Yehovha—Tata Wa Hina La Nga Ni Ntwela-Vusiwana Lowukulu
“Yehovha u ni tintswalo ni ntwela-vusiwana lowukulu.”—YAKOBO 5:11, NW, nhlamuselo ya le hansi.
1. Ha yini vanhu lava pfumalaka va kokeleka eka Yehovha Xikwembu?
XIBAKABAKA i xikulu swinene lerova vativi va tinyeleti a va swi koti ni ku hlaya swirimele swa xona hinkwaswo. Xirimele xerhu, Ndlela ya Tinyeleti, i xikulu swinene lerova munhu a nga swi koti ni ku hlaya tinyeleti ta xona hinkwato. Tinyeleti tin’wana to tanihi Nanga, ti ri tlula ekule dyambu hi vukulu ni hi ku vangama ka tona. Muvumbi Lonkulu wa tinyeleti hinkwato ta vuako u fanele a ri ni matimba lamakulu ngopfu hakunene! Ina, hi yena “l’a fambiseke hi ku ri šašameta e v̌andla ra ŝona . . . Wa ŝi v̌itana hikwaŝo hi mav̌ito ya ŝona.” (Esaya 40:26) Kambe xona Xikwembu lexi xo chavisa xi ni “tintswalo ni ntwela-vusiwana lowukulu.” Mawaku ndlela leyi vutivi byebyo byi phyuphyisaka ha yona eka malandza lama titsongahataka ya Yehovha, ngopfu-ngopfu eka lava xanisiwaka, lava vabyaka, lava nga ni gome kumbe lava nga ni maxangu man’wana!
2. Xana mintlhaveko ya tintswalo hakanyingi yi langutiwa njhani hi vanhu va misava leyi?
2 Vo tala va languta mintlhaveko ya Kreste ya ku olova, ‘tintswalo ta rirhandzu ni ntwela-vusiwana’ tanihi ku tsana. (Vafilipiya 2:1) Hi ku kuceteriwa hi filosofi ya ku hundzuka ka swilo, va khutaza vanhu leswaku va tiveka emahlweni hambi loko sweswo swi vavisa mintlhaveko ya van’wana. Tingwenya to tala ta vuhungasi ni mintlango i swihontlovila leswi nga yi humesiki mihloti kumbe ku kombisa tintswalo ta rirhandzu. Vafumi van’wana va politiki va endla hi laha ku fanaka. Seneca, mutivi wa filosofi ya Switoyika, la dyondziseke hosi Nero loyi a ri ni tihanyi, u kandziyise leswaku “ntwela-vusiwana i ku tsana.” Cyclopædia ya M’Clintock na Strong yi ri: “Nkucetelo wa filosofi ya Switoyika . . . yi hambeta yi tirha emianakanyweni ya vanhu hambi enkarhini wa sweswi.”
3. Yehovha u tihlamusele njhani eka Muxe?
3 Ku hambana ni sweswo, vumunhu bya Muvumbi wa vanhu bya tsakisa. U tihlamusele eka Muxe hi marito lawa: “Yehova, Yehova, Šikwembu ša tintŝalo ni v̌unene, le’ši hlwelaka ku kariha, le’ši teleke tintŝalo ni ku ṭhembeka, . . . le’ši khomelaka munhu e ku homboloka, ni ku dyoha, ni šiv̌i; kambe leši nga lanḍuriki nanḍu wa loyi a nga na wona.” (Eksoda 34:6, 7) Entiyisweni, Yehovha u gimete nhlamuselo leyi ya yena hi ku kandziyisa vululami bya yena. Lava dyohaka hi vomu a nge tshiki ku va xupula hi laha swi va lulameleke ha kona. Naswona, u rhanga hi ku tihlamusela tanihi Xikwembu lexi nga ni tintswalo.
