Ku Nyikela Nkulumo Leyi Nga Hlayiwiki

U NGA va u yi tirhe swi vava nkulumo ya wena. U nga va u ri ni rungula leri dyondzisaka. Yi nga twala yi landzeleleka kahle. U nga kota ku yi nyikela hi ku rhelela. Kambe loko vayingiseri va yingisela hi ndleve yin’we ntsena—va twa leswi na leswiya ntsena eka leswi u swi vulaka, hileswi mianakanyo ya vona yi pfaka yi ya eka swilo swin’wana—xana nkulumo ya wena yi ta va pfuna ku fikela kwihi? Loko swi va tikela ku dzikisa mianakanyo ya vona enkulumeni, xana u ta swi kota ku fikelela timbilu ta vona?

Xana xiphiqo xexo xi nga va xi vangiwa hi yini? Xi nga va xi vangiwa hi swilo swo hambana-hambana. Kambe hakanyingi xi vangiwa hi ku nyikela nkulumo u ri karhi u hlaya kunene. Hi marito man’wana, xivulavuri xi tshama xi langute rungula leri tsariweke, kumbe xi nyikela nkulumo ya xona hi ku vula leswi xi swi nhlokohateke. Kambe swiphiqo leswi swi suka eka ndlela leyi nkulumo yi lunghiseleriweke ha yona.

Loko u sungula hi ku tsala nkulumo ya wena ivi u ringeta ku yi cinca yi va tinhla ta xisekelo, hakanyingi swi ta ku tikela ku yi nyikela u nga yi hlayi kunene. Ha yini? Hikuva ana se u hlawule marito yo karhi lawa u lavaka ku ma tirhisa. Hambiloko u tirhisa tinhla ta xisekelo loko u yi nyikela, u ta va u ri karhi u ringeta ku tsundzuka marito lawa a wu ma tirhisile loko wa ha tsala nkulumo ro sungula. Loko rungula ri tsariwe ehansi, ririmi ra kona ri va ri dzikile naswona mavekelo ya swiga ma va ma rharhanganile ku tlula ndlela leyi xivulavuri xi vulavulaka ha yona siku na siku. Kutani na wena u ta vulavurisa sweswo loko u nyikela nkulumo ya wena.

Ematshan’weni ya ku tsala nkulumo hi vuxokoxoko, ringeta leswi landzelaka: (1) Hlawula nhloko-mhaka ni tinhla-nkulu ta rungula leri u nga ta ri tirhisa loko u ndlandlamuxa nhloko-mhaka ya kona. Eka nkulumo yo koma, tinhla-nkulu timbirhi ti ta va ti enerile. Nkulumo yo leha yi nga va na tinhla ta mune kumbe ntlhanu. (2) Ehansi ka yinhla yin’wana ni yin’wana, tsala matsalwa-nkulu lawa u nga ta ma tirhisa loko u yi ndlandlamuxa; nakambe tsala swifaniso ni tinhlamuselo tihi na tihi leti nga ta nkoka. (3) Anakanya hi ndlela leyi u nga ta sungula nkulumo ya wena ha yona. U nga ha tsala xiga xin’we kumbe swimbirhi. Nakambe, tsala mahetelelo ya wena.

Ku lunghiselela ndlela yo nyikela nkulumo i swa nkoka swinene. Kambe u nga pfuxeti nkulumo hi ku nhlokohata rito rin’wana ni rin’wana. Loko u lunghiselela nkulumo leyi nga hlayiwiki kunene, u fanele u anakanya ngopfu hi tinhla-nkulu leti u nga ta ti tirhisa, ku nga ri hi marito. U fanele u pfuxeta tinhla-nkulu ta kona ku kondza ti hlangana kahle emianakanyweni ya wena. Loko rungula ra nkulumo ya wena ri longoloxiwe kahle ri tlhela ri kunguhatiwa khwatsi, a swi nge ku tikeli ku ti tsundzuka kahle, naswona loko u nyikela nkulumo hi xiviri, tinhla-nkulu ti fanele ti titela kunene.

Xiya Vuyelo Bya Kona. Lexi pfunaka ngopfu eka nkulumo leyi nga hlayiwiki kunene hileswaku u ta va u vulavula hi ndlela leyi khumbaka vayingiseri, naswona vo tala va ta angula hi ku hatlisa. Nkulumo ya wena yi ta va leyi hanyaka naswona yi ta tsakisa vayingiseri va wena.

