Mikateko Ya Yehova Yi Ndzi Fuwisile

Hi Ku Vula Ka Elsie Meynberg

“MIKATEKO ya Yehova yi fuwisa munhu, a nga ṅwi engeteli mikaralo.” (Swivuriso 10:22) Ndzi wu tokote hi ndzexe ntiyiso wa xivuriso lexi xa Bibele. Ndzi pfumelele ndzi ku chumbutela.

Loko ndzi ri na malembe ya tsevu ntsena, a ndzi yingisa mabulo ya manana ni mudyondzisi wa Bibele loyi a hi endzela, kutani ndzi xiye ndlela leyi manana a a lawuriwa ha yona hi leswi a swi dyondza. Evusikwini byin’wana byo titimela, ndzi ye eka xithezi xa le hansi leswaku ndzi ya nwa mati ivi ndzi kuma Manana a ri karhi a hlaya ekusuhi ni nyangwa wa ovheni lowu pfuriweke. Ematshan’wini yo ndzi holovela hi laha a ndzi langutele ha kona, u ndzi angarhile ivi a ndzi hlamusela leswaku vito ra Xikwembu i Yehova. Ku hola ka rito ra yena ku ndzi byele leswaku leswi a a swi dyondza a swi ri swa nkoka swinene eka yena.

Endzhaku ka minkanerisano leyi engetelekeke ni mudyondzisi wa Bibele, Manana u yime hi milenge a ya vulavula ni vaakelani hi mahungu lamanene lawa a ma dyondzeke. Hambi swi ri tano, a a nga amukeriwi hi minkarhi hinkwayo. A hi tshama etikweni ra le kusuhi na Beatty, Saskatchewan, Canada naswona vaakelani va hina vo tala a va ri maxaka ya hina, Malutere kumbe Maevhangeli ya xiviri. Hambi swi ri tano, Manana u hambete a va endzela.

A ndzi hlometela hi mafasitere lama nga ni xiverha loko Manana a ringeta ku nghenisa tihanci exivaleni, hi ku tiva leswaku a a nga tali ku ti boha. Minkarhi yin’wana a a ya eminhlanganweni kumbe evutirhelini bya nsimu ku nga khathariseki ku vilela ka Tatana. A a nga pfumelelani ni ripfumelo lerintshwa ra Manana, kambe a a (manana) tiyimiserile. Hi minkarhi hinkwayo a a vuya ni ntsako wa le ndzeni lowu a wu vonaka eka hinkwavo. “Mikateko ya Yehova y[a] fuwisa,” a a tala ku vula sweswo. A ndzi hlamala leswaku a a vula yini hi sweswo. Hambi leswi a ndzi ri na malembe ya tsevu ntsena, na mina a ndzi swi lava ku tirhela Yehova.

Siku rin’wana a ndzi ri elwangwini ni tata wa mina, laha a a lunghisa mabandhi. Manana na sesi wa mina Eileen a va famba ni ntlawa hi Model T Ford leswaku va ya hlanganyela eka “ku macha ni rungula.” A va ta macha ni doroba ni makhadi ya xitiviso va navetisa nkulumo ya Bibele.

“A wu nge byi endli vuphukuphuku byo tano, xana u nga byi endla?” Tatana u ndzi vutisile. Hambi leswi a ndzi ri nhwanyana loyi a a tsakela ku kandziya, a ndzi ta tsakela ku va eka ntlawa wo macha ni rungula ematshan’weni yo va ehenhla ka lwangu. Hambi swi ri tano, va vule leswaku a ndzi komile ngopfu leswaku ndzi rhwala khadi ra xitiviso.

Ku Hlangavetana Ni Mphikamakaneta Ya Ku Yirisiwa

Eku heteleleni, lunghelo ra mina ro sungula ro hlanganyela eku chumayeleni hi Mfumo ri humelele hi November 1940. A ndzi nyanyukile swinene! Tanihi leswi ntirho wa Timbhoni ta Yehova wo chumayela a wu yirisiwile eCanada hi nkarhi wolowo, a hi huma exikarhi ka vusiku ivi hi siya xibukwana lexi nge End of Nazism enyangweni wa yindlu yin’wana ni yin’wana.

Loko ndzi ri na malembe ya kaye hi vukhale, ndzi kunguhate ku nyiketela vutomi bya mina eka Yehova ivi ndzi khuvuriwa. Hikwalaho ka nxaniso, a hi nga byeriwanga hi ndhawu ya nhlangano, kambe hi yisiwe endhawini ya le khwatini laha ntlawa wa Timbhoni a wu tsakela kona “pikiniki.” Kwalaho sesi wa mina lonkulu Eleanor na mina a hi ri exikarhi ka vo tala lava khuvuriweke ematini yo titimela ekusuhi ni tiva.

