Yehova U Katekise Ku Tiyimisela Ka Mina

HI KU VULA KA RICHARD WUTTKE

“U ta fa ku nga si hela tin’hweti tinharhu!” “U vula yini?” “Leswi hi leswi dokodela loyi u yeke eka yena eAssis a ndzi byeleke swona,” makwerhu wa mina William u hlamurile.

KAMBE a ndzi lava ku hanya, hayi ku fa. A ku ri ro sungula, ndzi khongele eka Xikwembu leswaku xi ndzi pfuna. Hi ntsako, emalembeni ya 46 endzhakunyana, ndzi nga vula leswaku hambi leswi dokodela a nga vulangiki leswaku xiphiqo xa mina a xi ri xihi, leswi a swi vuleke a swi hoxile. Hambi swi ri tano, ku chava ku ndzi endle ndzi ehleketa hi xikongomelo xa mina evuton’wini ni xilaveko xa ku tirhela Muvumbi wa hina.

Ndyangu Lowu Nga Le Ku Fambeni

Loko ndzi tswariwile hi November 11, 1921, vatswari va mina a va tshama eGrosen, doroba lerintsongo evuxeni bya Jarimani. Va tswariwe eRussia hi vahlapfa va Majarimani. Kambe, loko ndzhundzunuko wa Mabolshevik wu simeke Vukhomonisi hi 1917, vona kun’we ni van’wana va Jarimani va tekiwile naswona va lahlekele hi nhundzu ya vona hinkwayo. Endzhaku ka riendzo ro leha hi xitimela lexi rhwalaka nhundzu, vatswari va mina ni vana va vona lavantsongo va fike endzilakaneni wa Jarimani. Hambi swi ri tano, va aleriwe ku nghena, kutani a va fanele ku tlhelela eRaxiya. Kwalaho na kona va aleriwile ku tlhela va nghena, kutani va boheke ku tlhelela eJarimani. Endzhaku ka tin’hweti ta maxangu, eku heteleleni va amukeriwile etikweni.

Loko ndzi ri ni malembe ya khume hi vukhale, tata wa mina u file. Endzhakunyana ka malembe mambirhi, hi 1933, Hitler u te ematimbeni ya mfumo, kutani ndzi sindzisiwe ku nghenela ntlawa wa Lavantshwa wa Vunazi. Hi nkarhi wa ku fuma ka Hitler, a ku ri ni ku karhateka eka Majarimani lama tswariweke eka matiko man’wana, naswona a ku ri ni vumbhoni bya leswaku Jarimani a ri lunghisela nyimpi yin’wana. Kutani hi ehlekete ku rhurhela eBrazil, hi ku khutaziwa hi van’wana lava ana se a va rhurhele kona. Hi fike eSantos, Brazil, hi May 1936.

Endzhaku ko tirha tin’hweti to karhi laha ku byariwaka kofi, hi xave purasi lerintsongo eka ndhawu leyi noneke ekusuhi na Maracaí etikweni ra São Paulo. Loko hi ri karhi hi aka yindlu ya hina, hi swi kotile ku tshama ekaya ra mufundhisi wa Lutere. U hi khutaze ku va kona ekerekeni ya yena, kambe loko yena ni mudya-ndzhaka wa yena endzhakunyana, a sungule ku vulavula hi tipolitiki eka dyondzo ya yena, hi sukele kereke.

Ku Hlangana Ko Sungula Ni Ntiyiso Wa Bibele

A ku ri hi nkarhi lowu loko makwerhu wa mina a ndzi byela hi ta leswi chavisaka leswi dokodela a swi voneke. Kutani ndzi ye eSão Paulo ku ya kuma mianakanyo ya vumbirhi. Loko ndza ha ri kwalaho, ndyangu lowu a ndzi tshama na wona a wu ri ni muendzi ku nga munghana wa vona, Otto Erbert. A a ri un’wana wa Timbhoni ta Yehova, kutani u sungule ku veka vumbhoni eka hina. Hambi swi ri tano, ndyangu a wu nga swi tsakeli leswi a swi vula, naswona ha un’we-un’we hinkwavo va siye kamara, va siya mina ni muendzi wa vona.

Otto u vulavule na mina kwalomu ka tiawara timbirhi hi mhaka ya ndzilo wa tihele; ku nga fi ka moya; Xikwembu xa ntiyiso, Yehova; Mfumo wa yena; na hi ntshembo wa ku hanya hi masiku eparadeyisini emisaveni. Mawaku vumundzuku lebyi tsakisaka swonghasi lebyi a byi kombiseke! Vona ku hambana eka leswi ndzi swi dyondzeke eKerekeni ya Lutere! Eku heteleleni, Otto u vutisile: “Xana u tshemba tidyondzo ta mavunwa ta Vujagana kumbe Bibele ke?”

