Ku Landzelela Milawu Ya Bibele—Ndlela Leyi Tlakukeke
“KUNGSHI, kungshi fa tsai!” (Mikateko a yi ve na wena, onge u nga fuma!) Mukhuva lowu wa maxewetele ya le China ya Mininjara ya kandziyisa ku humelela eka leswi vonekaka leswi taleke ngopfu emisaveni hinkwayo. Ku kurisa vuswikoti bya munhu byo fuma, dyondzo yi nga ha tlakuseriwa eyinhleni yo va mhaka leyi faneleke ku gandzeriwa. Eka matiko yo tala ya le Vuxeni, hakanyingi mhaka leyikulu ya vatswari i ndlela yo hlayisa vana va vona ku antswa leswaku va ta ya exikolweni xa prayimari xo antswa swi famba tano ekholichini kumbe eyunivhesiti. Hi ku fanana, eka matiko ya le Vupela-dyambu vo tala va bizi ni ku hlongorisa ku twala ni mahanyelo ya kona yo olova.
Xana mukhuva wo tano wo khomeka hi swilo leswi vonekaka wu fambelanisa ku yini na milawu ya Bibele? “Lava navelaka rifuwo, va wela endzingweni, emintlhan’wini yo navela leswo tala leswi nga pfuniki nchumu, ku nga ku navela loku ku dlayisaka vanhu, ni ku va peta ekhombyeni ni le ku loveni,” ku tsundzuxa muapostola Pawulo. U ya emahlweni a ku: “Hikuva ku rhandza ngopfu mali i rimitsu ra leswo biha hinkwaswo; hi yo mhaka ya ku navela mali ngopfu leyi yi nga yisa van’wana kule, va tshika vupfumeri, kutani timbilu ta vona ti ngheniwa hi mivilelo leyo tala.” (1 Timotiya 6:9, 10) Ku tiyisa mhaka leyi hakanyingi yi vonakaka hi loko vanhu va endla tipakani ta leswi vonekaka yi va mhaka leyikulu evuton’wini, Eklesiasta 5:10 yi ri: “L’a ranḍaka mali, a nga ka a nga kolwi hi mali; l’a ranḍaka ku hanya hi nḍalo, na yena, a nga ka a nga kuli ha yona. Na ŝona i v̌uhav̌a.”
I kangani swi endlekaka leswaku nuna na nsati ha vambirhi va tirha hi matimba ku kuma mafehlefehle hinkwawo ya vutomi, va kala va va bizi lerova va nga vi kona ekaya ku tsakela nhundzu ya vona! Hi laha ku hambanaka, emahlweni ko nyikela xitsundzuxo lexi nga laha henhla eka Timotiya, Pawulo u te: “Hakunene vukhongeri lebyi nga ni ku tsaka ka mbilu i rifuwo lerikulu. Hikokwalaho, loko hi ri ni swakudya ni tinguvu, hi ta kolwa hi swona.” (1 Timotiya 6:6, 8) Naswona Swivuriso 28:20 swi engetela mianakanyo leyi: “Munhu l’a ṭhembekaka o fuwile mikateko, kambe l’a nav̌elaka ku fuwa hi ku hatlisa, a nga ka a nga pfumali nanḍu.” Swi vavisa swonghasi ku vona vanhu va musa, va malwandla va tshika milawu leyi tlakukeke ya vutshembeki, ku xiximeka ni mahanyelo ya ximunhu eku ringeteni ka vona ka ku kuma rifuwo lerikulu swinene!
