Yehova Na Kriste—Swivulavuri Leswi Xiyekaka

“Hosi, Yehova, a nga endli ntšhumu a nga si kombisa makungu ya yena e ka malanḍa ya yena v̌a nga v̌aprofeta.”—AMOS 3:7.

1. I tindlela tihi to vulavurisana leti tirhisiwaka namuntlha?

NAMUNTLHA ku vulavurisana i bindzu ra tirhandi ta timiliyoni to tala. Tibuku hinkwato leti humesiwaka, maphepha-hungu ni timagazini hinkwato leti gandlisiwaka nkarhi na nkarhi, minongonoko hinkwayo ya xiya-ni-moya ni thelevhixini leyi haxiwaka, kun’we ni swifaniso leswi fambaka ni mintlangu hinkwayo ya le xitejini, i matshalatshala yo vulavurisana. Leswi swi tano hi mapapila hinkwawo lama tsariwaka ni ku posiwa ku katsa ni tiqingho hinkwato. Hinkwaswo i matshalatshala yo vulavurisana.

2. I swikombiso swihi swin’wana swa nhluvuko lowu vanhu va wu endleke eka swivumbeko swa vutshila byo vulavurisana?

² Minhluvuko leyi vanhu va yi endleke eka swivumbeko swa vutshila byo vulavurisana ya hlamarisa. Hi xikombiso, tikhebulo ta fiber-optic, leti antswaka swinene ku tlula tikhebulo ta koporo, ti nga rhwala mabulo ya riqingho lama tlulaka makume ya magidi hi nkarhi wun’we. Kutani ku na ti-satellite to vulavurisana ha tona, leti rhendzelaka misava empfhukeni naswona ti na switirho swo fambisa rungula ra riqingho, thelegrafu, xiya-ni-moya ni ra thelevhixini. Satellite yin’we yo tano yi nga khoma marungula ya riqingho ya 30 000 hi nkarhi wun’we!

3. Ku humelela yini loko ku ri na mikhandlo yo vulavurisana?

³ Kambe ku nga khathariseki swilo leswi hinkwaswo swo vulavurisana, ku na mahlomulo yo tala emisaveni hikwalaho ko pfumala ku vulavurisana exikarhi ka vanhu. Xisweswo, hi byeriwa leswaku “ku na mukhandlo lowu kulaka—‘mukhandlo wo vulavurisana’ lowu ndlandlamukaka—exikarhi ka vafumi ni vafumiwa.” Naswona i yini lexi hi ntolovelo xi vuriwaka mukhandlo wa rixaka exikarhi ka vana ni vatswari? Xana a hi kona ku tsandzeka ka vatswari ni vana va vona ku vulavurisana hi laha ku humelelaka? Vatsarisi va vukati va vika leswaku xiphiqo lexikulu evukatini i ku hluleka ku vulavurisana exikarhi ka wanuna ni wansati. Ku pfumala ku vulavurisana lokunene ku nga vanga hambi ku ri rifu. Eku sunguleni ka 1990, vanhu va 73 va file hi ku wa ka xihaha-mpfhuka, laha xivangelo xin’wana lexi nga kanakanisiki ku veke ku tsandzeka ku vulavurisana exikarhi ka muhahisi ni vulawuri bya le hansi. Nhloko-mhaka ya phepha-hungu yi te: “Xiphiqo Xo Vulavurisana Xi Tise Khombo.”

4. (a) “Ku vulavurisana” ku vula yini? (b) Hi yihi pakani ya ku vulavurisana ka Vakriste?

