Tanihi Noni, Ndzi Kume Nchavelelo Wa Ntiyiso

Hi ku vula ka Lily Arthur

Mutirheli lontshwa wa Timbhoni ta Yehova a a famba hi yindlu na yindlu exiphen’wini xa Ootacamund, eIndia. Hi ndhavuko muendzi wo tano vavasati a va n’wi pfuleli rivanti. Endzhaku ka tiawara ti nga ri tingani, a karhele ni ku helanyana matimba, u tlhelele ekaya. Kambe u yimile, a titwanyana a susumeteleka ku nghena eka yindlu leyi landzelaka. Xiya leswi endlekeke, hi laha swi hlamuseriweke ha kona hi wansati loyi a n’wi pfuleleke rivanti.

NDZI ri na n’wana wa mina wa nhwanyana wa tin’hweti timbirhi hi vukhale emavokweni ya mina ni xifanyetana xa mina xa 22 wa tin’hweti hi vukhale etlhelweni, hi ku hatlisa ndzi pfule rivanti kutani ndzi vona muendzi a yime kwalaho. Hi vusiku lebyi hundzeke a ndzi karhateke ngopfu. Hi ku lava nchavelelo, ndzi khongerile: “Tatana wa le tilweni, ndzi kombela u ndzi chavelela hi Rito ra wena.” Sweswi, lexi nga ndzi hlamarisa, muendzi u hlamuserile: “Ndzi ku tisele rungula ra nchavelelo ni ntshembo leri humaka eRitweni ra Xikwembu.” Ndzi ehlekete leswaku u fanele a ri muprofeta loyi a rhumiweke hi Xikwembu. Kambe i xiyimo xihi lexi susumeteleke xikhongelo xa mina leswaku xi pfuna?

Ku Dyondza Mintiyiso Ya Bibele

Ndzi velekiwe hi 1922 emutini wa Gudalur eSwitsungeni swo saseka swa Nilgiri swa India dzonga. Mana wa mina u love loko ndzi ri na malembe manharhu hi vukhale. Endzhakunyana, Tatana loyi a a ri mufundhisi wa Protestente, u tlhele a teka. Hi ku hatlisa loko se hi kota ku vulavula, Tatana u dyondzise mina ni vamakwerhu wa mina va xinuna ni va xisati ku khongela. Loko ndzi ri na malembe ya mune, loko Tatana siku na siku a tshama edesikini ra yena a hlaya Bibele, a ndzi tshama ehansi ndzi hlaya Bibele ya mina n’wini.

Loko ndzi kula, ndzi ve mudyondzisi. Kutani, loko ndzi fikelele malembe ya 21, tata wa mina u lunghiselele ku tekiwa ka mina. Mina ni nuna wa mina hi katekisiwe hi jaha, Sunder kutani endzhakunyana hi nhwanyana, Rathna. Hambi swi ri tano, kwalomu ka nkarhi lowu Rathna a velekiweke ha wona, nuna wa mina u vabye ngopfu naswona endzhaku ka sweswo u lovile. Hi ku hatlisa a ndzi ri noni, emalembeni ya 24, ndzi ri ni vutihlamuleri bya vana vambirhi lavantsongo.

Endzhaku ka sweswo ndzi kombele Xikwembu leswaku xi ndzi chavelela hi Rito ra xona, naswona a ku ri hi siku leri landzeleke loko mutirheli wa Timbhoni ta Yehova a endza. Ndzi n’wi rhambele ku nghena naswona ndzi amukele buku leyi nge “Let God Be True.” Vusiku byebyo loko ndzi yi hlaya, ndzi hambete ndzi vona vito leri nge Yehova, leri eka mina a ku ri nchumu wun’wana lowu nga tolovelekangiki. Endzhakunyana mutirheli loyi u vuyile kutani a ndzi komba eBibeleni leswaku leri i vito ra Xikwembu.

