‘A Susumetiwa Hi Ntwela-vusiwana’

1-3. (a) Xana Yesu u angurise ku yini loko vavanuna vambirhi lava feke mahlo va kombela mpfuno eka yena? (b) Xana xiga lexi nge “ku susumetiwa hi ntwela-vusiwana” xi vula yini? (Vona nhlamuselo ya le hansi.)

VAVANUNA vambirhi lava feke mahlo a va tshame etlhelo ka patu, ehandle ka muti wa Yeriko. Siku rin’wana ni rin’wana a va ya endhawini leyi mintshungu a yi hundza hi kona kutani va kombela ku pfuniwa hi mali. Hambiswiritano, siku leri a ku ta humelela swin’wana leswi a swi ta hundzula vutomi bya vona hi ndlela leyi hlamarisaka.

² Va te va ha tshamile, va twa pongo ra vanhu. Leswi va mbuyangwana a va nga voni nchumu, un’wana wa vona u vutise leswaku ku endleka yini kutani a byeriwa leswi: “Yesu wa Munazareta wa hundza!” Yesu a a khome ndlela yo ya eYerusalema ro hetelela. Kambe a a nga ri yexe; a a landzeriwa hi mintshungu. Loko vavanuna lava feke mahlo va twa leswaku i mani la hundzaka, na vona va lave ku twiwa, hiloko va huwelela va ku: “Hosi, vana ni tintswalo eka hina, wena N’wana wa Davhida!” Hikwalaho ko siringeka, mintshungu yi va byele leswaku va miyela kambe onge hiloko va va vanga, va nambe va huwelela ngopfu. A nga kona loyi a a ta va miyeta.

³ Yesu u va twile hambileswi ntshungu a wu ba huwa. Xana a a ta endla yini? Phela a swi tele leswi a a swi anakanya ni leswi nga le mbilwini ya yena. Se a ku sele vhiki rin’we leswaku a heta vutomi bya yena bya laha misaveni. A a swi tiva leswaku u fanele a xaniseka a tlhela a dlayiwa hi ndlela ya tihanyi eYerusalema. Hambiswiritano, a nga va honisanga vavanuna lava a va huwelela va nga miyeli. Hiloko a yima kutani a kombela leswaku va tisiwa eka yena. Vavanuna lava va n’wi kombele va ku: “Hosi, pfula mahlo ya hina. “Hi ku susumetiwa hi ntwela-vusiwana,” Yesu u khumbe mahlo ya vona, kutani va tlhela va vona.a A va ha yimayimanga, va nambe va n’wi landzela.—Luka 18:35-43; Matewu 20:29-34.

4. Xana Yesu u byi hetisise njhani vuprofeta bya leswaku a a ta va ni “nsovo eka loyi a pfumalaka”?

⁴ A ku nga ri ro sungula Yesu a va ni ntwela-vusiwana. Yesu u susumeteleke ku va ni ntwela-vusiwana ko tala ni le hansi ka swiyimo swo hambana-hambana. Vuprofeta bya Bibele byi vule leswaku u ta va ni “nsovo eka loyi a pfumalaka.” (Pisalema 72:13) Hi ku pfumelelana ni marito wolawo, Yesu a a ri ni ntwela-vusiwana eka ndlela leyi van’wana va titwaka ha yona. U teke goza ro va pfuna. Ntwela-vusiwana wa yena hi wona a wu n’wi susumeta leswaku a chumayela. A hi voneni ndlela leyi Tievhangeli ti wu kombisaka ha yona ntwela-vusiwana emaritweni ya Yesu ni le ka swiendlo swa yena kutani hi vona ndlela leyi ha yona hi nga vaka ni ntwela-vusiwana lowu fanaka.

Ku Anakanyela Van’wana

5, 6. Hi xihi xikombiso lexi kombaka leswaku Yesu a a ri ni ntwela-vusiwana?

