Xana Xikwembu Xa Ku Tiva Hakunene?

“Yehova . . . u tiv̌a tindlela ta mina hikwato.”—PISALEMA 139:1, 3.

1. Mianakanyo ya leswaku ‘van’wana a va ma twisisi’ maxangu, swiphiqo ni mintshikilelo leyi hi hlangavetanaka na yona, yi hangalake ku fikela kwihi ke?

XANA u kona loyi a ma twisisaka kahle maxangu, mintshikilelo ni swiphiqo leswi u nga na swona? Emisaveni hinkwayo ku ni timiliyoni ta vanhu lavatsongo ni lavakulu, lava nga riki na ndyangu kumbe maxaka lawa ma khathalaka hi leswi swi va humelelaka. Hambi ku ri emindyangwini vavasati vo tala—kun’we ni vavanuna—va vona onge vanghana va vona va vukati a va yi twisisi nikatsongo mintshikilelo leyi va nga na yona. Minkarhi yin’wana loko va karhatekile va ri: “Wena a wu twisisi!” Vantshwa vo tala na vona va gimete hi leswaku a ku na munhu loyi a va twisisaka. Kambe exikarhi ka lava va swi laveke swinene ku twisisiwa hi van’wana ku ni lava vutomi bya vona byi heteleleke byi ve ni xikongomelo lexinene. Hi ndlela yihi ke?

2. I yini lexi nga pfunaka vagandzeri va Yehovha ku va ni vutomi lebyi enerisaka swinene?

² Xivangelo hi leswi va tiyisekaka leswaku Xikwembu xa swi twisisa leswi va swi tokotaka, ni leswaku tanihi malandza ya xona, a va nge lwi ni swiphiqo leswi va ri voxe, ku nga khathariseki leswaku vanhu-kulobye va yi twisisa kahle ndlela leyi va titwaka ha yona kumbe e-e. (Pisalema 46:1) Ku tlula kwalaho, Rito ra Xikwembu, kun’we ni mpfuno wa vakulu va Vakreste lava twisisaka swi va pfuna ku vona swilo leswi tlulaka swiphiqo swa vona. Matsalwa ya va pfuna ku twisisa leswaku ntirho wa vona lowu va wu endlaka hi ku tshembeka i wa risima emahlweni ka Xikwembu ni leswaku lava va vekaka ntshembo wa vona eka xona ni le ka malunghiselelo lama xi ma endleke hi ku tirhisa Yesu Kreste va ni vumundzuku lebyinene.—Swivuriso 27:11; 2 Vakorinto 4:17, 18.

3, 4. (a) Ku tlangela ntiyiso wa leswaku “Yehova i Šikwembu” ni leswaku “hi yena l’a nga hi endla” swi nga hi pfuna njhani leswaku hi kuma ntsako hi ku endla ntirho wakwe? (b) Ha yini hi tiyiseka swinene hi nkhathalelo wa Yehovha wa rirhandzu?

³ U nga ha va u yi tiva kahle Pisalema 100:2, leyi nge: “Tirelani Yehova hi ku ṭaka, mi ta e mahlweni ka yena hi ku ṭaka lo’kukulu!” I vangani lava hakunene va gandzelaka Yehovha hi mukhuva wolowo? Swivangelo leswi twalaka swa ku n’wi gandzerisa xisweswo swi nyikeriwa hi ndzimana 3, leyi hi tsundzuxaka: “Mi pfumela leŝaku yena Yehova i Šikwembu! Hi yena l’a nga hi endla, a hi hina; hi tiko ra yena, ni ntlhambi lowu a wu risaka.” Eka tsalwa ra Xiheveru, kwalaho u vuriwa ʼElo·himʹ, leswi kombisaka vukulukumba byakwe lebyi nga ringanisiwiki. I Xikwembu xi ri xoxe xa ntiyiso. (Deteronoma 4:39; 7:9; Yohane 17:3) Malandza yakwe ma tiva Vukwembu byakwe tanihi nchumu lowu ma wu vonaka ni lowu ma nyikelaka vumbhoni bya wona hi ku yingisa, ku wu tshemba ni ku tinyiketela, hayi tanihi ntiyiso lowu ma dyondzisiweke wona ntsena.—1 Tikronika 28:9; Varhoma 1:20.

