Xana Wa Swi Tlangela Leswi Xikwembu Xi Swi Endleke?

“Loko munhu a lava ku ndzi landza, a a titshike, a tirhwexa [mhandzi ya nxaniso ya] yena siku rin’wana ni rin’wana, kutani a ndzi landza.”—LUKA 9:23.

1. Hi tihi tinyiko tin’wana to saseka leti Xikwembu xi ti nyikeke?

HI KOLOTA vutomi bya hina eka Xikwembu. Loko a xi nga va vumbanga vanhu, a hi ta va hi nga velekiwanga. Kambe Xikwembu xi vumbe swo tlula vutomi. Xi hi vumbile leswaku hi tsakela swilo swo tala: nun’hwelo wa swakudya, ku kufumela ka miseve ya dyambu, mpfumawulo wa vuyimbeleri, ku phyuphya ka siku ra ximun’wana, vunene bya rirhandzu. Ku tlula kwalaho, Xikwembu xi hi nyike mianakanyo ni ku navela ku dyondza hi xona. Xi huhutele Bibele, leyi hi nyikaka xitsundzuxo lexinene, yi hi komba ndlela leyi hi nga hanyaka vutomi lebyi tsakisaka ha yona, ni ku hi nyika ntshembo wo hanya hi laha ku nga heriki emisaveni ya xona leyintshwa yo lulama. Nakambe Xikwembu xi nyika moya wa xona lowo kwetsima, nseketelo wa bandlha ra kwalaho, ni vavanuna ni vavasati lava kuleke lava rhandzekaka lava nga hi pfunaka ku tshama hi tiyile entirhweni wa xona.—Genesa 1:1, 26-28; 2 Timotiya 3:15-17; Vaheveru 10:24, 25; Yakobo 5:14, 15.

2. (a) Hi xihi xilo lexi xiyekaka swinene lexi Xikwembu xi hi endleleke xona? (b) Xana hi nga kuma ku pona hi mintirho?

² Ku engetela eka sweswo hinkwaswo, Xikwembu xi rhumele N’wana wa xona wa mativula ku hi byela swo tala hi leswi Tatana a swi languteleke eka hina ni ku nyikela ‘nkutsulo hi gandzelo’ eka un’wana ni un’wana loyi a ri amukelaka. (Vaefesa 1:7; Varhoma 5:18) N’wana yoloye, Yesu Kriste, u te: “Hikuva Xikwembu xi rhandzile misava swonghasi, xi ko xi nyika N’wana wa xona la nga un’we, leswaku un’wana ni un’wana la pfumelaka ka yena, a nga lovi, kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki.” (Yohane 3:16) Ku ponisiwa loku kotekaka hikwalaho ka gandzelo rero i ka nkoka lowukulu lerova a ku na ndlela leyi munhu a nga endlaka mintirho yo ku kuma, entiyisweni hambi ku ri mintirho leyi endliweke ehansi ka Nawu wa Muxe. Xisweswo, Pawulo u tsarile: “Munhu a nga endliwi la lulameke emahlweni ka Xikwembu hi ku hlayisa Nawu, kambe ku ri ntsena hi ku pfumela eka Yesu Kriste.”—Vagalatiya 2:16; Varhoma 3:20-24.