Mavulavulelo lawa ma ku nyika nkarhi wo tala wo languta vayingiseri va wena, leswi antswisaka ku vulavurisana ka n’wina. Tanihi leswi u nga ta ka u nga hlayi swiga hilaha swi tsariweke hakona, vayingiseri va wena va ta swi vona leswaku u tiva mhaka ya wena kahle, kasi ni leswi u swi vulaka u swi tshemba hi mbilu hinkwayo. Kutani nkulumo ya muxaka lowu yi va bulo leri fikelelaka mbilu hi xiviri.

Nkulumo leyi nga hlayiwiki kunene nakambe yi ku pfumelela ku fambisana na swiyimo. Rungula ra kona a ri tsariwanga hi ndlela leyi nga cincekiki. A hi nge hi mixo wa siku leri u faneleke u nyikela nkulumo ha rona ku va ni xiviko xo hlawuleka xa mahungu lexi fambisanaka kahle ni nkulumo ya wena. Xana a swi nga ta antswa loko wo vulavula hi xona? Kumbe, loko u ri karhi u vulavula, u xiya leswaku ku ni vana vo tala exikarhi ka vayingiseri. Swi nga antswa leswaku u lulamisa swifaniso swa wena ni matirhelo ya rungula hi xikongomelo xo va pfuna leswaku va twisisa ndlela leyi rungula ri khumbaka vutomi bya vona ha yona!

Mpfuno wun’wana wa nkulumo leyi nga hlayiwiki kunene hileswaku yi ku pfuna ku ehleketa. Loko vayingiseri va wena va ri ni moya wa ku tlangela ni ku amukela xikhutazo, wena hi wexe u ta hiseka kutani u ndlandlamuxa tinhla ta wena kumbe u tinyika nkarhi wa ku phindha tinhla to karhi leti u lavaka ku ti kandziyisa. Loko u xiya leswaku ku tsakela ka vayingiseri ka dzudzeka, u nga teka magoza ya ku hlula xiphiqo xexo ematshan’weni ya ku hambeta u tivulavulela ni vanhu lava mianakanyo ya vona yi pembelekaka.

Papalata Makhombo. U fanele u lemuka leswaku ku vulavula u nga hlayi kunene na kona ku ni makhombo ya kona. Xiphiqo xin’wana i ku siyiwa hi nkarhi. Loko wo nghenisetela tinhla to tala ngopfu hi nkarhi wa nkulumo ya wena, u nga va ni xiphiqo xa ku heta hi nkarhi. Sweswo u nga swi hlula hi ku tsala nkarhi lowu xiyenge ha xin’we xi nyikiweke wona eka phepha ra wena ra tinhla ta xisekelo. Kutani namarhela nkarhi wolowo swinene.

Khombo rin’wanyana, ngopfu-ngopfu eka swivulavuri leswi nga ni ntokoto, i ku titshemba ku tlula mpimo. Hi ku tolovela ku vulavula emahlweni ka vanhu, van’wana va nga kuma swi nga va tikeli ku famba va vunga tinhla tin’wana va tatisa hi tona loko nkarhi wa ha va pfumelela. Kambe ku titsongahata ni ku twisisa mhaka ya leswaku hi hoxa xandla eka nongonoko wa ku dyondzisa lowu Yehovha hi byakwe a nga Muleteri Lonkulu, swi fanele swi hi susumetela ku khongela hi matimba loko hi ri ni xiavelo, kutani hi xi lunghisela hi vukheta.—Esa. 30:20; Rhom. 12:6-8.

Kumbexana lexi karhataka ngopfu swivulavuri swo tala leswi nga riki na ntokoto loko swi nyikela tinkulumo leti nga hlayiwiki kunene, hileswaku swi nga rivala leswi swi lavaka ku swi vula. U nga pfumeleli sweswo swi ku sivela ku endla nhluvuko emhakeni leyi ya ku vulavula hi ndlela leyi humelelaka. Lunghiselela kahle naswona u titshega hi Yehovha leswaku a ku pfuna hi moya wakwe wo kwetsima.—Yoh. 14:26.