Endyangwini
I mukhuva exikarhi ka tinxaka ni vanhu van’wana ku rindzela leswaku vana va vona—ngopfu-ngopfu vanhwanyana va vona, lava eku heteleleni va nga ta suka ekaya va tekiwa—ku ya tirha ni ku rhumela mali ya n’hweti na n’hweti ekaya ku kombisa ku tshembeka ka vona ka n’wana ni ku hakela vatswari va vona hi leswi va va kuriseke. Hi xikombiso, eka ndyangu wun’wana wa Timbhoni ta Yehova, wanhwana u byele vatswari vakwe leswaku u lava ku ya edorobeni leswaku a ta va phayona (mutirheli wa nkarhi lowu teleke). Anakanya ku wa mapa kakwe loko vatswari va yena va n’wi byele leswaku va lava a ya entirhweni leswaku a ta kota ku rhumela mali ya n’hweti yin’wana ni yin’wana ekaya ku va pfuna! E-e, a va nga pfumali eka swa nyama. Kutani, nawu wa leswaku vana va hlayisa vatswari lava kuleke, lava vabyaka kumbe lava pfumalaka a wu nga tirhi emhakeni leyi. (Matewu 15:4-6; 1 Timotiya 5:8) A ku ri mhaka ya mukhuva ntsena exikarhi ka rixaka ra ka vona leswaku vana va fanele ku pfuneta eku hlengeleteni ka rifumo ra ndyangu. Hambi loko hakanyingi swi laveka hikwalaho ko kayivela ka swo tihanyisa, mukhuva lowu a wu landzeleriwa ku endlela vito ntsena evanhwini kumbe hikwalaho ka ku tluleriwa hi ku navela loku tolovelekeke ka ku “fa tsai.”
Loko tatana loyi a vulavule hi mhaka leyi ni nkulu wa Mukriste, u khutaziwe ku languta matsalwa yo tala ivi manuku a boha makungu. Exikarhi ka matsalwa lawa a ma kombiweke a ku ri na 2 Vakorinto 12:14 laha Pawulo a vulaka nawu lowu: “Hikuva vana a hi vona lava fanelaka ku hlayisela vatswari exuma, kambe i vatswari lava faneleke ku hlayisela vana.” Endzhaku ko anakanyisisa hi leswi na milawu yin’wana ya Bibele, vatswari va bohe makungu ya vona. Mawaku ntsako lowu wanhwana loyi a veke na wona ku kuma mpfumelelo—kun’we ni mpfuno wa swa timali—leswaku a va phayona ra nkarhi hinkwawo!
Ku Titsongahata—Ku Fikela Kwihi?
Xivandla xin’wana lexi eka xona mikhuva ya ndhawu ni malangutelo lama tolovelekeke hakanyingi swi lwisanaka ni milawu ya Bibele hi le mhakeni yo titsongahata. Eka matiko man’wana i mukhuva ku lava ku titsongahata loku heleleke eka vuhosi bya vatswari ni byin’wana etimhakeni hinkwato ta vutomi. A hi leswi nga tolovelekangiki ematikweni yo tano leswaku vavanuna va malembe ya 40 kumbe ku tlula hi vukhale va ala ku hlaya tibuku tihi na tihi ta vukhongeri lebyi hambanaka ni lebyiya bya vatswari va vona kumbe ku boha kungu rihi na rihi lerikulu handle ko sungula hi ku ya eka vona, hi ku chava ku hlundzukisa vatswari. Kambe, ematikweni yo tano swi va leswi tolovelekeke swinene ku kuma vantshwa va xandzukela vatswari va vona hi ku helela. Bibele ni malangutelo ya yona lama ringaniselaka ya timhaka yi hi pfuna ku papalata ku swi hindzeleta ha kumbirhi. Nawu wa ku titsongahata loku hikiweke eka vuhosi bya vanhu wu vekiwe hi ku twakala eka Mintirho 4:19 na 5:29. Nakambe, xiya ndlela leyi Pawulo a khutazaka vana ku yingisa vatswari ha yona, nakambe u tlhela a komba leswaku a hi loku nga hava mindzilakana loko a ku: “Vana, yingisani vatswari va n’wina, hikuva hi swona leswi lulameke emahlweni ka Hosi. Matsalwa ma ri: ‘U va ni xichavo eka tata wa wena ni mana wa wena’ hi wona nawu lowo rhanga lowu nga ni xitshembiso.”—Vaefesa 6:1-3.
Nawu wun’wana wa Bibele lowu nga ta khumba mpimo wa ku titsongahata ka munhu eka vatswari hi lowuya wa ku titsongahata ka wansati eka nuna wakwe. “N’wina vavasati, titsongahateni eka vanuna va n’wina, kukota loko mi titsongahata eka Hosi. Hikuva nuna i nhloko ya nsati,” ku tsale muapostola Pawulo. Kutani a engetela nawu wolowo hi ku tsundzuka leswi Yehova a swi vuleke endzhaku ko lunghiselela vukati byo sungula bya vanhu a ku: “Hikokwalaho, wanuna u ta sukela tata wa yena ni mana wa yena, a namarhela nsati wa yena, kutani lavambirhi va ta va nyama yin’we ntsena.”—Vaefesa 5:22-31.
