Ndzima Ya Vutsevu
Mphikamakaneta Leyi Hinkwerhu Hi Faneleke Hi Langutana Na Yona
1, 2. (a) Hi yihi mphikamakaneta leyi Sathana a yi pfuxeke le Edeni? (b) Leswi a swi vuleke xana a swi vula yini?
WA KATSEKA eka mhaka ya nkoka ngopfu leyi vanhu va langutaneke na yona hilaha ku nga heriki. Tlhelo leri u nga eka rona hi rona ri nga ta vula leswaku vumundzuku bya wena byi ta va bya njhani. Mphikamakaneta leyi yi sungule loko ku xandzukiwa le Edeni. Enkarhini wolowo Sathana u vutise Evha: “Xana hakunene i ntiyiso leswaku Xikwembu xi vule leswaku mi nga tshuki mi dya eka murhi wun’wana ni wun’wana wa ntanga?” Loko a hlamula u vule leswaku ko va murhi wun’we ntsena lowu Xikwembu xi nga te: “Mi nga tshuki mi dya eka wona . . . leswaku mi nga fi.” Hiloko Sathana a hehla Yehovha, a vula leswaku vutomi bya Evha ni bya Adamu a byi nga titsheganga hi ku yingisela Xikwembu. Sathana u vule leswaku Xikwembu a a xi tsona swivumbiwa swa xona nchumu wun’wana wo saseka—ku nga ntshunxeko wo tihlawulela leswaku swi hanyisa ku yini. Sathana u te: “Xikwembu xi tiva leswaku siku mi nga ta dya eka wona, mahlo ya n’wina ma ta pfuleka kutani mi ta fana ni Xikwembu, mi ta tiva leswinene ni leswo biha.”—Genesa 3:1-5.
2 Entiyisweni, Sathana a a vula leswaku vanhu a swi ta va fambela kahle loko va tiendlela swiboho swa vona ematshan’wini yo yingisa milawu ya Xikwembu. Hi ku endla sweswo, u tlhontlhe ndlela leyi Xikwembu xi fumaka ha yona. Leswi swi pfuxe mphikamakaneta leyikulu eka hinkwato, ya vuhosi bya Xikwembu bya vuako hinkwabyo, ku nga ku faneleka ka xona ku fuma vanhu. Ku vutisiwe xivutiso lexi: I yini leswi antswaka, xana i ku fumiwa hi Yehovha kumbe i ku tifuma? Yehovha a a ta va a hatlise a lovisa Adamu na Evha hi nkarhi wolowo, kambe sweswo a swi ta siya mphikamakaneta ya vuhosi yi nga tlhantlhiwanga hi ndlela leyi enerisaka. Hi ku pfumelela vanhu leswaku va hanya nkarhi lowu eneleke, Xikwembu a xi ta swi kota ku va kombisa leswi nga ta humelela loko va nga lawuriwi hi xona ni ku yingisa milawu ya xona.
3. Hi yihi mphikamakaneta ya vumbirhi leyi Sathana a yi tlakuseke?
3 Nhlaselo wa Sathana malunghana ni ku faneleka ka Yehovha ku fuma a wu helelanga eka leswi humeleleke aEdeni ntsena. U endle leswaku vanhu va vona onge Yehovha a nga tshembekanga kahle. Leswi swi hundzuke mphikamakaneta ya vumbirhi. Ntlhontlho wa yena wu khumbe vatukulu va Adamu na Evha ni vana va Xikwembu va moya hambi ku ri N’wana wa Yehovha wa mativula loyi a n’wi rhandzaka swinene. Hi xikombiso, eminkarhini ya Yobo, Sathana u vule leswaku vanhu va tirhela Yehovha hikwalaho ka leswi a va fuwisaka, ku nga ri swona leswaku va rhandza Xikwembu kumbe ndlela ya xona ya ku fuma. U vule leswaku loko hinkwavo vo langutana ni maxangu, va ta endla ku rhandza ka vona.—Yobo 2:1-6; Nhlavutelo 12:10.
Leswi Matimu Ma Swi Paluxeke
4, 5. Matimu ma kombise yini malunghana ni ku tikongomisa ka munhu?