Ripfumelo Ni Mintirho

3. Xana Yakobo u te yini hi ripfumelo ni mintirho?

³ Ku ponisiwa ku ta hi ripfumelo, kambe ripfumelo ni ku tlangela swilo hinkwaswo leswi Xikwembu xi swi endleke swi fanele swi hi susumetela ku teka goza. Swi fanele swi hi susumetela ku endla swilo leswi kombisaka ripfumelo ra hina. Yakobo makwavo wa Yesu hi manana u tsarile: “Hikokwalaho, ku pfumela ku ri koxe, loko ku nga tikombi hi mintirho, ku file.” U ye emahlweni a ku: “Ndzi kombe ku pfumela ka wena loku nga riki na mintirho, kutani mina hi mintirho ya mina ndzi ta ku komba ku pfumela ka mina!” Yakobo u kombe leswaku hambi ku ri mademona ma “pfumela sweswo, ma ri karhi ma rhurhumela,” nakambe mademona a ma endli mintirho ya Xikwembu. Hi tlhelo rin’wana Abrahama a ri na hinkwaswo, ripfumelo ni mintirho. Yakobo u engetile: “Ku pfumela ka yena a ku seketeriwa hi mintirho ya yena, kutani ku pfumela ku endliwile loku hetisekeke hi mintirho. Ku pfumela na kona loku nga hava mintirho ku file.”—Yakobo 2:17-26.

4. Yesu u te lava lavaka ku n’wi landza va fanele va endla yini?

⁴ Nakambe Yesu u kombise nkoka wa mintirho leyinene, a ku: “Ku vonakala ka n’wina a ku voningele vanhu hi mukhuva wolowo, leswaku va ta vona mintirho ya n’wina leyo saseka, va dzunisa Tata wa n’wina la nge matilweni.” “Loko munhu a lava ku ndzi landza, a titshike, a tirhwexa [mhandzi ya nxaniso ya] yena siku rin’wana ni rin’wana, kutani a ndzi landza.”a Loko hi ‘titshika,’ hi tshika swo tala swa hanyelo leri hi tihlawuleleke rona. Hi xiya leswaku hi kolota xin’wana ni xin’wana eka Xikwembu, kutani hi tinyikela eka xona tanihi malandza ya xona, hi lava ku dyondza ni ku endla ku rhandza ka xona, hi laha Yesu a endleke ha kona.—Matewu 5:16; Luka 9:23; Yohane 6:38.

Vutomi Bya Katseka

5. (a) I yini lexi Petro a xi kombiseke leswaku xi fanele xi khumba ndlela ya hina hinkwayo ya vutomi? (b) I mintirho yihi leyinene leyi a yi bumabumeleke?

⁵ Petro u kombise leswaku “ngati ya nkoka” ya Kriste leyi nyikeriweke ematshan’wini ya hina, i ya nkoka lowukulu lerova ku yi tlangela ka hina ku fanele ku vonaka evuton’wini bya hina hinkwabyo. Muapostola u xaxamete swilo swo tala leswi ku tlangela ka hina ku fanelaka ku hi susumetela ku swi endla. U tsundzuxile: “Tshikani lunya hinkwaro.” “Hi fanele ku navela ntswamba lowu tengeke wa moya.” “[Twarisani] mintirho leyo saseka ya loyi a mi vitaneke ku huma emunyameni, mi ta nghena eku vonakaleni ka yena loku hlamarisaka.” “[Tshikani] leswo homboloka [mi] endla swo lulama.” “[Tihlamuleleni] eka un’wana ni un’wana loyi a mi vutisisaka ehenhla ka ku tshemba loku mi nga na kona.” “Mi nga ha fambisiwi hi ku navela ku titsakisa, kukota vanhu van’wana, kambe mi fambisiwa hi leswi Xikwembu xi rhandzaka swona [enkarhini wa n’wina lowu saleke].”—1 Petro 1:19; 2:1, 2, 9; 3:11, 15; 4:2.

6. (a) Xana Vakriste va lembe xidzana ro sungula va ri kombise njhani ripfumelo ra vona? (b) Xana leswi swi fanele swi hi vekela xikombiso xihi?

