Vana Ni Moya Wo Tinyikela!

ROLFa a a ri muthoriwa loyi a xiximiwaka. Loko a endle xiboho xa leswaku a kuma ntirho wa nkarhinyana leswaku a ta engetela ku hlanganyela ka yena evutirhelini bya Vukriste, muthori wa yena u pfumerile. Hikokwalaho malembe yo tala Rolf u swi kotile ku tiphina hi ntirho wa vuphayona. Hambi swi ri tano, siku rin’wana xiyimo xa ntirho xi cincile. Rolf u tikombise a ri ni vutivi swinene entirhweni wa yena lerova a nyikiwa xikhundla xa ku va mulanguteri wa bindzu wa feme yoleyo. Ntirho wolowo wu katse ni muholo lowu tlakukeke ni mintshembo leyinene ya ku tlakusiwa kun’wana. Hambi swi ri tano, ntirho wa nkarhinyana a wu nga ha ta koteka.

Rolf a a ri na nsati ni vana vambirhi lava a a fanele ku va wundla, naswona mali leyi engetelekeke a yi ta pfuna. Hambi swi ri tano, u arile nyiko leyi kutani a endla xikombelo xa ntirho wun’wana, lowu a wu ta n’wi pfumelela ku hlangavetana ni mindzhwalo ya yena ya moya ni ya timali. Muthori wa Rolf u hlamarisiwe hi xiboho lexi. Loko a xiye leswaku hambi ku ri nyiko ya muholo wa le henhla a yi nga ta pfuna nchumu, mulanguteri wa yena u hetelele hi ku vula a ku: “Ndza swi vona leswaku ndzi nga ka ndzi nga phikizani ni ripfumelo ra wena.”

Ina, Rolf a a ri ni ripfumelo. Kambe a a ri ni mfanelo yin’wana—moya wo tinyikela. Moya wo tano wa pfumaleka emisaveni ya hina leyi khathalelaka swa yona. Kambe wu nga yisa endleleni ya vutomi lebyi vuyerisaka ni lebyi anerisaka. Moya wo tinyekela i yini xana? Wu katsa na yini? Naswona hi fanele hi endla yini leswaku hi wu hlayisa?

Xilaveko Xa Bibele

Ku tinyikela swi vula ku titsona kumbe ku tshika nchumu wo karhi wa nkoka. Ku tinyikela a a ku ri xiphemu xa vugandzeri lebyi tengeke ku sukela loko mbhoni yo tshembeka, Avele, a nyikele “mativ̌ula ya ntlhambi wa yena” tanihi gandzelo ra Xikwembu. (Genesa 4:4) Vavanuna va ripfumelo, vo tanihi Nowa na Yakobo, va landzele ntila lowu. (Genesa 8:20; 31:54) Magandzelo ya swifuwo a ma ri xilo xa nkoka eka Nawu wa Muxe. (Levitika 1:2-4) Kambe ehansi ka Nawu wolowo, vagandzeri a va khutaziwa ku nyikela leswinene ngopfu. A va nga pfumeleriwi ku nyikela xifuwo xihi na xihi lexi lamaleke tanihi gandzelo. (Levitika 22:19, 20; Deuteronoma 15:21) Loko Vaisrayele va vagwinehi va tlula nawu lowu, Xikwembu xi va tshinyile, xi ku: “Loko mi tisa le’ši khutaka [leswaku mi endla gandzelo, mi ri]: ‘A hi nanḍu’ šana? Ŝi yise ka mufumi wa wena, šana o ta ku ṭakela, kumbe a ṭakisiwa hi wena šana? . . . Ŝana nḍi ta ŝi amukela e mav̌okweni ya ṅwina šana?”—Malakia 1:8, 13.

Nsinya wa nawu wa gandzelo wu hundziseriwe ni le ka vugandzeri bya Vakriste. Hambi swi ri tano, tanihi leswi Kriste a hakeleke hakelo leyi heleleke ya nkutsulo, magandzelo ya swifuwo a ma ha amukeleki eka Xikwembu. Kutani ke, i yini lexi Vakriste va nga xi nyikelaka hi ndlela leyi amukelekaka? Pawulo wa tsala eka Varhoma 12:1: “Loko swi ri tano vamakwerhu, ndza mi khongotela hikwalaho ka tintswalo ta Xikwembu, leswaku mi nyiketa vutomi bya n’wina hinkwabyo, byi va mhamba leyi hanyaka, leyi hlawulekeke, leyi amukelekaka eka Xikwembu; hi wona magandzelele ya n’wina ya xiviri.” Mawaku ku hundzuka loku hlamarisaka! Ematshan’weni yo endla gandzelo hi mintsumbu ya swifuwo, Vakriste a va fanele va endla gandzelo leri hanyaka hi vona vini—hi matimba ya vona, hi rifuwo ra vona na hi vuswikoti bya vona. Tanihi le Israyele, Yehova a nge ma amukeli magandzelo ‘lama lamaleke,’ kumbe lama nga riki ya mbilu hinkwayo. U lava leswaku vagandzeri va yena va n’wi nyika leswinene ngopfu, leswaku va n’wi tirhela hi timbilu ta vona hinkwato, hi moya-xiviri wa vona hinkwawo, hi ku anakanya ka vona hinkwako ni matimba ya vona hinkwawo.—Marka 12:30.