Ndzi hlamurile, “Bibele.”

U khongoterile, “kutani yi hlaye!” a engeta a ku: “Loko u lava ku twa swo tala mayelana na yona, tana u ta ndzi vona.” Tanihi leswi ndzi tsakeleke leswi ndzi swi tweke, ngopfu-ngopfu mayelana ni ku hanya hi masiku emisaveni, ndzi ye ku ya n’wi vona hi siku leri landzelaka. Bulo rero ra vumbirhi ri ndzi khorwisile leswaku ndzi wu kumile ‘ntiyiso lowu ntshunxaka vanhu.’ (Yohane 8:32) Ndzi fambe ni xibukwana lexi nge Health and Life, ni xirhambo xa dyondzo ya Bibele eJarimani.

Ku Hetisisa Ku Navela Ka Mina Loku Enteke

Hi nkarhi lowu, ndzi kume vutshunguri lebyi lulameke kutani ndzi swi kotile ku tlhelela ekaya. Ndzi fambe na Otto Erbert hi ya eku wiseni. Manana a tsakile hi leswi a ndzi hlaya Bibele, buku leyi minkarhi hinkwayo a yi ri etafuleni ra hina kambe yi nga hlayiwi. Endzhaku ka loko Otto a tlhelele eSão Paulo, ndzi ve ni dyondzo ya Bibele kun’we ni ndyangu wa mina kwalomu ka madyambu man’wana ni man’wana, hi laha a ndzi swi kota ha kona. A a ndzi tsakile swinene loko manana wa mina, makwerhu wa mina wa xinuna Robert, ni makwerhu wa mina wa xisati Olga hinkwavo va amukele mahungu ya ntiyiso. Kaya ra hina minkarhi hinkwayo a ri ri xivandla xa vaendzi, kambe endzhaku ka kwalomu ka tin’hweti timbirhi ta ku nyikela ka hina vumbhoni, a ri nga ha ri na munhu. Un’wana wa lava a va tala ku ta ekaya ra hina u te: “Loko mi ya emahlweni ni leswi, mi ta helela mi ri exibedlele xa vanhu va rihuhu!”

Hambi swi ri tano, ku navela ka mina ku tirhela Yehova ku ye mahlweni ku kula. Ndzi kume tibuku to tala, naswona a ndzi hlaya ku ko ku va vusiku swinene. Kambe tibuku hinkwato a ti ri hi Xijarimani, kutani ndzi xiye leswaku loko ndzi ta kota ku dyondzisa van’wana, a ndzi fanele ku dyondza Xiputukezi. Kutani, hi 1945, ndzi ye eSão Paulo ku ya dyondza Xiputukezi. Ndzi tshame na Otto Erbert, loyi endzhakunyana a tekeke makwerhu wa mina wa xisati Olga.

Kun’we ni van’wana va kwalomu ka 50, ndzi sungule ku va kona emihlanganweni eHolweni ya Mfumo leyi nga yin’we ntsena eSão Paulo. Bandlha rero rin’we sweswi ri kule ri va mabandlha lama tlulaka 510 eSão Paulo lowukulu, lowu nga ni vahuweleri va Mfumo lava tlulaka 50 000. Hi January 6, 1946, ndzi khuvuriwile ndzi kombisa ku tinyiketela ka mina ku endla ku rhandza ka Xikwembu. Hi lembe rero leri fanaka ndzi ve kona eka Nhlengeletano ya le Tilweni ya “Tinxaka Leti Tsakeke” eSão Paulo, nhlengeletano ya mina yo sungula leyikulu. Mawaku ntsako lowu a ku ri wona ku vona vanhu va 1 700 va ri kona hi Sonto yoleyo! Eka nhlengeletano lowu ndzi hlangane na Otto Estelmann, loyi a ndzi khutazeke, a ku: “Richard, u muntshwa; u hanyile; kutani va na phayona.”

Ndzi tshame ndzi anakanya hi ntirho wa nkarhi hinkwawo, kambe sweswi ndzi swi endle hi ku tiyimisela. Kun’we ni van’wana ndzi veke nkarhi wa tin’hweti ta tsevu emahlweni leswaku hi sungula. Loko nkarhi wu fika, ndzi vutisile: “Xana mi lunghekele ku famba?” Ku hava ni un’we wa vona loyi a a lunghekile. Kutani ndzi va byele leswaku a ndzi ya eku sunguleni. Va tsundzuxile, “u ta va ni swiphiqo.” Kambe ndzi khomelele eka xiboho xa mina. Hi May 24, 1947, ndzi amukele xiavelo xa mina tanihi phayona ra nkarhi hinkwawo.

