“Xi Tele Hinkwako Hi Mavito Yo Sandza”

BUKU ya Bibele ya Nhlavutelo yi hlamusela xivono xa “xivandzana xa ribungu lexi a xi tele hinkwako hi mavito yo sandza.” Xi va kona swa xinkarhana, kutani xi ya ekheleni leri endzhakunyana xi humaka eka rona. (Nhlavutelo 17:3, 8) Nkarhi na nkarhi, matluka ya magazini lowu ya fanise xivandzana lexi xa ribungu, ro sungula, ni Ntwanano wa Matiko ivi endzhaku ni, mutlhandlami wa wona, Nhlangano wa Matiko. Kambe ha yini xivandzana xa ribungu ku vuriwa leswaku “xi tele hinkwako hi mavito yo sandza” ke?

Ku vumbiwa ko sungula ka Mpfumelelano wa Ntwanano wa Matiko, lowu sekeriweke eka makungu lama hlanganeke ya Britain na Amerika, ku tivisiwile erivaleni hi February 14, 1919. Siku leri tlhandlamaka, eka phepha-hungu leri nga ni xihloko lexi nge “Ntwanano Wa Ku Rhula,” The Times ya London yi te: “Ku nghenisa ntirho wo tala wa vavanuna va Manghezi eNtwananweni i ku tinyungubyisa lokunene. . . . Hi tsakela ku vula leswaku i phepha ra matiko hinkwawo ra nkoka swinene leri tshameke ri hangalasiwa.” George Thayer, mutirheli wa Kereke yo Sungula ya Bandlha ra Cincinnati le United States, u wu hlamusela tanihi “ku humesiwa loku xiximekaka swinene ka ku rhandza ni ku navela ka vanhu lava voningeriweke va misava loku ku tshameke ku tsariwa.” Ku bumabumela nakambe ku te ku huma eka maphepha-hungu ya tindzimi timbe. L’Homme Libre, phepha-hungu ra le Furwa ri te: “A hi Bibele, kambe i vuswikoti byo tlula kwalaho, tanihi leswi Bibele, hambi Muevangeli wihi na wihi va nga si tshamaka va sivela vanhu ku dlayanana. Ku tirhisa mianakanyo ku tlhelela eka vukona bya xiviri.” Victoire phepha-hungu ra le Furwa ri wu hlamusele tanihi “matshalatshala lamakulu lama hlanganeke yo simeka vunene ni vululami emisaveni lama tshameke ma endliwa hi mpfhuka misava yi sungula.”

Endzhaku ko simekiwa ka Ntwanano wa Matiko, Jenerala Jan Smuts, un’wana wa vayimeri va le Britain eka ntlawa wolowo, u tsarile a ku: “Ntwanano i rin’wana ra matsalwa lamakulu lama vumbiweke hi vurunguri bya vanhu. . . . Wu fanele wu humelela, hikuva a ku na ndlela yin’wana eka vumundzuku bya nhluvuko. . . . Ha un’we-un’we vanhu lava ha riki ehandle ka ntwanano va ta landzela mujeko lowu, lowu ehansi ka wona rixaka ra vanhu ri nga ta machela emahlweni eku humeleleni ka nhlengeletano ni matshalatshala ya ku rhula.”

Ku langutela koloko hinkwako ku kombisiwe ku ri vunwa loko Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava yi tlhekekile hi 1939. Ntwanano wu tsandzekile. A wo va nhlengeletano ya vanhu leyi vumbiweke hi vanhu lava nga hetisekangiki. Swi tano na hi mutlhandlami wa yona, Nhlangano wa Matiko. Hambi swi ri tano, siku leri Ntwanano wa UN wu tiyisiweke ha rona, muhleri wa The New York Times u wu funghe tanihi “murhi wa ku rhula” ivi a ku, “Ntshembo lowukulu wu tswariwile . . . Swilo leswikulu swi nga ha ta.” Hi ku fanana, varhangeri va kereke va funghe UN tanihi “ntshembo wu ri woxe” wa ku rhula ni leswaku “i ntshembo wo hetelela.”

Ku nyika tinhlengeletano ta vanhu swilo leswi Mfumo wa Xikwembu wu nga wona ntsena wu nga swi hetisisaka i ku sandza. Xisweswo, Bibele yi vhumba leswaku endzhaku ka vukona byo koma, Nhlangano wa Matiko wu ta ya “eku loveni.” I hulumendhe ya Xikwembu ya le tilweni leyi hetisekeke ntsena leyi nga tisaka ku rhula loku ku humelelaka eka vanhu.—Nhlavutelo 17:11, 12; Esaya 9:6, 7; Daniel 2:44.