Swivulavuri swin’wana swi chava ku vulavula hi marito ya swona n’wini, swi nga hlayi kunene, hi ku chava leswaku swi ta rivala marito lawa swi nga ta ma tirhisa. I ntiyiso leswaku ku nyikela nkulumo u nga hlayi kunene swi nga endla leswaku u nga tirhisi marito ni ririmi leri faneleke, ro fana ni ra nkulumo yo hlaya, kambe ndlela yo tsakisa leyi u bulaka ha yona yi endla leswaku sweswo swi nga vi nchumu. Vanhu va tala ku khumbeka hi tinhla leti nyikeriwaka hi marito lama twisisekaka ni swiga swo ka swi nga rharhangananga. Loko u lunghiselele kahle, mavekelo lamanene ya swiga ma to titela kunene, ku nga ri hi ku va u ma nhlokohatile, kambe hileswi u ti pfuxeteke swinene tinhla-nkulu. Naswona loko u tirhisa mavulavulelo lamanene siku na siku, ma to titela loko u vulavula eplatifomo.

Muxaka Wa Tinhla Leti U Faneleke U Tirhisa Tona. Loko u titoloveta, hi ku famba ka nkarhi u nga kota ku hunguta nxaxamelo wa tinhla ta xisekelo u ti tsala hi marito ma nga ri mangani ntsena eka yinhla yin’wana ni yin’wana ya nkulumo ya wena. Tinhla leti, kun’we ni matsalwa lawa u ma fungheke leswaku u ma tirhisa, hinkwaswo swi nga xaxametiwa ekhadini kumbe ephepheni ro karhi leswaku u swi vona hi ku olova. Loko u ri entirhweni wa nsimu, hakanyingi u ta tiva tinhla ta xisekelo hi nhloko. Loko u endle ndzavisiso wa mhaka leyi u nga ta yi tirhisa loko u endla riendzo ro vuyelo, u nga tsala tinhla ti nga ri tingani to koma ephepheni, ivi u ri veka eBibeleni ya wena. Kumbe eka riendzo ra kona, u nga tirhisa tinhla leti nga eka “Tinhloko-mhaka To Vulavurisana Ta Bibele” kumbe rungula leri kumekaka ebukwini leyi nge Ku Hlamulana Hi Matsalwa.

Kambe loko u averiwe ku nyikela tinkulumo to hlayanyana hi mavhiki ma nga ri mangani, kumbexana u averiwe ku nyikela ni tinkulumo ta le rivaleni, u nga boheka ku va ni tinhla leti ndlandlamuxiweke swi nyawula. Ha yini? Leswaku u ta pfuxeta rungula ra kona emahlweni ko nyikela tinkulumo teto. Hambiswiritano, loko u titshega hi tinotsi loko u ri karhi u nyikela nkulumo—u mukisana na tona eka xiga xin’wana ni xin’wana—nkulumo ya wena a yi nge pfuni ku fana ni nkulumo leyi nga hlayiwiki kunene. Loko u tirhisa tinotsi to tala, ti funghe leswaku u ta kota ku tirhisa marito ma nga ri mangani lama funghiweke kun’we ni matsalwa lama kombisiweke lawa ma nga ephepheni ra wena ra nkulumo.

Hambileswi xivulavuri lexi nga ni ntokoto hi ntolovelo xi nyikelaka nkulumo ya xona xi nga hlayi kunene, ku nga va ni tindlela tin’wana leti nga xi pfunaka loko xi ti tirhisa enkulumeni ya xona. Eka xingheniso ni le ka mahetelelo, laha u faneleke u vula marito ya ntikelo lama vekiweke kahle u langute vayingiseri, swiga swi nga ri swingani leswi nhlokohatiweke swi nga tirha. Laha ku tirhisiweke tinhlamuselo ta nkoka, tinhlayo, marito lama tshahiweke kumbe matsalwa, swi fanerile ku swi hlaya kunene naswona u nga kota ku swi tirhisa hi ndlela leyi humelaka.

Loko Van’wana Va Lava Nhlamuselo. Minkarhi yin’wana xiyimo xi koxa leswaku hi hlamusela vupfumeri bya hina hi nga rhanganga hi lunghiselela. Sweswo swi nga endleka loko munhu loyi hi hlanganaka na yena ensin’wini a pfuxa mphikamakaneta. Ku nga tangunuka swiyimo leswi fanaka loko hi ri ni maxaka, hi ri entirhweni wo tihanyisa kumbe exikolweni. Vatirhela-mfumo na vona va nga lava leswaku hi hlamusela hi ta vupfumeri bya hina ni ndlela leyi hi hanyaka ha yona. Matsalwa ma khutaza: “Nkarhi hinkwawo mi lunghekela ku tihlamulela emahlweni ka mani na mani la lavaka ku tiva hi ta ntshembo lowu mi nga na wona, kambe mi swi endla hi moya wo rhula ni xichavo lexi enteke.”—1 Pet. 3:15.

