Vavasati Va Vukriste—Va Hlayisa Vutshembeki eNtirhweni

“MINKARHI yin’wana ntshikilelo [entirhweni] wu kula ngopfu lerova u kala u wu vona.” Ku vula wansati un’wana la tirhaka.a Ntshikilelo wa ku endla swilo, mphikizano wo hlaselana, tindhuna leti karhataka, ni leswi phindaphindiwaka—leswi i swilo swi nga ri swingani ntsena leswi endlaka leswaku mintirho yo tala yi tika. Mintirho yi nga ri yingani yi tisa ntsako ni nyanyuko leswi tshembisiweke hi vunwa lebyi haxiwaka. Kambe loko u ri wansati la tirhaka, u fanele ku phikelela ku endla leswaku ntirho wa wena wu humelela.

Hambi swi ri tano, laha a hi vulavuli hi mpfuno wa swa timali. Xivandla xa ntirho i ndhawu leyi vutshembeki bya wena bya Vukriste byi ringiwaka eka yona! Ndlela leyi u tirhaka ha yona entirhweni wa wena, u sivela moya wa mphikizano lowu dlayaka ni ku alela mahanyelo yo tlula nawu swi paluxa ndlela leyi u tinyiketeleke ha yona eka milawu ya Xikwembu. Leswaku a kuma musa wa Yehova Xikwembu, wansati la tirhaka u fanele a swi kota ku vula hi laha mupisalema a vuleke ha kona: “Nḍi hanya hi ku lulama ka mina.”—Psalma 26:1.

Bibele yi ku pfuna ku endla sweswo. Hi xikombiso, loko u khutaziwa ku nghenela tindlela ta nkwetlembetano kumbe loko u ringiwa leswaku u pfumelela ntirho wu funengeta vutihlamuleri bya ndyangu, dyondzo ya Bibele, minhlangano ya Vukriste ni vutirheli, na wena u nga ha tsundzuka marito ya Hosi Solomoni lama nge: “Nḍi ṭunḍukile ntiro hikwawo ni ntiro wihi ni wihi lo’wu nga ni v̌utlhari, kutani nḍi v̌onile leŝaku munhu uṅwana o ni mona eka uṅwana. Na ŝona i ŝa hav̌a, ni ku lanḍa mheho.” (Eklesiasta 4:4) Ku languta ntirho wo tihanyisa hi ndlela leyi swa sivela kumbe ku tsongahata ku navela lokukulu. Swi ku pfuna ku va ni langutelo lerinene hi ntirho, u wu languta tanihi wa vumbirhi eka timhaka ta moya.—Matewu 6:33.

Kambe xana leswi swi vula ku ka u nga vi na mhaka na ntirho wo tihanyisa? Doo, hikuva Bibele yi sola vulolo. (Swivuriso 19:15) Yi vulavula hi ‘ku vona leswinene hikwalaho ka ntirho wa wena wo tika.’ (Eklesiasta 2:24) Ku ya emahlweni, ku wundla ndyangu wa wena i vutihlamuleri lebyi u byi nyikiweke hi Xikwembu. (1 Timotiya 5:8) Kutani loko ku hlangavetana ni ndzhwalo wolowo swi vula ntirho wo tihanyisa lowu nga tsakisiki, ehleketa hi marito ya Bibele eka Vakolosa 3:23: “Xin’wana ni xin’wana lexi mi xi endlaka, xi endleni hi mbilu hinkwayo, onge hi loko mi tirhela [Yehova], ku nga ri vanhu.” Ku tilanguta tanihi la tirhelaka ‘Yehova’ i nsusumeto wa matimba wa ku va la nga ni mihandzu, ku tlula ku tlakusiwa ka muholo kumbe ntlhamu wa xikhundla.

Vathori Lava Swi “Nonon’hwaka Ku Va Tsakisa”

Wansati la vitaniwaka Sally u ri: “Ndzi titwa onge [ndhuna ya mina yi] languta ntirho wa mina hi vukheta nkarhi na nkarhi. A nga na rito lerinene ro ri vula eka un’wana ni un’wana.” Ku tirha ehansi ka ndhuna leyi swi “nonon’hwaka ku yi tsakisa” kumbe leyi nga ni ximbilwa-mbilwana swi nga va leswi khomisaka gome hi laha ku fanaka, ngopfu-ngopfu loko munhu a ha ri lontshwa entirhweni.—1 Petro 2:18.