Emasikwini wolawo, xikolo a xi sungula hi ku losa mujeko ni ku yimbelela risimu ra rixaka etlilasini. Ku nga khathariseki ku langutiwa hi ndlela yo biha ka vadyondzi-kulorhi, hi xichavo a hi ala ku hlanganyela hikwalaho ka dyondzo ya Bibele ehenhleni ka ku gandzela swifaniso. (Daniel, ndzima 3) Makwerhu Elaine Young loyi na yena a a ri Mbhoni, a a boheka ku famba tikhilomitara ta tsevu hi milenge a ya exikolweni, kambe siku rin’wana ni rin’wana a a hlongoriwa hi ku ala ku losa mujeko. Endzhaku ka sweswo a a famba mpfhuka hinkwawo a tlhelela ekaya. U endle sweswo ku ringana hafu ya lembe leswaku a ta ka a nga funghiwi tanihi loyi a a xwa ivi a feyila.

Endzhaku ko tshika xikolo, ndzi tirhe ebankini. Kambe ku humelele ndzingo loko ndzi aleriwe ku ya va kona eka ntsombano wa matiko hinkwawo wa Timbhoni ta Yehova eNew York hi 1950. A ndzi ri na malinyana leyi a ndzi yi hlayisile kutani ndzi kungahate ku tshika, ndzi sungula vutirheli bya nkarhi hinkwawo. Kutani mina na Elaine hi sukile hi ya emutini wa Regina. “U ta vuya a ta kombela mali ekaya hi ximun’wana,” ku hlekula van’wana. Hambi swi ri tano, ndzi swi kotile ku tiwundla hi ku tirha xinkarhana tanihi mubasisi wa yindlu. Rifuwo ra mikateko ya Yehova ri ndzi hlayise ndzi ri evutirhelini bya nkarhi hinkwawo ku sukela kwalaho.

Ku Fikelela Pakani Ya Hina

Hi 1955 mina na Elaine a hi tsakile ku rhamberiwa eka ntlawa wa vu-26 wa le Gilead naswona endzhakunyana hi amukele swiavelo eBolivia, Amerika Dzonga. Hi nkarhi wolowo a ku ri na Timbhoni ta kwalomu ka 160 etikweni rero hinkwaro. Eku heteleleni, hi ye eTarija leswaku hi ya hlangana ni varhumiwa van’wana eka xiavelo xa hina xo sungula.

Tarija a ku ri doroba ro saseka swinene. A swi tsakisa ku vona vavasati va ambale swiambalo swa vona swa ndhavuko, va rhwele mindzhwalo etinhlokweni ta vona. Vanhu lava a va tsakisa naswona a va nga hi byeli loko va nga tsakeli. Va swi vone ku ri vumunhu ku hi byela leswaku hi va endzela nakambe hi nkarhi lowu a va swi tiva leswaku va ta va va nga ri kona ekaya ha wona. Swi teke nkarhi leswaku hi swi tolovela.

Siku rin’wana a hi ri karhi hi vulavula ni wanuna enyangweni wa yena loko jipi yi yima ivi ku huma muprista la hlundzukeke, wa xikandza xo tshwuka. “Loko u nga tshiki ku vulavula ni vanhwanyana volavo, u ta hlongoriwa ekerekeni!” a byela wanuna loyi. Loko a hundzulukela eka hina, u xungetile a ku: “A mi na mpfumelelo wo chumayela laha. Loko mi nga tshiki, ndzi ta teka magoza man’wana.” Hi nkarhi lowu vaakelani vo tala a va humile ku ta hlalela. Kutani hi loko hi ya emahlweni ni ntirho wa hina, hi fambisa tibuku ni Tibibele to tala ku ri na vahlaleri lava lavaka ku tiva.

Endzhaku ko heta malembe mambirhi enkoveni lowu wo saseka laha mapencisi, timanga ni madiriva swi taleke kona, eku sunguleni a hi nga tsakanga loko hi amukela ku cinca ka xiavelo hi ya ePotosí, muti wa swicelwa lowu nga ni xirhami swinene lowu nga eka vuandlalo lebyi tlakukeke hi timitara ta 4 000. A hi byi toloverile vuxika byo gwitsila bya le Canada, kambe ku hambana hi leswi makaya ya le Potosí a ma nga kufumeli hi ntolovelo. Hambi swi ri tano, le Potosí a ku ri na xinakulobye lexinene xa bandlha ra Vukriste, kasi a ku nga si va na bandlha leri vumbiweke eTarija.

Ku Sungula Nsimu Leyintshwa

Endzhaku, mina na Elaine hi averiwe eVillamontes leswaku hi ya sungula ntirho wo chumayela kwalaho. Lori leyi hi khandziyeke eka yona a yi rhwele chukele leri nga fanelangiki ku tleketliwa, kutani leswaku a papalata swiphiqo eka maphorisa emindzilakanini, muchayeri a nga sukanga ku ko ku va madyambu. Hi navele onge loko a hi lo ta ni tochi, hikuva hi xitshuketa xin’wana a xi tshukatshuka etlhelo ka hina ehansi ka maseyila! A ku ri mupfuni wa muchayeri wa lori.

