Ku Kombisa Ku Khathala Hi Munhu Un’wana

LOKO hi byela van’wana ntiyiso wa Bibele, a hi fanelanga hi nghenisa vutivi emianakanyweni ya vona ntsena. Hi fanele hi tlhela hi fikelela timbilu ta vona. Ndlela yin’wana leyi hi nga endlaka sweswo ha yona i ku kombisa leswaku ha khathala hakunene hi vayingiseri va hina. Nkhathalo wo tano wu nga kombisiwa hi tindlela to hambana-hambana.

Xixima Vonelo Ra Vayingiseri Va Wena. Muapostola Pawulo a a xixima ndhavuko ni mavonelo ya vayingiseri va yena. U te: “Eka Vayuda ndzi tiendle Muyuda, leswaku ndzi ta koka Vayuda; eka lava va nga ehansi ka nawu ndzi tiendle loyi a nga ehansi ka nawu, hambileswi mina ndzi nga riki ehansi ka nawu, leswaku ndzi ta koka lava va nga ehansi ka nawu. Eka lava va nga riki na nawu ndzi tiendle la nga riki na nawu, hambileswi mina ndzi nga riki ehandle ka nawu wa Xikwembu, kambe ndzi nga ehansi ka nawu wa Kreste, leswaku ndzi ta koka lava va nga riki na nawu. Eka lava tsaneke ndzi ve loyi a tsaneke, leswaku ndzi ta koka lava tsaneke. Ndzi ve swilo hinkwaswo eka vanhu va mixaka hinkwayo, leswaku ndzi ponisa van’wana hi tindlela hinkwato. Kambe ndzi endla swilo hinkwaswo hikwalaho ka mahungu lamanene, leswaku ndzi ma avela van’wana.” (1 Kor. 9:20-23) Xana namuntlha hi nga va “swilo hinkwaswo eka vanhu va mixaka hinkwayo” hi ndlela yihi?

Loko u tinyika nkarhi wa ku dyondza vanhu van’wana, hambi ko va swa xinkarhana, u nga si vulavula na vona, u nga kota ku kumisisa swilo leswi va tsakisaka ni swiyimo swa vona. Xana u kota ku vona leswaku hi wihi ntirho wa vona wa ku tihanyisa? Xana u vona swikombiso swa vupfumeri bya vona? Xana ku ni leswi kombaka xiyimo xa ndyangu wa vona? Hi ku ya hi leswi u swi xiyeke, xana u nga lulamisa rungula ra wena leswaku ri va khumba swinene vayingiseri va wena?

Ku endla leswaku rungula ra wena ri khumba vayingiseri swi lava leswaku u rhanga u anakanya hi ndlela leyi u nga ta sungula bulo ha yona ni vanhu va le nsin’wini ya ka n’wina. Etindhawini tin’wana, van’wana va vona hi lava va humaka ematikweni mambe. Loko ku ri ni vanhu vo tano ensin’wini ya ka n’wina, xana u kume ndlela leyi humelelaka yo va chumayela? Leswi Xikwembu xi rhandzaka leswaku “vanhu va mixaka hinkwayo va ponisiwa naswona va fikelela vutivi lebyi kongomeke bya ntiyiso,” tivekele pakani ya ku nyikela rungula ra wena ra Mfumo hi ndlela leyi nga ta khumba hinkwavo lava u nga ta vulavula na vona.—1 Tim. 2:4.

Yingisela Khwatsi. Hambileswi Yehovha a tivaka swilo hinkwaswo, wa va yingisela van’wana. Muprofeta Mikiya u kombiwe xivono lexi a xi kombisa Yehovha a ri karhi a khutaza tintsumi leswaku ti phofula mianakanyo ya tona malunghana ni ku tamela mhaka yo karhi. Kutani Xikwembu xi pfumelele yin’wana ya tintsumi leswaku yi hetisisa xiringanyeto lexi yi xi endleke. (1 Tih. 22:19-22) Loko Abrahama a phofule ku vilela kakwe hi ndlela leyi muti wa Sodoma a wu ta avanyisiwa ha yona, Yehovha u n’wi yingiserile. (Gen. 18:23-33) Loko hi ri ensin’wini, xana hi nga xi tekelela njhani xikombiso xa Yehovha xa ku yingisela?

Khutaza van’wana leswaku va tiphofula. Vutisa xivutiso lexi faneleke, u va nyika nkarhi lowu eneleke wa ku hlamula. Yingiserisisa. Loko u rhiya ndleve swi ta va khutaza leswaku va vulavula va ntshunxekile. Loko nhlamulo ya vona yi paluxa swin’wana leswi va khumbekaka ha swona, yana emahlweni u swi kumisisa hi vutlhari. Ringeta ku va tiva ku antswa handle ko va cela hi swivutiso swo ka swi nga heli. Bumabumela mavonelo ya vona loko xiyimo xi pfumela. Niloko u nga pfumelelani na rona vonelo ra vona, tlangela tinhlamuselo ta vona.—Kol. 4:6.