Hambi swi ri tano, ku tshika, ku nga ha va loku kanakanisaka hi ku ya hi ikhonomi. Xisweswo swi nga ha antswa ku landzela xitsundzuxo xa Bibele xa leswaku vatirhi—vavanuna ni vavasati—“titsongahateni.” (1 Petro 2:18) Ematshan’wini yo kurisa timholovo hi ku monya kumbe ku delela, ringeta ku ‘tsakisa [vathori] etimhakeni hinkwato, u nga kanetani na vona.’ (Tito 2:9) Ku tikhoma ko tano ku nga ha ku sirhelela hambi ku ri eku lahlekeriweni hi ntirho wa wena. Solomoni u te: “Loko mbilu ya mufumi [un’wana la nga ni matimba] yi ku karihela, u nga ṭhuki u fularela v̌uṭhamo bya wena, hikuv̌a ku rula ku siv̌ela ŝidyoho le’ŝikulu.”—Eklesiasta 10:4.

N’wini wa ntirho la nga ni lunya a nga ha tisola loko ximbilwa-mbilwana xakwe ku hlangavetaniwa na xona hi musa, swikombelo swa yena leswi nga twariki hi tintswalo. (Swivuriso 15:1; Vakolosa 4:6) Naswona loko u ri karhi u kombisa vutshila ni ku tshembeka ka wena, langutelo ra yena eka wena ri nga ha antswa hakantsongo-ntsongo. Loko swi nga ri tano, u nga ha va ni ku hlawula lokuntsongo kambe leswaku ‘u lehisa mbilu,’ u tiva leswaku Xikwembu xi tsakisiwa hi mahanyelo ya wena ya Vukriste.—Yakobo 5:7, 8.

Ku Tshama U Tengile eMahanyelweni

Vutshembeki nakambe byi katsa mahanyelo ya Vukriste. Xihloko lexi nga eka Ladies’ Home Journal xi tsundzuxile: “Hofisi—laha un’wana ni un’wana a languteriwaka ku ambala khwatsi, ku tikhoma kahle, ku hetiwa nkarhi swin’we ni ku phikelela tipakani leti fanaka—yi na moya lowu nga nyanyuriwaka hi ku olova hi rimbewu.” Timhaka ta hofisi ti tolovelekile. Kutani i vutlhari ku va la xalamukeke. Hlayisa vuxaka ni vavanuna entirhweni hi ku landza mintirho ya vona. Papalata mabulo lama nga pfuxaka mintlhaveko ya rimbewu. “Ku rhandza ka Xikwembu hi loku: . . . ku fularhela vuoswi hinkwabyo.”—1 Vatesalonika 4:3, 4.

Hambi swi ri tano, minkarhi yin’wana vavasati va hlaseriwa hi xiphiqo xa khale: ku sindzisiwa rimbewu. Bibele yi hi byela leswaku wanuna la vuriwaka Boaz u lerise majaha entirhweni wa yena ‘leswaku ya nga khumbi’ Ruti, wansati la tirhaka ensin’wini ya yena. Xichudeni xa Bibele John P. Lange xi vulavula hi “marito ya ku vungunya loku tolovelekeke lawa vatirhi vo tala lava nga swisiwana kumbexana a va ri eka mukhuva wo hlasela vavasati ha wona.” (Ruti 2:9) Naswona hambi leswi vathori van’wana va namuntlha va ringetaka ku sirhelela vathoriwa va vona va xisati, van’wana va ringanyeta leswaku 40 ku ya eka 85 wa tiphesente ta vavasati lava tirhaka (eUnited States) va le khombyeni ro hlaseriwa hi xivumbeko xin’wana xa ku sindzisiwa rimbewu.

Hi xikombiso, wansati loyi a ha riki lontshwa la vitaniwaka Valerie, a a tirha tanihi matsalani. Nkarhi na nkarhi, ndhuna ya yena—leyi a yi ri ehenhla ka malembe yakwe ku tlula kanharhu—a yi vula marito lama kucetelaka rimbewu ehenhleni ka maambalelo ya yena. Kan’we u ringete ku n’wi phasa leswaku a languta swifaniso swa vanhu lava nga mbalangiki. Eku heteleleni, u n’wi vitanile ehofisini ya yena ivi a n’wi byela a ku, “Leswaku u hlayisa ntirho wa wena, u fanele ku va ni vuxaka bya rimbewu na mina.” Kavula, u arile ku endla tano.