⁴ Ku vulavurisana i yini embangwini wa Vukriste? Hi ku ya hi dikixinari yin’wana, “ku vulavurisana” swi vula ku “hundzisela rungula, mianakanyo kumbe mintlhaveko leswaku yi amukeriwa ni ku twisisiwa hi ndlela leyi anerisaka.” Dikixinari yin’wana yi ku hlamusela tanihi “vutshila byo phofula mianakanyo hi ndlela leyi humelelaka.” Xiya, ku “phofula mianakanyo hi ndlela leyi humelelaka.” Ku vulavurisana ka Vukriste ngopfu-ngopfu ku fanele ku humelela hikuva ku na xikongomelo xa kona xo fikelela timbilu ta vanhu hi ntiyiso lowu humaka eRitweni ra Xikwembu, leswaku va ta endla hi ku ya hi leswi va swi dyondzaka. Lexi xiyekaka, ku susumetiwa hi ku pfumala vutianakanyi, hi rirhandzu.

Yehova Tanihi Xivulavuri

5. Ndlela yin’wana yo sungula leyi Yehova Xikwembu a yi tirhiseke ku vulavula ni vanhu hi yihi?

⁵ Handle ko kanakana Yehova Xikwembu i Xivulavuri lexikulu. Leswi a hi vumbeke hi xiyimo ni xivumbeko xa yena, wa swi kota ku vulavula na hina, naswona hina ha swi kota ku vulavula ni van’wana ha yena. Ku sukela eku vumbiweni ka munhu, Yehova u vulavule ni swivumbiwa swa yena swa la misaveni hi ta yena n’wini. Ndlela yin’wana leyi a endleke leswi ha yona i ku tirhisa ntumbuluko wa yena lowu vonakaka. Xisweswo, mupisalema wa hi byela: “Matilo ma v̌ula ku kwetsima ka Šikwembu, ni mpfhuka wu tiv̌isa ntiro wa mav̌oko ya šona. Siku ri v̌ulav̌ula ni siku riṅwana, ni v̌usiku byi dyonḍisa byiṅwana.” (Psalma 19:1, 2) Naswona Varhoma 1:20, (NW) yi hlamusela leswaku “timfanelo leti nga vonakiki ta [Xikwembu] ta vonaka kahle ku sukela eku tumbuluxeni ka misava ku ya emahlweni.” ‘Ku vonakala kahle’ swi kombisa ku vulavurisana loku humelelaka!

6. Yehova u vule yini eka swivumbiwa swa yena swa la misaveni loko swa ha ri entangeni wa Edeni?

⁶ Lava nga pfumeriki eka Xikwembu ni le ka nhlavutelo ya xona ya le tilweni va nga ringeta ku hi endla hi pfumela leswaku munhu u fanele a titshega hi swilo swa yena n’wini leswaku a twisisa leswaku ha yini a hanya. Kambe Rito ra Xikwembu ri swi veka erivaleni leswaku Xikwembu xi vulavule ni vanhu ku sukela eku sunguleni. Xisweswo, eka wanuna ni wansati vo sungula Xikwembu xi nyikele xileriso xo tswalana: “Tŝalanani, mi anḍa, mi tata misav̌a, mi yi fuma, mi fuma . . . hikwaŝo le’ŝi hanyaka.” Nakambe Xikwembu xi va pfumelele leswaku va dya va xurha va nga ha twi ndlala hi mihandzu ya ntanga—ku ri na nsivelo eka wun’we ntsena. Kutani ke, loko Adamu na Evha va nga yingiselanga, Yehova u vule xitshembiso xo sungula xa Vumesiya, a nyika vanhu ku vonakala ka ntshembo: “Nḍi ta v̌eka ku v̌engana e šikari ka wena [nyoka] ni wansati, ni šikari ka rišaka ra wena ni rišaka ra wansati; ri ta ku faya nhloko, wena u ri luma širenḍe.”—Genesa 1:28; 2:16, 17; 3:15.