⁴ Ku hava lexi tumbeleke emahlweni ka Yehovha, hikuva i Xikwembu lexi hanyaka, lexi kotaka ku vona hambi ku ri timbilu ta hina. U swi vona kahle leswi humelelaka evuton’wini bya hina. Wa swi twisisa leswi vangaka swiphiqo leswi hi langutanaka na swona kun’we ni ku karhateka emianakanyweni ni le moyeni, leswi nga vangiwaka hi swiphiqo leswi. Tanihi Muvumbi, u hi tiva ku antswa ku tlula leswi hina hi titivisaka swona. Nakambe wa swi tiva leswaku a nga hi pfunisa ku yini leswaku hi hlangavetana ni xiyimo xa hina, ni ku lunghiselela leswaku hi ntshunxekela makumu eka swiphiqo swa hina. U ta hi pfuna hi rirhandzu—tanihi murisi loyi a tlakulaka xinyimpfana—ntsendze loko hi n’wi tshemba hi timbilu ta hina hinkwato. (Swivuriso 3:5, 6; Esaya 40:10, 11) Ku dyondza Tipisalema 139 swi nga hi pfuna swinene ku tiyisa ripfumelo ra hina.

Loyi A Vonaka Tindlela Ta Hina Hinkwato

5. Ku va Yehovha ‘a hi kamba’ swi vula yini, naswona ha yini hi swi tsakela?

⁵ Hi ku tlangela lokukulu, mupisalema Davhida u tsarile a ku: “Yehova! u nḍi kambile, wa nḍi tiv̌a.” (Pisalema 139:1) Davhida a a tiyiseka leswaku Yehovha a a n’wi tiva swinene. Xikwembu a xi nga voni Davhida hi ndlela leyi vanhu a va n’wi vona ha yona, hikuva a va vona xivumbeko xakwe xa miri, vuswikoti byakwe byo vulavula, kumbe vutshila byakwe byo chaya haripa. (1 Samuwele 16:7, 18) Yehovha u “kambile” mbilu ya Davhida, a endla sweswo hi ku khathala lokukulu hi vuhlayiseki byakwe bya moya. Loko u ri un’wana wa malandza lama tinyiketeleke eka Yehovha, yena u ku tiva kahle hi ndlela leyi a a tiva Davhida ha yona. Xana sweswo a swi susumeteli mbilu ya wena leswaku yi n’wi tlangela ni ku n’wi chava?

6. Pisalema 139:2, 3 yi swi kombisa njhani leswaku Yehovha u tiva hinkwaswo leswi hi swi endlaka, hambi ku ri hinkwaswo leswi hi swi anakanyaka?

⁶ Yehovha a yi vona hinkwayo mintirho ya Davhida, naswona Davhida a a swi tiva sweswo. “U tiv̌a ni loko nḍi ṭhama, ni loko nḍi pfuka,” ku tsala mupisalema. “U tiv̌a meehleketo ya mina u ri kule; wa nḍi kamba loko nḍi famba, ni loko nḍi etlela, kutani u tiv̌a tindlela ta mina hikwato.” (Pisalema 139:2, 3) Hambi leswi Yehovha a nga ematilweni, ekule swinene ni misava, a a swi tiva leswi Davhida a a swi endla kumbe leswi a a anakanya swona. U ‘kambile’ kumbe ku xiyisisa mintirho ya Davhida nhlikanhi ni vusiku, leswaku a yi tiva kahle.

7. (a) Hi ku tirhisa swisekelo swa swiendlakalo swa vutomi bya Davhida, hlamusela swin’wana swa swilo leswi Xikwembu xi swi xiyaka evuton’wini bya hina. (b) Ku xiya mhaka leyi swi fanele swi hi khumbisa ku yini?