Kambe hi fanele hi tivonela leswaku ndlela leyi hi khathalaka ha yona hi vanhu van’wana a hi leyi hundzeletiweke. Ku khathala hi vanhu van’wana a swi hi nyiki mpfumelelo wa ku cela-cela timhaka ta vona. (1 Pet. 4:15) Hi fanele hi tivonela leswaku munhu wa rimbewu leri hambaneke a nga wu teki hi ndlela yin’wana nkhathalelo lowu hi n’wi kombaka wona. Leswi ndlela leyi hi kombisaka nkhathalelo ha yona eka van’wana yi hambanaka hi ku ya hi tindhawu ni hi ku ya hi vanhu, hi fanele hi va ni vuxiyaxiya.—Luka 6:31.

Ku lunghiselela swi hi pfuna ku va vayingiseri lavanene. Loko hi ri tiva kahle rungula ra hina, swi ta hi pfuna leswaku hi vulavula hi ku ntshunxeka ni ku yingisela van’wana hi ndlela leyi faneleke. Leswi swi ta endla leswaku va ntshunxeka kutani swi va olovela ku vulavula na hina.

Loko hi yingisela van’wana hi komba leswaku ha va xixima. (Rhom. 12:10) Sweswo swi komba leswaku hi xixima mavonelo ya vona ni ndlela leyi va titwaka ha yona. Swi nga tlhela swi va susumetela ku yingiserisisa loko hi vulavula. Hikwalaho, swi fanerile leswi Rito ra Xikwembu ri hi tsundzuxaka ku ‘hatlisa emhakeni yo twa, hi nonoka emhakeni yo vulavula.’—Yak. 1:19.

Pfuna Van’wana Leswaku Va Endla Nhluvuko. Ku khathala hi vanhu van’wana swi ta hi pfuna leswaku hi hambeta hi ehleketa hi lava va tsakelaka mahungu lamanene, kutani hi tlhelela eka vona hi ya va byela ntiyiso wa Bibele lowu khumbaka swilaveko swa vona hi ku kongoma. Loko u kunguhata riendzo leri landzelaka, gayela hi leswi u swi xiyeke ha vona eka riendzo leri hundzeke. Lunghiselela rungula ra mhaka leyi va khathalaka ha yona. Kandziyisa ndlela leyi rungula ra kona ri tirhaka ha yona, u va pfuna ku vona ndlela leyi va nga pfunekaka ha yona eka leswi va swi dyondzaka.—Esa. 48:17.

Loko muyingiseri wa wena a paluxa mhaka kumbe xiphiqo xo karhi lexi xi n’wi karhataka, sweswo swi teke ku ri ndlela leyinene ya ku n’wi hlamusela mahungu lamanene. Landzela xikombiso xa Yesu, loyi a a tshama a tiyimisele ku chavelela lava nga emaxangwini. (Mar. 6:31-34) Papalata mboyamelo wa ku hatlisela ku nyikela ntlhantlho kumbe xitsundzuxo xo ka xi nga nyawuli. Sweswo swi nga ha endla leswaku munhu wa kona a vona onge kahle-kahle a wu khathali ha yena. Ku ri na sweswo, kombisa leswaku u twelana na yena. (1 Pet. 3:8) Kutani endla ndzavisiso eminkandziyisweni leyi sekeriweke eBibeleni, kutani u n’wi hlamusela rungula leri akaka, u n’wi pfuna ku langutana ni xiyimo xa yena. Ina, ku khathala swinene hi muyingiseri wa wena swi ta ku sivela ku paluxa timhaka ta xihundla leti a ku byelaka tona, handle ka loko ku ri ni xivangelo lexi twalaka xa ku endla tano.—Swiv. 25:9.

Ngopfu-ngopfu hi fanele hi komba nkhathalelo wa xiviri eka lava hi dyondzaka na vona Bibele. Anakanya swinene hi swilaveko swa xichudeni xin’wana ni xin’wana, kutani u lunghiselela dyondzo ya wena u ri karhi u anakanya hi swilaveko swa xona. Tivutise, ‘Xana xichudeni lexi se xi fanele xi endla yini leswaku xi hambeta xi endla nhluvuko?’ Pfuna xichudeni leswaku xi twisisa leswi Bibele na minkandziyiso ya “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” yi swi vulaka emhakeni yo karhi. (Mat. 24:45) Minkarhi yin’wana ku nyikela nhlamuselo ntsena swi nga sala swi nga enelanga. Swi nga lava leswaku u komba xichudeni ndlela yo tirhisa nsinya wo karhi wa nawu wa Bibele, mi endla nchumu wo karhi swin’we, lowu kombaka ndlela leyi nsinya lowu wa nawu wu tirhaka ha yona.—Yoh. 13:1-15.