4 Hi leyi yinhla ya nkoka mayelana ni mphikamakaneta ya vuhosi: Loko Xikwembu xi vumba vanhu a xi nga va vumbelanga leswaku va tifuma. Leswaku va ta vuyeriwa xi va endle leswaku va titshega hi milawu ya xona yo lulama. Muprofeta Yeremiya u pfumerile: “Oho Yehovha, ndzi swi tiva kahle leswaku ndlela ya munhu wa la misaveni a yi le ka yena. Munhu loyi a fambaka a nga ka a nga wu kongomisi nkondzo wa yena. Ndzi lulamise . . . Wena Yehovha.” (Yeremiya 10:23, 24) Kutani Rito ra Xikwembu ra khutaza: “Tshemba Yehovha hi mbilu ya wena hinkwayo naswona u nga titshegi hi ku twisisa ka wena n’wini.” (Swivuriso 3:5) Tanihi leswi Xikwembu xi endleke leswaku vanhu va lawuriwa hi milawu ya ntumbuluko, ku endlela leswaku va tshama va hanya xi tlhele xi endla milawu ya mahanyelo leyi loko va yi landzela a swi ta endla leswaku vanhu va twanana.
5 Swi le rivaleni leswaku Xikwembu a xi swi tiva leswaku ndyangu wa vanhu a wu nga ta swi kota ku tilawula handle ka vulawuri bya xona. Leswaku va papalata ku fumiwa hi Xikwembu, vanhu va simeke mavandla yo hambana-hambana ya politiki, ya ikhonomi ni ya vukhongeri. Maendlelo lawa yo hambana-hambana ma endle leswaku vanhu va hambeta va nga twanani, leswi vangeke hasahasa, nyimpi ni rifu. ‘Munhu u fuma munhu ku n’wi endla swo biha.’ (Eklesiasta 8:9) Leswi hi leswi humeleleke ematin’wini hinkwawo ya vanhu. Hilaha swi boxiweke hakona ka ha ri emahlweni eRitweni ra Xikwembu, vanhu vo homboloka ni vakanganyisi va ta ya emahlweni “va nyanya evubihini bya vona.” (2 Timotiya 3:13) Naswona hi lembe-xidzana ra vu-20, leri eka rona vanhu va fikeleleke maninginingi ya vutivi bya sayense ni vumaki, ku ve ni makhombo lama nga si tshamaka ma voniwa. Marito ya Yeremiya 10:23 ma hetisekile—vanhu a va nga vumberiwanga ku tikongomisa.
6. Ku nga ri khale xana Xikwembu xi ta xi tlhantlha njhani xiphiqo xa ku tilawula ka vanhu?
6 Vuyelo lebyi khomisaka gome, lebyi vangiweke hi ku ala ku lawuriwa hi Xikwembu byi swi kombise kahle leswaku vanhu a va nge pfuki va swi kotile ku tifuma. Ku lawuriwa hi Xikwembu hi yona ndlela yo kuma ntsako, yo va ni vun’we, rihanyo lerinene ni vutomi. Naswona Rito ra Xikwembu ri kombisa leswaku ku nga ri khale Yehovha u ta herisa ku tifuma ka munhu wa nyama. (Matewu 24:3-14; 2 Timotiya 3:1-5) Ku nga ri khale, u ta nghenelela etimhakeni ta vanhu leswaku a fuma ehenhla ka misava. Vuprofeta bya Bibele byi ri: “Emasikwini ya tihosi teto [vuhosi bya vanhu lebyi nga kona sweswi] Xikwembu xa le tilweni xi ta veka mfumo [etilweni] lowu wu nga ta ka wu nga lovisiwi. Mfumo lowu wu nga ka wu nga hundziseriwi eka vanhu van’wana [vanhu a va nge he pfuki va fume misava]. Wu ta pfotlosa kutani wu herisa mimfumo leyi hinkwayo [leyi nga kona sweswi], kambe wona wu ta tshama hilaha ku nga riki na makumu.”—Daniyele 2:44.