⁷ Loko Davhida la ha riki jahanyana a susumetiwe hi ku rhandza Xikwembu ni ku tshemba matimba ya xona leswaku a tinyikela ku lwa na Goliyadi, xihontlovila xa Mufilista, Yehovha a a swi tiva sweswo. (1 Samuwele 17:32-37, 45-47) Endzhaku, loko mbilu ya Davhida yi vavisiwa swinene hi nsele wa vanhu, loko ntshikilelo wu kule ngopfu lerova a kala a rila mihloti ni vusiku, u chaveleriwe hi ku tiva leswaku Yehovha a a xi twa xikhongelo xakwe. (Pisalema 6:6, 9; 55:2-5, 22) Hi ku fanana, loko mbilu leyi teleke ku tlangela yi susumetele Davhida ku anakanyisisa hi Yehovha a nga etleli, Yehovha a a swi xiya swinene. (Pisalema 63:6; ringanisa Vafilipiya 4:8, 9.) Madyambu man’wana loko Davhida a languta nsati wa muakelani wakwe a ri karhi a hlamba, ni sweswo Yehovha a a swi tiva, naswona u swi vonile leswi humeleleke loko Davhida a tshika ku navela ka vudyoho ku susa Xikwembu emianakanyweni yakwe nkarhinyana ntsena. (2 Samuwele 11:2-4) Endzhaku, loko muprofeta Natani a rhumiwe ku ya vulavula na Davhida hi vukulu bya xidyoho xakwe, Yehovha a nga twanga marito lama humeke enon’wini wa Davhida ntsena, kambe u tlhele a xiya mbilu leyi hundzukeke leyi marito wolawo a ma huma eka yona. (2 Samuwele 12:1-14; Pisalema 51:1, 17) Xana sweswo a swi nga fanelanga swi hi susumetela ku anakanyisisa swinene malunghana ni laha hi yaka kona, leswi hi swi endlaka, ni leswi swi nga etimbilwini ta hina?

8. (a) ‘Marito ya ririmi’ ra hina ma xi khumba njhani xiyimo lexi hi nga na xona emahlweni ka Xikwembu? (b) Ku tsana eku tirhiseni ka ririmi ku nga hluriwa njhani? (Matewu 15:18; Luka 6:45)

⁸ Tanihi leswi Xikwembu xi tivaka hinkwaswo leswi hi swi endlaka, a swi fanelanga swi hi hlamarisa leswi xi xiyaka ndlela leyi hi xi tirhisaka ha yona xirho xo karhi xa miri, hambi ku ri ririmi rinene. Hosi Davhida u swi xiyile leswi, kutani a tsala a ku: “Hikuva rito loko ri nga si fika ririṅwini ra mina, u ri tiv̌ile hikwaro, oho Yehova.” (Pisalema 139:4) Davhida a a swi tiva kahle leswaku lava a va ta amukeriwa tanihi vaendzi etendeni ra Yehovha a va ta va vanhu lava nga hembeliki van’wana, ni lava sivelaka ririmi ra vona ku hangalasa rihlevo leri nga onhaka vito ra munghana la rhandzekaka. Lava Yehovha a a ta va amukela a ku ri vanhu lava vulaka ntiyiso lowu sukaka etimbilwini ta vona. (Pisalema 15:1-3; Swivuriso 6:16-19) Ku hava na un’we wa hina loyi a kotaka ku lawula ririmi rakwe hi ku hetiseka, kambe Davhida a nga gimetanga hi ku vula leswaku ku hava lexi a nga xi endlaka leswaku a antswisa xiyimo xakwe. U tirhise nkarhi wo tala a ri karhi a qambha ni ku yimbelela tipisalema to dzunisa Yehovha. Nakambe u pfumele hi mbilu yakwe hinkwayo leswaku u fanele a kuma mpfuno, kutani a khongela Xikwembu leswaku xi n’wi pfuna. (Pisalema 19:12-14) Xana matirhiselo ya hina ya ririmi na wona ma lava ku khathaleriwa hi xikhongelo?

9. (a) Nhlamuselo leyi nga eka Pisalema 139:5 yi kombisa yini malunghana ni ndlela leyi hetisekeke leyi Xikwembu xi tivaka xiyimo xa hina ha yona? (b) Leswi swi endla leswaku hi tiyiseka ha yini?

