Ndzima 2

Hi Rihi Khombo Ra Ku Rhandzana Ni Munhu eXihundleni?

Jessica a a khome nyarhi hi timhondzo. Mhaka ya kona yi sungule loko Jeremy loyi a a nghena na yena xikolo a sungula ku n’wi tsakela. U ri: “A a ri mpohlo naswona vanghana va mina va vule leswaku u tikhome kahle ku tlula majaha hinkwawo ya le xikolweni. Vanhwanyana vo hlayanyana va ringetile ku tolovelana na yena kambe a a va ba hi makatla. A a tirhandzela mina ntsena.”

Ku nga ri khale, Jeremy u sungule ku gangisa Jessica. Jessica u n’wi hlamusele leswaku tanihi leswi a nga Mbhoni ya Yehovha, a swi nge koteki leswaku a rhandzana ni munhu la nga riki Mbhoni. Jessica u ri: “Hiloko Jeremy a ta ni rhengu. U te: ‘Swi njhani hi rhandzana exihundleni vatswari va wena va nga tivi nchumu?’”

LOKO un’wana la ku tsakelaka a a te ni rhengu ro tano, a wu ta ku yini? U nga ha hlamala ku twa leswaku Jessica u pfumelelane ni rhengu ra Jeremy. U ri: “A ndzi anakanya leswaku loko ndzi rhandzana na yena, ndzi ta n’wi dyondzisa ku rhandza Yehovha.” Kambe xana ku endleke yini? Hi ta vuya eka yona mhaka leyi. A hi rhangeni hi ku vona leswaku swi tisa ku yini leswaku van’wana va phasiwa hi ntlhamu lowu wa ku rhandzana ni munhu exihundleni.

Lexi Endlaka Vantshwa Va Rhandzana eXihundleni

Ha yini vantshwa van’wana va rhandzana exihundleni? Jaha rin’wana leri vuriwaka David ri ri: “Va swi tiva leswaku vatswari va vona a va nge va pfumeleli kutani a va va byeli.” Jane u vula xivangelo xin’wana. U ri: “Ku rhandzana ni jaha exihundleni i ndlela yo kombisa leswaku se u kurile. Loko u xiya leswaku wa ha khomiwa tanihi n’wana, u tibyela leswaku u ta tiendlela ku rhandza u nga byeli munhu.”

Xana swi kona swivangelo swin’wana leswi u vonaka leswaku swi susumeta van’wana leswaku va rhandzana exihundleni? Loko swi ri kona, swi tsale laha.

․․․․․

U swi tiva kahle leswaku Bibele yi ku lerisa leswaku u yingisa vatswari va wena. (Vaefesa 6:1) Kutani loko vatswari va wena va ala leswaku u rhandzana ni munhu wo karhi exihundleni, va fanele va ri ni xivangelo lexi twalaka. Hambiswiritano, u nga hlamali loko u titwa hi ndlela leyi:

● Ndzi twa onge ndzi tsoniwa swo karhi hikuva hinkwavo va ni lava va rhandzanaka na vona, ko va mina ntsena ndzi nga riki na yena.

● Ndzi rhandza munhu loyi a nga riki wa vukhongeri bya mina.

● Ndzi nga tsakela ku rhandzana ni Mukreste-kulorhi hambileswi ndza ha riki ntsongo ku va ndzi teka kumbe ku tekiwa.

Swi nga endleka wa yi tiva ndlela leyi vatswari va wena va nga ta angula ha yona loko wo va byela marito lama nga laha henhla. Naswona embilwini ya wena u swi tiva kahle leswaku va tiyisile. Nilokoswiritano, swi nga endleka u titwa ku fana ni nhwanyana la vuriwaka Manami, la nge: “Ntshikilelo wo kuma loyi u nga rhandzanaka na yena i wukulu lerova minkarhi yin’wana ndzi pfa ndzi kanakana xiboho lexi ndzi xi endleke xa ku tshama ndzi nga ri na loyi ndzi rhandzanaka na yena. Eka vantshwa vo tala namuntlha loko u nga joli, u xikangalafula. Phela swa nyumisa ku va wexe!” Van’wana lava langutaneke ni ntlhontlho lowu va tikumele munhu kutani va rhandzana na yena vatswari va vona va nga tivi nchumu. Njhani?