⁶ Vakriste va lembe xidzana ro sungula va hanye hi ripfumelo ra vona. Ri cince langutelo ni vumunhu bya vona, ri va susumetela ku xaxameta vutomi bya vona byi fambisana ni ku rhandza ka Xikwembu. Va hlongoriwile, va khandliwa hi maribye, va biwa, va khotsiwa, hambi ku ri rifu ematshan’wini yo landzula ripfumelo ra vona. (Mintirho 7:58-60; 8:1; 14:19; 16:22; 1 Vakorinto 6:9-11; Vaefesa 4:22-24; Vakolosa 4:3; Filimoni 9, 10) N’wamatimu la xiyekaka wa Murhoma Tacitus, la velekiweke kwalomu ka 56 C.E., u vule leswaku Vakriste “a va avanyiseriwa ndzilo, va hisiwa, va tirha tanihi swivoningo swa vusiku, loko ku ri na xinyami.” Hambi swi ri tano a va landzulanga!—The Annals, Book XV, tindzima 44.

7. I xiyimo xihi lexi vanhu van’wana va nga tikumaka va ri eka xona?

⁷ Emabandlheni man’wana u nga ha kuma vanhu lava va veke kona eminhlanganweni ku ringana malembe yo tala. Va yi rhandza nhlengeletano ya Yehova, va ehleketa leswaku vanhu va yena i vanhu lavanene ku tlula lava va tshameke va hlangana na vona; va endla tinhlamuselo letinene hi ntiyiso, naswona va wu lwela ntiyiso eka lava nga ehandle. Kambe ku na leswi sivaka ndlela ya vona, swi va kokela endzhaku. A va si tshama va teka goza lerinene leri vanhu va 3 000 va ri tekeke hi siku ra pentekosta, leri Muetiyopiya la pfumelaka a a vutiseke ha rona, kumbe leri Ananiya a khutazeke Sawulo ku ri teka xikan’we-kan’we endzhaku ka loko muxanisi yoloye a xiye leswaku Yesu a ri Mesiya hakunene. (Mintirho 2:41; 8:36; 22:16) I yini lexi pfumalekaka eka vanhu vo tano namuntlha? Ha yini va nga ri tekangi goza leri Bibele yi ri vulaka “ripfalo leri tengeke eka Xikwembu”? (1 Petro 3:21) Loko u tikuma u ri eka xiyimo lexi—xo tiva ntiyiso kambe u chava ku endla swin’wana hi wona—languta xihloko lexi tanihi lexi xi lunghiseleriweke wena hi rirhandzu leri hlawulekeke.

Ku Hlula Swihinganyeto Swo Khuvuriwa

8. Loko u nga kalanga u va xichudeni lexinene, i ndlela yihi ya vutlhari leyi u nga yi tekaka sweswi?

⁸ I yini lexi nga sivaka ndlela ya wena? Xihloko lexi hundzeke xi kombise leswaku van’wana va nga ha kuma dyondzo ya munhu hi xiyexe ku ri xiphiqo. Xikwembu xi hi nyike mianakanyo leyinene, naswona xi langutele leswaku hi yi tirhisa eku xi tirheleni. Vanhu van’wana lava kalaka va nga dyondzanga ku hlaya endzhakunyana va tinyiketela eka ntirho wolowo leswaku va ta dyondza swo tala hi Xikwembu ni swikongomelo swa xona. Ku vuriwa yini hi wena? Loko ana se u kota ku hlaya, xana wa hlaya hakunene, hi laha Vaberiya va endleke ha kona, u “kambisisa Matsalwa masiku hinkwawo” ku vona loko swilo sweswo swi ri tano? Xana u ku kambisisile “ku anama, ni ku leha, ni ku tlakukaka, ni ku enta” ka ntiyiso? Xana u cele ku ringana eRitweni ra Xikwembu ku kuma ndlela leyi hakunene ri tsakisaka ha yona ni ku kurisa ku navela ka ntiyiso ko tiva, kutani u va ni ndlala ya xiviri ya ntiyiso?—Mintirho 17:10, 11; Vaefesa 3:18.