Ku khomiwa ko tano loku tsongahataka ku ni swivumbeko swo tala. Ku vula magazini wa Manghezi lowu nge New Statesman: “Swi sungula eka ku navela loko biha, ku namarhelana, ku khumbana ka miri loku nga lavekiki ni ku tirhisa marito hi ndlela yo biha.” Hakanyingi ntshikilelo wo nghenela rigangugangu wu ni mano ku fana ni mavito yo kombisa rirhandzu (Murhandziwa, Xiluva xa mbilu yanga) kumbe ku va loku xiyekaka tanihi ku gangisana ka le rivaleni. Vavasati van’wana va pfumelela ku onhiwa hikwalaho ko chava ku lahlekeriwa hi mintirho ya vona. Naswona minkambisiso yi kombisa leswaku vavasati va nga ri vangani va vonaka va tsakisiwa hi mianakanyo leyi!

Kambe hambi leswi mianakanyo leyi humaka eka wa rimbewu leri hambaneke yi nga ha tsakisaka, ku tolovelana ngopfu hakanyingi i goza ro sungula ro nghena eku kanganyisiweni. Xisweswo i nhlaselo eka vutshembeki bya wena naswona i ndzhukano eka ku xiximeka ka wena ka Vukriste.—1 Vakorinto 6:18.

Mimpimo Ya Nsirhelelo

“Loko v̌utlhari byi ta nghena e mbilwini ya wena . . . , ku anakanya ku ta ku langutela, ku twisisa ku ta ku hlayisa.” (Swivuriso 2:10, 11) Kutani xana u nga byi tirhisisa ku yini vutlhari lebyinene ni ku anakanyisisa leswaku u tisirhelela? Wansati la tirhaka la vitaniwaka Diane u ri: “Ndzi swi endla swi tiveka entirhweni leswaku ndzi un’wana wa Timbhoni ta Yehova.” (Ringanisa Matewu 5:16.) Loko vavanuna va tiva leswaku u ni mimpimanyeto leyi tlakukeke ya mahanyelo, hakanyingi va ni mboyamelo wuntsongo wo ku gangisa.

Wansati wo tlhariha la vitaniwaka Betty nakambe u vula xitsundzuxo xin’wana. U ri: “Ndzi xiyaxiya ngopfu ehenhleni ka ku tolovelana ni vatirhi-kulorhi hikuva mahanyelo ya vona a ya fani na ya mina.” (1 Vakorinto 15:33) Leswi a swi vuli ku va la tihambanisaka kumbe ku venga vatirhi-kuloni. Kambe loko va phikelela ku bula hi timhaka leti nga pfumelelaniki na Mukriste, u nga kanakani ku suka. (Vaefesa 5:3, 4) Ku yingisa ka wena bulo ro tano lero biha ntsena swi nga nyika vavanuna entirhweni mianakanyo ya leswaku u ta pfumela loko va ku gangisa.

Ku hlayisa mahanyelo lamanene na kona ku nga susa mianakanyo leyi nga lavekiki. Nakambe, Bibele yi tsundzuxa vavasati ku “ambala tinguvu leti fanelekaka, va hlova va pima.” (1 Timotiya 2:9; ringanisa Swivuriso 7:10.) Buku leyi nge Sexual Harassment on the Job yi ri: “Swiambalo leswi pfuxaka nyanyuko—hi leswaku, tinhamu leti pfulekeke ngopfu; swiambalo swa ximumu, swo koma, swiketi swo koma ni vunyingi bya ku tisasekisa loku kokaka mahlo—a hi swa le ntirhweni. . . . Minkarhi ya wena yo vumba ku xiximeka yi nga antswisiwa ngopfu loko u hlawula ku mbala hi ndlela leyi nga xiyekiki ngopfu.”

Eku heteleleni, wansati wo tlhariha u papalata swiyimo leswi vangelaka ku landzula. Xirhambo xa ku va ni xakunwa xa xihoko kumbe ku sala entirhweni endzhaku ka nkarhi ku nga ri na xivangelo lexi tiyeke swi nga ha va ntlhamu. (Ringanisa 2 Samuel 13:1-14.) “Munhu wa v̌utlhari o v̌ona khombo, kutani a tumbela,” ku vula xivuriso xa vutlhari.—Swivuriso 22:3.