4. Hi yihi nhlamuselo leyi tsakisaka ya rito ra Xiheveru leri hakanyingi ri hundzuluxeriwaka va ku “tintswalo”?
4 Nkarhi wun’wana rito leri nge “tintswalo” ri langutiwa hi mongo lowu tsaneke, wa vuavanyisi, wa ku tshika ku xupula munhu. Hambi swi ri tano, ku ringanisiwa ka vuhundzuluxeri bya Bibele ku humesa nhlamuselo leyi fuweke ya rihlawuri ra Xiheveru leri tekiwaka eka riendli ra·chamʹ. Hi ku ya hi swidyondzi swin’wana, nhlamuselo ya rona leyikulu i “ku va wo olova.” Buku leyi nge Synonyms of the Old Testament yi hlamusela leswaku: “Racham, ri kombisa ntlhaveko lowu enteke ni lowukulu wa ntwela-vusiwana, wo fana ni lowu hi vaka na wona loko hi vona ku tsana kumbe ku xaniseka ka lava hi va rhandzaka kumbe lava lavaka mpfuno wa hina.” Tinhlamuselo tin’wana leti tsakisaka ta mfanelo leyi leyinene ti nga kumeka eka Insight on the Scriptures, Vholumo 2, matluka 375-9.
5. Xana tintswalo a ti kombisiwa njhani eNawini wa Muxe?
5 Ntwela-vusiwana lowukulu wa Xikwembu wu vonaka kahle eNawini lowu xi wu nyikeke tiko ra Israyele. Vanhu lava pfumalaka, vo tanihi tinoni, lava nga riki na vatswari ni swisiwana, a va fanele ku kombisiwa ntwela-vusiwana. (Eksoda 22:22-27; Levhitika 19:9, 10; Deteronoma 15:7-11) Hinkwavo, ku katsa mahlonga ni swiharhi, a va fanele ku pfuneka eku wiseni ka vhiki na vhiki ka Savata. (Eksoda 20:10) Ku tlula kwalaho, Xikwembu a xi va xiya vanhu lava a va kombisa tintswalo eka vanhu lava pfumalaka. Swivuriso 19:17 yi ri: “L’a ṭeṭelaka šisiwana o lomba Yehova, kutani Yehova o ta hakela ku endla ka yena.”
Mpimo Wa Ntwela-vusiwana Wa Xikwembu
6. Ha yini Yehovha a rhumele vaprofeta ni malandza eka vanhu vakwe?
6 Vaisrayele a va ri ni vito ra Xikwembu naswona a va gandzela etempeleni eYerusalema, leyi a yi ri “[yindlu ya, NW] v̌ito ra Yehova.” (2 Tikronika 2:4; 6:33) Hambi swi ri tano, hi ku famba ka nkarhi va sungula ku ka va nga khathali hi mahanyelo yo biha, vugandzeri bya swikwembu swa hava, ku dlaya, leswi tiseke xisandzu lexikulu evitweni ra Yehovha. Hi ku pfumelelana ni vumunhu bya xona bya ntwela-vusiwana, Xikwembu xi ringete ku lulamisa xiyimo lexi xo biha hi mbilu yo leha handle ko tisa khombo etikweni hinkwaro. U “v̌a layile e mikarini le’yo tala hi tinṭumi ta yena, hikuv̌a a a ranḍa ku ponisa tiko ra yena ni v̌uako bya yena. Kambe a v̌a rukana tinṭumi ta Šikwembu, v̌a sanḍa marito ya šona, v̌a hleka v̌aprofeta v̌a šona, v̌ukari bya Yehova byi ko byi pfuka tiko ra yena ŝonghasi leŝaku ku nga ha v̌i na ku ponisiwa.”—2 Tikronika 36:15, 16.