“Hi Byeriwe Leswaku Hi Nga Byeli Munhu”

Xiga hi xoxe lexi nge “ku rhandzana exihundleni” xi fambisana ni vuxisi hikuva swi lava leswaku u hemba. Van’wana va rhandzana exihundleni hi ku bula ni munhu wa kona hi riqingho kumbe hi Internet. Loko va hlangana va endla onge vo va vanghana ntsena kambe loko u languta marungula lawa va tsalelanaka wona hi email, u va twa loko va vulavula hi riqingho kumbe u hlaya leswi va rhumelanaka swona hi ti-sms, u namba u swi vona leswaku va rhandzana.

Ndlela yin’wana ya vuxisi i ku hlela xinkhubyana xo karhi kasi xikongomelo xa kona i ku hlanganisa lava rhandzanaka. James u ri: “Hi tshama hi rhambiwa leswaku hi hlangana endhawini yo karhi kutani hi kuma leswaku xikongomelo a ku ri ku pfuna vantshwa vambirhi entlaweni wolowo leswaku va ta vonana. Hi byeriwe leswaku hi nga byeli munhu.”

Hilaha James a vulaka hakona, hakanyingi vantshwa va swi kota ku rhandzana exihundleni va pfuniwa hi vanghana va vona. Carol u ri: “Hakanyingi u kuma leswaku ku ni un’we la tivaka hi mhaka leyi kambe a nge byeli munhu hikuva a nga lavi ku hlundzukisa vanghana va yena.” Minkarhi yin’wana vantshwa va boheka ku hemba mavunwa ya rihlaza. Beth la nga ni malembe ya 17, u ri: “Vantshwa vo tala va hlayisa mhaka ya ku rhandzana ka vona yi ri xihundla hi ku xisa vatswari va vona va nga va byeli lomu va yaka kona.” Misaki la nga ni malembe ya 19, u endle tano. U ri: “A ndzi fanele ndzi tshama hansi ndzi luka mano. Leswaku vatswari va mina va ta hamba va ndzi tshemba, a ndzi va byela ntiyiso etimhakeni tin’wana kambe loko ku ri mhaka ya ku rhandzana ka mina a ndzi nga va byeli nchumu.”

Mintlhamu Ya Ku Rhandzana eXihundleni

Loko u tikuma u ringeka ku rhandzana ni munhu exihundleni—kumbe ana se swi tano—u fanele u tivutisa swivutiso leswi landzelaka:

Xana mhaka leyi yi ta helela kwihi? Xana u tiyimisele ku tekana ni munhu yoloye ku nga ri khale? Evan la nga ni malembe ya 20, u ri: “Ku rhandzana ni munhu kambe u nga tiyimiselanga ku tekana na yena swi fana ni ku byela vanhu leswaku u xavisa nchumu wo karhi lowu u nga tiyimiselangiki ku wu xavisa.” Xana ku ta endleka yini? Swivuriso 13:12 yi ri: “Ku langutela loku tlheriseriwaka endzhaku ku vabyisa mbilu.” Xana hakunene u lava ku vavisa mbilu ya loyi u vulaka leswaku wa n’wi rhandza? Xilemukiso xin’wana hi lexi: Ku rhandzana exihundleni ku ta ku tsona ndzayo leyi khumbaka timhaka ta ku rhandzana, leyi u nga yi kumaka eka vatswari va wena ni vanhu van’wana lava kuleke lava ku rhandzaka. Hikwalaho ka sweswo, swi nga endleka u dyoha hi ku etlela ni munhu loyi u rhandzanaka na yena.—Vagalatiya 6:7.