Ku Hanya eMisaveni Leyintshwa Ya Xikwembu
7. Loko mfumo wa Xikwembu wu herisa mimfumo ya vanhu, i vamani lava nga ta pona?
7 Loko mfumo wa Xikwembu wu herisa mimfumo ya vanhu, i vamani lava nga ta pona? Bibele ya hlamula: “Lavo lulama [lava seketelaka vuhosi bya Xikwembu] hi vona lava nga ta tshama emisaveni, naswona lava va pfumalaka xisandzu hi vona lava nga ta sala eka yona. Loko ku ri lavo homboloka [lava nga byi seketeliki vuhosi bya Xikwembu], va ta dlayiwa emisaveni.” (Swivuriso 2:21, 22) Hilaha ku fanaka, mupisalema u vurile: “Hi nkarhinyana, lowo homboloka a nge he vi kona . . . Lavo lulama va ta dya ndzhaka ya misava, va ta tshama eka yona hi masiku.”—Pisalema 37:10, 29.
8. Xana Xikwembu xi ta byi kombisa njhani vuhosi bya xona hi ku helela?
8 Endzhaku ka loko mafambiselo ya Sathana ma herisiwile, Xikwembu xi ta tisa misava ya xona leyintshwa, leyi yi nga riki na madzolonga, tinyimpi, vusweti, ku xaniseka, vuvabyi ni rifu, leswi endleke vanhu mahlonga ku ringana magidi ya malembe. Bibele yi yi hlamusela kahle mikateko leyi nga ta kumiwa hi vanhu lava yingisaka, yi ri: “[Xikwembu] xi ta sula mihloti hinkwayo ematihlweni ya vona, rifu a ri nge he vi kona, hambi ku ri ku kolola, ni xirilo ni xitlhavi a swi nge he vi kona. Swilo swo sungula swi hundzile.” (Nhlavutelo 21:3, 4) Hi ku tirhisa Mfumo wa xona wa le tilweni lowu ku fumaka Kreste eka wona, Xikwembu xi ta yi lwela (ku kombisa ku faneleka) hi ku helela mfanelo ya xona ya ku va Hosi ya hina leyikulu, hileswaku Mufumi wa hina.—Varhoma 16:20; 2 Petro 3:10-13; Nhlavutelo 20:1-6.
Ndlela Leyi Van’wana Va Anguleke Ha Yona
9. (a) Xana lava tshameke va tshembekile eka Yehovha va ri langute njhani rito ra yena? (b) Xana Nowa u byi kombise njhani vutshembeki bya yena naswona hi nga vuyeriwa njhani eka xikombiso xa yena?
9 Ematin’wini hinkwawo ya vanhu ku ve ni vavanuna ni vavasati va ripfumelo lava kombiseke ku tshembeka ka vona eka Yehovha tanihi Hosi. A va swi tiva leswaku vutomi bya vona a byi titshege hi ku n’wi yingisa. Nowa na yena a a yingisa. Kutani Xikwembu xi byele Nowa xi ku: “Makumu ya nyama hinkwayo ma fikile emahlweni ka mina . . . Tiendlele ngalava.” Kutani Nowa u amukele nkongomiso wa Yehovha. Hambileswi a va tsundzuxiwa, vanhu van’wana va le sikwini rero a va tihanyela vutomi bya vona onge a ku nge humeleli nchumu lexi nga tolovelekangiki. Kambe Nowa u ake ngalava leyikulu ngopfu, naswona u ye emahlweni a chumayela van’wana hi tindlela ta Yehovha to lulama. Rungula ri ya emahlweni ri ku: “Nowa a endla hinkwaswo hilaha Xikwembu xi n’wi leriseke hakona. U endle tano.”—Genesa 6:13-22; Vaheveru 11:7; 2 Petro 2:5.
10. (a) Xana Abrahama na Sara va seketele vuhosi bya Yehovha hi ndlela yihi? (b) Hi nga vuyeriwa hi ndlela yihi eka swikombiso swa Abrahama na Sara?
10 Abrahama na Sara na vona a va ri swikombiso leswinene swo seketela vuhosi bya Yehovha, va endle hinkwaswo leswi a va leriseke swona. A a va tshama eUra ya Vakalidiya ku nga muti lowu fuweke. Kambe loko Yehovha a byele Abrahama ku ya eka tiko rin’wana, leri a a nga ri tivi, Abrahama “[u] famb[e] hilaha Yehovha a n’wi byeleke hakona.” A swi kanakanisi leswaku Sara a a hanya vutomi bya vulovolovo—a ri ni kaya, ni vanghana ni maxaka. Kambe a a titsongahata eka Yehovha ni le ka nuna wakwe, kutani a ya etikweni ra Kanana hambileswi a nga swi tivi leswaku u ya langutana ni xiyimo xa njhani.—Genesa 11:31–12:4; Mintirho 7:2-4.