⁵ Hakunene Yesu a a ri ni ntwela-vusiwana. A a twisisa ndlela leyi van’wana va titwaka ha yona kutani a va tshandzisa emaxangwini ya vona. Hambileswi a a nga si tshama a langutana ni swiyimo swa vona hinkwaswo, kambe a a ku twa ku vava loku va ku twaka. (Vaheveru 4:15) Loko a tshungula wansati loyi a heteke malembe ya 12 a ri ni vuvabyi byo khuluka ngati, u vule leswaku vuvabyi bya yena ‘byi ni khombo,’ xisweswo a vula leswaku u xanisekile a tlhela a va ni gome hikwalaho ka byona. (Marka 5:25-34) Loko a vona Mariya ni lava a va ri na yena va ri karhi va rila hikwalaho ka rifu ra Lazaro, u khumbeke ngopfu hi nhlomulo lowu a va ri na wona lerova na yena a tlhaveka. Hambileswi Yesu a a swi tiva leswaku u ta pfuxa Lazaro, u tlhaveke lerova a huma mihloti.—Yohane 11:33, 35.

⁶ Siku rin’wana, munhu la nga ni nhlokonho u tile eka Yesu kutani a n’wi kombela a ku: “Loko u swi lava, u nga ndzi basisa.” Xana Yesu u angurise ku yini hambileswi a nga munhu la hetisekeke naswona a nga si tshamaka a vabya? Mbilu ya yena yi khumbekile. Hakunene ‘u n’wi twele vusiwana.’ (Marka 1:40-42) Hiloko a endla nchumu wun’wana wo hlamarisa swinene. A a swi tiva kahle leswaku vanhu lava nga ni nhlokonho a va basanga hi ku ya hi Nawu naswona a va nga fanelanga va hlangana ni vanhu van’wana. (Levhitika 13:45, 46) A swi kanakanisi leswaku Yesu a a ta swi kota ku tshungula munhu loyi a nga kalanga a n’wi khumba. (Matewu 8:5-13) Hambiswiritano, u vone swi antswa ku tshinela eka yena a ku: “Ndza swi lava. Basisiwa.” Hiloko vuvabyi bya nhlokonho byi hola xikan’we-kan’we. Mawaku ntwela-vusiwana lowu Yesu a a ri na wona!

7. I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi hlakulela ku va ni ntwela-vusiwana naswona mfanelo leyi hi nga yi kombisa njhani?

⁷ Tanihi Vakreste, hi fanele hi tekelela ntwela-vusiwana wa Yesu. Bibele yi hi khutaza leswaku hi va ni “ntlhaveko wa xinakulobye.”b (1 Petro 3:8) A hi nge ku twisisi hilaha ku heleleke ku vava loku twiwaka hi vanhu lava nga ni mavabyi kumbe lava nga ni ntshikilelo wa mianakanyo lowu nga holiki—ngopfu-ngopfu loko hi nga si tshama hi twa ku vava ko tano. Kambe, tsundzuka leswaku a wu tweli van’wana vusiwana hileswi na wena u langutaneke ni leswi va langutaneke na swona. Yesu u va twele vusiwana lava vabyaka hambileswi a nga si tshamaka a vabya. Kutani, hi nga swi hlakulela njhani ku va ni ntwela-vusiwana? Hi ku lehisa mbilu hi rhiya ndleve loko lava twaka ku vava va ri karhi va hi phofulela leswi nga etimbilwini ta vona, va hi byela ni ndlela leyi va titwaka ha yona. Hi nga ha tivutisa leswi, ‘Loko a ku ri mina, xana a ndzi ta titwisa ku yini?’ (1 Vakorinto 12:26) Loko hi hlakulela ku va lava twelaka van’wana vusiwana, hi ta kota ku ‘chavelela mimoya-xiviri leyi karhatekeke.’ (1 Vatesalonika 5:14) Minkarhi yin’wana ntwela-vusiwana wu nga vonaka hi ku rila ku nga ri hi marito ntsena. Varhoma 12:15 yi ri: “Mi rila ni vanhu lava rilaka.”

8, 9. Xana Yesu u swi kombise hi ndlela yihi leswaku wa yi anakanyela ndlela leyi van’wana va titwaka ha yona?