7. Loko ntwela-vusiwana wa Yehovha wu fika empin’weni wa wona, ku endleke yini hi mfumo wa Yuda?
7 Hambi leswi Yehovha a nga ni ntwela-vusiwana ni ku hlwela ku kariha, loko swi fanerile wa byi kombisa vukarhi lebyi lulameke. Enkarhini wolowo, ntwela-vusiwana wa Xikwembu wu kale wu fikelela mpimo wa wona. Hi hlaya hi ta vuyelo bya kona: “[Yehovha] a ruma ka v̌ona e hosi ya v̌a-Kaldea e ku v̌a pfuka, a dlaya hi tlhari madžaha ya v̌ona e v̌ukwetsimelweni bya v̌ona; a nga ṭeṭelelanga madžaha, hambi v̌anhwanyana hambi v̌akulukumba, hambi misisi le’yo basa; a ṅwi nyiketa hikwaŝo.” (2 Tikronika 36:17) Xisweswo Yerusalema ni tempele ya rona swi lovisiwile, naswona tiko ri yisiwe evuhlongeni eBabilona.
Ntwela-vusiwana eVitweni Ra Yena
8, 9. (a) Ha yini Yehovha a vule leswaku u ta va ni ntwela-vusiwana evitweni rakwe? (b) Xana valala va Yehovha va miyetiwe hi ndlela yihi?
8 Matiko lama rhendzeleke ma tsakisiwile hi khombo leri. Hi ku vungunya, ma te: “V̌olav̌o, i tiko ra Yehova; ri humile tikweni ra yena.” Hi ku hlundzukisiwa hi xisandzu lexi, Yehovha u te: “Nḍi ṭeṭelerile v̌ito ra mina le’ro kwetsima . . . Nḍi ta kwetsimisa v̌ito ra mina le’rikulu . . . kutani matiko ma ta ŝi tiv̌a leŝaku hi mina Yehova.”—Ezekiyele 36:20-23.
9 Endzhaku ka loko tiko ra xona ri hete malembe ya 70 evuhlongeni, Xikwembu xa ntwela-vusiwana, Yehovha, xi va ntshunxile ivi xi va pfumelela ku tlhela va ya aka tempele eYerusalema. Leswi swi pfale milomu ya matiko ya le kusuhi, lawa a ma languta hi ku hlamala. (Ezekiyele 36:35, 36) Kambe, lexi khomisaka gome hi leswaku tiko ra Israyele ri tlhele ri wela eswiendlweni swo biha. Muyuda wo tshembeka, Nehemiya, u pfunile ku lulamisa xiyimo lexi. Exikhongelweni xa le rivaleni, u kambisise ku tirhisana ka Xikwembu ni tiko leri hi ntwela-vusiwana, a ku:
10. Xana Nehemiya u wu kombise njhani ntwela-vusiwana wa Yehovha?
10 “E mikarini ya ku šanisiwa ka v̌ona, v̌a huwelela ka wena, kutani wena u v̌a yingisile u le matilweni, hi miṭeṭelelo ya wena yo tala u v̌a nyikile v̌alamuleri v̌a v̌a lamulela e mav̌okweni ya v̌alala v̌a v̌ona. Kute loko v̌a wisile, v̌a tlhela v̌a sungula ku endla ŝo biha e mahlweni ka wena, na wena u v̌a nyiketa e mav̌okweni ya v̌alala v̌a v̌ona, v̌a v̌a fuma; kutani v̌a tlhela v̌a huwelela ka wena, na wena u v̌a yingisa u le matilweni, kutani hi ku ṭeṭelela ka wena, u v̌a ponisile ha kangani. . . . U v̌a byara hi malembe yo tala.”—Nehemiya 9:26-30; nakambe vona Esaya 63:9, 10.
11. Hi kwihi ku hambana loku nga kona exikarhi ka Yehovha ni swikwembu swa vanhu?
11 Eku heteleleni, endzhaku ko ala N’wana wa Xikwembu la rhandzekaka hi tihanyi, tiko ra Vayuda ri lahlekeriwe hi xiyimo xa rona xa lunghelo hi laha ku nga heriki. Ku namarhela ka Xikwembu eka vona hi ku tshembeka ku hete malembe yo tlula 1 500. I vumbhoni lebyi nga heriki bya ntiyiso wa leswaku Yehovha hakunene i Xikwembu xa tintswalo. Vona ku hambana konghasi ni swikwembu swa nsele ni swikwembu leswi nga anakanyeliki leswi endliweke hi vanhu lava nga ni xidyoho!—Vona tluka 8.