Moya wo tinyikela xisweswo a hi ku tinyiketela eka nongonoko wa tidyondzo ni ntirho eka vutirheli bya Vukriste ntsena. Swi vula ku tiboha ku endla ku rhandza ka Xikwembu ku nga khathariseki leswaku ku laveka yini. Swi vula ku tiyimisela ku tokota maxangu ni swiphiqo. Yesu u te: “Loko munhu a lava ku ndzi landza, a a titshike, a tirhwexa [mhandzi ya yena ya nxaniso, NW] kutani a ndzi landza.” (Matewu 16:24) Mukriste a nga endli ku navela ka munhu hi xiyexe kumbe tipakani ta swilo leswi vonakaka ku va nkhathalelo wa yena lowukulu. Vutomi bya yena byi titshege hi ku lava Mfumo wa Xikwembu ni ku lulama ka xona ku sungula. (Matewu 6:33) Loko swi laveka, u tiyimiserile ku “tirhwexa mhandzi ya yena ya nxaniso,” a xaniseka, a khomisiwa tingana kumbe a fa!

Mikateko Leyi Taka Hi Ku Tinyikela

Loko a langutane ni xiyimo xo tano lexi khomisaka gome, munhu hi ntolovelo a nga tivutisa loko ku tinyikela swi fanerile. Eka lava rhandzaka Yehova Xikwembu ni ku navela ku vona vito ra yena ri xiximiwa, swi fanerile hakunene. (Matewu 22:37) Xiya xikombiso lexi hetisekeke lexi vekiweke hi Yesu Kriste. Loko a nga si ta laha misaveni, a a ri ni xikhundla lexi tlakukeke etilweni tanihi xivumbiwa xa moya. Hambi swi ri tano, hi laha a byeleke vadyondzisiwa va yena ha kona, a nga lavanga ‘ku rhandza ka yena, kambe ku rhandza ka Xikwembu, lexi n’wi rhumeke.’ (Yohane 5:30) Kutani hi ku swi rhandza “ú titshiketile hi ku teka xiyimo xa nandza, a velekiwa a ri la fanaka ni vanhu. Loko a voniwile a ri la kotisaka munhu, ú titsongahatile, a va loyi a yingisaka ku fikela eku feni, a fa rifu [emhandzini ya nxaniso, NW].”—Vafilipiya 2:7, 8.

Ku tinyikela ko tano a ku vanga loku pfumalaka mihandzu. Hikwalaho ka leswi Yesu a a swi rhandza ku ‘nyikela moya-xiviri wa yena hikwalaho ka vanakulobye,’ u swi kotile ku hakela hakelo ya nkutsulo, a endla leswaku vanhu lava nga hetisekangiki va swi kota ku hanya hi laha ku nga heriki ematilweni kumbe va kuma vutomi lebyi nga heriki emisaveni. (Yohane 3:16; 15:13; 1 Yohane 2:2) Hi ku hlayisa vutshembeki bya yena hi ku hetiseka, u endle leswaku vito ra Yehova ri dzunisiwa swinene. (Swivuriso 27:11) A swi hlamarisi leswi Yehova a n’wi katekiseke hikwalaho ka goza ra yena ro tinyikela! “Xikwembu xi n’wi tlakusile swinene, kutani xi n’wi nyikile vito leri nge henhla ka mavito man’wana hinkwawo.”—Vafilipiya 2:9.