Hi ku hatlisa na mina ndzi dyondze leswaku tidyondzo to fana ni Vunharhu-un’we ni ndzilo wa tihele a ti humi eBibeleni. Nchavelelo ni ntshembo swi te eka mina loko ndzi twe leswaku ehansi ka Mfumo wa Xikwembu misava yi ta va paradeyisi ni leswaku varhandziwa lava feke va ta vuya eku pfuxiweni. Lexi nga xa nkoka, ndzi sungule ku tiva ni ku rhandza Xikwembu xa ntiyiso, Yehova loyi a tweke xikhongelo xa mina naswona a ndzi pfuna.

Ku Avelana Vutivi Lebya Ha Ku Kumekaka

Ndzi sungule ku hlamala leswaku ndzi hupe ku hlaya tindzimana teto ta Bibele leti nga ni vito ra Xikwembu hi ndlela yihi. Naswona ha yini eku hlayeni ka mina ka Bibele ndzi nga wu vonanga ntshembo wa le rivaleni wa vutomi lebyi nga heriki emisaveni ya paradeyisi? A ndzi dyondzisa exikolweni lexi fambisiwaka hi varhumiwa va Protestente, kutani ndzi kombe mufambisi wa xikolo tindzimana leti ta Bibele. (Eksoda 6:3; Psalma 37:29; 83:18; Esaya 11:6-9; Nhlavutelo 21:3, 4) Ndzi boxe leswaku hi ti honise hi ndlela yo karhi. Kambe lexi nga ndzi hlamarisa u tikombe a nga tsakanga.

Kutani ndzi tsalele nhloko ya xikolo loyi a a ri eka doroba rin’wana, ndzi tshaha tindzimana leti ta Bibele. Ndzi kombele nkarhi wo vulavula na yena. U hlamule leswaku tata wa yena, mufundhisi la tivekaka wo huma eNghilandi, u ta bula na mina hi mhaka leyi. Makwavo wa nhloko ya xikolo a a ri bixopo la dumeke.

Ndzi lunghiselele tinhla ni matsalwa hinkwawo naswona ndzi teke buku ya mina leyi nge “Let God Be True” ni vana va mina hi ya eka doroba leri nge kusuhi. Hi ku hiseka ndzi hlamusele leswaku Yehova i mani, leswaku Vunharhu-un’we a byi kona ni swilo swin’wana leswi ndzi swi dyondzeke. Va yingiserile swa xinkarhana kambe va nga vuli nchumu. Kutani mufundhisi wo huma eNghilandi u te: “Ndzi ta ku khongelela.” Kutani u ndzi khongelerile ivi a ndzi hlongola.

Ku Veka Vumbhoni Hi Xitarata

Siku rin’wana mutirheli wa Timbhoni ta Yehova u ndzi rhambele ku veka vumbhoni bya xitarata hi timagazini ta Xihondzo xo Rindza na Awake! Ndzi n’wi byele leswaku wolowo a ku ri nchumu lowu ndzi nga ta ka ndzi nga wu endli. Hikuva eIndia vanhu a va ta ehleketa swo biha hi wansati loyi a yimaka exitarateni kumbe a famba hi yindlu na yindlu. A a swi ta tisa xisandzu eka vito lerinene ra wansati ni ra ndyangu wa yena. Tanihi leswi a ndzi rhandza no xixima tata wa mina swinene, a ndzi nga lavi ku tisa xisandzu eka yena.

Kambe mutirheli u ndzi kombe ndzimana ya Bibele leyi nge: “N’wana nga, tlhariha, u tsakisa mbilu ya mina, leswaku ndzi ta kota ku hlamula loyi a ndzi sandzaka.” (Swivuriso 27:11, King James Version) U te: “U tsakisa mbilu ya Yehova hi ku kombisa erivaleni leswaku u wa yena ni Mfumo wa yena.” Hi ku navela ku tsakisa mbilu ya Yehova ku tlula hinkwaswo, ndzi teke nkwama wa timagazini ndzi famba na yena entirhweni wo veka vumbhoni hi xitarata. Hambi ku ri sweswi a ndzi swi anakanyi leswaku ndzi swi endle njhani. A ku ri hi 1946, kwalomu ka tin’hweti ta mune endzhaku ka loko ndzi endzeriwile