Xikombiso Lexikulu Xa Ntwela-vusiwana
12. Xana hi xihi xikombiso lexikulu xa ntwela-vusiwana wa Xikwembu?
12 Xikombiso lexikulu xa ntwela-vusiwana wa Xikwembu a ku ri ku rhumela N’wana wa xona la rhandzekaka emisaveni. I ntiyiso leswaku vutomi bya Yesu bya vutshembeki byi tise ntsako lowukulu eka Yehovha, byi n’wi nyika nhlamulo leyi hetisekeke eka swihehlo swa mavunwa swa Diyavulosi. (Swivuriso 27:11) Hambi swi ri tano, hi nkarhi lowu fanaka loko a boheka ku vona N’wana wakwe la rhandzekaka a fa rifu ra tihanyi ni leri tsongahataka, a swi kanakanisi leswaku Yehovha u twe ku vava lokukulu ngopfu ku tlula loku mutswari wihi na wihi la nga munhu a tshameke a ku twa. A ku ri gandzelo ra rirhandzu swinene, leri pfuleke ndlela ya ku ponisiwa ka vanhu. (Yohane 3:16) Hi laha Zakariya, tatana wa Yohane Mukhuvuri, a vhumbheke ha kona, ri kombise “tintswalo ta Xikwembu xa hina.”—Luka 1:77, 78.
13. Xana Yesu u kombise vumunhu bya Tata wakwe hi ndlela yihi ya nkoka?
13 Ku rhumeriwa ka N’wana wa Xikwembu emisaveni na kona ku nyike vanhu langutelo lerinene ra vumunhu bya Yehovha. Njhani? Hikuva Yesu u kombise vumunhu bya Tata wakwe hi ku hetiseka, ngopfu-ngopfu hi ndlela ya ntwela-vusiwana lowukulu leyi a va khoma ha yona lava pfumalaka! (Yohane 1:14; 14:9) Emhakeni leyi, vatsari vanharhu va Tievhangeli ku nga Matewu, Marka na Luka va tirhisa riendli ra Xigriki, splag·khniʹzo·mai, leri humaka eritweni ra Xigriki leri vulaka “marhumbu.” Xidyondzi xa Bibele, William Barclay xi hlamusela xi ku: “Ku sukela eka mpfelelo wa rona, swi le rivaleni leswaku a ri hlamuseli nsovo kumbe ntwela-vusiwana wo hlawuleka, kambe ri vula ntlhaveko lowu susumetaka munhu hi vuenti. I rito ra matimba swinene eXigrikini ra ntwela-vusiwana.” Hi tindlela tin’wana ri hundzuluxeriwa tanihi “ku va ni ntwela-vusiwana” kumbe “ku susumetiwa hi ntwela-vusiwana.”—Marka 6:34; 8:2.
Nkarhi Lowu Yesu A Veke Ni Ntwela-vusiwana Ha Wona
14, 15. Emutini wa Galeliya, Yesu u wu kombise njhani ntwela-vusiwana, naswona leswi swi kombisa yini?
14 Laha hi le mutini wa Galeliya. Wanuna “la taleke hi nhlokonho” u ya eka Yesu handle ko huwelela hi mukhuva wa kona. (Luka 5:12) Xana Yesu wa n’wi sola hi ku ka a nga huweleli a ku, “L’a yilaka, l’a yilaka,” hi laha Nawu wa Xikwembu a wu vula ha kona? (Levhitika 13:45) E-e. Ematshan’weni ya sweswo, Yesu u yingisela xikombelo xa wanuna loyi: “Loko u swi rhandza, u nga ndzi basisa.” Hi ‘ntwela-vusiwana,’ Yesu u ya a ya khumba la nga ni nhlokonho, a ku: “Ndza swi rhandza, hlantsweka u basa!” Kutani wanuna yoloye a tlhela a hanya hi nkarhi wolowo. Xisweswo Yesu u kombisa matimba yakwe ya mahlori, lama humaka eka Xikwembu swin’we ni ntwela-vusiwana lowukulu lowu n’wi susumetelaka ku tirhisa matimba yo tano.—Marka 1:40-42.