7. Xana buku ya Genesa yi paluxa yini mayelana ni ku vulavula ka Yehova ni malandza ya yena?

⁷ Loko Kayini n’wana wa Adamu a tale hi rivengo ro dlaya, Yehova Xikwembu u vulavule na yena, entiyisweni a ku: ‘Tivonele! U ta nghena ekhombyeni!’ Kambe Kayini u ale ku yingisela xitsundzuxo xexo ivi a dlaya makwavo. (Genesa 4:6-8) Kutani ke, loko misava yi tale hi vukari ni vubihi, Yehova u vulavule ni wanuna wo lulama Nowa, hi xikongomelo xa Yena xo susa hinkwaswo leswi a a swi thyakisa misava. (Genesa 6:13–7:5) Endzhaku ka Ndhambi, loko Nowa ni ndyangu wa yena va humile engalaveni, Yehova u vulavule na vona hi xikongomelo xa yena malunghana ni ku kwetsima ka vutomi ni ngati, naswona hi ku tirhisa nkwangulatilo u nyikele xitiyisekiso leswaku a nge he tlheli a dlaya swilo hinkwaswo leswi hanyaka hi ndhambi. Malembe xidzana ma nga ri mangani endzhakunyana, Yehova u vulavule na Abrahama hi xikongomelo xa Yena xo lava leswaku mindyangu hinkwayo ya vanhu yi tidzunisa hi Mbewu ya Abrahama. (Genesa 9:1-17; 12:1-3; 22:11, 12, 16-18) Naswona loko Xikwembu xi endle xiboho xa leswaku xi ta herisa vubihi bya Sodoma na Gomora, hi rirhandzu xi byele Abrahama hi mhaka yoleyo, xi ku: “Šana nḍi nga fihlela Abraham leŝi nḍi nga ta ŝi endla?”—Genesa 18:17.

8. Xana Yehova u vulavurisane ni malandza ya yena ya la misaveni hi tindlela tihi ta mune?

⁸ Ku sungula hi Muxe, Yehova u tirhise nxaxamelo wo leha wa vaprofeta ku vulavurisana na Israyele. (Vaheveru 1:1) Minkarhi yin’wana u tirhise xileriso xa nomu, tanihi loko a byele Muxe a ku: “Ṭala marito lawa.” (Eksoda 34:27) Minkarhi yo tala swinene Yehova u vulavurisane ni vavulavuleri va yena hi swivono, hi laha ana se a a endle ha kona hi Abrahama.a Nakambe Yehova u tirhise milorho ku vulavurisana ni vanhu, naswona ku nga ri ni malandza ya yena ntsena kambe ni lava tirhisanaka ni malandza ya yena. Hi xikombiso, Yehova u vangele vakhotsiwa vambirhi kun’we na Yosefa leswaku va va ni milorho, leyi Yosefa a va hlamuseleke yona. Yehova nakambe u vangele Faro na Nebukadnetsara ku va ni milorho, leyi malandza ya yena Yosefa na Daniyele va va hlamuseleke yona. (Genesa 40:8–41:32; Daniel tindzima 2 na 4) Ku engetela kwalaho, minkarhi yo tala Yehova u tirhise varhumiwa va tintsumi leswaku a vulavurisana ni malandza ya yena.—Eksoda 3:2; Vaavanyisi 6:11; Matewu 1:20; Luka 1:26.

9. I yini leswi susumeteleke Yehova ku vulavula ni vanhu va yena va Israyele, hi laha swi voniwaka ha kona hi marito wahi ya yena?

⁹ Ku vulavurisana ko tano hinkwako ka Yehova hi ku tirhisa vaprofeta va yena ku kombise rirhandzu ra yena eka vanhu va yena, Israyele. Xisweswo, hi ku tirhisa muprofeta wa yena Ezekiyele u te: “A nḍi ṭakeri rifu ra mudyohi, kambe hi leŝaku a hunḍuka e ndleleni ya yena kutani a hanya; hunḍukani, mi hunḍuka e tindleleni ta ṅwina le’to biha, hikuv̌a mi ranḍa e ku fa hikwalaho ka yini, ṅwina yindlu ya Israel?” (Ezekiel 33:11) Yehova a a ri Xivulavuri lexi tiyiselaka ni lexi lehisaka mbilu eka vanhu va yena va khale lava xandzukaka, hi laha swi nga voniwaka ha kona eka 2 Tikronika 36:15, 16: “Yehova, Šikwembu ša v̌atata wa v̌ona, a v̌a layile e mikarini le’yo tala hi tinṭumi ta yena, hikuv̌a a ranḍa ku ponisa tiko ra yena ni v̌uako bya yena. Kambe a v̌a . . . sanḍa marito ya šona, v̌a hleka v̌aprofeta v̌a šona . . . ku nga ha v̌i na ku ponisiwa.”