11. (a) Muxe u seketele vuhosi bya Yehovha ehansi ka swiyimo swihi? (b) Xana xikombiso xa Muxe xi nga hi vuyerisa hi ndlela yihi?
11 Muxe a ri un’wana la seketeleke vuhosi bya Yehovha. Naswona u kombise ku byi seketela ehansi ka swiyimo swo nonon’hwa—a langutane na Faro wa le Egipta. A swi vuli swona leswaku Muxe a a titshemba. Ematshan’weni ya sweswo u kanakane vuswikoti bya yena byo vulavula kahle. Kambe u yingise Yehovha. Hi ku seketeriwa hi Yehovha ni makwavo wakwe Aroni, hi ku phindha-phindha Muxe u vule rito ra Yehovha eka Faro wo sihalala. Hambi ku ri vana van’wana va Israyele a va sola Muxe swi nga fanelanga. Kambe hi ku tshembeka Muxe u endle xin’wana ni xin’wana lexi Yehovha a a n’wi lerisa xona, naswona Vaisrayele va kutsuriwile aEgipta hikwalaho ka yena.—Eksoda 7:6; 12:50, 51; Vaheveru 11:24-27.
12. (a) I yini leswi kombaka leswaku ku tshembeka eka Yehovha a swi vuli ku endla leswi tsariweke hi Xikwembu ntsena? (b) Xana ku twisisa ku tshembeka ka muxaka lowu swi nga hi pfuna njhani leswaku hi tirhisa 1 Yohane 2:15?
12 Lava a va tshembeka eka Yehovha, a va nga anakanyi leswaku leswi a swi laveka a ku ri ku landzelela leswi tsariweke hi Xikwembu. Loko nsati wa Potifaro a ringete ku yenga Yosefa leswaku a endla vuoswi na yena, enkarhini wolowo a a swi nga ri kona swileriso swa Xikwembu leswi yirisaka vuoswi leswi tsariweke ehansi. Hambiswiritano, Yosefa a a swi tiva leswaku lunghiselelo ra vukati ri sungule hi Yehovha le Edeni. A a swi tiva leswaku ku va ni vuxaka bya rimbewu ni nsati wa munhu un’wana a swi ta hlundzukisa Xikwembu. Yosefa a a nga swi tsakeli ku ringa Xikwembu hi ku tlula nawu wa xona hikuva sweswo a swi ta n’wi endla a fana ni Vaegipta. U tshame a tshembekile eka Yehovha hi ku anakanyisisa hi leswi Xikwembu xi swi endleke loko xi tirhisana ni vanhu, kutani hi vukheta a endla ku rhandza ka Xikwembu.—Genesa 39:7-12; Pisalema 77:11, 12.
13. Xana Diyavulosi u kombisiwe njhani a ri muhembi emhakeni ya (a) Yobo (b) Vaheveru vanharhu?
13 Hambiloko va ringiwa hi ndzingo lowukulu, lava tivaka Yehovha hakunene a va n’wi fularheli. Sathana u vule leswaku loko Yobo o lahlekeriwa hi rifuwo ra yena ro tala kumbe rihanyo rakwe, a nga xi fularhela Xikwembu—hambileswi Yehovha a kombiseke ku n’wi tsakela. Kambe Yobo u kombise leswaku Diyavulosi i muhembi, hambileswi Yobo hi byakwe a a nga swi tivi leswaku ha yini a weriwa hi makhombo. (Yobo 2:9, 10) Endzhaku ka malembe-xidzana yo tala, Sathana u ye emahlweni a ringeta ku kombisa leswaku leswi a swi vuleke i ntiyiso, hi ku endla leswaku hosi ya Babilona leyi hlundzukeke, yi xungeta majaha manharhu ya Vaheveru hi ku ma hoxa ekheleni ra ndzilo, loko ma ala ku nkhinsama ma gandzela xifaniso lexi a xi vekiwe hi hosi. Leswi a ma boheka ku hlawula exikarhi ka ku yingisa nawu wa hosi ni ku yingisa nawu wa Yehovha malunghana ni ku gandzela swifaniso, ma swi veke erivaleni leswaku wona ma tirhela Yehovha ni leswaku hi yena a nga Hosi ya wona Leyikulu. Ku tshembeka eka Xikwembu a a swi ri swa risima eka wona ku tlula vutomi bya wona!—Daniyele 3:14-18.