15 Xana munhu u fanele ku rhanga hi ku ya eka Yesu ku ri kona a kombisaka ntwela-vusiwana? E-e. Endzhaku ka nkarhi, u hlangane ni vanhu va nkosi va huma emutini wa Nayini. A swi kanakanisi leswaku Yesu a a tshame a vona minkosi yo tala, kambe lowu wu twisa mbilu ku vava ngopfu. Loyi a feke i n’wana a ri yexe wa noni leyi. Hi ‘ntwela-vusiwana,’ Yesu wa n’wi tshinelela a ku: “U nga rili.” Kutani a endla hlori lerikulu hi ku pfuxa n’wana wa yena.—Luka 7:11-15.
16. Ha yini Yesu a ve ni ntwela-vusiwana eka ntshungu lowukulu lowu a wu n’wi landzela?
16 Dyondzo leyinene leyi dyondziwaka eka swiendlakalo leswi nga laha henhla hi leswaku loko Yesu a ‘va ni ntwela-vusiwana,’ u endla swo karhi leswaku a pfuna. Endzhakunyana, Yesu u langute mintshungu leyikulu leyi a yi n’wi landzelela. Matewu u vika leswaku “[u] va twel[e] vusiwana, hikuva a va karhele, va tshamile ehansi, va fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi.” (Matewu 9:36) Vafarisi a va endli nchumu leswaku va enerisa ndlala ya vanhu ya moya. Ematshan’weni ya sweswo, va tikisela lava titsongahataka hi milawu yo tala leyi nga lavekiki. (Matewu 12:1, 2; 15:1-9; 23:4, 23) Langutelo leri a va ri na rona hi vanhu ri paluxeke loko va vule leswi landzelaka eka lava a va yingisela Yesu: “Vanhu va ntshungu wolowo, lava nga tiviki Nawu, va rhukaniwile.”—Yohane 7:49.
17. Xana ntwela-vusiwana wa Yesu hi ntshungu wu n’wi khumbe njhani, naswona u nyikele nkongomiso wihi lowu engetelekeke?
17 Ku hambana na vona, Yesu u khumbeke swinene hi ku xaniseka ka mintshungu. Kambe vanhu lava tsakelaka a va tele ngopfu lerova a nga ta swi kota ku va khathalela ha un’we-un’we. Kutani u byela vadyondzisiwa vakwe leswaku va khongelela vatirhi lava engetelekeke. (Matewu 9:35-38) Hi ku pfumelelana ni swikhongelo swo tano, Yesu u rhuma vaapostola vakwe hi rungula leri nge: “Mfumo wa matilo wu le kusuhi.” Swiletelo leswi nyikeriweke enkarhini wolowo swi tirhe tanihi nkongomiso wa nkoka eka Vakreste ku fikela enkarhini wa sweswi. Handle ko kanakana, ntwela-vusiwana wa Yesu wu n’wi susumetela ku enerisa ndlala ya vanhu ya moya.—Matewu 10:5-7.
18. Xana Yesu u endlise ku yini loko mintshungu yi kavanyeta ku wisa kakwe, naswona hi dyondza yini eka leswi?
18 Siku rin’wana, Yesu u tlhela a anakanyela swilaveko swa moya swa mintshungu. Enkarhini lowu yena ni vaapostola vakwe va karhele endzhaku ka pfhumba ro chumayela, kutani va lava ndhawu yo wisela eka yona. Kambe ku nga ri khale vanhu va va kuma. Ematshan’weni ya leswaku Yesu a siringiwa hi ku kavanyetiwa loku eku wiseni ka vona, Marka u vika leswaku u va “twel[e] vusiwana.” Naswona xana mintlhaveko ya Yesu leyi enteke a yi vangiwa hi yini? “A va fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi.” Nakambe, Yesu u kombisa mintlhaveko ya yena ivi a sungula ku dyondzisa mintshungu “hi ta Mfumo wa Xikwembu.” Ina, a khumbekile swinene hi ndlala ya vona ya moya lerova u tshike ku wisa a va dyondzisa.—Marka 6:34; Luka 9:11.