Hi awara ya ntlhanu ni mixo u yimile. Hi karhele hi musi wa movha ni ku thyakisiwa hi ntshuri, hi kase hi xika. Ku mbindzimuka ku pfale ndlela ya hina. Eku heteleni, endzhaku ka tiawara ta mune ta ku tirha hi matimba, n’wini wa movha u lerise leswaku mupfuni wa yena a tsemakanya hi xindledyana lexi basisiweke. N’wini wa lori a a nga lavi no yi languta loko yi ri karhi yi tsemakanya loko mavhilwa ya yona ya le handle ma famba emoyeni ehenhla ka khele lero enta swinene etlhelo ka gondzo. Mina na Elaine hi tsemakanye hi milenge. Loko hi ri karhi hi ya eVillamontes hi lori, tikhona leto chavisa ta le tintshaveni a ti ri ekusuhani swinene lerova muchayeri minkarhi yo tala a boheka ku ntlhentlha a ringeta ku hundza eka tona. Eku heteleleni, endzhaku ka tiawara ta 35 leti karharisaka, hi fikile.

A ku ri ntokoto lowuntshwa eka mina na Elaine ku va hi ri hexe hi laha ku heleleke. Naswona leswintshwa nakambe eka hina a ku ri switsotswana swa le ka titropiki. Swifufunhunu leswikulu swa xiphambati xo tsindziyela a swi wa eka hina endzhaku ko tlumba rivoni leri nga ehenhla ka tinhloko ta hina. Switsotswana leswitsongo a swi hi luma hi ndlela yo vava, swi vanga ku pfimba loku nwayisaka loku a ku humesa mati yo basa. Hi vusiku byo sungula ekaya ra hina lerintshwa, ndzi ye eka xihambukelo xa le handle. Kambe loko ndzi lumeka tochi ya mina, vuandlalo hinkwabyo a byi vonaka byi hanya hinkwalaho ka mahele. Minkolombyana a yi baleka naswona swinana leswikulu a swi ndzi languta swi ri etikhonweni. Ndzi anakanye ku rindza ri kondza ri xa.

Endzhakunyana, a hi ri enambyeni ivi hi anakanya ku wisa ehenhla ka ntsandze lowu hi wu voneke kwalaho. Hambi swi ri tano, hi anakanye ku sungula hi endla riendzo ro vuyela ekusuhi. Loko hi tlhelela ntsandze a wu nga ha ri kona. Vahundzi va ndlela lava nyanyukeke va hi byele leswaku a ku ri na nyoka leyikulu kwalaho. Ndza tsaka leswi hi nga ringetangiki ku tshama eka “ntsandze” wolowo!

Leswi a hi tiphina ha swona swinene eVillamontes a ku ri ku endzela vanhu ni madyambu. A hi va kuma va tshame eswitulwini swo lukiwa hi minkhavi ehandle ekusuhi na tindlela, va nwa swakunwa leswi vuriwaka maté. Hi hete tiawara to tala to tsakisa hi ri karhi hi hlamusela switshembiso swa Mfumo emitini yoleyo. Kambe minkarhi yo nonon’hwa swinene yi humelerile loko Elaine a nghenele vukati ivi mina ndzi averiwa eVallegrande ni munghana lontshwa.

Tanihi U.S. Vupela-dyambu Ra Vukarhi

Leswaku hi fika eVallegrande, riendzo rin’wana leri karharisaka ra masiku manharhu a ri laveka naswona enkarhini lowu a ndzi ri ndzexe. Gondzo ra ritshuri ri vonake ri rhendzelekela makumu emananga wolawo. Eku heteleleni ndzi fikile loko dyambu ri pela. Bazi ri kavanyete ku rhula ka doroba laha tihanci a ti tolovelekile ku tlula mimovha. Vanhu a va languta va ri ehansi ka malwangu, lama a ma fika ni le swindlendyanini naswona a ma tshegiwe hi tiphuphu. Vavanuna van’wana lava a va titshega hi tiphuphu a va ambale mabandhi ya xibalesa lama nga na swibamu. Kwalomu ka un’wana ni un’wana a a ambala swa ntima. Ndzi anakanyile ndzi ku: ‘Phela leri ra fana na U.S. Vupela-dyambu ra vukarhi!’

