Landzelela Xikombiso Xa Yesu Xa Ku Chava Xikwembu

“Xihundla xa [ku chava loku ka Xikwembu] i xikulu: ‘Ú [Yesu] vonakisiwile a ri munhu.’”—1 TIMOTIYA 3:16.

1. (a) I xivutiso xihi lexi tshameke xi nga hlamuriwanga ku tlula malembe ya 4 000? (b) Hi rini naswona njhani laha nhlamulo yi nyikiweke?

AKU ri xivutiso lexi tshameke xi nga hlamuriwanga ku tlula malembe ya 4 000. Ku sukela loko munhu wo sungula, Adamu, a hluleke ku hlayisa vutshembeki, xivutiso a xi ku: Xana ku chava Xikwembu ku nga kombisisiwa ku yini exikarhi ka vanhu? Eku heteleleni, eka lembe xidzana ro sungula C.E., hi ku ta ka N’wana wa Xikwembu emisaveni, nhlamulo yi nyikeriwile. Hi tinhlamuselo hinkwato, rito ni xiendlo, Yesu Kriste u kombise ku namarhela ka yena ka xiviri eka Yehova. Xisweswo u paluxe ‘xihundla xo kwetsima xa ku chava Xikwembu,’ a kombisa ndlela ya vanhu lava tinyiketeleke ku hlayisa ku chava koloko.—1 Timotiya 3:16.

2. Eku landzeleni ka ku chava Xikwembu, ha yini hi fanele hi xiya swinene xikombiso xa Yesu?

² Eku landzeleleni ku chava Xikwembu tanihi Vakriste lava tinyiketeleke, lava khuvuriweke, hi endla swinene ku ‘xiya swinene’ xikombiso xa Yesu. (Vaheveru 12:3) Ha yini? Hikwalaho ka swivangelo swimbirhi. Xo sungula, xikombiso xa Yesu xi nga hi pfuna ku hlakulela ku chava Xikwembu. Yesu u tive Tata wa yena ku antswa ku tlula munhu wihi na wihi. (Yohane 1:18) Naswona Yesu u tekelela tindlela ni timfanelo ta Xikwembu swinene lerova a ku: “Loyi a ndzi voneke, ú vonile Tatana.” (Yohane 14:9) Kutani, eka vutomi ni vutirheli bya Yesu, hi nga kuma ku twisisa loku enteke ka timfanelo letinene ta Yehova, xisweswo ti tiyisa ku namarhela ka hina eka Muvumbi wa hina wa rirhandzu. Xa vumbirhi, xikombiso xa Yesu xi nga hi pfuna eku kombiseni ka ku chava Xikwembu. U nyikele xikombiso lexi heleleke xa mahanyelo lama kombisaka ku chava Xikwembu. Xisweswo hi endla swinene loko hi xiya ndlela leyi hi nga ‘ambalaka Yesu’ ha yona, ku nga ku n’wi teka tanihi xikombiso, hi tekelela xikombiso xa yena.—Varhoma 13:14.

3. Xana nongonoko wa hina wa dyondzo ya Bibele ya munhu hi xiyexe wu fanele wu katsa yini, naswona ha yini?

³ A ku tsariwanga hinkwaswo leswi Yesu a swi vuleke ni leswi a swi endleke. (Yohane 21:25) Hikwalaho, swilo leswi tsariweke ehansi ka ku huhutela ka Xikwembu swi fanele swi va swa nkoka lowukulu eka hina. Hikwalaho nongonoko wa dyondzo ya Bibele ya munhu hi xiyexe yi fanele yi katsa ku hlaya ka nkarhi na nkarhi ka timhaka ta Ehvangeli ta vutomi bya Yesu. Kambe loko ku hlaya ko tano ku ta hi pfuna eku landzeleni ka hina ko chava Xikwembu, hi fanele hi teka nkarhi ku xiya hi ku twisisa leswi hi swi hlayaka. Hi fanele ku tlhela hi xalamukela ku vona ku tlula leswi nga erivaleni.

N’wana U Tekelela Tata Wa Yena

4. (a) I yini lexi kombaka leswaku Yesu a a ri munhu wa rirhandzu ni ntwela-vusiwana? (b) I goza rihi leri Yesu a ri tekeke eku tirhisaneni ni van’wana?