19. Xana nkhathalelo wa Yesu eka mintshungu wu hundze njhani eka swilaveko swa vona swa moya?
19 Hambi leswi a a khumbekile swinene hi swilaveko swa vanhu swa moya, Yesu a nga swi honisanga swilaveko swa vona swa xisekelo swa miri. Hi nkarhi wolowo, u tlhele “a hanyisa hinkwavo lava navelaka ku hanyisiwa.” (Luka 9:11) Hi siku rin’wana, mintshungu a yi ri na yena nkarhi wo leha, naswona a yi ri ekule ni le kaya. Hi ku xiya swilaveko swa vona swa miri, Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Ndzi twela ntshungu lowu evusiwana, hikuva va xwile masiku manharhu na mina, kutani a va ha ri na swakudya; a ndzi lavi ku va tlherisela emakaya va ri ni ndlala, hikuva va nga wa endleleni.” (Matewu 15:32) Kava loko Yesu a endla swin’wana leswaku a sivela ku xaniseka loku a va ta va na kona. Hi hlori u phamela magidi ya vavanuna, vavasati ni vana hi swakudya leswi humesiweke eka swinkwa swa nkombo ni tinhlampfi ti nga ri tingani.
20. Hi dyondza yini eka xiendlakalo xo hetelela lexi tsariweke, laha Yesu a kombisaka ntwela-vusiwana?
20 Xiendlakalo xo hetelela laha Yesu a veke ni ntwela-vusiwana a ku ri eriendzweni rakwe ro hetelela ra ku ya eYerusalema. Mintshungu leyikulu yi famba na yena ku ya tlangela Paseka. Endleleni ya le kusuhi na Yeriko, vakomberi vambirhi lavo-fe-mahlo va huwelela va nga miyeli va ku: ‘Hosi, hi twele vusiwana.’ Mintshungu yi ringeta ku va miyeta, kambe Yesu wa va vitana ivi a vutisa leswaku va lava a endla yini. Va kombela va ku: “Hosi, hi pfule mahlo!” “A va twela vusiwana,” kutani a khumba mahlo ya vona, kutani va vona. (Matewu 20:29-34) Mawaku dyondzo ya nkoka leyi hi yi dyondzaka eka leswi! Yesu u le kusuhi ni ku sungula vhiki ro hetelela ra vutirheli byakwe bya laha misaveni. Ku ni ntirho wo tala lowu a faneleke a wu endla a nga si langutana ni rifu ra tihanyi emavokweni ya malandza ya Sathana. Kambe, a nga pfumeleli ntshikilelo wa nkarhi lowu wa nkoka leswaku wu bakanya mintlhaveko yakwe ya tintswalo letikulu eka swilaveko swa le hansi swa vanhu.
Swifaniso Leswi Kombisaka Ntwela-vusiwana
21. I yini lexi kombisiwaka hi ku herisiwa ka xikweleti lexikulu xa nandza hi n’wini wa yena?
21 Riendli ra Xigriki splag·khniʹzo·mai, leri tirhisiweke etimhakeni leti ta vutomi bya Yesu, ri tlhela ri tirhisiwa eka swifaniso swin’wana swinharhu swa Yesu. Emhakeni yin’wana nandza u kombela ku nyikiwa nkarhi wo hakela xikweleti lexikulu. N’wini wa yena, hi ku “n’wi twela vusiwana,” a herisa xikweleti xexo. Leswi swi kombisa leswaku Yehovha Xikwembu u kombise ntwela-vusiwana lowukulu hi ku herisa xikweleti lexikulu xa xidyoho xa Mukreste un’wana ni un’wana la kombisaka ripfumelo egandzelweni ra nkutsulo ra Yesu.—Matewu 18:27; 20:28.