Ku va ni vonelo lerinene swa laveka loko hi pfuna van’wana leswaku va pfumelelanisa vutomi bya vona ni misinya ya milawu ya Yehovha. Vanhu va ni mindhavuko ni vuswikoti byo hambana, naswona a va endli nhluvuko hi ndlela yo fana. Anakanyela van’wana malunghana ni leswi u swi languteleke eka vona. (Filp. 4:5) U nga va dlidlimbeti kunene leswaku va hundzula vutomi bya vona. Pfumelela Rito ra Xikwembu ni moya wa xona swi va susumetela ku teka goza. Yehovha u lava leswaku vanhu va n’wi tirhela hi ku swi rhandza, ku nga ri hi ku sindzisiwa. (Ps. 110:3) Papalata ku vula swo tiva hi wena malunghana ni swiboho leswi va langutaneke na swona, naswona hambiloko van’wana va ku kombela leswaku u va endlela swiboho, u nga tshuki u va endlela swona.—Gal. 6:5.

Nyikela Mpfuno Wa Xiviri. Hambileswi Yesu a a khumbeka ngopfu hi vumoya bya vayingiseri va yena, a a khathala ni hi swilaveko swa vona swin’wana. (Mat. 15:32) Hambiloko hi nga ri na swilo swo tala leswi vonakaka, ku ni tindlela to tala leti hi nga pfunaka van’wana ha tona.

Ku khathala hi van’wana swi ta hi susumetela ku va anakanyela. Hi xikombiso, loko maxelo ma nga ri manene eka munhu loyi u vulavulaka na yena, yanani endhawini leyi faneleke, kumbe mi hlela ku ya emahlweni ni bulo hi nkarhi wun’wana. Loko u fike hi nkarhi wo biha, n’wi byele leswaku u ta tlhela u vuya. Loko muakelani kumbe un’wana loyi a kombiseke ku tsakela a vabya kumbe a ri exibedlhele, kombisa nkhathalelo wa wena hi ku n’wi rhumela khadi kumbe papila ro koma kumbe hi ku n’wi endzela. Loko swi fanerile, u nga n’wi nyika swakudya leswi faneleke kumbe u n’wi endlela swin’wana leswaku u kombisa musa.

Loko swichudeni swa Bibele swi ya swi endla nhluvuko, swi nga titwa onge a swa ha rhandziwi hi munhu hileswi swi nga ha hetiki nkarhi wo leha ni khale ka vanghana va swona. Endla xinghana na swona. Heta nkarhi u vulavula na swona endzhaku ka dyondzo ya swona ya Bibele ni hi minkarhi yin’wana. Swi khutaze leswaku swi va ni vanghana lavanene. (Swiv. 13:20) Swi pfune leswaku swi va kona eminhlanganweni ya Vukreste. Tshama na swona eminhlanganweni yoleyo, naswona swi pfune hi vana va swona leswaku hinkwavo va ta vuyeriwa swinene exiyimisweni.

Kombisa Nkhathalelo Lowu Sukaka eMbilwini. Ku kombisa nkhathalelo eka vanhu a hi nchumu lowu munhu a faneleke a wu endla a lume ni nomu wa le hansi, kambe i mfanelo leyi sukaka embilwini. Mpimo lowu hi khathalaka ha wona hi vanhu van’wana wu vonaka hi tindlela to tala. Wu vonaka hi ndlela leyi hi yingisaka ha yona ni hi leswi hi swi vulaka. Wu kombisiwa hi musa ni ku anakanyela loku hi ku kombisaka van’wana. Hambiloko hi nga vuli nchumu kumbe hi nga endli nchumu, wu paluxiwa hi vonelo ra hina ni ndlela leyi nghohe ya hina yi langutekaka ha yona. Loko u khathala hakunene hi vanhu van’wana, va ta swi vona sweswo.

Xivangelo xa nkoka ngopfu xa ku kombisa ku khathala loku humaka embilwini hi vanhu van’wana, hileswaku loko hi endla tano hi ta va hi tekelela rirhandzu ni tintswalo ta Tata wa hina wa le tilweni. Leswi swi ta hi pfuna ku endla leswaku vayingiseri va hina va va ni vuxaka lebyikulu na Yehovha va tlhela va rhandza rungula leri a hi nyikeke rona leswaku hi ri hangalasa. Kutani, loko u ri karhi u vulavula ni van’wana hi mahungu lamanene, u nga lweli ku veka tihlo “etimhakeni ta [wena] ntsena, kambe ni le timhakeni ta van’wana.”—Filp. 2:4.