Swivutiso Swa Vahlayi

◼ Xana swa fanela eka Mukriste ku xava mathikithi yo tlanga nkateko tanihi xihungaso ntsena loko mali ya kona yi ya eku pfuneni?

Kunene Bibele a yi ku soli ku hungasa loku fanelaka, hikuva Yehova i ‘Xikwembu lexi tsakeke.’ (1 Timotiya 1:11) Vanhu va yena va nga tiphina hi vuyimbeleri, ku cina loku xiximekaka, ku dya kumbe ku nwa hi ku ringanisela ni mintlango leyi ringaniseriweke. (Psalma 150:4; Eklesiasta 2:24) Hambi swi ri tano, ku tlanga hi mali swi le rivaleni leswaku ku lwisana ni ndzayo ya Xikwembu ya vutlhari, naswona leswi swi tano hi ku hlanganyela emintlangwini ya nkateko.

Kahle-kahle ntlango wa nkateko i yini? Wu katsa ku xava mathikithi leswaku u kuma nkarhi wo wina masagwadi. Vawini va kumiwa hi ku humesiwa kumbe ndlela yin’wana yo hlawula nomboro.a Hakanyingi ku na sagwadi rin’we lerikulu, kumbexana ri endla ntsengo wa timiliyoni ta tidolara, tirhandi, kumbe tipondho. Ku tsakeriwa ka sagwadi ro tano lerikulu i ku kulu lerova mintlango ya nkateko yi ve “xivumbeko xa ku tlanga hi mali lexi hangalakeke ngopfu.” (The World Book Encyclopedia) Madzana ya timiliyoni ta vanhu ya tlanga hi mali hi ku tirhisa mintlango ya nkateko.

Vanhu van’wana va anakanye leswaku ku katseka eka ntlango wa nkateko a swi hoxanga kumbe ku biha hikuva nxavo wa thikithi (nkateko) wu nga va wu ri wuntsongo, hikuva lava hlanganyelaka va endla tano hi ku swi rhandza naswona hikuva timali tin’wana ti nga ha tirhiseriwa xikongomelo xo pfuna, tanihi ku pfuna swisiwana. Xana xivangelo xo tano xi tiye ku fikela kwihi?

Hambi loko van’wana va vula leswaku ku xava thikithi ro tlangela nkateko swa olova, i ku hungasa ka nxavo wa le hansi, a ku na ku landzula mhaka ya makwanga. Vanhu va xava mathikithi yo tlangela nkateko va tshemba ku wina mali yo tala. Kunene leswi swi lwisana ni ndzayo ya Xikwembu ehenhleni ka makwanga, lama ya nga vaka xidyoho lexikulu lexi nga sivelaka munhu ku ‘dya ndzhaka ya mfumo wa Xikwembu.’ Hikwalaho, loko Mukriste a phikelele ku kombisa makwanga hi ku tlanga hi mali, a nga susiwa ebandlheni. (1 Vakorinto 5:11; 6:10) Bibele yi ri: “Nḍaka leyi kumiwaka hi ku dyoha e ku sunguleni, yi nga ka yi nga katekisiwi e ku heleni.” (Swivuriso 20:21) Loko Mukriste a twe ntlhaveko wihi na wihi wo ‘ringeta’ ku tlangela nkateko, u fanele ku anakanya swinene ehenhleni ka makwanga lama ku tlangela nkateko ku sekeriweke eka wona. Vaefesa 5:3 yi vula leswaku ‘makwanga a ma fanelanga ku kumbukiwa exikarhi ka hina,’ ku nga vuriwi loko ma endliwa hi Mukriste.

Xiphemu lexikulu xa lava va tlangelaka nkateko hi ntolovelo xi kumeka eka vanhu va swisiwana. Kutani hambi loko nxavo wa thikithi wu ri wuntsongo, timali leti a ti fanele ti ya eka swilaveko swa nkoka swa ndyangu ta tlangisiwa—swakudya leswi engetelekeke, swiambalo leswi ringaneke, ku khathalela loku antswisiweke ka vutshunguri. Munhu la tivulaka Mukriste kambe a honisa swilaveko swo tano swa ndyangu “ú tlula na loyi a nga riki mupfumeri hi ku biha.”—1 Timotiya 5:8.