Ku Khutaziwa Ku Hlula Ku Chava

Hi 1947, ndzi amukele ntirho wo dyondzisa endzilakaneni wa Madras, eribuweni ra vuxa bya India, naswona ndzi rhurhele kona ni vana. Ntlawa lowuntsongo wa kwalomu ka nhungu wa Timbhoni ta Yehova a wu hlangana nkarhi na nkarhi edorobeni. Leswaku hi kota ku va kona eminhlanganweni yoleyo, a hi fanele ku famba 26 wa tikhilomitara. Le India hi nkarhi wolowo vavasati hi ntolovelo a va nga fambi va ri voxe. A va titshega hi vavanuna leswaku va va fambisa. A ndzi nga swi tivi ku nghena ebazini, ku kombela thikithi, ku xika ebazini ni swin’wana. Ndzi titwe ndzi fanela ku tirhela Yehova, kambe njhani? Kutani ndzi khongerile: “Yehova Xikwembu, a ndzi nge hanyi handle ko ku tirhela. Kambe a swi koteki nikantsongo eka mina tanihi wansati wa Muindiya ku famba hi yindlu na yindlu.”

Ndzi tshembe leswaku Yehova u ta ndzi tshika ndzi fa ku ndzi ntshunxa eka xiphiqo lexi. Hambi swi ri tano, ndzi kunguhate ku hlaya swo karhi eBibeleni. Swi endlekile leswaku ndzi pfula kona ebukwini ya Yeremia, laha yi nge: “U nga ṭhuki u ku: Nḍi šihlangi! hikuv̌a u ta famba e ka hikwav̌o lav̌a nḍi nga ta ku ruma ka v̌ona, kambe u v̌ulav̌ula hikwaŝo leŝi nḍi nga ta ku lerisa ŝona. U nga tšhav̌i, hikuv̌a nḍi na wena e ku ku lwela.”—Yeremia 1:7, 8.

Ndzi twe onge Yehova hakunene a a vulavula na mina. Kutani ndzi ve ni xivindzi naswona hi nkarhi wolowo ndzi ye emuchinini wa mina wo rhunga ivi ndzi rhunga nkwama wo rhwala timagazini. Endzhaku ka xikhongelo xa matimba, ndzi fambe ndzi ri swanga hi yindlu na yindlu, ndzi fambisa tibuku ta mina hinkwato, ndzi tlhela ndzi sungula dyondzo ya Bibele siku rero. Ndzi tiyimisele ku rhangisa Yehova evuton’wini bya mina naswona ndzi veke ntshembo wa mina hinkwawo eka yena. Ntirho wo chumayela erivaleni wu ve xiphemu xa nkarhi na nkarhi xa vutomi bya mina ku nga khathariseki ndzhukano wa vanhu. Ku nga khathariseki ku kaneta, ntirho wa mina wu ve ni nkucetelo wa matimba eka van’wana.

Leswi swi kombisiwe hi loko mina ni nhwana wa mina hi fambe yindlu na yindlu eMadras emalembeni yo tala endzhakunyana. Wanuna wa Muhindu, muavanyisi wa Huvo leyi Tlakukeke hi ku hoxisa eka malembe ya mina, a te: “Ndzi tive timagazini leti u nga si velekiwa! Malembe ya makume-nharhu lama hundzeke wansati un’wana a a tolovele ku yima eMount Road nkarhi na nkarhi a ti nyikela.” U lave xikhokhelo.

Eka yindlu yin’wana Mubrahman wa Muhindu, mutirhela-mfumo la nga ephencenini, u hi rhambele ku nghena kutani a ku: “Malembe yo tala swinene wansati un’wana a a tolovele ku nyikela Xihondzo xo Rindza eMount Road. Ndzi ta teka leswi mi ndzi nyikaka swona hi ku xixima yena.” A ndzi fanele ku n’wayitela hikuva a ndzi swi tiva leswaku a ndzi ri wansati loyi ha vambirhi va kombeteleke eka yena.

Ku Tiyisiwa Ni Ku Katekisiwa

A ku ri hi October 1947 loko ndzi kombisa ku tinyiketela ka mina eka Yehova hi nkhuvulo wa mati. Hi nkarhi wolowo a ku ri mina ntsena Mbhoni ya xisati leyi vulavulaka Xitamil etikweni hinkwaro kambe sweswi madzana ya vavasati va Matamil i Timbhoni ta Yehova to tshembeka, leti chivirikaka.