Tinyangwa Letintshwa Ta Ntirho Ti Pfuleka

Nsimu ya mina a yi ri leyikulu, ku katsa tindhawu ta vutshamo ni ta mabindzu ta São Paulo. Ndzi fambise madzana ya tibuku ni swibukwana n’hweti yin’wana ni yin’wana. Mpundzu wun’wana ndzi nghene eka kamara lerikulu laha vavanuna vo hlayanyana a va tirha kona. Ndzi ye eka wanuna wo sungula ndzi n’wi fambisela buku leyi nge “The Truth Shall Make You Free.”

U vutisile, “U na tibuku tingani ebokisini ra wena?”

Ndzi hlamurile, “kwalomu ka 20.” U ti teke hinkwato kutani a nyika un’wana ni un’wana wa vavanuna lava a va ri kwalaho yin’we. A ku ri holo ya doroba-nkulu!

Hambi swi ri tano, ntsako wa mina lowukulu a wu ri le ku fambiseni ka tidyondzo ta le kaya ta Bibele. Hi malembe ya mune, hi mpfuno wa Yehova 38 wa lava ndzi hlayeke na vona va khuvuriwile. Vo hlayanyana va teke ntirho wa nkarhi hinkwawo. Exikarhi ka vona a ku ri na Afonso Grigalhunas, loyi a tirheke ku tlula khume ra malembe tanihi phayona ro pfuna, ku fikela laha a faka hi 1988—naswona hi leswaku a ri ni nenge wo endliwa hi munhu. Kutani a ku ri na ndyangu wa Ciuffa. Francisco, wa jaha, u tirhe malembe yo tala tanihi mulanguteri la famba-fambaka, ni makwavo wa yena wa xisati, Ângela, wa ha ri phayona.

Hi 1951 ndzi rhamberiwe ku va mulanguteri la famba-fambaka. Xiavelo xa mina xi katse tindhawu letikulu ta tiko ra Rio Grande do Sul na Santa Catarina. Magidi ya vanhu va rixaka ra Valungu a va tshama kona edzongeni wa Brazil. Maendzo yo tala a ma ri eka vanhu lava nga voxe ni mintlawa, tanihi leswi a ku ri ni mabandlha mantsongo hi nkarhi wolowo. A a ku ri ni milambu yo tala kambe ku ri ni mabuloho mantsongo, leswi vuleke ku pela eka leyintsongo ndzi ri ni xikhwama xa mina xa mpahla enhlaneni ni muchini wa mina wo tsala ni nkwama wa tibuku evokweni ra mina. Mapato a ma nga andlariwanga hi switina naswona a ma tele hi swigodi. Leswaku ndzi sivela ritshuri eka swiambalo swa mina, ndzi ambale nguvu ya le handle. Leswi swi vangele van’wana ku anakanya leswaku a ndzi ri muprista wa vona lontshwa, kutani va ringete ku ntswotswa voko ra mina.

Ku Lwela Swilaveko Swa Mfumo

Tanihi leswi ndzi ringeteke ku veka swiphiqo ekule, ndzi landzele nsinya lowu wa nawu: Loko van’wana va tshama ekule swonghasi ni madoroba, va famba eka mintila leyi naswona va pela milambu leyi, ha yini ndzi nga endli leswi fanaka, ngopfu-ngopfu tanihi leswi ndzi yisaka rungula ra nkoka swinene?

Swiphiqo swa xivumbeko lexi hambaneke hakanyingi swa humelela eka madoroba lamantsongo. Hi xikombiso, nkarhi wun’wana hi endle malunghiselelo ya ku va ni nhlengeletano eka xikolo xa kwalaho ekusuhi ni phaka. Eka tlhelo rin’wana ra phaka a ku ri na ndhawu leyintsongo laha ku nwiwaka kona ni kereke ya Khatoliki. Loko mudyondzisi a nga ti ku ta pfula xikolo, ndzi anakanye ku nyikela nkulumo ephakeni. Ku nga ri khale endzhaku ka loko nkulumo yi sungurile, vavanuna va tsevu va hume endhawini yo nwela kutani va sungula ku huwelela ni ku tlakusa mavoko. Endzhakunyana hi twe leswaku va hakeriwe leswaku va endla leswi hi muprista.

Ndzi sungule ku vulavulela ehenhla, ndzi vulavula hi ku kongoma eka vona. Va yimile, kutani un’wana a ku: “U vulavula hi Xikwembu. Muprista a nga swi vula njhani leswaku i wa Diyavulosi?” Loko muprista a vona leswaku vavanuna a va nga yi ku ya herisa nhlengeletano, u nghene emovheni wa yena kutani a famba a rhendzela phaka, a huwelela a ku: “Un’wana ni un’wana loyi a nga Mukhatoliki a nga fanelanga ku va kona eka nhlengeletano leyi!” A ku na munhu loyi a sukeke, naswona nhlengeletano yi ye mahlweni hi ku rhula.