Hambi loko nxavo wa thikithi ra ku tlangela nkateko wu ta ka wu nga onhi timali ta munhu kumbe ta ndyangu, sweswo a swi vuli swona leswaku van’wana a va vavisiwi. Ha yini swi ri tano? Hikuva un’wana ni un’wana la xavaka thikithi ro tlangela nkateko u ta lava ku wina. Xana mali ya sagwadi ra yena yi ta huma kwihi? Loko thikithi ra yena ri durha khume ra tirhandi naswona sagwadi ri ri timiliyoni ta tirhandi, swi vula leswaku u teka mali ya mathikithi eka madzana ya magidi ya vanhu van’wana. Xana sweswo swi twanana ni ndzayo ya Xikwembu leyi lwisanaka ni ku navela swa van’wana? (Deuteronoma 5:21) Entiyisweni, sagwadi ra yena ri ta katsa mali leyi tekiweke eka vanhu vo tala ngopfu, hikuva lama tlulaka mathikithi ya dzana ra magidi ma ta va ya xavisiwile. Ntsengo lowunene wa mali ya mathikithi wu fanele wu ya eka ntsengo wa vulawuri, yin’wana yi ya eka xikongomelo xo pfuna lexi vitaniwaka tanihi xisekelo xa ku tlangela nkateko. Kutani hambi loko munhu a nga kota ku humesa khume ra tirhandi ta thikithi ra yena hi yexe, xana ku vuriwa yini hi nhlayo leyikulu ya van’wana? Ku tlula kwalaho, ku wina ka yena kumbexana ku ta tivisiwa, ku susumetela vo tala ku sungula ku tlangela nkateko kumbe ku xava mathikithi yo tala, hambi loko va ta ka va nga swi koti leswi.

Nakambe ku hava ku kanakana leswaku ku hlanganyela eku tlangeleni ka nkateko i norho wa ku wina mali handle ka ku yi tirhela. Ina, ku tlangela nkateko ku khutaza vulolo kumbe ka byi yimelela. Hambi swi ri tano, Bibele yi khutaza vanhu va Xikwembu ku gingiriteka, ku chivirika ni ku tirha hi matimba. Ematshan’wini yo kurisa moya ‘wo kuma xanchumu mahala,’ ya tsundzuxa: “Un’wana ni un’wana loyi a nga laviki ku tirha, ni ku dya a nga dyi!”—2 Vatesalonika 3:10; Swivuriso 13:4; 20:4; 21:25; 1 Vatesalonika 4:9-12.

Leswaku van’wana va nga ha hlanganyela eku tlangeleni ka nkateko hi ku tihlawulela ka vona vini ni leswaku ku le nawini a swi yimeleli leswaku Vakriste va katseka eka swona. Tihulumendhe tin’wana ti endla leswaku swivumbeko swin’wana swo tlanga hi mali swi va enawini kun’we ni vunghwavava ni tshengwe. Hambi leswi swilo swo tano swi nga ha vaka swi ri enawini naswona vanhu vo tala va tikatsa eka swona hi ku swi rhandza, leswi a swi vuli leswaku swiendlo swo tano swa faneleka emahlweni ka Xikwembu. Ematshan’wini ya sweswo, Vakriste va lwela ku kombisa langutelo ra Davhida leri nge: “Yehova! Nḍi kombe tindlela ta wena, u nḍi dyonḍisa mikhuva ya wena. Nḍi fambise ntiyisweni wa wena, u ri kari u nḍi dyonḍisa; hikuv̌a hi wena Šikwembu ša ku hlayiseka ka mina.”—Psalma 25:4, 5.

Loko Mukriste hakunene a lava ku pfuna swisiwana, swilema, kumbe vadyuhari, a nga endla tano hi ku kongoma kumbe hi ndlela leyi nga katsiki ku tlanga hi mali.

[Nhlamuselo ya le hansi]