10. Xana Yehova u vulavula njhani ni vanhu va yena namuntlha, naswona i Xikwembu xo vulavurisana hi mpimo wihi?

¹⁰ Namuntlha, hi na Rito ra Xikwembu leri huhuteriweke, Bibele yo Kwetsima, leyi ha yona Yehova a hi byelaka rungula mayelana na yena, swikongomelo swa yena ni ku rhandza ka yena eka hina. (2 Timotiya 3:16, 17) Entiyisweni, tanihi Xivulavuri-nkulu, Yehova wa twarisa: “Hosi, Yehova, a nge endli ntšhumu a nga si kombisa makungu ya yena eka malanḍa ya yena v̌a nga v̌aprofeta.” (Amos 3:7) U tivisa malandza ya yena leswi a boheke ku swi endla.

N’wana Wa Xikwembu Tanihi Xivulavuri

11. Hi xihi xitirho-nkulu xa Yehova eku vulavurisaneni ni vanhu, naswona ha yini vito ra yena “Rito” ri fanerile?

¹¹ Eka vayimeri hinkwavo lava tirhisiwaka hi Yehova ku vula ku rhandza ka Yena, loyi a xiyekaka i Rito, Logos, loyi a veke Yesu Kriste. Hi wihi nkoka wa ku vitaniwa ka yena Rito kumbe Logos? Hi leswaku i Muvulavuleri-nkulu wa Yehova. Naswona muvulavuleri i yini? Hi loyi a hundzisaka leswi un’wana a fanelaka ku swi vula. Kutani Logos u ve xivulavuri xa rito ra Yehova Xikwembu eka swivumbiwa swa Yena swo tlhariha swa laha misaveni. Ntirho wolowo i wa nkoka swinene lerova u vitaniwa Rito.—Yohane 1:1, 2, 14.

12. (a) Xana Yesu u te emisaveni hi xikongomelo xihi? (b) I yini lexi tiyisekisaka ku hetisisa ka yena xikongomelo xexo hi vutshembeki?

¹² Yesu hi yexe u byele Pontiyo Pilato leswaku xikongomelo xa yena lexikulu xo ta emisaveni a a ku ri ku vula ntiyiso eka vanhu: “Leswi ndzi velekeriweke swona ni leswi ndzi nga tela swona laha misaveni, i ku ta ndzi ta veka vumbhoni ehenhla ka ntiyiso.” (Yohane 18:37) Naswona rhekhodo leyi nga eka Tievhangeli yi hlamusela ndlela leyinene leyi a hetisiseke xiavelo xexo ha yona. Dyondzo ya yena eNtshaveni yi tekiwa tanihi dyondzo leyikulu leyi tshameke yi chumayeriwa hi munhu. Mawaku ndlela leyinene swonghasi leyi a vulavuleke ha yona hi dyondzo yoleyo! “Mintshungu [leyi tweke dyondzo, NW] a yi hlamele hi ku dyondzisa ka yena.” (Matewu 7:28) Mayelana ni xiendlakalo xin’wana, ha hlaya: “Ntshungu lowukulu a wu n’wi yingisa hi ku tsaka.” (Marka 12:37) Loko vatirhela-mfumo vo karhi va rhumeriwe ku ya khoma Yesu, va tlhele va nga ri na yena. Ha yini? Va hlamule Vafarisi va ku: “A ku si va na munhu ni siku ni rin’we la vulavulaka ku fana ni munhu loyi.”—Yohane 7:46.

