Langutelo Ra Mukriste Eka Valawuri Lava Tlakukeke

“Munhu un’wana ni un’wana a a tiveke ehansi ka tihosi, hikuva a ku na vuhosi lebyi nga humiki eka Xikwembu; kutani tihosi leti nga kona, ti vekiwile hi Xikwembu.”—VARHOMA 13:1.

1, 2. (a) Ha yini Pawulo a ri mubohiwa eRhoma? (b) Xana xikombelo xa Pawulo eka Khezari xi tlakuse swivutiso swihi?

MUAPOSTOLA Pawulo u tsalele Varhoma marito lama nga laha henhla kwalomu ka 56 C.E. Malembe ma nga ri mangani endzhaku, u tikume a ri ekhotsweni eRhoma. Ha yini? A a hlaseriwile hi ntlawa wa vahlaseri eYerusalema ivi a ponisiwa hi masocha ya Rhoma. A yisiwa eka Khezari, a langutana ni xihehlo xa mavunwa, kambe u swi kotile ku tisirhelela emahlweni ka Felikisi, mufumi wa Rhoma. Hi ku langutela ku fumbarherisiwa, Felikisi, u n’wi hlayise ekhotsweni ku ringana malembe mambirhi. Eku heteleleni, Pawulo u kombele Festo mufumi la landzeleke leswaku nandzu wakwe wu ya twiwa hi Khezari.—Mintirho 21:27-32; 24:1–25:12.

² Leyi a ku ri mfanelo ya yena tanihi muaki wa Rhoma. Kambe xana a swi fanela leswaku Pawulo a hundzela eka mulawuri yoloye la tlakukeke loko Yesu a kombetela eka Sathana tanihi “mufumi wa misava” wa xiviri naswona Pawulo hi yexe u vitane Sathana leswaku i “xikwembu xa misava leyi”? (Yohane 14:30; 2 Vakorinto 4:4) Kumbexana mulawuri wa Rhoma a a ri na ‘xiyimo xo karhi’ lexi endleke swi fanela eka Pawulo leswaku a ya eka mulawuri yoloye leswaku a kuma nsirhelelo wa timfanelo ta yena? Hakunene, xana marito yo rhanga ya vaapostola, “Hi fanele ku yingisa Xikwembu ku tlula vanhu,” ya pfumelela Vakriste ku yingisa vafumi lava nga vanhu nkarhi hinkwawo loko ku nga yingisi Xikwembu ku nga katseki?—Mintirho 5:29.

3. I langutelo rihi lerinene leri Pawulo a ri paluxaka, naswona ripfalo ri katseka hi ndlela yihi?

³ Pawulo u hi pfuna ku hlamula swivutiso leswi eka papila rakwe ro ya eka Varhoma, laha a paluxaka langutelo lerinene ra vuhosi bya vanhu. Eka Varhoma 13:1-7, Pawulo u xi endle xi twisiseka xiphemu lexi ripfalo ra Mukriste ri faneleke ku xi hetisisa eku ringaniseleni ka ku yingisa loku heleleke eka Mulawuri wa le Henhla, Yehova Xikwembu, ni ku yingisa loku hikiweke eka “tihosi.”

Ku Vona Valawuri Lava Tlakukeke

4. I ndzulamiso wihi wa malangutelo lowu endliweke hi 1962, wu tlakuse swivutiso swihi?

⁴ Hi malembe yo tala, ku fikela hi 1962, Timbhoni ta Yehova a ti pfumela leswaku valawuri lava tlakukeke i Yehova Xikwembu na Yesu Kriste. Hambi swi ri tano, hi ku pfumelelana na Swivuriso 4:18, ku twisisa a ku engetelekile, naswona langutelo leri ri lunghisiwile, leri nga ha tlakusaka swivutiso emiehleketweni ya lavo tala. Xana sweswi hi pakanisile loko hi vula leswaku valawuri lava i tihosi, vapresidente, vaholobye-nkulu ni timeyara, vamajisitarata, ni van’wana lava nga ni matimba kwalaho, ni matimba ya tipolitiki emisaveni ni leswaku hi fanele ku titsongahata eka vona hi mpimo wo karhi?