9. I goza rihi leri faneleke ro ri teka loko u ri ni xiphiqo ni un’wana ebandlheni?

⁹ Minkarhi yin’wana vanhu va kokela endzhaku hikwalaho ka xiphiqo xa ntiyiso kumbe lexi va xi ehleketaka lexi va veke na xona ni un’wana ebandlheni. Xana un’wana u ku khunguvanyisile hakunene? Kutani landzela ntila wa xitsundzuxo lowu kombisiweke hi marito ya Yesu: “Yana u ya n’wi komba ku hoxa ka yena, mi ri vambirhi ntsena.” (Matewu 18:15) U nga ha hlamala ku kuma leswaku munhu yoloye a a nga swi tivi leswaku u khunguvanyekile. Kambe hambi loko a swi tiva, u ta va u n’wi ‘pfunile makwenu,’ hi laha Yesu a vuleke ha kona. Nakambe u nga ha n’wi pfuna ku papalata ku khunguvanyisa un’wana. Ku tlula kwalaho, loko u anakanyisisa kahle ha swona, i mani loyi u n’wi tirhelaka hakunene—i munhu yoloye kumbe i Xikwembu? Xana rirhandzu ra wena eka Xikwembu ri ntsongo lerova u nga pfumelela swihoxo swa munhu wihi na wihi la nga hetisekangiki swi nghenelela eka rirhandzu ra wena eka xona?

10, 11. U nga endla yini loko xidyoho xin’wana xa le xihundleni xi ku kokela endzhaku?

¹⁰ Xidyoho xa le xihundleni xi nga ha sivela munhu ku khuvuriwa. Leswi swi nga ha va swin’wana leswi humeleleke endzhaku, kumbe ku nga ha va ndlela leyi hoxeke leyi yaka emahlweni. Loko leswi swi ri xiphiqo eka wena, xana a hi nkarhi wo lunghisa timhaka? (1 Vakorinto 7:29-31) Vanhu vo tala va Yehova va boheke ku cinca vutomi bya vona. Bibele yi ri: “Hundzukani, mi tlhelela eka Xikwembu, leswaku swidyoho swa n’wina swi rivaleriwa, ni leswaku minkarhi yo phyuphyisa leyi humaka eka [Yehova] yi sungula.”—Mintirho 3:19, 20.

¹¹ Ku nga khathariseki leswi u nga ha vaka u swi endlile endzhaku, u nga ha tisola, u cinca, kutani u kombela ndzivalelo eka Xikwembu. “Loko swi ri tano, dlayani leswi swi nga swa misava eka n’wina, hi leswaku vuoswi, ni swa thyaka, ni ku hisekela swa tingana, ni ku navela loko biha . . . [Hluvulani] hanyelo ra n’wina ra khale ni mintirho ya rona; hikuva mi ambarile wa hanyelo lerintshwa loyi a pfuxetiwaka kambe na kambe, leswaku mi kota ku tiva swinene Xikwembu lexi xi mi tumbuluxeke hi xifaniso xa xona.” U nga ha endla vutomi bya wena byi pfumelelana ni tindlela ta xona, u tsakela ripfalo lerinene, naswona u va ni ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki emisaveni ya xona yo lulama leyintshwa. Xana sweswo a hi swa nkoka ku tlula matshalatshala wahi ni wahi lawa u nga ma tekaka?—Vakolosa 3:5-10; Esaya 1:16, 18; 1 Vakorinto 6:9-11; Vaheveru 9:14.

12. U nga endla yini loko fole, ku tirhisiwa loko biha ka xihoko, kumbe swidzidzirisi leswi godzombelaka swi yima exikarhi ka wena ni ripfalo ra wena leri baseke?

¹² Xana ku tirhisa ka fole, ku tirhisa loko biha ka xihoko, kumbe ku godzomberiwa hi swidzidzirisi swi yima exikarhi ka wena ni ripfalo lerinene? Xana mikhuva yo tano leyi xungetaka vutomi a yi kombi ku pfumala xichavo eka nyiko ya Xikwembu leyo saseka ya vutomi? Loko mikhuva yo tano yi yime endleleni ya wena, entiyisweni i nkarhi wo yi lulamisa. Xana mikhuva leyi yi tlula vutomi bya wena? Pawulo u te: “Hi fanele ku tibasisa, hi susa thyaka hinkwaro ra miri ni ra moya, hi ringeta ku hanya vutomi lebyo hlawuleka swinene, hi ri karhi hi chava Xikwembu.” Xana u ti amukela swinene tindlela ta Xikwembu to basa ni ku lulama lerova u nga swi endla sweswo?b—2 Vakorinto 7:1.