⁹ Yehovha a nga na vonelo leri hikiweke eka hina kumbe xiyimo xa hina. U hi vona hi ku helela. Hi ku tirhisa xikombiso xa muti lowu rhendzeriweke, Davhida u tsarile: “U nḍi renḍele mahlweni ni le nḍaku.” Emhakeni ya Davhida, Xikwembu a xi nga ri nala la rhendzelaka; ematshan’wini ya sweswo a xi ri murindzi la vekaka tihlo. “U v̌eke šandla ša wena henhla ka mina,” ku engetela Davhida, xisweswo a kombisa vulawuri ni nsirhelelo wa Xikwembu lowu xi wu tirhiselaka ku pfuna lava va xi rhandzaka hi laha ku nga heriki. “Ku tiv̌a loko, i mahlori e ka mina, ku tlakukile ngopfu ku tlurisa, nḍi ṭanḍeka ku ku fike[le]la,” ku vula Davhida. (Pisalema 139:5, 6) Ndlela leyi Xikwembu xi tivaka malandza ya xona ha yona yi hetisekile swinene, lerova hi nge yi twisisi hi xitalo. Kambe vutivi lebyi hi nga na byona byi ringene leswaku hi tiyiseka leswaku Yehovha wa hi twisisa hakunene ni leswaku mpfuno lowu a wu nyikelaka wu ta va lowunene ngopfu.—Esaya 48:17, 18.

Xikwembu Xi Nga Hi Pfuna Hinkwako Lomu Hi Nga Kona

10. Hi wihi ntiyiso lowu khutazaka lowu nyikeriwaka hi nhlamuselo leyi twisisekaka ya Pisalema 139:7-12?

¹⁰ Loko a xiya nkhathalelo wa Yehovha wa rirhandzu hi langutelo rin’wana, mupisalema u ya emahlweni a ku: “Šana nḍi nga ya kwihi nḍi v̌a kule ni moya wa wena? Kumbe nḍi nga balekela kwihi, nḍi v̌a kule ni mombo wa wena?” A a nga swi naveli ku ringeta ku balekela Yehovha; ku ri na sweswo a a swi tiva leswaku hinkwako lomu a nga kona a ku ta tiviwa hi Yehovha, naswona a a ta n’wi pfuna hi moya lowo kwetsima. U ye emahlweni a ku: “Loko nḍi tlhandlukela e matilweni, u kona; ni loko nḍi ya etlela e šiv̌andleni ša v̌afi, ni kwalaho u kona. Ni loko nḍi khanḍiya timpapeni ta v̌uronga, nḍi ya aka e makumo ka lwandle, na kona v̌oko ra wena ri ta nḍi fambisa, ni v̌oko ra wena ra šinene ri ta nḍi khoma. Loko nḍi ku: A nḍi fihliwe hi munyama,—v̌usiku byi ta ša e mahlweni ka mina. E ka wena, munyama wu nga ka wu nga endli ntima, v̌usiku byi ša kukotisa nhlekanhi, munyama wu nga kota ku v̌onakala.” (Pisalema 139:7-12) Hambi hi nga va kwihi, kumbe hi langutana ni swiyimo swihi, sweswo swi nge endli leswaku Yehovha a nga hi voni kumbe moya wakwe wu nga swi koti ku hi pfuna.

11, 12. (a) Hambi leswi Yonasi a swi rivaleke nkarhinyana, vuswikoti bya Yehovha byo vona ni ku pfuna byi kombisiwe njhani emhakeni ya Yonasi? (b) Ntokoto wa Yonasi wu fanele wu hi pfunisa ku yini?

¹¹ Nkarhi wun’wana muprofeta Yonasi u kohleke mhaka yoleyo. Yehovha u n’wi avele ku ya chumayela eka vanhu va Ninivha. Hi xivangelo xo karhi u vone onge u ta hluleka ku tamela xiavelo xexo. Yonasi a nga ha va a chave ku ya tirha eNinivha hikwalaho ka ndhuma yo biha ya Vaasiriya. Kutani u ringete ku tumbela. Ehlalukweni ra le Yopa, u khandziye xikepe lexi yaka eTarxixi (laha vo tala va vulaka leswaku hi le Spain, laha a ku ri tikhilomitara ta 3 500 ku ya evupela-dyambu bya Ninivha). Hambi swi ri tano, Yehovha u n’wi vonile a khandziya xikepe ni loko a ya etlela endhawini ya nhundzu. Nakambe Xikwembu a xi ku tiva laha Yonasi a nga kona loko endzhaku a hoxiwe endzeni ka lwandle, kutani Yehovha u twe Yonasi loko a tshembisa a ri ekhwirini ra hlampfi leyikulu leswaku u ta hetisisa swihlambanyo swakwe. Loko a humesiwile ematini, Yonasi u tlhele a nyikiwa nkarhi wo hetisisa xiavelo xakwe.—Yonasi 1:3, 17; 2:1–3:4.