Xana Yehovha Xikwembu U Titwa Njhani Hi Leswi Ndzi Swi Endlaka? Bibele yi ri: “Swilo hinkwaswo swi lo dla, swi paluxeka erivaleni ematihlweni ya loyi hi nga ta tihlamulela eka yena.” (Vaheveru 4:13) Kutani, loko u fihla mhaka ya wena ni loyi u rhandzanaka na yena—kumbe ya munghana wa wena—Yehovha ana se wa yi tiva. Nakambe loko mhaka ya kona yi ku endla u tshamela ku hemba, u fanele u tivonela. Yehovha Xikwembu u ma venga ngopfu mavunwa. Entiyisweni “ririmi ra vunwa” ri boxiwe hi ku kongoma ni swilo leswi Bibele yi vulaka leswaku Yehovha wa swi venga!—Swivuriso 6:16-19.

Ndlela Yo Tshika Mhaka Ya Ku Rhandzana eXihundleni

Hakunene u ta va u tlharihile loko wo byela vatswari va wena kumbe Mukreste un’wana loyi u n’wi tshembaka leswaku ku ni munhu wo karhi loyi u rhandzanaka na yena exihundleni. Nakambe, loko munghana wa wena a rhandzana ni munhu wo karhi exihundleni, u nga hlanganyeli exidyohweni xa yena hi ku ringeta ku n’wi sirhelela. (1 Timotiya 5:22) Loko ko humelela swo karhi swo biha eka munghana wa wena, xana u ta titwa njhani? Xana u ta va u nga hoxanga xandla?

Hi xikombiso: A hi nge munghana wa wena u ni vuvabyi bya chukele kutani u dya swakudya leswi nga ni chukele exihundleni. Loko mhaka leyi yi fika etindleveni ta wena ivi munghana wa wena a ku byela leswaku u nga byeli munhu, xana a wu ta miyela? I yini lexi u nga ta karhateka ngopfu ha xona—xana i ku tshama hi mhaka leyi kumbe i ku teka goza leri nga ta ponisa vutomi bya munghana wa wena?

U langutane ni xiyimo lexi fanaka loko u tiva leswaku munghana wa wena u rhandzana ni munhu wo karhi exihundleni. U nga karhateki hileswaku sweswo swi ta dlaya vuxaka bya n’wina. Hi ku famba ka nkarhi, munghana wa wena u ta swi vona leswaku a wu ringeta ku n’wi pfuna.—Pisalema 141:5.

Ku Hambana Eka Xihundla Xo Biha Ni Lexinene

Entiyisweni, ku rhandzana ka vanhu exihundleni a hi minkarhi hinkwayo ku nga vuxisi. Hi xikombiso, a hi nge jaha ni ntombhi va lava ku rhanga va dyondzana, kambe a va swi lavi leswaku mhaka ya vona yi hatla yi tiviwa hi vanhu. Kumbexana hilaha jaha rin’wana leri vuriwaka Thomas ri vulaka hakona, “a va lavi ku vungunyiwa hi swivutiso swo tanihi leswi nge, ‘Se hi ta dya rini makhekhe?’”

Hakunene vanhu va nga ku endlisa swihoxo hi ku tshamela ku vutisa swilo leswi nga va khumbiki. (Risimu Ra Solomoni 2:7) Hikwalaho, loko van’wana va ha ku sungula ku rhandzana, va vona swi antswa leswaku mhaka leyi yi va xihundla. (Swivuriso 10:19) Anna la nga ni malembe ya 20, u ri: “Sweswo swi va nyika nkarhi wo vona loko va ta ya emahlweni ni mhaka leyi kumbe loko swi nga lunghi, va hatla va tshika. Loko va vona leswaku va ta ya emahlweni ni vunghana bya vona, va nga ha tivisa van’wana.”

Kambe, swi ta va swi hoxile ku fihla mhaka leyi eka vanhu lava nga ni mfanelo yo tiva ha yona, vo kota vatswari va wena kumbe vatswari va loyi u rhandzanaka na yena. Hakunene, loko u nga lavi leswaku mhaka ya n’wina yi tiviwa hi van’wana, u fanele u tivutisa leswaku ha yini. Xana se wa swi tiva leswaku vatswari va wena va ta va ni xivangelo lexi twalaka xo ala?