Swilo Leswi Vonekaka

13, 14. (a) Matsalwa ma ri yini hi tipakani ta swilo leswi vonekaka? (b) Ha yini swi ri swa nkoka ku rhangisa swilo swa le tilweni?

¹³ Misava ya namuntlha yi veka ku humelela eka “ku tikurisa hi swa vutomi lebyi” ehenhla ka swilo hinkwaswo. Kambe Yesu u fanise “ku vilela hi swa misava leyi, ni ku kanganyisiwa hi rifuwo” ni “mitwa” leyi kavanyetaka rito ra Xikwembu. Nakambe u vutisile: “Hikwalaho loko munhu a kota ku fuwa misava hinkwayo, kambe a lahlekeriwa hi vutomi bya yena, swi ta va swi n’wi pfune yini ke?”—1 Yohane 2:16; Marka 4:2-8, 18, 19; Matewu 16:26.

¹⁴ Yesu u kombise leswaku Xikwembu xi lunghiselela swinyenyana leswaku swi kuma swakudya ni makhon’wa ku rhumbuka hi ndlela yo saseka. Kutani u vutisile: “Kutani n’wina, mi tlula ngopfu tinyenyana! . . . Xana [Xikwembu] a xi nga mi ambexi ku tlurisa sweswo?” Hi vutlhari, Yesu u hi byele ku ‘tshika ku vilela’ hi swilo leswi vonekaka u te: “Lavani Mfumo wa [Xikwembu], kutani swilo leswi mi ta engeteriwa swona.” U vule leswaku hi fanele hi rhangisa swilo swa Mfumo hikuva ‘laha xuma xa hina xi nga kona, hi laha timbilu ta hina ti nga ta va kona na tona.’—Luka 12:22-31; Matewu 6:20, 21.

Ntirho Wa Xikwembu Hi Mpfuno Wa Xikwembu

15. I xikhutazo xihi lexinene lexi xikombiso xa Vakriste va lembe xidzana ro sungula va hi nyikaka xona?

¹⁵ Xana ku nyikela vumbhoni eka van’wana swi vonaka swi ri xiphiqo eka wena? Xana tingana ti ku kokela endzhaku? Loko swi ri tano, i swa nkoka ku tsundzuka leswaku Vakriste va lembe xidzana ro sungula a va ri na mintlhaveko leyi hi nga na yona namuntlha. Xikwembu a xi hlawulanga vanhu vo tala vo tlhariha ni va matimba, kambe xi hlawule “leswi misava yi swi vonaka swi ri ni ku tsana, ku khomisa leswi nga ni matimba etingana.” (1 Vakorinto 1:26-29) Varhangeri va matimba va vukhongeri va kanete vanhu lava va nga “dyondzangiki” ni ku va byela leswaku va tshika ku chumayela. Xana Vakriste va endle yini? Va khongerile. Va kombele xivindzi eka Xikwembu, naswona xi va nyikile. Hikwalaho, mahungu ya vona ya ta te Yerusalema naswona eku heteleleni ya fike emisaveni hinkwayo!—Mintirho 4:1-4, 13, 17, 23, 24, 29-31; 5:28, 29; Vakolosa 1:23.