Vadyondzisiwa Va Kriste Va Lerisiwa Ku Va Swivulavuri

13. I yini lexi kombisaka leswaku Kriste a a nga aneriseki hi ku va xivulavuri a ri swakwe?

¹³ Hi ku ka a nga anerisiwanga hi ku va xivulavuri a ri swakwe, Yesu xo sungula u lerise vaapostola va 12 ivi a lerisa vaevhangeli va 70 ku famba tanihi swivulavuri swa mahungu lamanene ya Mfumo. (Luka 9:1; 10:1) Kutani emahlweninyana ko va a tlhandlukela etilweni, u lerise vadyondzisiwa va yena ku endla ntirho wo hlawuleka. Ntirho wihi? Hi laha hi hlayaka ha kona eka Matewu 28:19, 20, u va lerise ku va swivulavuri; naswona a va fanele ku dyondzisa van’wana nakambe ku va swivulavuri.

14. Xana swivulavuri swo sungula swa Vukriste a swi humelela hi ndlela yihi?

¹⁴ Xana vadyondzisiwa a va ri swivulavuri leswi humelelaka? Hakunene a va ri swona! Hikwalaho ka ku chumayela ka vona hi siku ra Pentekosta ya 33 C.E., mimoya-xiviri ya 3 000 yi engetelekile eka bandlha leri ra ha ku vumbiwaka ra Vukriste. Hi ku hatlisa nhlayo yi engetelekile yi va vanhu va 5 000. (Mintirho 2:41; 4:4) A swi hlamarisi leswi valala va vona va Vayuda va va hehleke hi ku tata Yerusalema hinkwaro hi dyondzo ya vona ivi endzhakunyana va vilela hi leswaku va hundzule misava hinkwayo leyi akiweke hi ku chumayela ka vona!—Mintirho 5:28; 17:6.

15. I xitirho xihi lexi Yehova a xi tirhiseke ku vulavula ni vanhu namuntlha?

¹⁵ Ku vuriwa yini hi minkarhi ya namuntlha? Hi laha swi vhumbiweke ha kona eka Matewu 24:3, 45-47, N’wini, Yesu Kriste, u hlawule “nandza la tshembekaka, wo tlhariha,” la vumbiwaka hi Vakriste lava totiweke, ku khathalela rifuwo ra yena hinkwaro emisaveni esikwini leri ra vukona bya yena. Nandza yoloye wo tshembeka ni wo tlhariha u yimeriwa hi Huvo leyi Fumaka ya Timbhoni ta Yehova namuntlha, leyi nga ni Watch Tower Bible and Tract Society tanihi xitirho xa yona xa vuhangalasi. Hi laha ku faneleke swinene, nandza yoloye wo tshembeka ni wo tlhariha u tlhele a vitaniwa ndlela yo vulavurisana ya Xikwembu. Hi tlhelo rin’wana, u hi khutaza ku va swivulavuri leswinene. Entiyisweni, nkandziyiso wo sungula wa Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence wu tsundzuxe vahlayi va wona: “Loko u ri na muakelani kumbe munghana loyi u ehleketaka leswaku u ta tsakela kumbe u ta pfuniwa hi swiletelo [swa magazini lowu], u nga ha va tivisa swona; xisweswo u chumayela Rito ni ku endla leswinene eka vanhu hinkwavo loko u kuma nkarhi.”

16. I yini lexi kombisaka leswaku ku laveka swo tala ku tlula ku hlaya Bibele ntsena leswaku Xikwembu xi vulavurisana ni malandza ya xona ya laha misaveni hi laha ku humelelaka?

