekeke hi ririmi rero leswaku munhu a fikelela pakani yoleyo.

Ku koka moya. Sweswo swi nga endliwa emahlweni kumbe endzhaku ka ku hlaya xiyenge xo karhi xa tsalwa—kumbe swi nga endliwa emahlweni ni le ndzhaku ka ku hlaya. Ku koka moya emahlweninyana ka ku hlaya mhaka-nkulu swi endla leswaku vayingiseri va langutela leswi landzelaka; ku koka moya endzhaku swi dzikisa mhaka leyi hlayiweke. Kambe loko u famba u koka moya ko tala, sweswo a swi nge kandziyisi nchumu.

Ku phindha-phindha. U nga kandziyisa yinhla yo karhi hi ku tlhelela endzhaku u ya phindha rito kumbe xiga xo karhi. Ndlela yo antswa i ku rhanga u heta ku hlaya ndzimana ivi endzhaku u phindha xiga-nkulu.

Swikombiso swa miri. Ku tshukatshukisa miri ni swikombiso swa nghohe hakanyingi swi nga kandziyisa rito kumbe xiga.

Ngulumelo wa rito. Eka tindzimi tin’wana, minkarhi yin’wana marito ma nga hlayiwa hi ngulumelo lowu lawulaka nhlamuselo ya wona ivi ma hlawulekisiwa. Ni laha ku laveka vuxiyaxiya, ngopfu-ngopfu loko u tirhisa marito yo monya.

Loko Van’wana Va Hlaya Tindzimana. Loko n’wini wa muti a hlaya tsalwa, a nga kandziyisa marito lama hoxeke kumbe a nga kandziyisi nchumu. Kutani u nga endla yini? Hakanyingi swa antswa ku veka nhlamuselo erivaleni hi ndlela leyi u nga ta tirhisa matsalwa ya kona ha yona. Loko u kombise ndlela leyi ma tirhaka ha yona, u nga yisa mianakanyo eka marito lama khomeke mongo wa mhaka eBibeleni.