5. Xana mongo wa Varhoma 13:1 wu hi pfunisa ku yini leswaku hi hambanisa valawuri lava tlakukeke, naswona ku hundzuluxela ko hambana-hambana ka Bibele ku seketela ku hambana loku hi ndlela yihi?

⁵ Irenaeus, mutsari wa lembe-xidzana ra vumbirhi C.E., u vule leswaku hi ku ya hi van’wana esikwini rakwe, Pawulo eka Varhoma 13:1 a vulavula “mayelana ni matimba ya tintsumi [kumbe] ya vafumi lava nga vonakiki.” Nakambe, Irenaeus hi yexe u langute valawuri lava tlakukeke ku fana ni “valawuri va xiviri va vanhu.” Mongo wa marito ya Pawulo wu komba leswaku Irenaeus a a tiyisile. Etindzimaneni to hetelela ta Varhoma ndzima 12, Pawulo u hlamusela leswi Vakriste va faneleke va tikhomisa xiswona emahlweni ka “vanhu hinkwavo,” hambi ku ri ‘valala’ va va khoma hi rirhandzu ni nkhathalelo. (Varhoma 12:17-21) Kahle-kahle, xiga “vanhu hinkwavo” xi tirha evanhwini lava nga le handle ka bandlha ra Vukriste. Kutani ke, “tihosi” leti Pawulo a yaka emahlweni a vulavula ha tona, na tona ti fanele ti ri ehandle ka bandlha ra Vukriste. Hi ku pfumelelana ni leswi, xiya ndlela leyi vahundzuluxeri vo hambana-hambana va hundzuluxelaka xiphemu xo sungula xa Varhoma 13:1 ha yona: “Un’wana ni un’wana u fanele ku yingisela valawuri va tiko” (Today’s English Version); “un’wana ni un’wana u fanele a titsongahata eka valawuri lava fumaka” (New International Version); “un’wana ni un’wana u fanele ku yingisa valawuri va mfumo.”—New Testament in Modern English ya Phillips.

6. Marito ya Pawulo malunghana ni ku hakela xibalo ni ndzuvo ma kombisa njhani leswaku valawuri lava tlakukeke va fanele va ri valawuri va tiko?

⁶ Pawulo u ya mahlweni a vula leswaku valawuri lava va lava xibalo ni ndzuvo. (Varhoma 13:6, 7) Bandlha ra Vukriste a ri swi lavi swibalo ni ndzuvo, hambi ku ri Yehova kumbe Yesu kumbe “vafumi” vahi ni vahi “lava nga vonakiki.” (2 Vakorinto 9:7) Swibalo swi hakeriwa eka valawuri va tiko. Ku pfumelelana ni leswi, marito ya Xigriki ya “xibalo” ni “ndzuvo” lama tirhisiweke hi Pawulo eka Varhoma 13:7 (NW) ma kombetela kahle eka xuma lexi hakeriwaka eka Mfumo.a

7, 8. (a) Matsalwa yo hambana-hambana ma twanana njhani ni langutelo ra leswaku Vakriste va fanela ku titsongahata eka valawuri va tipolitiki va misava leyi? (b) Hi rini ntsena laha Vakriste va nga ta ka va nga fambisani ni vulawuri bya “valawuri”?