Xiya ndlela leyi Petro na Yohane va hlamuleke ha yona emahlweni ka huvo ya Vayuda leyi vuriwaka Sanedri, hi ku ya hi Mintirho 4:19, 20. Hi swiga swimbirhi ntsena, va kote ku veka mhaka ya vona erivaleni. Va endle tano hi ndlela leyi a yi fanerile eka vayingiseri va vona—va komba leswaku mphikamakaneta leyi vaapostola a va langutane na yona, nakambe a yi kongome huvo hi yoxe. Endzhaku, Stefano u phyarhekiwe swihehlo swa mavunwa, kutani a yisiwa eka huvo yoleyo. Hlaya nhlamulo yakwe ya matimba leyi a a nga yi lunghiselelanga, eka Mintirho 7:2-53. Xana u ri hlele njhani rungula rakwe? U hlamusele swiendlakalo swa nkarhi lowu hundzeke hi ku landzelelana ka swona. Eka yinhla leyi faneleke, u sungule ku kandziyisa moya wa ku xandzuka lowu kombisiweke hi tiko ra Israyele. Loko a gimeta, u kombise leswaku huvo ya Sanedri yi kombise moya lowu fanaka hi ku endla leswaku N’wana wa Xikwembu a dlayiwa.

Loko u tshuka u lerisiwa leswaku u hlamusela ta vupfumeri bya wena u nga swi rindzelanga, i yini lexi nga ta ku pfuna leswaku nhlamuselo ya wena yi humelela? Endla leswi endliweke hi Nehemiya, loyi a khongeleke hi mbilu emahlweni ko hlamula xivutiso lexi a vutisiweke xona hi Hosi Atazekiseki. (Neh. 2:4) Endzhaku, hatlisa u xaxameta leswi u nga ta swi vula, emianakanyweni ya wena. Magoza ya nkoka lawa u nga ma tekaka ma nga xaxametiwa hi ndlela leyi: (1) Hlawula yinhla yin’we kumbe timbirhi leti faneleke ti nghena eka nhlamuselo ya wena (u nga hlawula ku tirhisa tinhla leti kumekaka ebukwini leyi nge Ku Hlamulana Hi Matsalwa). (2) Hlawula matsalwa lawa u nga ta ma tirhisa leswaku u seketela tinhla ta kona. (3) Hlela ndlela leyi u nga ta sungula nhlamuselo ya wena hi vutlhari ha yona, leswaku loyi a ku vutiseke xivutiso a tsakela ku yingisela. Kutani sungula ku vulavula.

Loko u ri ehansi ka ntshikilelo wo tano, xana u ta swi tsundzuka leswi u faneleke u endla swona? Yesu u byele valandzeri vakwe a ku: “Mi nga vileli leswaku mi ta vulavurisa ku yini kumbe mi ta vulavula yini; hikuva leswi mi nga ta swi vulavula, mi ta nyikiwa swona hi nkarhi wolowo; hikuva lava vulavulaka a ko va n’wina ntsena, kambe i moya wa Tata wa n’wina lowu vulavulaka ha n’wina.” (Mat. 10:19, 20) Leswi a swi vuli leswaku u to namba u kota “ku vulavula swa vutlhari” hi singita, hilaha swi veke hakona eka Vakreste va lembe-xidzana ro sungula. (1 Kor. 12:8) Kambe loko nkarhi na nkarhi u tirhisa dyondzo leyi Yehovha a yi phamelaka malandza yakwe evandlheni ra Vukreste, moya wo kwetsima wu ta ku tsundzuxa rungula leri lavekaka.—Esa. 50:4.

Handle ko kanakana, nkulumo leyi nyikeriwaka yi nga hlayiwi kunene yi nga pfuna swinene. Loko u titoloveta ku endla tano nkarhi na nkarhi loko u nyikela tinkulumo evandlheni, a swi nge ku tikeli ku hlamula hi marito ya wena, tanihi leswi ku tirhaka maendlelo lama fanaka yo vulavula. U nga heli matimba. Ku dyondza ku vulavula u nga hlayi kunene swi ta ku pfuna leswaku u humelela swinene ensin’wini. Naswona loko u ri ni lunghelo ra ku nyikela tinkulumo evandlheni, vayingiseri va ta ku yingisela swinene, naswona u ta kota ku fikelela timbilu ta vona.