Le Mirante do Paranapanema, São Paulo, ndzi endzele murhangeri wa maphorisa ku ya n’wi hlamusela hi xivumbeko xa ntirho wa hina ni ku kombela ku tirhisa holo ku nyikela nkulumo ya le rivaleni. U hi lunghiselele leswaku hi tirhisa holo ya nhlangano. Hi n’wi byele leswaku nakambe hi ta lunghiselela maphephe lama tsariweke leswaku hi tivisa nkulumo. U vutisile, “hi le ka tlhelo rihi ra doroba laha mi nga ta ma hangalasa kona?” Endzhaku ka ku va hi n’wi byerile u kombele man’wana leswaku a ta ma hangalasa eka tlhelo rin’wana ra doroba. Hi Sonto u te eka nkulumo a ri ni maphorisa mambirhi, tanihi leswi a nga te, “leswaku ma ta hlayisa ku rhula.”

U vutisile, “xana wa swi lava ndzi tivisa nkulumo ya wena?”

“A ndzi ta swi tsakela sweswo,” ndzi hlamurile “kambe ndzi kombela ku ku hlamusela leswaku hi swi tivisa njhani swivulavuri swa hina.” Endzhaku ko ndzi tivisa, u tshame ehansi eka platfomo leswaku a yingisela. Ndzi tshembe, a a ku ri vayingiseri lava tikhomeke kahle. A a hi vanga ni xiphiqo, hikuva maphorisa mambirhi a ma tshame etlhelo ka rivanti naswona hosi a yi tshame eplatfomo!

Hi March 1956 ndzi hlawuriwe ku va mulanguteri wa muganga naswona ndzi tirhele tinhlengeletano eBrazil hinkwayo. Mimpfhuka a yi ri yikulu. Nkarhi wun’wana swi teka masiku manharhu ku suka eka nhlengeltano yin’wana ku ya eka yin’wana. Eka xiphemu xa n’walungu xa tiko, nkarhi wun’wana a ku fambiwa hi station wagon. Lowu a wu nga ri na mafasitere, hambi swi ri tano a yi wu nghenisa kahle moya, leyi a ku ri miehleketo leyinene, hikuva vakhandziyi va katse tihuku ni tinguluve!

Gilead Yi Tiyisa Ku Tiyimisela Ka Mina

Mawaku ntsako wonghasi ku va ndzi ve kona eka Xikolo xa Bibele xa Gilead xa Watchtower, a ku ri hi 1958! Ntlawa wa hina wu thwase hi ximumu xexo hi nkarhi wa nhlengeletano eYankee Stadium ni le Polo Grounds, laha 253 922 lava humaka eka 123 wa matiko lama hambaneke va veke kona eka nkulumo ya le rivaleni. Mawaku xivono xonghasi! Kutani ndzi tlhelele eBrazil, ndzi tiyimisele hi matimba ku tlula nkarhi wihi na wihi ku ya emahlweni ndzi huwelela Mfumo wa Yehova.

Hi 1962 ndzi tekane na Ruth Honemann, loyi ana se a a tirhe malembe yo tlula tsevu tanihi murhumiwa eBrazil. Ku sukela hi tekana ndzi ye mahlweni ndzi tsakela malunghelo lama engetelekeke ya ntirho, ku fambisa tikhoso eka Xikolo xa Vutirheli bya Mfumo ni Xikolo xa Ntirho xa Maphayona, kun’we ni ku rhangela eku lunghiseleleni ka mintsombano ya matiko-xikaya ni ya matiko hinkwawo ni le ku akeni ka Holo ya Nhlengeletano yo sungula eSão Paulo.

Sweswi hi tsakela lunghelo lerikulu ra ntirho-vutomi wa hina wa le tilweni tanihi swirho swa ndyangu wa Bethele eBrazil. Loko ndzi languta endzhaku eka malembe yo tlula 40 entirhweni wa nkarhi hinkwawo 35 eka yona tanihi mulanguteri la famba-fambaka, ndzi nga vula leswaku a yi tale hi mintirho leyi tsakisaka, leyi vuyerisaka. (Swivuriso 10:22) Ndzi dyondze swo tala eka nhlengeletano ya Yehova, ku katsa ni xilaveko xa ku kombisa ntwela-vusiwana, ku va munghana hayi mulerisi, ni ku nga khomeki lerova ndzi tsandzeka ku langutela swilaveko swa van’wana. Eku heteleleni, ndzi lava ku vula ngopfu-ngopfu eka lavantshwa, leswi Makwerhu Estelmann a swi vuleke eka mina malembe yo tala lama hundzeke: “U muntshwa; u hanyile; kutani va na phayona!”

[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]

Kaya ra hina ra sweswi, Bethele ya le Brazil