Kambe, ku vuriwa yini hi xiyimo lexi nga kona ematikweni yo tala laha n’wana wa xinuna a hambetaka a tshama ekaya ka vatswari vakwe endzhaku ka vukati byakwe? Bibele yi komba leswaku, eminkarhini leyi rhangeleke Vukriste, vagandzeri va Yehova va swi endlilenyana leswi. Ehansi ka swiyimo swo tano tata wa muti u tshame a ri nhloko leyikulu ya ndyangu, kambe vavasati a va fanele ku titsongahatela vanuna va vona. Hambi swi ri tano, eka matiko man’wana, hakanyingi mana wa nuna i nhloko ya n’wingi. Leswi swi endla leswaku swi tika ngopfu ku va n’wana wa xinuna a tirhisa nawu wa vunhloko bya wanuna hi xitalo ni ku va nsati wakwe a titsongahata hi ntiyiso eka nuna wakwe. Hambi swi ri tano, n’wana wa xinuna u fanele ku va ni xichavo lexi ringaneleke eka vatswari vakwe ni xilaveko xa ku va nhloko ya ndyangu wakwe loko a ta va na Yehova tanihi ntambhu ya vunharhu eka ‘ringhole ro fanekisela leri nga hatlisiki ku tsemeka.’—Eklesiasta 4:12.
Eka matiko man’wana, xiyimo lexi nonon’hwaka ku tlurisa xa tihumelerisa loko wanuna a tekela endyangwini lowu ku nga hava mudyandzhaka wa xinuna eka wona. Mhaka leyi landzelaka yi fanekisela xiyimo xa vavanuna vanyingi vo tano loko hi ku famba ka nkarhi evuton’wini va dyondza ni ku ringeta ku tirhisa milawu ya Bibele. Jaha rin’wana ra Mukhatoliki ri teke endyangwini wa Vukhatoliki ri tshama kona. Ku sukela eku sunguleni, u kume leswaku a a languteriwa ehansi hi ndyangu naswona a a fana ni mutirhi la nga hakeriwiki loyi a a rindzeriwe ku tswala vana leswaku ku hlayisiwa xivongo. Tanihi leswi ku nga mukhuva eka lunghiselelo ro tano, u boheke ku tshika vito rakwe, a pfumelela vana vakwe va tekiwa tanihi vadyandzhaka va nhundzu ya ndyangu. Loko a dyondze nawu wa vunhloko bya ndyangu ivi a ringeta ku wu tirhisa, endlelo ra nsati wakwe a ri fana ni ra ndyangu hinkwawo: ‘Ku hava lexi u xi tiseke la kaya, kutani ku hava lexi u nga xi vulaka ehenhleni ka ndlela leyi swilo swi faneleke ku endliwa ha yona!’
Hambi leswi ku nga riki timhaka hinkwato ta vukati byo tano leti ti swi hundzeletaka hi ndlela yo tano emhakeni leyi, swi nga voniwa kahle leswaku laha mukhuva wo tano wu tolovelekeke naswona ku titsongahata ka wanuna ku lavekaka, swiphiqo swi ta va kona eku tirhiseni ka milawu ya Bibele malunghana ni vunhloko. Swi va leswi nonon’hwaka eka wanuna wa Mukriste ku tirhisa vunhloko byakwe bya rirhandzu endyangwini wakwe naswona swi nonon’hwa ku ringana ku va wansati a titsongahatela nuna wakwe hi “xichavo,” ematshan’wini ya vatswari vakwe lava va vonakaka va hambeta va tshama endlwini ya vona.—Vaefesa 5:33.