⁴ Xiya xikombiso. Yesu a a ri wanuna wa rirhandzu ni ntswela-vusiwana. Xiya eka Marka 10:1, 10, 13, 17 na 35 leswaku vanhu va malembe ni swiyimo hinkwaswo a va n’wi kuma a tshineleleka. Eka xiendlakalo xo tlula xin’we, u vukarhile vana. (Marka 9:36; 10:16) Ha yini vanhu, hambi ku ri vana, va twe va ntshunxekile loko va ri na Yesu? Hikwalaho ka ku va tsakela ka yena ko tshembeka, ni ka xiviri. (Marka 1:40, 41) Leswi a swi ri erivaleni leswaku hakanyingi u teke goza ro tshinelela van’wana lava a va lava mpfuno. Xisweswo, hi hlaya leswaku u “vone” noni ya le Nayini leyi n’wana wa yona loyi a feke a a rhwariwile. Kutani a “tshinela” a pfuxa jaha, naswona a ku vuriwanga leswaku un’wana u n’wi kombele ku endla tano. (Luka 7:13-15) Nakambe, handle ko va a komberiwile ku endla tano, u teke goza ro hanyisa wansati loyi a a lamarile ni wanuna loyi a a ri ni xirhumbe-rhumbe.—Luka 13:11-13; 14:1-4.

5. Xana timhaka leti ta vutirheli bya Yesu ti hi dyondzisa yini hi timfanelo ni tindlela ta Yehova?

⁵ Loko u hlaya hi timhaka to tano, yima u tivutisa: ‘Tanihi leswi Yesu hi laha ku heleleke a tekeleleke Tata wa yena, xana timhaka leti ti ndzi byela yini hi timfanelo ni tindlela ta Yehova?’ Swi fanele swi hi tiyisekisa leswaku Yehova i Xikwembu xa rirhandzu ni ntwela-vusiwana. Matimba ya ku hambeta ka nkhathalelo wa xona eka ndyangu wa vanhu ya xi susumetele ku teka goza eku tirhisaneni na vona. A xi kalangi xi susumeteriwa eku nyikeleni ka N’wana wa xona “ku nyikela vutomi bya yena ku kutsula lavo tala.” (Matewu 20:28; Yohane 3:16) Xi languta tindlela to ‘namarhela’ lava va nga ta xi tirhela hi rirhandzu. (Deuteronoma 10:15) Hi laha Bibele yi vulaka ha kona: “Hikuv̌a mahlo ya Yehova ma famba-famba e misav̌eni hikwayo e ku tiyisa la’v̌a nga v̌a yena hi timbilu hikwato ta v̌ona.”—2 Tikronika 16:9.

6. Ku humelela yini loko hi xiya rirhandzu ni ntwela-vusiwana wa Yehova hi laha N’wana wa yena a swi kombiseke ha kona?

⁶ Ku xiya rirhandzu ni ntwela-vusiwana wa Yehova hi ndlela leyi, hi laha swi kombisiweke ha kona hi N’wana wa yena, swi ta khumba mbilu ya wena, yi tala hi ku tlangela lokukulu ka timfanelo ta yena ta rirhandzu ni leti tsakisaka. Leswi hi ku fanana swi ta ku tshineta eka yena. U ta susumeteleka ku n’wi tshinelela u nga chavi nchumu hi xikhongelo hi minkarhi hinkwayo naswona ehansi ka swiyimo hinkwaswo. (Psalma 65:2) Swi ta tiyisa ku tinamarheta ka wena eka yena.

7. Endzhaku ko xiya rirhandzu ni ntwela-vusiwana wa Yehova, i yini lexi u fanelaka ku tivutisa xona, naswona ha yini?

⁷ Hambi swi ri tano, tsundzuka leswaku ku chava Xikwembu swi katsa swo tala ku tlula ntlhaveko wa vugandzeri. Hi laha mudyondzi wa Bibele R. Lenski a xiyaka ha kona, swi “katsa langutelo ra hina leri heleleke ra xichavo, ra vugandzeri na swiendlo leswi humaka eka byona.” (Xiitaliki i xerhu) Kutani endzhaku ko xiya rirhandzu ni ntwela-vusiwana wa Yehova hi laha swi kombisiweke ha kona hi Yesu, tivutise: ‘Xana ndzi nga endlisa ku yni leswaku ndzi fana swinene na Yehova emhakeni leyi? Xana van’wana va ndzi kuma ndzi tshineleleka?’ Loko u ri mutswari, u fanele u tshineleleka eka vana va wena. Naswona loku u ri nkulu wa bandlha, u fanele u tshineleleka hakunene. Kutani i yini lexi nga ku endlaka u tshineleleka swinene? Rirhandzu ni ntwela-vusiwana. U fanele u hlakulela nkhathalelo lowunene, wa xiviri eka van’wana. Loko hakunene u khathalela van’wana naswona u rhandza ku tinyiketela etlhelweni ra vona, va ta swi vona leswi kutani va navela ku titshineta eka wena.