“Ndzi Nambe Ndzi Swi Tiva Leswi Ndzi Faneleke Ndzi Swi Endla”

Jessica loyi hi vulavuleke ha yena emasungulweni ya xihloko lexi, u tshike ku rhandzana na Jeremy exihundleni loko a twe ntokoto wa Mukreste un’wana loyi na yena a langutaneke ni xiyimo lexi fanaka ni xa yena. Jessica u ri: “Endzhaku ka loko ndzi twe ndlela leyi a tshikaneke ni jaha ra yena ha yona, ndzi nambe ndzi swi tiva leswi ndzi faneleke ndzi swi endla.” Xana a swi olova ku tshika jaha leri? Doo! Jessica u ri: “Phela a ku nga ri na jaha rin’wana leri a ndzi ri rhandza ku fana ni leri. Ku hele mavhiki ndzi ri karhi ndzi rila siku ni siku.”

Hambiswiritano, Jessica a a swi tiva leswaku wa n’wi rhandza Yehovha. Hambileswi a hambukeke, a a swi lava hi mbilu hinkwayo ku endla leswinene. Hi ku famba ka nkarhi mbitsi wa ku tshikana ni jaha ra yena wu herile. Jessica u ri: “Sweswi vuxaka bya mina na Yehovha byi antswa ku tlula eku sunguleni. Ndza tsaka leswi a hi nyikaka nkongomiso lowu hi wu lavaka hi nkarhi lowu faneleke!”

MATSALWA

‘Hi navela ku tikhoma hi ku tshembeka eka swilo hinkwaswo.’—Vaheveru 13:18.

XITSUNDZUXO

A swi bohi leswaku mhaka ya ku rhandzana ka n’wina yi tiviwa hi mani na mani. Kambe byela lava nga ni mfanelo yo tiva hi mhaka leyi. Hakanyingi vanhu volavo i vatswari va wena ni vatswari va loyi u rhandzanaka na yena.

XANA A WU SWI TIVA LESWAKU . . . ?

Vuxaka bya vanhu lava tshembanaka byi tshama byi tiyile. Ku rhandzana ni munhu exihundleni swi endla leswaku vatswari va wena va nga ku tshembi naswona swi ta tika leswaku wena ni loyi u rhandzanaka na yena mi tshembana.

LESWI NDZI TIYIMISELEKE KU SWI ENDLA!

Loko ndzi rhandzana ni Mukreste-kulorhi exihundleni, ndzi ta ․․․․․

Loko munghana wa mina a rhandzana ni munhu wo karhi exihundleni, ndzi ta ․․․․․

Leswi ndzi lavaka ku vutisa (va-)mutswari wa mina hi mhaka leyi ․․․․․

U NGA KU YINI?

● Anakanyisisa hi swiyimo swinharhu leswi tsariweke hi marito yo dzwihala eka tluka 22. Xana ku ni lexi hlamuselaka ndlela leyi u pfaka u titwa ha yona?

● Xana u nga xi tlhantlha njhani xiphiqo xexo u nga kalanga u rhandzana ni munhu exihundleni?

● Loko wo tiva leswaku munghana wa wena u rhandzana ni munhu wo karhi exihundleni, u nga endla yini naswona ha yini u hlawula ku endla tano?

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 27]

“Ndzi tseme richocho ndzi chuveka emhakeni ya ku rhandzana exihundleni. A swi ndzi tikela ku ya exikolweni siku ni siku ndzi ri karhi ndzi swi tiva leswaku ndzi ta ri vona jaha leri. Kambe Yehovha Xikwembu u kota ku vona hinkwaswo kasi hina a hi swi koti. Hi fanele hi n’wi tshemba.”—Jessica

[Xifaniso lexi nga eka tluka 25]

Ku fihla mhaka ya munghana la rhandzanaka ni munhu wo karhi exihundleni swi fana ni ku fihla mhaka ya munghana la nga ni vuvabyi bya chukele kambe exihundleni a dya swakudya leswi nga ni chukele