⁸ Yesu a a anakanyela van’wana naswona ndlela leyi a a endla swilo ha yona a yi kombisa leswaku u va twela vusiwana. Xana wa ha tsundzuka loko wanuna la feke tindleve naswona a nga swi koti ku vulavula a yisiwa eka Yesu? Leswi Yesu a xiyeke leswaku wanuna loyi a nga ntshunxekanga, swi vonaka onge u endle nchumu wun’wana lowu a a nga tali ku wu endla loko a tshungula van’wana: ‘U n’wi suse entshungwini.’ Kutani a n’wi tshungulela ekule ni ntshungu.—Marka 7:31-35.

⁹ Yesu u endle hilaha ku fanaka loko va n’wi tisela munhu la feke mahlo kutani va kombela leswaku a n’wi tshungula. U ‘khome munhu la feke mahlo hi voko, a n’wi humesa eximutanini.’ Kutani a sungula ku n’wi tshungula hakatsongo-tsongo. Kumbexana sweswo swi pfune munhu loyi leswaku mianakanyo ni mahlo ya yena swi ya swi tolovela swilo leswi a swi vonaka ni ku vonakala ka dyambu. (Marka 8:22-26) Hakunene sweswo swi kombisa leswaku Yesu wa anakanyela!

10. Hi tihi tindlela leti hi nga kombisaka ha tona leswaku ha yi anakanyela ndlela leyi van’wana va titwaka ha yona?

¹⁰ Leswi hi nga valandzeri va Yesu hi fanele hi anakanyela ndlela leyi van’wana va titwaka ha yona. Hikwalaho hi fanele hi xiya leswi hi swi vulaka, hi tsundzuka leswaku ku vulavula hi nga rhanganga hi ku anakanya swi nga twisa vanhu van’wana ku vava. (Swivuriso 12:18; 18:21) Marito lama tlhavaka ni lama poyilaka a ma va faneli Vakreste hikuva va anakanyela ndlela leyi van’wana va titwaka ha yona. (Vaefesa 4:31) Vakulu, xana mi nga kombisa hi ndlela yihi leswaku ma yi anakanyela ndlela leyi van’wana va titwaka ha yona? Loko mi laya vamakwerhu, tirhisani marito ya musa, mi va siya va ri ni xindzhuti. (Vagalatiya 6:1) Vatswari, xana mi nga yi anakanyela njhani ndlela leyi vana va n’wina va titwaka ha yona? Loko mi va laya, mi nga tshuki mi va khomisa tingana hi vomu.—Vakolosa 3:21.

Ku Teka Goza Ro Pfuna Van’wana

11, 12. Hi wahi marungula ya le Bibeleni, lama kombisaka leswaku a swi nga kali swi lava leswaku Yesu a byeriwa leswaku a twela van’wana vusiwana?

¹¹ Yesu, a swi nga lavi leswaku a komberiwa ku va ni ntwela-vusiwana. Phela, ntwela-vusiwana i mfanelo leyi susumetaka munhu leswaku a endla swo karhi. Kutani a swi hlamarisi leswi ntwela-vusiwana wu susumeteke Yesu leswaku a pfuna van’wana. Hi xikombiso, hambiloko ntshungu wa vanhu wu tshame na yena masiku manharhu, wu nga dyanga nchumu, a nga kona la byeleke Yesu leswaku vanhu va ni ndlala kumbe a n’wi kombela leswaku a endla swo karhi. Rungula ra kona ri ri: “Yesu a vitana vadyondzisiwa vakwe va ta eka yena ivi a ku: ‘Ntshungu lowu ndzi wu twela vusiwana, hikuva swi endla masiku manharhu wu tshame na mina naswona a wu na swakudya; kutani a ndzi lavi ku wu tlherisa wu ri ni ndlala. Swi nga ha endleka wu gon’wela egondzweni.’” Hiloko a wu nyika swakudya hi ndlela ya singita hi ku tirhandzela.—Matewu 15:32-38.