8. (a) I yini lexi u fanelaka ku xi anakanya loko u hlaya timhaka ta Bibele hi Yesu? (b) Hi dyondza yini hi Yehova eka timhaka leti kombisiweke eka nhlamuselo ya le hansi?

⁸ Kutani loko u hlaya timhaka ta Bibele hi Yesu, tsundzuka leswaku u nga dyondza swo tala hi Yehova tanihi munhu eka swilo leswi Yesu a swi vuleke ni ku swi endla.a Naswona loko ku tlangela ka wena ka timfanelo ta Xikwembu, hi laha Yesu a ti kombiseke ha kona, swi ku susumetela ku ringeta ku va la fanaka swinene na Yena, u nyikela vumbhoni bya ku chava ka wena Xikwembu.

Ku Tirhisa Ku Chava Xikwembu Eka Swirho Swa Ndyangu

9, 10. (a) Xana rirhandzu ra Yesu ni nkhathalelo eka mana wa yena, Mariya ri kombisisiwe ku yini emahlweninyana ka rifu ra yena? (b) Ha yini etinyisweni Yesu a veka nkhathalelo wa Mariya eka muapostola Yohane naswona ku nga ri eka un’wana wa vamakwavo va yena va nyama?

⁹ Vutomi ni vutirheli bya Yesu Kriste swi paluxa swo tala hi ndlela leyi ku chava Xikwembu ku nga kombisiwaka ha yona. Xikombiso lexikulu xi rhekhodiwe eka Yohane 19:25-27, laha hi hlayaka: “Enkarhini wolowo, mana wa Yesu, ni makwavo Mariya, nsati wa Klopasi, na Mariya wa Magadala, a va yimile kusuhi ni [mhandzi] Yesu a vona mana wa yena, a vona ni mudyondzisiwa loyi a a n’wi rhandza [Yohane] a yimile kusuhi na yena, kutani a ku ka mana wa yena: ‘Manana, vona, n’wana wa wena hi loyi!’ Kutani a ku ka mudyondzisiwa: ‘Vona, mana wa wena hi loyi!’ Ku sukela nkari wolowo, mudyondzisiwa loyi a n’wi amukela, a n’wi rhurhela ekaya ka yena.”

¹⁰ Ehleketa sweswo! Emahlweninyana ko nyikela vutomi bya yena bya la misaveni, rirhandzu ni nkhathalelo wa Yesu swi n’wi susumetele ku nyika nkhathalelo wa mana wa yena, Mariya, (loyi entiyisweni a a ri noni sweswi) eka muapostola la rhandzekaka Yohane. Kambe ha yini ku ri Yohane naswona ku nga ri un’wana wa vamakwavo va Yesu va nyama? Hikuva Yesu a nga khathaleli swilaveko swa Mariya swa nyama, swa leswi vonakaka ntsena kambe ngopfu-ngopfu ku hlayiseka ka yena ka moya. Naswona muapostola Yohane (kumbexana n’wana hahani wa Yesu) u kombise ripfumelo ra yena, kasi a ku nga ri na xikombiso xa leswaku vamakwavo va Yesu va nyama ana se a va ri vapfumeri.—Matewu 12:46-50; Yohane 7:5.

11. (a) Hi ku ya hi Pawulo, xana Mukriste a nga ku tirhisisa ku yini ku chava Xikwembu endyangwini wa yena? (b) Ha yini Mukriste wa xiviri a wundla vatswari lava dyuhaleke?