Endzhaku ka loko ndzi khuvuriwile, nkaneto wu te hi matlhelo hinkwawo. Makwerhu wa mina wa xinuna u tsarile: “U hundze ku faneleka ni vunene hinkwabyo.” Nakambe ndzi kume nkaneto exikolweni lexi a ndzi tirha eka xona ni le vanhwini. Kambe ndzi namarhele swinene eka Yehova hi xikhongelo xa nkarhi na nkarhi, ni xa matimba. Loko ndzi xalamuka exikarhi ka vusiku, kan’we-kan’we a ndzi lumeka rivoni ivi ndzi dyondza.

Tanihi leswi a ndzi tiyisiwa, a ndzi ri eka xiyimo lexinene xo chavelela naswona ndzi pfuna van’wana. Wansati wa Muhindu la dyuhaleke loyi ndzi dyondzeke na yena u teke xiyimo lexi tiyeke evugandzerini bya Yehova. Loko a file, nsati un’wana endyangwini u te: “Lexi xi hi tsakiseke ngopfu a ku ri ku tshembeka ka yena eka Xikwembu lexi a hlawuleke ku xi gandzela ku ya fika emakumu.”

Wansati un’wana loyi ndzi dyondzeke na yena a a nga n’wayiteli. Xikandza xa yena nkarhi hinkwawo a xi kombisa ku chava ni ku karhateka. Kambe endzhaku ko n’wi dyondzisa hi Yehova, ndzi n’wi khuthaze ku khongela eka yena, tanihi leswi a tivaka ku karhateka ka hina ni leswi a hi khathalelaka. Vhiki leri landzeleke xikandza xa yena a xi n’wayitela. A ku ri ro sungula ndzi n’wi vona a n’wayitela. U hlamuserile, “A ndzi khongela eka Yehova, naswona ndzi na ku rhula ka mianakanyo ni mbilu.” U nyiketele vutomi bya yena eka Yehova naswona u tshame a tshembekile ku nga khathariseki swiphiqo swo tala.

Ku Ringanisela Vutihlamuleri

Hi ku va ndzi ri na vana vambirhi lavantsongo vo va khathalela, ndzi anakanye leswaku ku humelela ka ku navela ka mina ko tirhela Yehova nkarhi hinkwawo tanihi phayona a ku nga tshembisi. Kutani ke, ndlela leyintshwa ya ntirho yi pfulekile loko ku laviwa un’wana leswaku a ya hundzuluxela buku ya Bibele yi ya eka ririmi ra Xitamil. Hi ku pfuniwa hi Yehova ndzi swi kotile ku khathalela xiavelo xexo naswona hi nkarhi lowu fanaka, ndzi tirha ntirho wo tihanyisa tanihi mudyondzisi, ndzi khathalela vana, ndzi endla ntirho wa yindlu ya mina, ndzi va kona eminhlaganweni hinkwayo naswona ndzi nghenela ntirho wa nsimu. Eku heteleleni, loko vana va kurile, ndzi ve phayona ro hlawuleka, lunghelo leri ndzi ri tsakeleke eka malembe ya 33 lama hundzeke.

Hambi loko Sunder na Rathna va ha ri vantshwa, ndzi ringete ku nghenisa rirhandzu ra Yehova eka vona ni ku navela nkarhi hinkwawo ku rhangisa swilaveko swa yena eka xivumbeko xin’wana ni xin’wana xa vutomi bya vona. A va swi tiva leswaku munhu wo sungula loyi va faneleke ku vulavula na yena loko va pfuka a a ku ri Yehova ni leswaku a a ri Yena wo hetelela loyi va faneleke ku vulavula na yena va nga si ya eku etleleni. Naswona a va swi tiva leswaku ku lunghiselela minhlangano ya Vukriste ni ntirho wa nsimu a swi fanelanga ku honisiwa hikwalaho ka ntirho wa le kaya wa xikolo. Hambi leswi ndzi va khutazeke ku endla hi laha va nga swi kotaka ha kona entirhweni wa vona wa xikolo, a ndzi va sindzisanga leswaku va pasela ehenhla, hi ku chava leswaku va ta endla sweswo nchumu wa nkoka swinene evuton’wini bya vona.