¹² Hi lexi xikombiso xin’wana. Hi 31 C.E., loko Yesu a ri kusuhi ni ku nghena emutini wa Nayini, u vone xivono lexi khomisaka gome. Vanhu lava a va ri enkosini a va ri karhi va huma emutini, swi nga endleka leswaku a va ya eka masirha-bakwa lama nga le xintshabyanini xa le kusuhi, va ya lahla ‘n’wana la tswariweke a ri swakwe wa noni.’ Anakanya gome leri noni leyi a yi ri na rona! A yi ya lahla n’wana wa yona la nga swakwe naswona a yi nga ha ri na nuna loyi a a ta yi tshandzisa. Eka vanhu volavo hinkwavo lava a va ri kwalaho, Yesu u ‘vone’ noni leyi sweswi a yi nga ha ri na n’wana. Leswi a swi voneke swi n’wi twise ku vava—ina ‘u yi twele vusiwana.’ A swi kalanga swi lava leswaku un’wana a n’wi byela leswaku a twela noni yoleyo vusiwana. Ntwela-vusiwana lowu a a ri na wona wu n’wi susumetele leswaku a pfuna noni leyi. Hiloko a ‘tshinela a khumba rihlaka,’ kutani a pfuxa jaha leri nga fa. Xana ku endleke yini endzhaku ka sweswo? Yesu a nga ri kombelanga jaha rero leswaku ri n’wi landzela swin’we ni ntshungu lowu a wu famba na Yena. Ematshan’weni ya sweswo, Yesu ‘u ri nyike mana wa rona,’ va tlhela va va ndyangu kutani noni leyi yi kuma loyi a nga ta yi khathalela.—Luka 7:11-15.

13. Xana hi nga n’wi tekelela njhani Yesu hi ku teka goza leri faneleke ro pfuna lava pfumalaka?

¹³ Xana hi nga xi landzela njhani xikombiso xa Yesu? I ntiyiso leswaku a hi nge swi koti ku phamela vanhu swakudya hi ndlela ya singita kumbe hi pfuxa vafi. Hambiswiritano, hi nga tekelela Yesu hi ku teka goza ro pfuna lava pfumalaka. Mupfumeri-kulorhi a nga ha lahlekeriwa hi mali ya yena hinkwayo kumbe a lahlekeriwa hi ntirho. (1 Yohane 3:17) Yindlu ya noni yi nga ha lava ku lunghisiwa hi xihatla. (Yakobo 1:27) Hi nga ha va hi tiva ndyangu wo karhi lowu lavaka ku chaveleriwa hileswi wu feriweke kumbe wu lava mpfuno wo karhi. (1 Vatesalonika 5:11) Loko vanhu va lava mpfuno wa xiviri, a swi lavi leswaku hi rindzela ku byeriwa ku ri kona hi va pfunaka. (Swivuriso 3:27) Ntwela-vusiwana wu ta hi susumeta leswaku hi teka goza leri faneleke ro va pfuna hilaha hi nga kotaka hakona. U nga rivali leswaku swiendlo leswitsongo swa tintswalo ni marito ma nga ri mangani yo chavelela loko ma vuriwe hi nkarhi lowu faneleke, ma nga swi veka erivaleni leswaku hi ni ntwela-vusiwana.—Vakolosa 3:12.

Ntwela-vusiwana Wu N’wi Susumetele Ku Chumayela

14. Ha yini Yesu a teke ntirho wo chumayela mahungu lamanene wu ri wa nkoka?

¹⁴ Hilaha hi swi voneke hakona eka Xiyenge 2 xa buku leyi, Yesu u veke xikombiso lexinene ngopfu xa ku chumayela mahungu lamanene. U te: “Ndzi fanele ku vula mahungu lamanene ya mfumo wa Xikwembu, hikuva hi swona leswi ndzi rhumeriweke swona.” (Luka 4:43) Ha yini ntirho wo chumayela a wu ri wa nkoka eka yena? Xivangelo-nkulu hileswi a a rhandza Xikwembu. Kambe ku ni xivangelo xin’wana lexi a xi susumeta Yesu: Ntwela-vusiwana lowu humaka embilwini wu n’wi susumete leswaku a pfuna van’wana eka xilaveko xa vona xa moya. Eka tindlela hinkwato leti a kombiseke ntwela-vusiwana ha tona, a yi kona leyi a yi ri ya nkoka ku tlula ya ku phamela van’wana swakudya swa moya. A hi kambisiseni swiendlakalo swimbirhi leswi kombisaka leswaku Yesu a a va languta njhani vanhu lava a a va chumayela. Ku anakanyela loku a ku kombiseke ku nga hi pfuna leswaku hi kambisisa lexi hi susumetaka leswaku hi chumayela van’wana.