Xikombiso xin’wana xa hi laha milawu ya Bibele yi nga himpfilitanaka ha kona ni mukhuva wa ndhawu xi katsa mhaka ya leswaku vatswari va lunghiselela vana va vona vukati. Eka vana va Vukriste lava nga ni vatswari lava nga pfumeriki, leswi hakanyingi swi tisa xiphiqo xa xiviri, tanihi leswi vatswari va vonaka onge va hlulekile loko vana va vona va nga byi ngheneli vukati eka malembe yo karhi. Xisweswo ke, ntshikilelo lowukulu, ku katsa ni ku himetela, swa tirhisiwa ku sindzisa vana, futhi ngopfu-ngopfu vanhwanyana, ku nghenela vukati. Loko ku ri na ku kayivela ka vanghana va vukati lava fanelekaka va Vukriste, vatswari lava nga pfumeriki va ta tikarhata va endla hinkwaswo ku lunghiselela vukati bya kona, hi nkarhi lowu mukriste a nga ta tsundzuka nawu wa ku teka ‘ntsena ehosini.’—1 Vakorinto 7:39; Deuteronoma 7:3, 4.
Pfuneka Hi Ku Landzelela Milawu Ya Bibele
Ku xonga loku hlawulekeke ka milawu ya Bibele hi leswaku yi nga antswisa vutomi bya mani na mani la rhandzaka ku yi tirhisa, ku nga khathariseki leswaku u tshama kwihi. A yi hundzuki naswona yi hlanganisa mindyangu. Yi endla leswaku vanhu va va lava tshembekaka, kun’we ni ku va vavanuna ni vatatana lava antswaka, vavasati ni vamanana lava antswaka, vana lava antswaka, vathoriwa lava antswaka. Yi nga susa swiphiqo leswi vangiwaka hi mikhuva leyi himpfilitaka ya ndhawu ivi yi ringananisa ku tirhisiwa ka mikhuva yoleyo leyi nga lwisaniki hi ku kongoma ni ku rhandza ka Xikwembu eka munhu kumbexana leyi endlaka leswaku ku yi namarhela swi nonon’hwa. Leswi swi nga endlisiwa ku yini xana?
Xo sungula, tanihi laha Vakriste eTesalonika va endleke ha kona, u fanele ku amukela ntiyiso wa leswaku Bibele hakunene i “Rito ra Xikwembu.” Leswi swi vula ku xiya leswaku hi ntiyiso i vutlhari lebyi humaka eka Xihlovo lexi tlakukeke ku tlurisa. Xa vumbirhi, u fanele ku tikarhatela ku dyondza leswi ‘rito rero ra Xikwembu’ ri swi vulaka ku ku pfuna. Dyondza ku hlawula misinya ya milawu ni milawu ya Xikwembu loko u ri karhi u hlaya ni ku dyondza Bibele. Manuku, tanihi goza ra vunharhu, u fanele ku pfumelela rito rero ri ‘tirha hi matimba eka wena.’ (1 Vatesalonika 2:13) Leswi swi katsa ku tihlanganisa swinene ni mabandlha ya vanhu va Xikwembu lawa sweswi ma nga ematikweni lama tlulaka 200 ni swihlala swa lwandle. Leswi hi swona swi endleke leswaku vuxaka bya misava hinkwayo bya Timbhoni ta Yehova byi va tano—vuxaka bya ntiyiso hayi bya vito ntsena.
Xo sungula ni lexikulu, vanhu va Yehova va tsakela ku va ni vun’we ni Xikwembu hi ku pfumelela milawu ya Bibele yi fuma vutomi bya vona. Ku va ni vuyelo byihi ke? I ntiyiso, vun’we lebyi nga heriki ni van’wana lava na vona va nga ni vun’we ni Xikwembu, kun’we ni ku rhula ka mianakanyo loku tiyisaka munhu eka swiyimo hinkwaswo leswi nga kona eka mafambiselo lawa ya sweswi ya swilo. (Vafilipiya 4:6, 7) Vun’we byo tano na xinakulobye lexikulu na Xikwembu ni le ka un’wana ni un’wana i mpfuno lowunene eku antswiseni ka xiyimo xa vutomi sweswi naswona xi na xitshembiso xa vutomi lebyi nga heriki emafambiselweni lamantshwa ya Xikwembu yo lulama laha swilo hinkwaswo eku heteleleni swi nga ta tisiwa hi xitalo ehansi ka ku rhandza ka Xikwembu.—1 Timotiya 4:8; 1 Vakorinto 15:28.
[Swifaniso leswi nga eka tluka 7]
Amukela Bibele tanihi “Rito ra Xikwembu”
Tikarhatele ku dyondza leswi Rito ra Xikwembu ri swi vulaka ku ku pfuna
Pfumelela Rito rero ri ‘tirha hi matimba eka wena’