¹¹ Kutani, xana leswi a xi ri xikombiso xa ku chava Xikwembu hi ndlela yihi? Muapostola Pawulo wa hlamusela: “Xixima tinoni leti nga ta xiviri. Loko wansati wa noni a ri ni vana kumbe vatukulu, a va rhange va dyondza timfanelo ta vona ta vukhongeri hi tlhelo ra ndyangu wa ka vona, va endla swin’wana ku nkhensa vatswari va vona, hikuva hi swona leswi amukelekaka emahlweni ka Xikwembu.” (1 Timotiya 5:3, 4) Hi ku vula ka Pawulo, ku xixima vatswari va wena hi ku nyikela nseketelo wa leswi vonakaka, loko sweswo swi fanela i ku kombisa ku chava Xikwembu. Njhani? Yehova, Musunguri wa lunghiselelo ra ndyangu, u lerisa vana ku xixima vatswari va vona. (Vaefesa 3:14, 15; 6:1-3) Hambi swi ri tano, Mukriste wa xiviri u xiya leswaku ku Khathalela vutihlamuleri byo tano bya ndyangu a swi kombisi rirhandzu eka vatswari va munhu ntsena, kambe nakambe swi kombisa xichavo eka Xikwembu ni ku yingisa milawu ya xona.—Ringanisa Vakolosa 3:20.

12. Xana u nga ku tirhisisa ku yini ku chava Xikwembu eka vatswari lava dyuhaleke, naswona hi xivangelo xihi?

¹² Kutani, xana u nga ku tirhisisa ku yini ku chava Xikwembu eka swirho swa ndyangu? Leswi hakunene swi ta katsa ku lunghiselela ku khathalela swilaveko swa moya ni swa nyama swa vatswari lava dyuhaleke, hi laha Yesu a endleke ha kona. Ku hluleka ku endla tano swi ta paluxa ku pfumala ka ku chava Xikwembu. (Ringanisa 2 Timotiya 3:2, 3, 5.) Mukriste la tinyiketeleke u nyika vatswari lava pfumalaka ku nga ri hikwalaho ka tintswalo kumbe vutihlamuleri kambe hikwalaho ka ku rhandza ndyangu wa yena, naswona u xiya nyingiso lowukulu lowu Yehova a wu vekaka eku khathaleleni ka vutihlamuleri byo tano. Xisweswo, ku khathalela ka yena vatswari lava dyuhaleke i xikombiso xa ku chava Xikwembu.b

13. Tatana wa Mukriste a nga tirhisa ku chava Xikwembu eka ndyangu wa yena hi ndlela yihi?

¹³ Ku chava Xikwembu ku nga ha tirhisiwa ekaya hi tindlela tin’wana. Hi xikombiso, tatana wa Mukriste u ni vutihlamuleri byo wundla ndyangu wa yena hi tlhelo ra swa nyama, minsusumeto ni moya. Hikwalaho, ku engetela eku nyikeni ka nseketelo wa swa nyama, hi rirhandzu u lunghiselela dyondzo ya ndyangu ya Bibele ya nkarhi na nkarhi. U veka nkarhi wo hlanganyela nkarhi na nkarhi evutirhelini bya nsimu ni ndyangu wa yena. Wa ringanisela, a xiya xilaveko xa vona xo wisa kun’we ni ku tihungasa. Kutani hi vutlhari u veka swilo leswi rhangaka emahlweni a nga pfumeleli ntirho wa bandhla leswaku wu n’wi endla a honisa ndyangu wa yena. (1 Timotiya 3:5, 12) Ha yini a endla swilo leswi hinkwaswo? Hayi hikwalaho ka xivangelo xa vutihlamuleri ntsena kambe hikwalaho ka rirhandzu ra ndyangu wa yena. U xiya nkoka lowu Yehova a wu vekaka eku khathaleleni ka ndyangu wa munhu. Xisweswo hi ku hetisisa vutihlamuleri bya yena tanihi wanuna ni tatana, u le ku tirhiseni ka ku chava Xikwembu.