15, 16. Hlamusela swiendlakalo swimbirhi leswi kombisaka ndlela leyi Yesu a a va languta ha yona vanhu lava a a va chumayela.

¹⁵ Hi 31 C.E., endzhaku ka loko Yesu a hete malembe mambirhi a ri karhi a tirha hi matimba entirhweni wo chumayela, u ‘teke pfhumba ra ku famba hi miti ni swimitana’ swa le Galeliya. Leswi a swi voneke swi n’wi twise ku vava. Muapostola Matewu u ri: “Loko a vona mintshungu a yi twela vusiwana, hikuva a yi vavisiwile ni ku tsalangana ku fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi.” (Matewu 9:35, 36) Yesu u va twele vusiwana vanhu lava tolovelekeke. A a byi vone kahle vusiwana bya vona bya moya. A a swi tiva leswaku va xanisiwa naswona va honisiwe hi vanhu lava a va fanele va va risa—ku nga varhangeri va vukhongeri. Ntwela-vusiwana lowu Yesu a a ri na wona wu n’wi susumete leswaku a tirha hi matimba leswaku a yisa rungula leri nyikaka ntshembo eka vanhu volavo. Nchumu lowu a va wu lava ngopfu a ku ri mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu.

¹⁶ Ku tlhele ku humelela nchumu lowu fanaka etinh’wetini ti nga ri tingani leti landzeleke, loko Paseka ya 32 C.E., yi ri kusuhi. Hi nkarhi lowu, Yesu ni vaapostola vakwe a va khandziye xikepe va tsemakanya Lwandle ra Galeliya, va ya lava ndhawu leyi miyeleke leswaku va ta wisa. Kambe ntshungu wa vanhu wu tsutsume hi le ribuweni wu ya fika entsungeni wa ribuwa, xikepe xi nga si fika. Xana Yesu u angurise ku yini? “Loko a huma, a vona ntshungu lowukulu, kambe a wu twela vusiwana, hikuva a wu fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi. Hiloko a sungula ku wu dyondzisa swilo swo tala.” (Marka 6:31-34) Yesu u tlhele a ‘twela vanhu vusiwana’ hikwalaho ka leswi a va ri swisiwana hi tlhelo ra moya. Ku “fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi,” a va ri ni ndlala hi tlhelo ra moya naswona a ku nga ri na loyi a va pfunaka. Ntwela-vusiwana wu susumete Yesu leswaku a chumayela swi suka embilwini, ku nga ri ku hetisisa nawu ntsena.

17, 18. (a) I yini lexi hi susumetaka leswaku hi chumayela? (b) Xana hi nga endla njhani leswaku hi twela van’wana vusiwana?

¹⁷ Tanihi valandzeri va Yesu, i yini lexi hi susumetaka leswaku hi chumayela? Hilaha hi swi voneke hakona eka Ndzima 9 ya buku leyi, hi ni ntirho lowu hi lerisiweke wona, ku nga vutihlamuleri bya ku chumayela ni ku endla vadyondzisiwa. (Matewu 28:19, 20; 1 Vakorinto 9:16) Kambe a hi fanelanga hi endla ntirho lowu onge ho sindzisiwa. Xa nkoka ngopfu, ku rhandza Yehovha hi kona ku faneleke ku hi susumeta leswaku hi chumayela mahungu lamanene ya Mfumo wa yena. Nakambe, ntwela-vusiwana hi wona wu hi susumetaka leswaku hi chumayela vanhu lava nga riki va ripfumelo ra hina. (Marka 12:28-31) Kutani, xana hi nga swi hlakulela njhani ku va ni ntwela-vusiwana eka van’wana?