16. Xana hi dyondza yini eka “vunyingi” lebyikulu bya “timbhoni” lebyi hlamuseriwaka eka Vaheveru ndzima 11?

¹⁶ Xisweswo, ku chava vanhu a ku fanelanga ku yima exikarhi ka hina ni ntirho wa Xikwembu. Vaheveru ndzima 11 yi hi byela swo tala hi “vunyingi lebyikulu bya timbhoni” lebyi a byi nga chavi vanhu, kambe a byi chava Xikwembu. Hi fanele hi kombisa ripfumelo leri fanaka. Muapostola u tsarile: “Hikwalaho, leswi hi rhendzeriweke hi vunyingi lebyikulu lebyi bya timbhoni, na hina a hi tshikeni hinkwaswo leswi swi hi sivelaka ku ya emahlweni, ni vudyoho lebyi hatlaka ku hi namarhela, hi tsutsuma hi ri ni ku tiyisela eku tsutsumeni ka mpfhuka lowu hi vekeriweke wona.”—Vaheveru 12:1.

17. I xikhutazo xihi lexi Xikwembu xi xi nyikelaka hi ku tirhisa Esaya?

¹⁷ Xikwembu xi nga nyika malandza ya xona mpfuno lowukulu. Muvumbi wa vuako u byele Esaya: “La’v̌a ṭhembaka Yehova v̌a engeta v̌a kuma matimba la’mantŝha. V̌a ta haha tani hi magama, v̌a ta ṭuṭuma v̌a nga karali; v̌a ta famba v̌a nga ṭani!”—Esaya 40:31.

18. Xana u nga ku hlula njhani ku chava ku hlanganyela eku chumayeleni ka Mfumo?

¹⁸ Timbhoni leti tsakeke leti nga ni matimba leti u ti vonaka ebandlheni ra kwalaho ko va xiphemu xintsongo xa malandza lama chivirikaka lama tlulaka kwalomu ka timiliyoni tinharhu na hafu emisaveni hinkwayo. Va tsaka ku va ni xiphemu eka ntirho lowu Yesu Kriste hi yexe a wu vhumbeke hi marito lawa: “Kutani Evhangeli leyi ya Mfumo yi ta twarisiwa emisaveni hinkwayo, leswaku yi va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo; kutani hi kona makumu ma nga ta fika.” Loko ku hlanganyela eku chumayeleni ka Mfumo ku ri xiphiqo eka wena hambi loko u faneleka ku endla tano, ha yini u nga kombeli Mbhoni leyi endlaka kahle evutirhelini leswaku yi famba na wena ku hlanganyela entirhweni wo chumayela? Entiyisweni Xikwembu xi nyika “matimba lamakulu lama tlulaka hinkwaswo,” naswona u nga ha hlamarisiwa ku vona ntsako lowu nga kona entirhweni lowu wa Xikwembu.—Matewu 24:14; 2 Vakorinto 4:7; nakambe vona Psalma 56:11; Matewu 5:11, 12; Vafilipiya 4:13.

19. I ntirho wihi wo dyondzisa lowu Yesu a leriseke valandzeri va yena ku wu endla?

¹⁹ Yesu u langutela lava va tlangelaka mahungu ya Mfumo leswaku va ma tirhisa. U te: “Yanani eka vamatiko hinkwawo, mi va endla vadyondzisiwa va mina, mi va khuvula hi vito ra Tatana, ni ra N’wana, ni ra Moya lowo Kwetsima, mi va dyondzisa ku hlayisa hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.”—Matewu 28:19, 20.

20. Loko u kula emoyeni, i xivutiso xihi lexi hi ku hatlisa xi nga fanelekaka?

²⁰ Xana ku tlangela ka wena ka mikateko ya Xikwembu, ka “ngati ya nkoka” ya Yesu, ni le ka ntshembo lowu nyanyulaka wa vutomi lebyi nga heriki swi ku susumetela ku teka goza? (1 Petro 1:19) Xana u byi twananisile vutomi bya wena ni swilaveko leswinene swa Xikwembu? Xana u hlanganyela nkarhi na nkarhi eku endleni ka vadyondzisiwa? Xana u titshikile kutani u nyikela vutomi bya wena eka Xikwembu? Loko nhlamulo ya swivutiso leswi hinkwaswo ku ri ina la hetisekeke, ku nga ha va nkarhi wo vutisa un’wana wa vakulu ebandlheni leri u hlanganyelaka eka rona xivutiso xo fana ni lexi Muetiyopiya la pfumelaka a xi vutiseke Filipi: “Ku nga sivela yini leswaku ndzi khuvuriwa xana?”—Mintirho 8:36.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

◻ I swivangelo swihi swo hlawuleka leswi hi nga na swona swo nkhensa Xikwembu?