14. Hina vanhu lava nga hetisekangiki hi nga swi kombisa njhani leswaku ha tshembeka hakunene eka Yehovha?
14 Xana swikombiso leswi swi fanele swi hi endla hi vona onge ku tshembeka eka Yehovha, swi lava leswaku munhu a va la hetisekeke kumbe leswaku loyi a endlaka xihoxo u va a tsandzekile hi ku helela? Nikatsongo! Bibele yi hi byela leswaku minkarhi yin’wana Muxe a a swi endla swihoxo. Hambileswi Yehovha a a hlundzukile, a nga n’wi fularhelanga Muxe. Vaapostola va Yesu Kreste na vona a va ri ni swihoxo. Leswi a tivaka leswaku hi velekiwe hi nga hetisekanga, Yehovha wa tsaka loko hi nga wu honisi hi vomu nawu wa yena hi ndlela yihi ni yihi. Loko hi wela exidyohweni hikwalaho ka ku tsana i swa nkoka leswaku hi hundzuka hi mbilu hinkwayo naswona hi tshika ku endla xidyoho xexo. Hi ku endla tano hi kombisa leswaku ha swi rhandza hakunene leswi Yehovha a vulaka leswaku i swinene naswona ha swi venga leswi a kombisaka leswaku swi bihile. Leswi hi nga ni ripfumelo eka gandzelo ra Yesu leri endlaka leswaku hi rivaleriwa swidyoho, hi ta va lava amukelekaka eka Xikwembu.—Amosi 5:15; Mintirho 3:19; Vaheveru 9:14.
15. (a) Exikarhi ka vanhu hinkwavo i mani loyi a tshembekeke eka Xikwembu hi ku hetiseka, naswona leswi swi kombisa yini? (b) Xana hi pfuneka njhani eka leswi Yesu a swi endleke?
15 Nilokoswiritano, xana swi nga ha endleka leswaku vanhu a va nge pfuki va swi kotile ku titsongahatela vuhosi bya Yehovha hi ku helela? Nhlamulo ya xivutiso lexi yi tshame yi ri “xihundla xo kwetsima” ku ringana malembe ya 4 000. (1 Timotiya 3:16) Hambileswi Adamu a vumbiweke a hetisekile, u tsandzekile ku veka xikombiso lexi hetisekeke malunghana ni ku tinyiketela eka Xikwembu. Kutani i mani loyi a a ta swi kota? Hakunene a nga kona eka vatukulu va yena lava nga ni vudyoho. Munhu un’we loyi a ta swi kota i Yesu Kreste. (Vaheveru 4:15) Leswi Yesu a swi hetisiseke swi kombisa leswaku Adamu a a ta va a tshembekile loko a swi lava, hikuva swiyimo a swi nga bihanga enkarhini wa yena. A ku nga ri na xihoxo eka leswi Xikwembu xi swi tumbuluxeke. Hikokwalaho, Yesu Kreste u hi vekele swikombiso leswi hi faneleke hi swi tekelela loko hi lava ku yingisa nawu wa Xikwembu ni ku tinyiketela eka Yehovha Hosi ya Vuako Hinkwabyo.—Deteronoma 32:4, 5.
Hi Hlamula Hi Ku Yini?
16. Ha yini hi fanele hi tshama hi xalamukile nkarhi hinkwawo malunghana ni ndlela leyi hi byi langutaka ha yona vuhosi bya Yehovha?