Endzhaku ka loko va khuvuriwile, va tirhise masiku ya xikolo yo wisa ku phayona. Ndzi khutaze Rathna leswaku a va ni xivindzi, a nga chavi naswona a nga khomiwi hi tingana hi laha a ndzi ri ha kona. Loko a hete xikolo xa le henhla ni ndzetelo wa yena wa bindzu, u sungule ku phayona naswona endzhakunyana u ve phayona ro hlawuleka. Hi ku famba ka nkarhi, u tekiwe hi mulanguteri la famba-fambaka, Richard Gabriel, loyi sweswi a tirhaka tanihi muhlanganisi wa Komiti ya Rhavi ya Sosayiti ya Watch Tower eIndia. Vona ni n’wana wa vona wa nhwana, Abigail, va tirha nkarhi hinkwawo eka rhavi ra India naswona xifanyetana xa vona, Andrew, i muhuweleri wa mahungu lamanene.

Hambi swi ri tano, loko a ri na malembe ya 18 hi vukhale, Sunder, u ndzi hete matimba loko a tshika ku hlanganyela ni Timbhoni ta Yehova. Malembe lama landzeleke a ya ri ya gome eka mina. Ndzi hambete ndzi kombela Yehova leswaku a ndzi rivalela swihoxo swihi na swihi leswi ndzi nga vaka ndzi swi endlile loko ndza ha n’wi kurisa ni leswaku a endla Sunder a ehleketa kahle leswaku a vuya. Kambe, hi ku famba ka nkarhi ndzi lahle ntshembo hinkwawo. Kutani siku rin’wana eka malembe ya 13 endzhakunyana u tile a ta ndzi byela a ku: “Manana, u nga karhateki, ndzi ta va kahle.”

Hi ku hatlisa endzhaku ka sweswo, Sunder u endle matshalatshala yo hlawuleka leswaku a vupfa emoyeni. U endle nhluvuko ku ya eka yinhla yo byarhisiwa vulanguteri bya bandlha ra Timbhoni ta Yehova. Endzhakunyana u tshike ntirho wa yena lowu hakelaka kahle a va phayona. Sweswi yena ni nsati wa yena, Esther, va tirha swin’we entirhweni lowu eBangalore exiphen’wini xa dzonga wa India.

Nchavelelo Wa Vutomi Hinkwabyo

Hakanyingi ndzi nkhensa Yehova hi ku va a ndzi pfumelele ku tokota ku xaniseka ni ku karhateka hi malembe yo tala. Handle ka ya mintokoto yo tano a ndzi ta va ndzi nga vanga ni lunghelo ra nkoka ra ku fikelela xiyimo xo tano xa vunene bya Yehova, tintswalo ta yena ni swikombiso swa yena swa nkhathalelo ni rirhandzu. (Yakobo 5:11) Swa tsakisa ku hlaya eBibeleni hi ta nkhathalelo wa Yehova ‘eka jaha leri nga hava tatana ni le ka noni.’ (Deuteronoma 24:19-21) Kambe a ku na nchumu lowu ringanisiwaka ni nchavelelo ni ntsako wa ku tokota nkhathalelo wa yena hakunene.

Ndzi dyondze ku veka ntshembo wa ntiyiso ni ripfumelo eka Yehova, hayi ku titshega hi ku twisisa ka mina, kambe etindleleni ta mina hinkwato ndzi tshemba yena. (Psalma 43:5; Swivuriso 3:5, 6) Tanihi noni leyintshwa, ndzi khongele Xikwembu leswaku xi ndzi chavelela hi Rito ra xona. Sweswi emalembeni ya 68 hi vukhale, entiyisweni ndzi nga vula leswaku hi ku twisisa Bibele ni ku tirhisa ndzayo ya yona, ndzi kume nchavelelo lowu nga ringanisiwiki.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Lily Arthur kun’we ni swirho swa ndyangu wa yena