“Swivumbiwa Hinkwaswo Swa Konya”—Ha Yini?

WANUNA ni wansati vo sungula va fularhele Xikwembu. Kambe hi ku va va kume “ntshunxeko” lowu a va wu lava, se a va fanele ku fambisa timhaka hi laha va nga swi kotaka ha kona. Hi ku hatlisa va tshubule leswaku hinkwaswo leswi va swi kotaka a swi ri kule ni vunene. Ku pfumala ntokoto ni vutivi lebyi hikiweke swi yise eka swiphiqo.

Hi yona mhaka leyi vo tala va hina hi languteriwaka ehansi ni ku xaniseka. Hi yona mhaka leyi hinkwerhu ka hina hi nga evuhlongeni bya ku nga hetiseki ka vanhu, ha vabya, hi xanisiwaka hi ku vava loku nga tolovelekangiki ka miri ni ka mianakanyo, kutani hi halaka mihloti ya maxangu. Kumbe, tanihi loko swi hlamuseriwile hi ririmi ra Bibele, hi yona mhaka leyi ‘swivumbiwa hinkwaswo swi konyaka hi ku vaviseka loku fanaka.’—Varhoma 8:22.

Ku ringeta ko sungula ka munhu ka ntshunxeko xisweswo ku ve loku ku n’wi endlaka hlonga. Sweswi hi malembe xidzana ya 60, a a ringeta ku tintshunxa eka mimbuyelo ya kona yo biha. Kambe hi ku humelela kwihi?

Ntshunxeko Wa Politiki

Munhu u ringete tinxaka hinkwato ta hulumendhe. Leti tshikilelaka kumbe leti nga lulamangiki, kumbe leti hluleke ku eneta swilaveko leswikulu swa vanhu, ti herisiwile kumbe hambi ku ri ku wisiwa hi vukarhi kutani ti siviwa hi yin’wana—kambe hi mimbuyelo leyi kanakanisaka.

Mutsari wa maphepha-hungu Lance Morrow, loko a vulavula hi ku pfukelana ka politiki, u ri: “Matimu ya hundze hi le ka matshalatshala yo tala yo cinca-cinca lama heteleleke hi ku va mfumo wa nsindziso, lowu nga ni khombo tanihi tihulumendhe leti va ti heriseke—ku hluriwa ka lava nga ni ntokoto hi lava va nga ni ku langutela ka vuhiseki.”

Ku siva hulumendhe yin’we leyi nga hetisekangiki hi yin’wana a hi ndlela leyinene yo tisa ntshunxeko wa ntiyiso. Kutani ke, Hosi ya vutlhari Splomoni u huhuteriwe hi Xikwembu ku tsala: “V̌anhu v̌a fuma henhla ka vaṅwana ku v̌a endla ŝo biha.” (Eklesiasta 8:9) Entiyisweni, “swivumbiwa hinkwaswo [swi ta tshama swi ri karhi swi] konya hi ku vaviseka loku fanaka” ku kondza loko hulumendhe leyi hetisekeke yi endla leswaku ntshunxeko eka vulawuri lebyi nga hetisekangiki wu endleka.

Ntshunxeko Eka Ntshikilelo Wa Vutiko Ni Wa Rixaka

Ku solana ka rixaka kumbe ka vutiko ku Iwisana hi ku kongoma na mintiyiso ya Bibele ya leswaku Xikwembu “xi endlile tinxaka hinkwato ta vanhu” ni leswaku “Xikwembu a xi yi hi nghohe ya vanhu; kambe, ematikweni hinkwawo, loyi a xi chavaka a vuya a endla leswi lulameke, xa n’wi tsakela.” (Mintirho 17:26; 10:34, 35) Kambe lava va lavaka ku khomiwa hi ndlela leyi ringanaka hakanyingi va hluleke ku ku kuma, hambi ku ri eka matiko lama tivulaka ya Vukriste.

Hi xikombiso, languta rixaka ra vantima. Van’wana lava tivulaka Vakriste va vula leswaku nhlonge ya ntima i vuyelo bya ndzhukano wa Xikwembu lowu vekiweke eka Kanana ni vatukulu vakwe, va vekiwa exiyin’weni xa vuhlonga. Ha leswi va hoxa. Rixaka ra ntima a ri humanga eka Kanana kambe eka Kuš na le ka Put. Naswona ku hava ndzhukano lowu vekiweke ehenhla ka vona.—Genesa 9:24, 25; 10:6.