⁷ Nakambe, xikhongotelo xa Pawulo xa ku titsongahata eka valawuri lava tlakukeke xi pfumelelana ni nawu wa Yesu wa ku tlherisela “Khezari leswi nga swa Khezari,” laha “Khezari” a yimelaka vulawuri bya tiko. (Matewu 22:21) Nakambe xi pfumelelana ni marito ya le ndzhaku ya Pawulo loko a byele Tito a ku: “Tsundzuxa lava u va dyondzisaka ku tiveka ehansi ka tihosi ni tindhuna, hi ku ti yingisa, va tshama va tilunghisela ku tirha mintirho hinkwayo leyinene.” (Tito 3:1) Xisweswo, loko Vakriste va lerisiwa hi tihulumendhe leswaku va hlanganyela emintirhweni ya tiko, va pfumela hi ku rhula loku faneleke, ntsena loko mintirho yoleyo yi nga yisi eku landzuleni hi ku endla ntirho wo karhi lowu nga riki wa matsalwa kumbe handle ka swona yi tlula misinya ya milawu ya Matsalwa, tanihi leyi kumekaka eka Esaya 2:4.

⁸ Nakambe, Petro u tiyise leswaku hi fanele hi titsongahata eka valawuri va misava leyi loko a ku: “Hikwalaho ka Hosi, tivekeni ehansi ka lava fambisaka tihuvo ta tiko, ku fana ni hosi leyikulu ya tiko leyi nge henhla ka tin’wana tihosi, hambi ti ri tindhuna leti rhumiweke hi yona ku avanyisa lava endlaka leswo biha ni ku dzunisa lava endlaka leswo lulama.” (1 Petro 2:13, 14) Ku pfumelelana ni leswi, Vakriste, nakambe va ta fanela ku yingisa xitsundzuxo xa Pawulo eka Timotiya: “Loko swi ri tano, xo sungula, ndzi navela hi matimba leswaku ku kombela, ni ku khongela, ni ku khongelela, ni ku nkhensa, swi endleriwa vanhu hinkwavo, swi endleriwa ni tihosi, ni hinkwavo lava nge switshan’wini swa le henhla, leswaku hi kota ku hanya vutomi bya ku rhula ni ku tsaka, lebyi nga bya vukhongeri ni lebyi chavisekaka hi matlhelo hinkwawo.”b—1 Timotiya 2:1, 2.

9. Ha yini ku vula leswaku valawuri va vanhu va “tlakukile” swi nga ku susi ku dzuneka eka Yehova?

⁹ Hi ku vitana valawuri va tiko leswaku va “tlakukile,” xana hi susa xichavo lexi fanelaka Yehova hi ndlela yo karhi? Doo, hikuva Yehova u nkulu swinene ku tlula ku va la tlakukeke ntsena. I “Hosi Leyikulu” (NW), “L’a-nge-henhla-henhla.” (Psalma 73:28; Daniel 7:18, 22, 25, 27; Nhlavutelo 4:11; 6:10) Ku titsongahata lokunene eka vulawuri bya vanhu a ku nge ku kavanyeti ku gandzela ka hina Mulawuri La-nge-henhla-henhla, Yehova Hosi ya Hinkwako-kwako. Kutani ke, xana i mpimo wo tanihi kwihi lowu valawuri lava va nga lava tlakukeke ha wona? Malunghana ni vanhu van’wana ni le swivandleni swa vona swa mintirho ntsena. Va ni vutihlamuleri bya ku fuma ni ku hlayisa vanhu, naswona eka leswi va veka milawu malunghana ni ku fambisiwa ka timhaka ta tiko.

“Ti Vekiwile Hi Xikwembu”

10. (a) Xivulwa xa Pawulo ehenhleni ka ku ‘veka’ valawuri lava tlakukeke xi kombisa yini mayelana ni vulawuri bya Yehova? (b) Yehova u pfumelele yini malunghana ni ku ‘vekiwa’ ka vafumi van’wana, xisweswo malandza ya yena ma ringiwa hi ndlela yihi?