¹⁶ Hambi swi ri tano, ku amukela Rito ra Xikwembu ntsena ni ku ri hlaya ka munhu hi xiyexe a ku anelanga leswaku u kuma vutivi lebyi kongomeke lebyi nghenisaka munhu endleleni leyi yisaka evuton’wini. Tsundzuka mulanguteri wa yindlu ya vuhosi wa Muetiyopiya loyi a a hlaya vuprofeta bya Esaya kambe a nga swi twisisi leswi a a swi hlaya. Filipi muevhangeli u n’wi hlamusele vuprofeta, ivi endzhaku ka swona a lunghekela ku khuvuriwa tanihi mudyondzisiwa wa Kriste. (Mintirho 8:27-38) Mhaka ya leswaku ku laveka swo tala ku tlula ku hlaya Bibele ntsena eka wena hi wexe yi nga voniwa eka Vaefesa 4:11-13, laha Pawulo a kombisaka leswaku Kriste a nga nyikanga van’wana tanihi vaapostola ni vaprofeta lava huhuteriweke ntsena, kambe u nyike “van’wana ku va vavuri va Evhangeli, van’wana ku va [varisi, NW] ni vadyondzisi. Ntirho wa vona i ku pfuna vahlawuriwa va Xikwembu leswaku va ta kota ku tirhela van’wana, va aka miri wa Kriste. Kutani eku heteleleni, hi ta hlangana swin’we hinkwerhu evun’weni lebyi tisiwaka hi ku pfumela eka N’wana wa Xikwembu ni ku n’wi tiva, kutani hi hundzuka vanhu lava vupfeke.”

17. Xana hi nga n’wi tiva hi mimfungho yihi muyimeri loyi Yehova a n’wi tirhisaka namuntlha ku vula swikongomelo swa yena evanhwini?

¹⁷ Hi nga va tiva njhani lava Yehova Xikwembu na Yesu Kriste va va tirhisaka ku pfuna vanhu lava nga ta va Vakriste leswaku va fikelela xiyimo xa munhu la vupfeke? Hi ku ya hi Yesu, mfungho wun’wana lowu kombisaka wu nga va leswaku lava va rhandzana hi laha Yesu a rhandzeke valandzeri va yena ha kona. (Yohane 13:34, 35) Mfungho wun’wana lowu kombisaka: A va nge vi xiphemu xa misava, tanihi leswi Yesu a a nga ri xiphemu xa misava. (Yohane 15:19; 17:16) Mfungho wun’wana nakambe wu nga va leswaku va xiya Rito ra Xikwembu tanihi ntiyiso, hi laha Yesu a endleke ha kona, nkarhi na nkarhi va titsongahatela vulawuri bya xona. (Matewu 22:29; Yohane 17:17) Ku rhangisa rito ra Xikwembu, hi laha Yesu a endleke ha kona, ku nga va mfungho wun’wana. (Matewu 6:9; Yohane 17:6) Naswona mfungho wun’wana nakambe wu nga va ku landzela xikombiso xa Yesu eku chumayeleni ka Mfumo wa Xikwembu. (Matewu 4:17; 24:14) Ku na ntlawa wun’we ntsena lowu fikelelaka swilaveko leswi, ku nga swivulavuri swa misava hinkwayo leswi tiviwaka tanihi Vakriste va Timbhoni ta Yehova.

18. Swihloko leswi landzelaka swi ta hlamusela tindhawu tihi tinharhu to vulavurisana?

¹⁸ Hambi swi ri tano, ku vulavurisana swi vula vutihlamuleri eka van’wana. Xana Vakriste va ni vutihlamuleri byo vulavurisana na vamani? Entiyisweni, ku na tindhawu tinharhu leti Vakriste va faneleke ku khumbeka eka tona hi ku hlayisa tindlela to vulavurisana ti pfulekile: endyangwini, ebandlheni ra Vukriste ni le vutirhelini bya nsimu bya Vukriste. Swihloko leswi landzelaka swi ta hlamusela swivumbeko leswi swa mhaka ya hina.

[Nhlamuselo ya le hansi]

A Wu Ta Hlamula Njhani?

◻ Xana ku nga va ni khombo rihi hikwalaho ko kayivela ku vulavurisana?

◻ I vamani swivulavuri swimbirhi leswikulu?

◻ Xikwembu xi tirhise tindlela tihi to hambana-hambana ku vulavurisana ni vanhu?

◻ Xana Yesu u tlakuke njhani tanihi xivulavuri?

◻ Vakriste vo sungula a va humelela njhani eku vulavurisaneni?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]

Tanihi Tata wa yena wa le tilweni, Yesu a a ri xivulavuri xa ntwela-vusiwana