¹² A swi ta va swi antswile swinene loko Yonasi ku sukela eku sunguleni a a lo titshega hi moya wa Yehovha leswaku wu n’wi pfuna ku hetisisa xiavelo xakwe! Kambe endzhaku Yonasi u tsale ntokoto wakwe hi ku titsongahata, naswona leswi a swi tsaleke swi pfune vo tala ku sukela kwalaho leswaku va kombisa ntshembo eka Yehovha, ku nga ntshembo lowu swi vonakaka onge Yonasi a swi nga n’wi oloveli ku va na wona.—Varhoma 15:4.

13. (a) Hi xihi xiavelo lexi Eliya a xi hetisiseke a nga si balekela Nkosikazi Yezabele? (b) Yehovha u n’wi pfunise ku yini Eliya hambi loko a lave ku ya tumbela ehandle ka tiko ra Israyele?

¹³ Eliya yena u ve ni ntokoto lowu hambanaka. Hi ku tshembeka u twarise xitiviso xa Yehovha xa leswaku Israyele a a ta weriwa hi dyandza tanihi nxupulo wa swidyoho swa yena. (1 Tihosi 16:30-33; 17:1) U seketele vugandzeri bya ntiyiso hi xivindzi eku phikizaneni ka Yehovha na Bali eNtshaveni ya Karmele. Kutani endzhaku u dlayetele vaprofeta va 450 enkoveni wa Kixoni. Kambe loko Nkosikazi Yezabele a hlambanye hi ku kariha leswaku u lava ku dlaya Eliya, Eliya u balekile etikweni. (1 Tihosi 18:18-40; 19:1-4) Xana Yehovha a a ri na yena leswaku a n’wi pfuna hi nkarhi wolowo wo nonon’hwa? Ina, a a ri na yena. Loko Eliya a a lo khandziya ntshava leyo leha, onge hi loko a ya etilweni; ni loko a a tumbele ebakwini ehansi ka misava, onge hi loko a ri eSheol; ni loko a a lo balekela exihlaleni lexi nga xoxe hi rivilo ro fana ni ra ku vonakala ka vurhonga loku tlhavaka emisaveni—voko ra Yehovha ingi ri ve na yena leswaku ri n’wi tiyisa ni ku n’wi kongomisa. (Ringanisa Varhoma 8:38, 39.) Naswona Yehovha u n’wi tiyisile Eliya, hayi hi swakudya swa riendzo rakwe ntsena, kambe ni hi swikombiso leswi hlamarisaka swa matimba Yakwe lama tirhaka. Loko a tiyisiwe hi ndlela yoleyo, Eliya u endle xiavelo xakwe lexi landzeleke xa vuprofeta.—1 Tihosi 19:5-18.

14. (a) Ha yini swi hoxile ku anakanya leswaku Xikwembu xi tate ndhawu hinkwayo? (b) Eminkarhini ya namuntlha, Yehovha u tiyise malandza yakwe hi rirhandzu ehansi ka swiyimo swihi? (c) Swi nga endlekisa ku yini leswaku Xikwembu xi va na hina hambi hi ri eSheol?

¹⁴ Marito ya vuprofeta ya Pisalema 139:7-12 a ma vuli leswaku Xikwembu xi tate ndhawu hinkwayo, leswi vulaka leswaku xi va kona hi xiviri etindhawini hinkwato hi nkarhi wun’we. Matsalwa ma kombisa leswi hambaneke ni sweswo hi ku kongoma. (Deteronoma 26:15; Vaheveru 9:24) Kambe xi kota ku fika kwihi ni kwihi laha malandza ya xona ma nga kona. Leswi swi tano hi lava swiavelo swa vona swi va yiseke etindhawini ta le kule. Swi ve tano hi Timbhoni leti tshembekaka leti a ti ri etikampeni ta nxaniso ta Manazi hi nkarhi wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, naswona swi ve tano hi varhumiwa lava pfaleriweke eswitokisini le China eku heleni ka 1950 ni le ku sunguleni ka 1960. Swi ve tano hi vamakwerhu lava rhandzekaka va le tikweni ra le Afrika Xikarhi lava va bohekeke ku tshamela ku baleka emitini hambi ku ri ematikweni ya ka vona. Loko swi laveka, Yehovha a nga fikelela ni le Sheol, ku nga sirha ra mani na mani, a humesa lava tshembekaka hi ku va pfuxa eku feni.—Yobo 14:13-15; Luka 20:37, 38.