16 Un’wana ni un’wana wa hina namuntlha u fanele a langutana ni mphikamakaneta ya vuhosi bya vuako hinkwabyo. Loko hi swi kombisa erivaleni leswaku hi va Yehovha, Sathana u kanetana na hina. Wa hi tshikilela hi tindlela hinkwato naswona u ta hambeta a endla sweswo ku ya fika eku heleni ka mafambiselo yo homboloka ya swilo. Hi fanele hi xalamuka. (1 Petro 5:8) Ku tikhoma ka hina hi kona loku kombisaka leswaku hi le ka tlhelo rihi eka mphikamakaneta leyikulu ya vuhosi bya Yehovha, ni mphikamakaneta ya vumbirhi ya ku tshembela eka Xikwembu loko hi ringiwa. Hambileswi ku nga tshembeki ku andzeke emisaveni, hina hi fanele hi ku venga. Loko hi lava ku tshembeka, hi fanele hi tikarhatela ku landzelela minkongomiso ya Yehovha etimhakeni hinkwato ta vutomi.
17. Kahle-kahle ku hemba ni ku yiva swi sungule kwihi naswona ha yini hi fanele hi swi papalata?
17 Hi xikombiso, a hi nge tekeleli Sathana loyi a nga “tata wa mavunwa.” (Yohane 8:44) Hi fanele hi tshembeka eka hinkwaswo leswi hi swi endlaka. Emafambiselweni lawa ya Sathana hakanyingi vana a va tshembeki eka vatswari va vona. Kambe vantshwa va Vakreste va swi papalata leswi, xisweswo loko va endla tano va kombisa leswaku Sathana u ni mavunwa leswi a vuleke leswaku vanhu va Xikwembu a va nge tshembeki loko va ri ehansi ka ndzingo. (Yobo 1:9-11; Swivuriso 6:16-19) Loko munhu a nga tshembeki etimhakeni ta bindzu a nga tikuma a ri etlhelweni ra “tata wa mavunwa,” ematshan’wini yo va etlhelweni ra Xikwembu xa ntiyiso. Leswi hi fanele hi swi papalata. (Mikiya 6:11, 12) Nakambe ku yiva a swi fanelanga hambi loko munhu a ri xisiwana kumbe a yivela xigwili. (Swivuriso 6:30, 31; 1 Petro 4:15) Hambiloko swi tolovelekile laha u tshamaka kona kumbe loko lexi u xi yiveke xi ri xitsongo, ku yiva a swi fambisani ni milawu ya Xikwembu.—Luka 16:10; Varhoma 12:2; Vaefesa 4:28.
18. (a) Eku heleni ka Mfumo wa Kreste wa Gidi ra Malembe, hi wihi ndzingo lowu nga ta wela vanhu hinkwavo? (b) I yini leswi hi faneleke hi titoloveta swona sweswi?
18 Enkarhini wa Mfumo wa Kreste wa Gidi ra Malembe, Sathana ni madimona yakwe va ta va va ri ekheleni ro enta laha va nga ta hluleka ku kucetela vanhu. Vanhu va ta beriwa hi moya hakunene! Kambe eka malembe ya magidi lama nga ta landzela Sathana ni madimona yakwe va ta ntshunxiwa swa nkarhinyana. Sathana ni valandzeri vakwe va ta ringa vanhu lava vuyeteriweke lava hlayisaka vutshembeki bya vona eka Xikwembu. (Nhlavutelo 20:7-10) Loko ho kuma lunghelo ro hanya hi nkarhi wolowo, xana hi ta wela kwihi malunghana ni mhaka ya vuhosi bya vuako hinkwabyo? Leswi vanhu hinkwavo va nga ta va va hetisekile enkarhini wolowo, loko munhu a nga tshembeki u ta va a endla hi vomu naswona u ta loviseriwa makumu. I swa nkoka swinene leswaku hi titoloveta ku yingisa swileriso swin’wana ni swin’wna leswi Yehovha a hi nyikaka swona hambi ku ri hi Rito ra yena kumbe hi ku tirhisa nhlengeletano ya yena! Loko hi endla tano, swi kombisa ku tinyiketela ka hina ka xiviri eka yena tanihi Hosi ya Vuako Hinkwabyo.
Mpfuxeto
• Hi yihi mphikamakaneta leyikulu leyi hinkwerhu hi faneleke hi langutana na yona? Swi tise ku yini leswaku hi katseka?
• I yini lexi xiyekaka malunghana ni tindlela leti vavanuna ni vavasati va le minkarhini ya khale va byi kombiseke ha tona vutshembeki bya vona eka Yehovha?
• Ha yini swi ri swa nkoka leswaku hi dzunisa Yehovha hi mahanyelo ya hina ya siku ni siku?