22. Xana xifaniso xa n’wana wa vusopfa xi kombisa yini?
22 Kutani ku ni mhaka ya n’wana wa vusopfa. Tsundzuka leswi humeleleke loko n’wana loyi wo biha a vuya ekaya. “Loko a ha ri kule, tata wa yena a n’wi vona, a n’wi twela vusiwana; kutani a tsutsuma, a ya n’wi vukarha, a n’wi ntswontswa.” (Luka 15:20) Leswi swi kombisa leswaku loko Mukreste la tekeke ndlela yo biha a kombisa ku hundzuka ka xiviri, Yehovha u ta n’wi twela vusiwana, a n’wi amukela hi tintswalo. Xisweswo, hi swifaniso leswi swimbirhi, Yesu u kombisa leswaku Tata wa hina, Yehovha, “u ni tintswalo ni ntwela-vusiwana lowukulu.”—Yakobo 5:11, NW, nhlamuselo ya le hansi.
23. Xana hi dyondza yini exifanisweni xa Yesu xa Musamariya lonene?
23 Ndlela ya vunharhu ya ku tirhisiwa ka splag·khniʹzo·mai hi ndlela ya xikombiso yi khumba Musamariya wa musa loyi ‘a veke ni ntwela-vusiwana’ loko a vona ku xaniseka ka Muyuda loyi a biwile, a siyiwe a ri kusuhi ni ku fa. (Luka 10:33) Hi ku endla hi ku ya hi mintlhaveko leyi, Musamariya u endle leswi a swi koteke leswaku a pfuna munhu loyi. Leswi swi kombisa leswaku Yehovha na Yesu va langutele leswaku Vakreste va ntiyiso va landzela xikombiso xa vona hi ku kombisa tintswalo ni ntwela-vusiwana. Tindlela tin’wana leti hi nga endlaka leswi ha tona ti ta hlamuseriwa exihlokweni lexi landzelaka.
Swivutiso Swa Mpfuxeto
◻ Xana swi vula yini ku va ni tintswalo?
◻ Yehovha u wu kombise njhani ntwela-vusiwana evitweni rakwe?
◻ Hi xihi xikombiso lexikulu xa ntwela-vusiwana?
◻ Xana Yesu u kombisa vumunhu bya Tata wakwe hi ndlela yihi leyi xiyekaka?
◻ Xana hi dyondza yini eka swiendlo swa Yesu swa ntwela-vusiwana ni le swifanisweni swa yena?
[Bokisi leri nga eka tluka 12, 13]
NHLAMUSELO YO FANEKISELA YA MARITO LAMA NGE “NKHATHALELO LOWUKULU WA RIRHANDZU”
“MARUMBU ya nga! Marumbu ya nga! Yowe!” ku rile muprofeta Yeremiya. Xana a rilisa hi switlhavi leswi a swi ri ekhwirini ra yena leswi a swi vangiwa hi ku va a dye swin’wana leswi a swi nga ri kahle? Doo. Yeremiya a tirhisa xigego xa Xiheveru ku hlamusela nkhathalelo wa yena lowukulu ehenhla ka khombo leri a ri tela mfumo wa Yuda.—Yeremiya 4:19.
Tanihi leswi Yehovha Xikwembu a nga ni mintlhaveko leyikulu, rito ra Xiheveru leri vulaka “marhumbu” kumbe “khwiri” (me·ʽimʹ), ri tlhela ri tirhiseriwa ku hlamusela minsusumeto yakwe ya rirhandzu. Hi xikombiso, makume ya malembe ku nga si fika siku ra Yeremiya, mfumo wa Israyele wa tinxaka ta khume wu yisiwe evuhlongeni hi hosi ya Asiriya. Yehovha u swi pfumelerile tanihi nxupulo wa ku nga tshembeki ka wona. Kambe xana Xikwembu xi wu rivarile evuhlongeni? Doo. A xa ha namarhelane na vona tanihi xiphemu xa vanhu va xona va ntwanano. Loko a va vitana hi vito ra rixaka lerikulu ra Efrayimi, Yehovha u vutisile a ku: “Šana Efraim i ṅwana l’a ranḍiwaka e ka mina šana, kumbe ṅwana loyi nḍi ṅwi ṭakelaka šana? hikuv̌a hi masiku loko nḍi ṅwi v̌ula, nḍi anakanya yena hi ku tlurisa; hikwalaho marumbu ya mina ma pfumaka hikwalaho ka yena; kunene nḍi ta ṅwi ṭeṭelela.”—Yeremiya 31:20.