¹⁸ Hi fanele hi va ni langutelo leri fanaka ni ra Yesu hi vanhu—hi va teka tanihi “tinyimpfu leti nga riki na murisi.” Anakanya u kuma xinyimpfana lexi lahlekeke naswona xi nga tivi lomu xi yaka kona. Leswi ku nga riki na murisi la xi yisaka emadyelweni ya rihlaza ni laha ku nga ni mati, xi ni ndlala ni torha. A swi kanakanisi leswaku u ta xi twela vusiwana. Naswona u ta endla hinkwaswo leswi u nga swi kotaka leswaku xi kuma byanyi ni mati. Xinyimpfana xexo xi fanekisela vanhu vo tala lava nga si ma twaka mahungu lamanene. Leswi va fularheriweke hi varhangeri va vukhongeri bya mavunwa, va ni ndlala ni torha ra swakudya swa moya naswona a va na ntshembo hi vumundzuku. Hi ni leswi va swi pfumalaka: ku nga swakudya swa moya leswi xurhisaka ni mati ya ntiyiso lama phyuphyisaka lama kumekaka eka Rito ra Xikwembu. (Esaya 55:1, 2) Loko hi anakanyisisa hi ndlala ya moya leyi vanhu lava hi hanyaka exikarhi ka vona va nga na yona, hi va twela vusiwana. Loko hi va twela vusiwana hi mbilu hinkwayo ku fana na Yesu, hi ta endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi va byela leswi Mfumo wu va tshembisaka swona.

19. I yini lexi hi nga xi endlaka leswaku hi pfuna xichudeni xa Bibele lexi fanelekaka ku chumayela?

¹⁹ Xana hi nga va pfuna njhani van’wana leswaku va tekelela xikombiso xa Yesu? A hi nge hi lava ku khutaza xichudeni xa Bibele lexi se xi fanelekaka ku sungula ku chumayela. Kumbexana hi lava ku pfuna muhuweleri la holeke leswaku a tlhela a hlanganyela hi xitalo entirhweni wo chumayela. Xana hi nga va pfunisa ku yini? Hi fanele hi susumeta timbilu ta vona. Tsundzuka leswaku Yesu u rhange hi ku va “twela vusiwana” vanhu ku ri kona a va dyondzisaka. (Marka 6:34) Kutani loko ho va pfuna leswaku va hlakulela ku va ni ntwela-vusiwana, timbilu ta vona ti ta va susumeta leswaku va fana na Yesu kutani na vona va chumayela van’wana mahungu lamanene. Hi nga va vutisa leswi: “Xana rungula ra Mfumo ri byi antswise njhani vutomi bya wena? U anakanya yini hi vanhu lava nga si twaka rungula leri—xana na vona a va fanelanga va twa mahungu lamanene? U nga endla yini leswaku u va pfuna?” Entiyisweni, nchumu wa nkoka lowu hi susumetaka leswaku hi chumayela i ku rhandza Xikwembu ni ku navela ku xi tirhela.

20. (a) Xana ku va mulandzeri wa Yesu swi katsa yini? (b) Ku ta buriwa hi yini eka ndzima leyi landzelaka?

²⁰ Ku va mulandzeri wa Yesu a hi ku vula leswi a swi vuleke ni ku endla leswi a swi endleke ntsena. Hi fanele hi hlakulela ku va ni “langutelo ra mianakanyo” leri fanaka ni ra yena. (Vafilipiya 2:5) Hikwalaho, hi fanele hi nkhensa leswi Bibele yi hi paluxelaka langutelo ra Yesu ra mianakanyo ni ndlela leyi a titwaka ha yona, leswi vonakaka hi marito ni hi swiendlo swa yena! Loko hi tolovelana ni “mianakanyo ya Kreste,” hi ta kota ku hlakulela ku va ni ntwela-vusiwana wa yena lowu humaka embilwini, xisweswo hi ta khoma vanhu hi ndlela leyi Yesu a a va khoma ha yona. (1 Vakorinto 2:16) Eka ndzima leyi landzelaka, hi ta hlamusela tindlela to hambana-hambana leti Yesu a kombiseke ha tona leswaku wa va rhandza valandzeri va yena.