Kavula, Yesu a a ri N’wana la nga un’we wa Xikwembu. Xana Xikwembu xa va hakela ni van’wana lava tinyikelaka eka xona? Ina, naswona leswi swi kombisiwa hi swikombiso swo tala swa khale ni swa manguva lawa. Xiya mhaka ya Bibele ya Rhuti wa Mumowabu. Handle ko kanakana u dyondzisiwe hi ta Yehova hi nuna wa yena wa Muisrayele. Endzhaku ka loko a file, a a fanele ku endla xiboho. Xana a a ta sala etikweni ra vahedeni leri a nga velekiwa eka rona, kumbe a a ta teka riendzo ro ya eTikweni leri Tshembisiweke ni n’wingi wa yena loyi a a dyuharile, Nahumi? Rhuti u hlawule ku famba na n’wingi wa yena, hambi leswi a a ta lahlekeriwa hi vatswari va yena kumbexana na hi ntshembo wo tlhela a tekiwa. Hambi swi ri tano, Rhuti u n’wi tivile Yehova naswona ku navela ku n’wi gandzela exikarhi vanhu va yena lava a va hlawuleke swi n’wi susumetele ku namarhelana na Nahumi.

Xana Rhuti u hakeriwile hi ku tinyikela ko tano? Hakunene u hakeriwile! Hi ku famba ka nkarhi, n’wini wa ndhawu loyi a vitaniwaka Bowazi u n’wi tekile tanihi nsati wa yena kutani Rhuti a va mana wa jaha leri nga vitaniwa Obede, leswi nga n’wi endla leswaku a va kokwana wa xisati wa Yesu Kriste.—Matewu 1:5, 16.

Hi laha ku fanaka malandza ya Xikwembu ya manguva lawa ma kume mikateko hi ku tinyikela. Hi xikombiso, hi 1923, William R. Brown, loyi a tivekaka swinene tanihi “Bible” Brown, u siye kaya ra yena eWest Indies leswaku a ta kongomisa ntirho wo chumayela eAfrika Vupela-dyambu. A a famba ni nsati wakwe ni nhwana wa yena. Eku heteleleni u rhurhele eNigeria, laha ntirho wo chumayela a wa ha ku sungula ku tswala mihandzu. A a ri ni muntima wa le Amerika loyi a vitaniwaka Vincent Samuels ni Mbhoni yin’wana ya le West Indies leyi vitaniwaka Claude Brown, “Bible” Brown u endle ntirho wa nkoka eku sunguleni ka ntirho eAfrika Vupela-dyambu.

Namuntlha ku tlula 187 000 wa vahuweleri va tirha eSierra Leone, Liberia, Ghana ni le Nigeria, lawa ku nga matiko lama “Bible” Brown ni vanghana va yena va phayoneke eka wona. Emahlweni ka rifu ra yena hi 1967, “Bible” Brown u te: “Mawaku ntsako wonghasi ku vona vavanuna ni vavasati va yingisela mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu!” Ina, u katekisiwe swinene hikwalaho ka goza ra yena to tinyikela.

Tindlela To Va Lava Tinyikelaka

Hi tihi tindlela tin’wana leti hi nga kombisaka moya wo tano ha tona namuntlha? Yin’wana i ku hlanganyela nkarhi na nkarhi eka Vutirheli bya yindlu na yindlu vhiki rin’wana ni rin’wana. (Mintirho 20:20) Ku endla tano, ngopfu-ngopfu loko u karhele endzhaku ka ntirho wo tihanyisa wa vhiki, swi nga ha tika. Swi nga ha lava ku titoloveta ni ku hlela xiyimiso lexinene. Kambe mintsako yi tlula swiphiqo swihi na swihi leswi kumiwaka. Phela, u nga va ni lunghelo ro pfuna un’wana leswaku a va “papila ra Kriste . . . leri tsariweke ku nga ri hi inki kambe hi Moya wa Xikwembu lexi hanyaka; a ri tsariwanga ematambheni ya maribye, kambe ri tsariwile etimbilwini ta vanhu.”—2 Vakorinto 3:3.

Hi ku ‘xava nkarhi lowu ku pfulekeleke,’ hi vukheta, kumbexana entirhweni wo tihanyisa kumbe ku tihungasa, van’wana va engetele ku hlanganyela ka vona entirhweni wo chumayela. (Vaefesa 5:16) Vo tala va hlela swiyimiso swa vona leswaku va tiphina hi ntirho wa vuphayona byo pfuna kumbexana kan’we hi lembe. Van’wana va swi kota ku teka vuphayona byo pfuna nkarhi hinkwawo kumbe va tirha tanihi maphayona ya nkarhi hinkwawo. Ku tinyikela kun’wana loku hi faneleke hi ku xiya i ka ku rhurhela etindhawini leti ku lavekaka vahuweleri vo tala va Mfumo. Leswi hakanyingi swi lava ku cinca lokukulu emahanyelweni, ku hlangavetana ni swiphiqo, ku cincela eka mahanyelo lamantshwa ni mikhuva leyintshwa. Kambe mikateko yo hlanganyela hi xitalo eku pfuneni van’wana leswaku va kuma vutomi swi endla leswaku ku tinyikela ko tano ku va ka nkoka.