Hi ku vula leswaku ‘marhumbu ya mina ma sungule ku pfuma,’ Yehovha u tirhise xifaniso leswaku a hlamusela mintlhaveko yakwe leyikulu ya rirhandzu eka vanhu vakwe lava nga evuhlongeni. Loko a hlamusela ndzimana leyi, mudyondzi wa Bibele wa lembe-xidzana ra vu-19 E. Henderson u tsarile: “Leswi Yehovha a nga swi endla swi tlula leswi mutswari wihi na wihi a swi endlaka loko a amukela n’wana wakwe wa vusopfa. . . . Xisweswo hambi leswi a vulavuleke hi [Vaefrayimi lava gandzelaka swikwembu swa hava] ni ku va xupula . . . , a nga va rivalanga ni kan’we, kambe ku hambana na sweswo, u tsakisiwe hi ku tiyimisela ka vona ku hundzuka eku heteleleni.”
Rito ra Xigriki leri vulaka “khwiri,” kumbe “marhumbu,” ri tirhisiwa hi ndlela yo fana eMatsalweni ya Vukreste ya Xigriki. Loko ri nga tirhisiwanga hi ku kongoma, tanihi le ka Mintirho 1:18, ri vula mintlhaveko leyikulu ya rirhandzu kumbe ntwela-vusiwana. (Filemoni 12) Minkarhi yin’wana rito leri ri hlanganisiwa ni ra Xigriki leri vulaka “leswinene” kumbe “leswo lulama.” Muapostola Pawulo na Petro va tirhise xiga-nkatsano loko va khutaza Vakreste leswaku va “twelana vusiwana,” leswi vulaka “ku tsetselelana.” (Vaefesa 4:32; 1 Petro 3:8) Rito ra Xigriki leri vulaka “khwiri” ri nga tlhela ri hlanganisiwa ni rito ra Xigriki leri nge pol·yʹ. Loko ma hlanganile hinkwawo ma vula “ku va ni khwiri lerikulu.” Rito leri ra Xigriki leri nga tolovelekangiki ri tirhisiwa kan’we ntsena eBibeleni, naswona ri kombetela eka Yehovha Xikwembu. New World Translation yi nyika nhlamuselo leyi nge: “Yehovha u ni rirhandzu lerikulu.”—Yakobo 5:11.
Vona ndlela leyi hi faneleke ku nkhensa ha yona hikwalaho ka leswi loyi a nga ni matimba hinkwawo evuakweni, Yehovha Xikwembu, a hambaneke swinene ni swikwembu swa tihanyi leswi endliweke hi vanhu lava nga riki na ntwela-vusiwana! Loko va tekelela Xikwembu xa vona lexi nga ni “ntwela-vusiwana,” Vakreste va ntiyiso va susumeteleka ku endla leswi fanaka loko va hanyisana ni van’wana.—Vaefesa 5:1.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]
Loko ntwela-vusiwana wa Xikwembu wu fikelela mpimo wa wona, Yehovha u tshike Vababilona va hlula vanhu vakwe lavo sihalala
[Xifaniso lexi nga eka tluka 11]
Ku vona N’wana wa yena la rhandzekaka a fa swi fanele swi twise Yehovha Xikwembu ku vava lokukulu, loku ku nga riki na munhu la tshameke a ku twa
[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]
Yesu u kombise vumunhu bya Tata wakwe bya ntwela-vusiwana hi ndlela yo hetiseka