¹⁰ Vukulukumba bya Yehova Xikwembu eka valawuri lava va tiko byi voniwa hi mhaka ya leswaku “valawuri lava va vekiwile hi Xikwembu.” Hambi swi ri tano, nhlamuselo leyi yi tlakusa xivutiso. Malembe yo tala endzhaku ka loko Pawulo a tsale marito lawa, Nero mufumi wa Rhoma u humese tsima ra nxaniso wa tihanyi ehenhla ka Vakriste. Xana Xikwembu hi xona hi xiviri xi vekeke Nero exiyin’weni xa yena? Doo! A hi swona leswaku mufumi wihi na wihi la fumaka u hlawule hi Xikwembu ni ku vekiwa exiyin’weni hi ‘tintswalo ta Xikwembu.’ Ematshan’wini ya sweswo, mikarhi yin’wana Sathana u susumetela vanhu va nsele eswiyin’weni tanihi vafumi, kutani Yehova a swi pfumelela leswi kun’we ni mindzingo leyi vafumi lavo tano va yi tiselaka malandza ya yena lama hlayisaka vutshembeki.—Ringanisa Yobo 2:2-10.

11, 12. I timhaka tihi leti nga le rhekhodweni leti eka tona Yehova hi xiviri a vangeleke ku susiwa kumbe ku vekiwa ka valawuri va tiko?

¹¹ Hambi swi ri tano, Yehova u nghenelele hi xiviri emhakeni ya vafumi ni tihulumendhe to karhi leswaku a hetisisa xikongomelo xa yena lexi tlakukeke. Hi xikombiso, enkarhini wa Abrahama Vakanana a va pfumeleriwa ku tshama etikweni ra Kanana. Kambe endzhaku, Yehova u va susile kutani tiko rero a ri nyika mbewu ya Abrahama. Hi nkarhi wa ku tshama ka Vaisrayele emananga, Yehova a nga va pfumelelanga leswaku va onha Ammon, Mowabu, ni Ntshava ya Seyira. Kambe u va lerise ku herisa mfumo wa Sihon ni wa Ogo.—Genesa 15:18-21; 24:37; Eksoda 34:11; Deuteronoma 2:4, 5, 9, 19, 24; 3:1, 2.

¹² Loko Israyele ri akile eKanana, Yehova u hambete a kombisa nkhathalelo lowu kongomeke eka valawuri lava a va khumba vanhu va yena. Mikarhi yin’wana, loko Israyele ri dyoha, Yehova u va pfumelele leswaku va va ehansi ka vulawuri bya vuhedeni. Loko va tisola, u suse vulawuri byebyo etikweni. (Vaavanyisi 2:11-23) Endzhaku, u pfumelele Yuda, swin’we ni matiko man’wana yo tala leswaku ma va ehansi ka mfumo wa Babilona. (Esaya 14:28–19:17; 23:1-12; 29:5-7) Endzhaku ka loko Israyele ri ye evuhlongeni le Babilona, Yehova a vhumbe hi ku yima ni ku wa ka mifumo ya misava loku a ku ta khumba vanhu va yena ku sukela enkarhini wa Babilona ku ta fika esikwini rerhu.—Daniel, ndzima 2, 7, 8 na 11.

13. (a) Hi ku ya hi risimu ra Muxe, hikwalaho ka yini Yehova a veke ndzilakana wa vanhu? (b) Ha yini Yehova endzhakunyana a tilherisela Israyele eka tiko ra rona?

¹³ Muxe u yimbelerile ha Yehova a ku: “L’a-nge-Henhla loko o nyikile matiko enḍaka ya wona, ni loko o av̌anyisile v̌ana v̌a v̌anhu o ṭarile minḍilakana ya matiko hi nṭengo wa v̌ana v̌a Israel, hikuv̌a ku av̌eriwa ka Yehova, i tiko ra yena; Yakob, i ku av̌eriwa ka nḍaka ya yena. O ṅwi kumile mananga.” (Deuteronoma 32:8, 9; ringanisa Mintirho 17:26.) Ina, leswaku xi hetisisa swikongomelo swa xona, Xikwembu kwalaho xi boxe valawuri lava nga ta sala ni lava nga ta lovisiwa. Hi mukhuva lowu, xi avele vatukulu va Abrahama etiko leri va nga ta aka ka rona naswona endzhaku xi va yisa etikweni rolero, leswaku eku heteleleni Mbewu leyi tshembisiweke yi ta humelela kona, hi laha swi profetiweke ha kona.— Daniel 9:25, 26; Mikea 5:2.