Kavula, a swi ri tano. Timholovo a ti tlhantlhiwa hi xibalesa. Hambi leswi a ku ri doroba ra vanhu va khume ra magidi ntsena, ku dlaya ni vukarhi a swi tolovelekile hi nkarhi wolowo. Vaaki a va lawuriwa hi ntlawa lowu tekeke ndzilakana wa le nyangweni wa doroba. Swirho swa ntlawa a swi hanya hi ku yimisa mabazi ni ku ma khutuza. Ni varimi a va khutuziwa loko va yisa leswi va swi tshoveleke edorobeni. Vanhwanyana a va pfinyiwa emahlweni ka vatswari va vona hi ku kombeteriwa hi xibalesa. Vamanana a va nga va pfumeleli vanhwanyana va vona ku famba va ri voxe ku ya xava ekusuhi.

Anakanya miehleketo ya hina loko murhangeri wa ntlawa a nghene eHolweni ya hina ya Mfumo siku rin’wana. A a pyopyiwile. Mulanguteri wa xifundza, loyi a a nyikela nkulumo, a a tshukile. “Ndza pfumela!” ku huwelele murhangeri wa ntlawa loko a ri karhi a hima bence hi matimba lerova ri tshoveka. Kutani u khome mulanguteri wa xifundza. Kambe hi xitshuketa u rhurile kutani khale ka munghana wa yena wa xikolo la nga exikarhi ka vayingiseri a n’wi humesela ehandle.

Eku heteleleni, ndhuna ya nyimpi yi ntlhontlhe murhangeri wa ntlawa leswaku va lwa. Ndhuna yi hayeke mbyana leyi feke erivaleni yi ri na marito lama nge: “Humani edorobeni handle ka swona mi ta humeleriwa hi leswi fanaka.” Ntlawa wu humile naswona swiyimo swi antswile eVallegrande.

Minkarhi yin’wana a hi famba ku ringana tiawara ta 12 hi tihanci hi ya chumayela eswimitanini leswi nga ekule. Mudyondzisi wa xikolo eka xin’wana xa swimitana leswi u hi amukele hi malwandla swinene naswona endzhakunyana u ve Mbhoni ya Yehova. Nkarhi wun’wana ndzi lombiwe meyila ku ya kwalaho, kambe nkarhi wun’wana na wun’wana loko yi hundza ekaya ra khale ka n’wini wa yona, a yi kongoma kona, kutani a va boheka ku tlhela va hi tlherisela endleleni nakambe.

Mimphikamakaneta—Kambe Ndza Ha Fuwile

Ku fana ni varhumiwa van’wana, ndzi kume leswaku mphikamakaneta leyikulu ku nga ha va ku nga ri ku hisa ni switsotswana, ku titimeta ni swiganga kumbe hambi ku ri vuvabyi ni vusweti. Ematshan’weni ya sweswo, ku nga va ku hambana ka vumunhu. ‘Ha yini ku nonon’hwa ko tano ku humelela exikarhi ka nhlengeletano ya Yehova?’ ndzi vutisile, naswona ndzi sungule ku kanakana loko Yehova a ndzi fuwisa hi mikateko. Kutani ndzi tsundzuke tsalwa leri vulavulaka hi mikateko ya Yehova eka Swivuriso 10:22. Xiyenge xa vumbirhi xa tsalwa leri xi ri: “A nga ṅwi engeteli mikaralo.” Kutani a hi fanelanga hi sola Yehova hi swiphiqo leswi. Ndzi xiye leswaku i xiphemu xa leswi Adamu a hi siyeleke swona, naswona swi kona exikarhi ka leswi Pawulo a swi hlamuselaka eka Varhoma 8:22: “Swivumbiwa hinkwaswo swa konya hi ku vaviseka loku fanaka.”

A ndzi tsalelana na Walter Meynberg wa le Bethele ya le Canada kutani loko ndzi ri eku wiseni eCanada hi 1966, hi tekanile ivi hi averiwa eLa Paz, muti lowukulu wa le Bolivia. Mawaku nkateko wo vona mabandlha ya laha ma andza ku sukela eka rin’we loko ndzi fika eBolivia ma ya eka 24 eka xiyenge xin’wana ni xin’wana xa muti lowu. Swi ve tano eka miti yin’wana ya tiko leri. Hakunene, ntlawa wa kwalomu ka 160 lowu a wu chumayela mahungu lamanene eBolivia loko ndzi fika ro sungula hi 1955 wu andze wu va kwalomu ka 7 000!

Xikombiso xa xiviri xa manana lexi a xi andlaleke khale xi vange leswaku vo tlula khume endyangwini wa ka hina va va entirhweni wa nkarhi hinkwawo. Ndza tsaka ku vula leswaku tata wa mina u ve Mbhoni leyi tinyiketeleke, naswona ku tlula vanhu va 30 lava ndzi veke na lunghelo ro hlaya na vona Bibele va khuvuriwile. Xana leri a hi rifuwo? Ina, hi rona. Hakunene, ‘mikateko ya Yehova—hi yona yi ndzi fuwiseke.’