14. Xana wansati wa Mukriste a nga kombisa ku chava Xikwembu ekaya hi ndlela yihi?

¹⁴ Vavasati va Vakriste na vona va ni vutihlamuleri byo tirhisa ku chava Xikwembu ekaya. Njhani? Bibele yi vula leswaku wansati u fanele a ‘titsongahata’ eka nuna wa yena naswona a va ni “xichavo” eka yena. (Vaefesa 5:22, 33) Hambi loko nuna wa yena a nga ri mupfumeri, u fanele ku ‘titsongahata’ eka yena. (1 Petro 3:1) Wansati wa Mukriste u kombisa ku titsongahata ko tano ka vusati hi ku seketela nuna wa yena eka swiboho leswi a swi endlaka tsendze loko leswi swi nga lwisani ni milawu ya Xikwembu. (Mintirho 5:29) Kutani ha yini a amukela xiendlo lexi. Hayi hi leswi a rhandzaka nuna wa yena ntsena, kambe ngopfu-ngopfu hikuva u xiya leswaku ‘swa fanela eHosini’—hi leswaku i lunghiselelo ra Xikwembu ra ndyangu. (Vakolosa 3:18) Xisweswo ku titsongahata ka yena ko tirhandzela eka nuna wa yena i xikombiso xa ku chava ka yena Xikwembu.

‘Ndzi Tele Swona’

15. Hi le ka ndlela yihi leyi xiyekaka laha Yesu a kombiseke ku chava Xikwembu?

¹⁵ Yin’wana ya tindlela leti xiyekaka leyi Yesu a kombiseke ku chava Xikwembu ha yona a ku ri hi ‘ku twarisa mahungu lamanene ya mfumo wa Xikwembu.’ (Luka 4:43) Endzhaku ka ku khuvuriwa ka yena eYordani hi 29 C.E., Yesu u hete malembe manharhu na hafu lama landzeleke a khomeke ngopfu hi ntirho lowu wa nkoka swinene. U hlamuserile: ‘Ndzi tele swona.’ (Marka 1:38; Yohane 18:37) Kambe xana leswi a xi ri xikombiso xa ku chava ka yena Xikwembu hi ndlela yihi?

16, 17. (a) I yini lexi susumeteleke Yesu leswaku a khomeka ngopfu hi ku chumayela ni ku dyondzisa? (b) Ha yini vutirheli bya Yesu byo chumayela no dyondzisa a byi ri xikombiso xa ku chava ka yena Xikwembu?

¹⁶ Tsundzuka leswaku ku chava Xikwembu swi katsa ku hanya hi ndlela leyi tsakisaka Xikwembu hi ku va u xi rhandza ni ku tlangela hi ku helela timfanelo ta xona leti tsakisaka. Kutani i yini lexi susumeteleke Yesu ku heta malembe ya yena yo hetelela emisaveni a khomeke ngopfu hi ku chumayela ni ku dyondzisa? I xivangelo ntsena xa vutihlamuleri kumbe ndzhwalo? A ku na ku kanakana leswaku a a va khathalela vanhu. (Matewu 9:35, 36) Kutani u swi xiye swinene leswaku ku totiwa ka yena hi moya lowo kwetsima swi n’wi hlawule ni ku n’wi lerisa ku hambeta ni vutirheli bya yena. (Luka 4:16-21) Hambi swi ri tano, minsusumeto ya yena yi kurile.

¹⁷ “Ndzi rhandza Tatana,” Yesu erivaleni u byele vaapostola va yena evusikwini byo hetelela bya vutomi bya yena bya laha misaveni. (Yohane 14:31) Rirhandzu rero ri sekeriwe eka vutivi byo enta swinene bya timfanelo ta Yehova. (Luka 10:22) Hi ku susumetiwa hi mbilu leyi nyanyuriweke hi ku tlangela lokukulu, Yesu u kume ntsako eku endleni ka ku rhandza ka Xikwembu. (Psalma 40:8) A ku ri “swakudya” swa yena—swa nkoka swinene leswaku a hanya, leswi nandzihaka ngopfu. (Yohane 4:34) U veke xikombiso lexi heleleke xo ‘lava mfumo ku sungula’ ematshan’wini yo tiveka emahlweni. (Matewu 6:33) Kutani a ku nga ri leswi a swi endleke ntsena kumbe hambi ku ri mpimo wa leswi a swi endleke kambe mhaka leyi ha yona a endleke sweswo swi endle vutirheli bya yena byo chumayela ni ku dyondzisa swi va xikombiso xa ku chava ka yena Xikwembu.