◻ Xana ripfumelo ni ku tlangela swi fanele swi hi susumetela ku endla yini?

◻ I swiphiqo swihi leswi swi nga yimaka exikarhi ka hina ni ku yingisa Xikwembu, naswona hi nga endla yini hi swona?

◻ I swivutiso swihi leswi vanhu lava nga siki khuvuriwaka va nga tivutisaka swona?

[Bokisi leri nga eka tluka 18]

‘Xana ndzi “misava” ya muxaka wihi?’

Yesu u nyike xifaniso xa wanuna loyi a humeke ku ya byala mbewu. Mbewu yin’wana yi wela etlhelo ka ndlela kutani yi dyiwa hi tinyenyana. Yin’wana yi wela emaribyeni laha ku nga riki na misava yo tala. Leyi yi mirile, kambe loko dyambu ri huma, yi oma kutani yi fa. Nakambe mbewu yin’wana yi wele exikarhi ka mitwa naswona yi kavanyetiwile. Yesu u vule leswaku mintlawa leyi yinharhu yi fanekisela: wo sungula, munhu “la twaka Rito ra Mfumo wa Xikwembu, kambe a nga ri twisisi”; wa vumbirhi, munhu la amukelaka rito kambe a hatla a ri sukela hi ku hatlisa hikwalaho ka ku vava ka “khombo kumbe ku xaniseka”; wa vunharhu, munhu loyi “ku vilela hi swa misava ni ku kanganyisa hi rifuwo swi kamanyetaka rito.”

Kambe Yesu u vulavule na hi mbewu yin’wana leyi weleke emisaveni leyinene. U te: “Swi fana ni loko munhu a twa Rito a ri twisisa; hi yena loyi a vekaka mihandzu hakunene.”—Matewu 13:3-8, 18-23.

Swi nga ha va swinene ku tivutisa hi hexe: ‘I muxaka wihi wa “misava” leyi ndzi nga yona?’

[Bokisi leri nga eka tluka 19]

Va fele ripfumelo ra vona

Xana u tiva un’wana loyi swi nga antswaka a fa ematshan’weni yo landzula ripfumelo ra yena? Magidi ya Timbhoni ta Yehova ya swi endlile sweswo. Eka The Nazi State and the New Religions: Five Case Studies in Non-Conformity, Dr. Christine E. King u tsarile: “Un’we eka timbhoni tin’wana ni tin’wana timbirhi ta le Jarimani u khotsiwile, un’we eka va mune va lahlekeriwe hi vutomi bya vona.”

Loko nxaniso wa tikampa eku heteleleni wu herile hi 1945, “nhlayo ya Timbhoni yi andzile naswona a ku na ku landzula loku ku endliweke.” Eka The Nazi Persecution of the Churches, J. S. Conway u tsarile hi Timbhoni: “A ku na mpambukwa wun’wana lowu kombeke xin’wana lexi fanaka ni ku tiyimisela loku, ku nga khathariseki tihanyi letikulu ta vutherorisi bya Gestapo.”

Timbhoni ta Yehova a ti nga xanisiwi hikwalaho ka tipolitiki kumbe rixaka. Ematshan’wini ya sweswo, a va xaniseka ntsena hikwalaho ka rirhandzu ra vona eka Xikwembu ni ku ala ka vona ku landzula ripfalo ra vona leri leteriweke hi Bibele.