John Cutforth loyi a nga velekiwa eCanada u kumile leswi ku ri ntiyiso eka yena. Endzhaku ka ku thwasa ka yena eXikolweni xa Bibele xa Gilead xa Watchtower, u averiwe ku va murhumiwa eAustralia. Makwerhu Cutforth wa tsundzuka: “Wolowo a ku ri mpfhuka lowukulu swonghasi ku suka ekaya! Xana a ndzi ta tlhelela eCanada nakambe ku ya vona vatswari va mina ni vanghana ku nga si fika Armagedoni? Ndlela ntsena yo kuma nhlamulo ya sweswo a ku ri ku famba.” Makwerhu Cutforth u yile, naswona a nga tisolanga hi ku tinyikela loku a ku endleke. Endzhaku ka malembe u kongomise ntirho wo veka vumbhoni ePapua New Guinea, laha a ha tirhaka kona na sweswi hi ku chivirika, u hete malembe ya 50 eka ntirho wa nkarhi hinkwawo. U tshame a vula a ku: “Ku lava ku landzela vurhangeri bya Yehova minkarhi hinkwayo, u amukela xiavelo xin’wana ni xin’wana lexi a vonaka xi ku fanerile, swi tisa nkateko, ntsako, ku aneriseka ni vanghana vo tala.”

Kavula, swiyimo swo tanihi rihanyo, timali ni mindzhwalo ya ndyangu swi nga ha hunguta leswi u nga swi endlaka; a hi hinkwavo lava nga tirhaka tanihi maphayona ni varhumiwa. Hambi swi ri tano, tiyimisele ku hlanganyela hi laha ku taleke eminhlanganweni ni le ntirhweni wa nsimu hi laha swi kotekaka ha kona u nga pfumeleli swiphiqo leswitsongo, swi ku sivela tanihi maxelo lama nga riki kahle. (Vaheveru 10:24, 25) Nakambe u nga swi kota ku nyikela nkarhi lowu engetelekeke eka dyondzo ya munhu hi xiyexe ya Rito ra Xikwembu. Mindyangu yin’wana yi endle tano hi ku hunguta nkarhi wo hlalela minongonoko ya TV, kumbexana hi ku va ni siku leri “yi nga yi hlaleriki TV” vhiki rin’wana ni rin’wana kumbe yi nga vi na TV hi ku helela. Hi ku kuma nkarhi wa dyondzo ya munhu hi xiyexe, ‘magandzelo yo dzunisa’ lawa u “vonga[ka] vito ra xona” ha wona emihlanganweni ni le ntirhweni wa nsimu handle ko kanakana ma ta va gandzelo ra nkoka lowukulu.—Vaheveru 13:15.

Tsundzuka, ntirho wo chumayela sweswi wu le ka swiyimo swa wona swo hetelelela. Ku nga ri khale Xikwembu xi ta tisa ku avanyisa ka xona ehenhla ka misava leyi ya makwanga ni leyi yi tirhandzelaka swa yona. (Sofonia 2:3) Leswaku hi tshama hi tsakeriwa hi Xikwembu, a hi nge tinyekeli eka swilo swa hina. Hi fanele hi ‘nyikela mimiri ya hina yi va gandzelo leri hanyaka, leri kwetsimaka, leri amukelekaka eka Xikwembu.’ (Varhoma 12:1) Moya wo tano wu ta tisa ntsako lowukulu ni ku aneriseka. Wu ta hi pfuna leswaku hi kuma ntsako lowukulu evutirhelini bya hina. Naswona wu ta tsakisa mbilu ya Yehova Xikwembu!—Swivuriso 27:11.

Kutani ke, hlayisa moya wa ku tinyikela! U nga kanakani ku tiyimisela ku pfuna van’wana ni ku seketela swilaveko swa Mfumo. Pawulo wa khutaza: “Mi nga rivali ku endla leswinene ni ku pambulela van’wana leswi mi nga na swona, hikuva magandzelo lawa hi wona lama tsakisaka Xikwembu.”—Vaheveru 13:16.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Ku kuma nkarhi wa dyondzo ya munhu hi xiyexe ni ntirho wa nsimu swi nga lava ku tinyikela, kambe swa vuyerisa

[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]

W. R. Brown na John Cutforth va katekisiwe swinene hi goza ra vona ro tinyikela