Ku Yimisa Ku Sindzisiwa

Kavula, a hi ntiyiso ku anakanya leswaku u nga tlhela u lunghisa ku ehleketa ka vavanuna hinkwavo entirhweni kumbe u cinca tindlela ta mahanyelo lawa ya byariweke khale. (Ringanisa Yeremia 13:23.) Naswona a hi swinene ku heta hi leswaku vavanuna hinkwavo lava va vonakaka va ri na vunghana ngopfu va na “mahlo lama teleke vuoswi.” (2 Petro 2:14) Kutani minkarhi yin’wana i swinene ku endla onge a wu swi voni.

Kambe loko ku tolovelana ngopfu ka xiviri ku katseka, teka xiyimo lexi tiyeke. Loko Solomoni a endle swikombelo leswi nga lavekiki eka wansati loyi a ha riki lontshwa, a nga pfumelanga. U hlamule marito ya yena yo tsakisa hi marito lawa ya rirhandzu leri nga tsekatsekiki eka mufana wa murisi la titsongahataka. Leswi a aleke ku amukela ku ringeta ka Solomoni, u swi kotile ku, “Nḍi rirangu.”—Risimu ra Tinsimu 8:10.

Kombisa ku tiya loku fanaka. Hakanyingi ku tlhotlhovela swi nga siveriwa eku sunguleni hi ku: “A ndzi lavi ku khomakhomiwa”; “Ndzi vitane hi vito ra mina”; kumbe “A ndzi wu tlangeli muxaka wolowo wa ku vungunyana.” Wansati un’wana wa Mukriste u vule ku tlula kan’we a ku, “U nga ha swi engeti!” Eka mpimo wihi na wihi, swi veke erivaleni leswaku e-e wa wena u vula e-e! (Ringanisa Matewu 5:37.) Nhlamulo leyi tsaneke kumbe leyi nga biki nhloko ya mhaka yi nga ha khutaza muonhi leswaku a ringeta hi matimba.

Loko u tekiwile, swi ta va swinene ku avelana mintlhaveko ya wena ni nuna wa wena. A nga ha va ni mianakanyo leyi tirhaka ehenhleni ka ndlela leyi u faneleke ku tamela xiyimo ha yona. Loko swi vonaka swi antswa ku cinca ntirho hi ku olova, tsundzuka xitshembiso xa Xikwembu: “Ndzi nga ka ndzi nga ku tshiki, kumbe ku ku cukumeta, ni siku ni rin’we.”—Vaheveru 13:5.

Ntirho Wa Wena Ni Vutshembeki Bya Wena

Kutani hambi leswi ntirho wo tihanyisa hakanyingi wu lavekaka, swi nga endleka eka timhaka tin’wana wu tisa nxungeto eka vutshembeki bya wena bya Vukriste. Xisweswo marito ya Yesu eka Matewu 10:16 ya tirha swinene: “Hikwalaho ke, tlharihani kukota tinyoka, mi va lavo rhula kukota magugurhwana.”

Ku hlayisa vutshembeki bya Vukriste entirhweni a swi olovi, kambe swi nga endliwa. Magidi ya vavasati exikarhi ka Timbhoni ta Yehova ma endla tano hi ku landzela ndzayo ya Bibele. Va tihlayisa va tiyile emoyeni hi dyondzo ya Bibele, xikhongelo, minhlangano ya Vukriste, ntirho wo chumayela hi Mfumo ni mintirho yin’wana ya Xikwembu. Hikwalaho, va tsakela nchumu lowu ku nga hava cheke ya muholo leyi nga wu nyikaka. I ku tiva leswaku va amukeriwa hi Yehova, Loyi Rito rakwe ri tshembisaka ri ku: “L’a fambaka hi ku lulama o famba hi ku rula.”—Swivuriso 10:9.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 7]

Leswaku U Hlayisa Vutshembeki eNtirhweni:

Vana ni vukheta ehenhleni ka ku tolovelana ni vatirhi-kuloni

Endla swi tiveka leswaku u na mimpimanyeto leyi tlakukeke ya mahanyelo

Ambala tinguvu leti fanelekaka