18. Ha yini ku hlanganyela evutirhelini ku nga ri xikombiso xo chava Xikwembu hi minkarhi hinkwayo?

¹⁸ Xana hi nga xi landzerisa ku yini xikombiso xa “ntila” wa Yesu eka mhaka leyi? (1 Petro 2:21) Hinkwavo lava amukelaka xirhambo xa Yesu xo “ta, u ndzi landza” va ni xileriso xa Xikwembu xo chumayela mahungu lamanene ya Mfumo ni ku endla vadyondzisiwa. (Luka 18:22; Matewu 24:14; 28:19, 20) Xana leswi swi vula leswaku hi ku hlanganyela eku chumayeleni ka mahungu lamanene, hi le ku landzeleleni ka ku chava Xikwembu? A swi tano. Loko ho nghena evutirhelini hi mukhuva wa vusopfa kumbe lowu hoxeke, kumbe leswaku u tsakisa swirho swa ndyangu kumbe van’wana ntsena, swi nge xiyiwi tanihi ‘xiendlo xa ku chava Xikwembu.’—2 Petro 3:11.

19. (a) Ku fanele ku va yini xivangelo-nkulu xa leswi hi swi endlaka evutirhelini? (b) Ku humelela yini loko hi susumetiwa hi rirhandzu lerikulu ra Xikwembu?

¹⁹ Tanihi Yesu, minsusumeto ya hina yi fanele yi enta. Yesu u te: “Rhandza Hosi Xikwembu xa wena hi mbilu ya wena hinkwayo [mintlhaveko, swilaveko, ni ku titwa ka munhu wa le ndzeni], ni moya wa wena hinkwawo [vutomi bya wena ni vumunhu hinkwabyo], ni ku anakanya ka wena hinkwako [tinyiko ta wena ta vutlhari], ni matimba ya wena hinkwawo.” Eka leswi, mutsari wa vutlhari u engeterile: “Swi tlula magandzelo hinkwawo lama hisiwaka ni timhamba hinkwato.” (Marka 12:30, 33, 34) Kutani a hi leswi hi swi endlaka ntsena leswi nga ni mhaka, kambe na leswi hi swi endlelaka swona. Rirhandzu leri enteke ra Xikwembu leri katsaka matimba ya hina hinkwawo ri fanele ri va xivangelo-nkulu xa leswi hi swi endlaka evutirhelini. Loko sweswo swi ri tano, a hi nge anerisiwi hi ku hlanganyela loku nga nyawuriki ntsena, kambe hi ta susumeteleka ku kombisa vuento bya ku chava ka hina Xikwembu hi ku endla leswi hi nga swi kotaka. (2 Timotiya 2:15) Hi nkarhi lowu fanaka, loko rirhandzu ra Xikwembu ri ri nsusumeto wa hina, a hi nge vi lava xopaxopaka, hi ringanisa vutirheli bya hina ni bya van’wana.—Vagalatiya 6:4.

20. Xana hi nga vuyeriwa hi vutalo eka xikombiso xa Yesu xo hlakulela ku chava Xikwembu hi ndlela yihi?

²⁰ I ku tlangela muni konghasi loku hi nga vaka na kona leswi Yehova a hi paluxeleke xihundla xo kwetsima xa ku chava Xikwembu! Hi ku dyondza swilo leswi Yesu a swi vuleke ni ku swi endla hi vukheta ni ku lwela ku n’wi tekelela, hi ta pfuneka ku hlakulela ni ku kombisa ku chava Xikwembu hi mpimo lowu teleke. Yehova u ta hi katekisa swinene loko hi landzela xikombiso xa Yesu eku landzeleni ka ku chava Xikwembu tanihi Vakriste lava tinyiketeleke, lava khuvuriweke.—1 Timotiya 4:7, 8.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

◻ Eku landzeleleni ku chava Xikwembu, ha yini hi fanele ku xiya xikombiso xa Yesu?

◻ Hi dyondza yini hi Yehova eka rirhandzu ni ntwela-vusiwana lowu kombisiweke hi Yesu?

◻ Xana hi nga ku kombisisa ku yini ku chava Xikwembu eka swirho swa ndyangu?

◻ Xana nsusumeto wa hina wu fanele wu va wihi leswaku vutirheli bya hina byi va xikombiso xo chava Xikwembu?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]

Tatana wa Mukriste u ni vutihlamuleri byo wundla ndyangu wa yena hi tlhelo ra swa nyama, minsusumeto ni swa moya

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

“Loko wansati wa noni a ri ni vana kumbe vatukulu, a va [endle] swin’wana ku nkhensa vatswari [ni vakokwa wa] vona.”