14. Hakanyingi, xana Yehova u veka valawuri va vanhu eswiyin’weni swa vona hi mongo wihi?

¹⁴ Hambi swi ri tano, hi makhamba yo tala Yehova u veka vafumi eswiyin’weni swa vona swo karhi hi mongo wa leswaku u pfumelela vanhu ku teka swiyimo swo karhi swa vulawuri leswi fanaka kambe hi mikarhi hinkwayo a va ringani na yena. Xisweswo, loko Yesu a yime emahlweni ka Pontiyo Pilato, u byele mufumi yoloye a ku: “A wu nga ta va ni matimba ehenhla ka mina ni kuntsongo, loko a wu nga nyikiwanga hi Tilo.” (Yohane 19:11) Leswi a swi vuli swona leswaku Pilato hi xiviri a vekiwe exiyin’weni hi Xikwembu, kambe swi vula leswaku matimba yakwe ya vutomi ni rifu ehenhla ka Yesu a ma ri kona hi ku pfumeleriwa hi Xikwembu ntsena.

“Xikwembu Xa Misava Leyi”

15. Xana Sathana wa lawula emisaveni leyi hi ndlela yihi?

¹⁵ Nakambe, xana ku vuriwa yini hi nhlamuselo ya Bibele ya leswaku Sathana i xikwembu, kumbe mufumi, wa misava leyi? (Yohane 12:31; 2 Vakorinto 4:4) Vona ku tinyungubyisa ka Sathana eka Yesu loko a komba Yesu mifumo hinkwayo ya misava kutani a ku: “Vuhosi lebyi hinkwabyo . . . byi nyikiwe mina, naswona ndzi byi nyika wihi na wihi loyi ndzi tsakelaka ku n’wi nyika byona.” (Luka 4:6, NW) Yesu a nga ku kanetanga ku tinyungubyisa ka Sathana. Naswona marito ya Yesu ma pfumelelana ni leswi endzhaku, Pawulo a swi tsaleleke Vaefesa a ku: “Hikuva a hi lwi ni vanhu va misava leyi, kambe hi lwa ni mimoya leyo biha leyi nge henhla emimpfhukeni: Hi lwa ni tindhuna, ni vafumi, ni tihosi leti fumaka ta nguva leyi ya munyama.” (Vaefesa 6:12) Handle ka sweswo, buku ya Nhlavutelo yi kombisa Sathana tanihi dragona leyikulu leyi nyikaka xivandzana xo fanekisela xa mafambiselo ya tipolitiki ta misava “[e]ntamu wa yona . . . ni xiluvelo xa yona ni matimba lamakulu.”—Nhlavutelo 13:2.

16. (a) Xana swi nga voniwa njhani leswaku vulawuri bya Sathana byi hikiwile? (b) Ha yini Yehova a pfumelela Sathana leswaku a lawula vanhu?

¹⁶ Nakambe, xiya leswaku marito ya Sathana eka Yesu lama nge, “Vuhosi lebyi hinkwabyo . . . byi nyikiwe mina,” ma kombisa leswaku na yena u lawula hi ku pfumeleriwa ntsena. Ha yini Xikwembu xi nyike mpfumelelo lowu? Ntirho wa Sathana tanihi mufumi wa misava wu sungule endzhaku le Edeni loko a hehle Xikwembu erivaleni leswaku xa hemba ni leswaku xi kombisa vukulukumba bya xona hi ndlela yo biha. (Genesa 3:1-6) Adamu na Evha va landzele Sathana kutani va fularhela Yehova Xikwembu. Hi vululami lebyi heleleke, enkarhini wolowo Yehova a a ta va a herise Sathana ni valandzeri vakwe vambirhi lavantshwa. (Genesa 2:16, 17) Kambe, marito ya Sathana kahle-kahle a ma ri ntlhlontlho wa xiviri eka Yehova. Kutani Xikwembu, hi vutlhari bya xona xi pfumelela Sathana leswaku a hanya nkarhinyana, naswona Adamu na Evha va pfumeleriwe ku andzisa vana va nga si fa. Hi mukhuva wolowo, Xikwembu xi pfumelele nkarhi leswaku vunwa bya ntlhontlho wa Sathana byi paluxeka.—Genesa 3:15-19.