Handle ka mhaka leyi, hakanyingi vantima va tikuma va kandziyeriwa emahanyelwehi ni le ka ikhonomi na hi vantima-kulobye. A va navela ntshunxeko. Kambe matshalatshala ya vona ya ntshunxeko, hikwalaho ko wisa mimfumo na switereko swa vona swo tilwela ma tise ku humelela loku yaka hi nghohe ntsena. Ka hluleka ku cinca timbilu hi xitalo, ku hlulekile ku susa rivengo ra rixaka, ku pfumala vutivi ka vukhongeri ni ku kayivela ka rirhandzu ra munhu-kulorhi.

Kutani “swivumbiwa hinkwaswo [swi ta tshama swi ri karhi swi] konya hi ku vaviseka loku fanaka” ku fikela loko ku hambana ka rixaka ku susiwile hi Mfumo wa Xikwembu hi ku tirhisa Kriste.

Ntshunxeko Wa Vavasati

Hi malembe xidzana yo tala, vavasati a va xanisiwa naswona hakanyingi a va langutiwa va ri vanhu va ntlawa wa vumbirhi. Leswi a hi nandzu wa Muvumbi wa vona. A nga endlanga wansati leswaku wanuna a n’wi languta ntsena loko swi ta emhakeni ya rimbewu. Naswona wanuna a nga lerisiwanga ku va makhonya eka wansati. Tanihi nsati wa nuna,a a ta va “mupfuni” wakwe, ku tirha “tanihi mutatisi wakwe,” leswaku a va “nyama yin’we” na yena.—Genesa 1:26-28; 2:18-24.

Ku navela ka Evha ka ntshunxeko eka vuhosi bya Xikwembu bya rirhandzu a swi yisanga eka ntshunxeko kambe ku fumiwa hi tihanyi. Hi ku vona leswi swa ha ri ekule, Xikwembu xi vhumbile: “Ku nav̌ela ka wena ku ta ya ka nuna wa wena, kambe yena o ta ku fuma.” (Genesa 3:16) Eka vavasati vo tala, ku fuma ka vavanuna lava nga hetisekangiki ku ve loku nga tsakisiki, kutani nhlayo ya mavandla ya va xisati ma ringete ku ku wisa.

Kambe Fambiselo ra Ntshunxeko wa Vavasati hambi loko ri endla mincinco yin’wana yo antswisa, ri hlulekile hikuva ri Iwisana ni ntshunxeko lowu ringaneke lowu Xikwembu xi wu tshembisaka. “Swivumbiwa hinkwaswo [swi ta tshama swi ri karhi swi] konya hi ku vaviseka loku fanaka” ku kondza loko Mfumo wa Xikwembu wu dyondzisa vavanuna hinkwavo ku rhandza “vasati va vona, hi laha va rhandzaka miri wa vona ha kona” ni ku khoma “vavasati lavakulu tani hi vamanana, ni vavasati lavantshwa tani hi vamakwerhu va xisati, hi ndlela ya ku tenga matlhelo hinkwawo.”—Vaefesa 5:28; 1 Timotiya 5:2.

Hi nga si hlamusela ndlela leyi siku rero ri taka ha yona, hi fanele ku hlamula xivutiso xin’wana xa nkoka. Xana Vakriste va fanele ku languta matshalatshala ya namuntlha ya ntshunxeko hi ndlela yihi?

[Rito leri tshahiweke eka tluka 4]

Ku siva hulumendhe yin’wana leyi nga hetisekangiki hi yin’wana leyi nga hetisekangiki a hi ndlela yo tisa ntshunxeko wa ntiyiso

[Rito leri tshahiweke eka tluka 5]

Ku nga yingisiwi ka mfumo, ku wisa mimfumo ni switereko swo tilwela a swi cinci timbilu

[Rito leri tshahiweke eka tluka 5]

Fambiselo ra Ntshunxeko ra Vavasati ri hlulekile hikuva ri lwisana ni ntshunxeko lowu ringaneke lowu Xikwembu xi wu tshembisaka