17, 18. (a) Hikwalaho ka yini hi nga vulaka leswaku Sathana i xikwembu xa misava leyi? (b) Xana emisaveni leyi a ku na “vuhosi lebyi nga humiki eka Xikwembu” hi ndlela yihi?

¹⁷ Ku sukela aEdeni, swiendlakalo swi kombe leswaku swihehlo swa Sathana a ku ri vunwa lebyi heleleke. Vatukulu va Adamu a va wu kumanga ntsako ehansi ka mfumo wa Sathana kumbe mfumo wa munhu. (Eklesiasta 8:9) Hi tlhelo rin’wana, ku tirhisana ka Xikwembu ni vanhu va xona ku kombise vukulukumba bya ku fuma ka le tilweni. (Esaya 33:22) Kambe tanihi leswi vo tala va vatukulu va Adamu va nga byi amukeriki vukulukumba bya Yehova, va tirhela Sathana tanihi xikwembu xa vona ku nga khathariseki leswaku va swi tiva kumbe e-e.—Psalma 14:1; 1 Yohane 5:19.

¹⁸ Ku nga ri khale, mphikamakaneta leyi pfuxiweke le Edeni yi ta tlhantlhiwa. Mfumo wa Xikwembu wu ta teka vulawuri bya timhaka ta vanhu hi ku helela, kutani Sathana u ta hoxiwa ekheleni. (Esaya 11:1-5; Nhlavutelo 20:1-6) Kambe, hi nkarhi wolowo, malunghiselelo kumbe xivumbeko xa muxaka wo karhi, a xi fanerile exikarhi ka vanhu leswaku vutomi lebyi lawulekaka byi ta koteka. Yehova a hi “Xikwembu xa mpfilumpfilu, kambe i xa ku rhula.” (1 Vakorinto 14:33) Xisweswo, u pfumelele swivumbeko swa vuhosi leswaku swi va kona evanhwini lava veke kona ehandle ka le Edeni, naswona u pfumelele vanhu ku lawula eka lunghiselelo leri. Hi ndlela leyi, “a ku na vuhosi lebyi nga humiki eka Xikwembu.”

Valawuri Lava Nga Yiki Hi Nghohe

19. Xana mufumi un’wana ni un’wana la nga munhu u le hansi ka vulawuri lebyi kongomeke bya Sathana?

¹⁹ Ku sukela le Edeni, Sathana a a ri ni ntshunxeko wo anama exikarhi ka vanhu, naswona u tirhise ntshunxeko lowu ku hlohlotela swiendlakalo emisaveni, hi ku pfumelelana ni ku tinyungubyisa ka yena eka Yesu. (Yobo 1:7; Matewu 4:1-10) Hambi swi ri tano, leswi a swi vuli swona leswaku mufumi un’wana ni un’wana emisaveni leyi u tiveka hi ku kongoma ehansi ka vulawuri bya Sathana. Van’wana—ku fana na Nero hi lembe-xidzana ro sungula na Adolf Hitler eka lembe-xidzana ra hina—va kombise moya wa vusathana bya xiviri. Kambe van’wana a va wu kombisanga. Sergiyo Pawulo, ndhuna ya nyimpi ya le Kipra, a a ri “wanuna wo tlhariha” loyi a a swi “lava ku twa rito ra Xikwembu.” (Mintirho 13:7) Galiyo, ndhuna ya nyimpi ya le Akaya, u ale ku tshikileriwa hi vahehli va Vayuda lava a va hehla Pawulo. (Mintirho 18:12-17) Hi ndlela leyi xiximekaka, vafumi van’wana vo tala va lawule hi ndlela leyinene.—Ringanisa Varhoma 2:15.

20, 21. I swiendlakalo swihi swa lembe-xidzana ra vu-20 leswi kombisaka leswaku vafumi va vanhu a hi minkarhi hinkwayo va endlaka ku rhandza ka Sathana?

²⁰ Buku ya Nhlavutelo yi vule khale leswaku enkarhini wa “siku ra Hosi,” leri sunguleke hi 1914, Yehova a a ta hlohlotela ni valawuri va vanhu ku sivela swikongomelo swa Sathana. Nhlavutelo yi hlamusela ndhambi ya nxaniso, leyi humeseke hi Sathana ehenhla ka Vakriste lava totiweke, leyi a yi ta mitiwa hi “misava.” (Nhlavutelo 1:10; 12:16) Tinhlengeletano ta laha “misav[eni],” vandla ra munhu leri sweswi ri nga kona emisaveni, a ri ta sirhelela vanhu va Yehova enxanisweni wa Sathana.

²¹ Xana leswi swi endleke hi xiviri? Ina. Hi xikombiso, hi va-1930 na va-1940, Timbhoni ta Yehova eUnited States a ti ri ehansi ka ntshikilelo lowukulu, ti xaniseka hi ku hlaseriwa hi mintshungu ni ku khotsiwa loku nga fanelangiki hi minkarhi yo tala. Ti wisisiwe loko Huvo ya le Henhla ya U.S. yi nyike swiboho swo hlayanyana leswi kombiseke ku va enawini ka ntirho wa tona. Entindhawini tin’wana na kona, valawuri va pfune vanhu va Xikwembu. Le Ireland, ku lava ku va malembe ya 40 lama hundzeke, ntshungu wa Rhoma Khatoliki wu hlasele Timbhoni timbirhi emutini wa Cork. Phorisa ra kwalaho ri pfune Timbhoni, kutani huvo ya nawu yi tshinya vahlaseri volavo. Le Fiji n’wexemu, nhlengeletano ya tihosi letikulu yi kanele kungu ra ku yirisa ntirho wa Timbhoni ta Yehova. Hosi yin’wana yi vulavule hi xivindzi yi yimela Timbhoni, kutani kungu rero ri herisiwe hi ku olova.

22. I swivutiso swihi leswi nga ta kaneriwa, enkarhini lowu taka?

²² Doo, valawuri va tiko a hi minkarhi hinkwayo va tirhelaka swilaveko swa Sathana. Vakriste va nga titsongahata eka valawuri lava tlakukeke handle ka ku titsongahata eka Sathana hi yexe. Entiyisweni, va ta titsongahata eka tihosi leti ntsendze loko Xikwembu xa ha ti pfumelela leswaku ti va kona. Kambe, ku titsongahata ko tano ku vula yini xana? Naswona i yini leswi Vakriste va nga swi langutelaka eka valawuri lava tlakukeke? Swivutiso leswi swi ta kaneriwa eka nhloko-mhaka leyi sungulaka eka matluka 18 na 23 ya magazini lowu.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?

◻ I vamani valawuri lava tlakukeke?

◻ Xana hi nga vurisa ku yini leswaku “a ku na vuhosi lebyi nga humiki eka Xikwembu”?

◻ Ha yini Yehova a pfumelela misava leswaku yi va ehansi ka matimba ya Sathana?

◻ Yehova u veka valawuri va vanhu ‘eswiyin’weni swa vona swo karhi’ hi ndlela yihi?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

Endzhaku ka ku hisiwa ka Rhoma, Nero u kombise moya wa vusathana hakunene

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Sergiyo Pawulo, ndhuna ya nyimpi ya le Kipra, a a lava ku twa rito ra Xikwembu