Loyi A Hi Twisisaka Hakunene

15. (a) Yehovha u kote ku vona ku kula ka hina ku sukela eka xiyimo xihi xo sungula? (b) Ndlela leyi Xikwembu xi hi tivaka ha yona yi kombisiwa njhani hi mupisalema loko a vulavula hi tinso?

¹⁵ Hi ku huhuteriwa, mupisalema u yisa nyingiso emhakeni ya leswaku Xikwembu xi hi tive hi nga si velekiwa ni ku velekiwa, a ku: “Kunene hi wena l’a v̌umbeke [tinso ta] mina, u nḍi v̌umbile khurini ra manana. Nḍa ku nkhensa hikwalaho ka mahlori ya šiv̌umbeko ša mina. Mitiro ya wena ya hlamarisa, moya wa mina wa ŝi tiv̌a ŝinene ngopfu.” (Pisalema 139:13, 14) Ku hlangana ka ngati ya xitekela ya tata wa hina ni mana wa hina hi nkarhi wa ku tikisiwa khwiri swi vumba endlelo leri khumbaka swinene matimba ya hina ya miri ni ya mianakanyo. Xikwembu xi twisisa matimba wolawo. Eka pisalema leyi ku boxiwa tinso hi ku hlawuleka, leti eMatsalweni hakanyingi ti tirhiseriwaka ku kombisa timhaka ta le mbilwini ya munhu.a (Pisalema 7:9; Yeremiya 17:10) Yehovha u tive timhaka leti hinkwato malunghana na hina ni ku tswariwa hi nga si tswariwa. Nakambe hi yena loyi a vumbeke miri wa munhu hi ku ehleketelela lokunene leswaku sele leyi nonisiweke leyi nga embelekweni wa manana yi humesa vutshamo lebyinene lebyi ‘sirhelelaka’ n’wana la nga si tswariwaka loko a kula.

16. (a) Pisalema 139:15, 16 yi ma kombisa njhani matimba ya Xikwembu yo vona hinkwaswo? (b) Ha yini leswi swi fanele swi hi khutaza?

¹⁶ Kutani loko a kandziyisa matimba ya Xikwembu ya ku vona hinkwaswo, mupisalema u ri: “Marhambu ya mina a ma nga fihliwanga eka wena loko ndzi vumbiwa exihundleni‚ loko ndzi lukiwa eswiphen’wini swa le hansi swa misava [leyi handle ko kanakana ku nga nhlamuselo yo phata mbeleko wa mana wakwe, kambe a kombetela eku vumbiweni ka Adamu hi ntshuri]. Mahlo ya wena ma vone ku vumbiwa ka miri wa mina‚ naswona swirho swa wona hinkwaswo swi tsariwile ebukwini ya wena ni masiku lawa [swirho swa miri] swi vumbiweke ha wona‚ na xin’we xa swona [swirho swa miri] xi nga si va kona.” (Pisalema 139:15, 16, NW) Swi le rivaleni—Yehovha wa hi twisisa, ku nga khathariseki leswaku vanhu-kulorhi va nga hi twisisa kumbe e-e. Xana sweswo swi fanele swi hi khumba njhani?

17. Loko hi languta mintirho ya Xikwembu tanihi leyi hlamarisaka hi susumeteriwa ku endla yini?

¹⁷ Mutsari wa Pisalema 139 u swi xiyile leswaku mintirho ya Xikwembu leyi a a tsala ha yona ya hlamarisa. Xana na wena u titwa hi ndlela leyi fanaka? Nchumu lowu hlamarisaka wu endla leswaku munhu a ehleketa hi vuenti kumbe a nyikela nyingiso lowukulu. Kumbexana u titwa hi ndlela yoleyo malunghana ni mintirho ya Yehovha yo vumba swilo leswi vonakaka. (Ringanisa Pisalema 8:3, 4, 9.) Xana u yisa nyingiso wo tano eka leswi a swi endleke hi ku simeka Mfumo wa Vumesiya, eka leswi a swi endlaka malunghana ni leswaku mahungu lamanene ma chumayeriwa emisaveni hinkwayo, ni le ka ndlela leyi Rito ra yena ri hundzulaka mikhuva ya vanhu ha yona?—Ringanisa 1 Petro 1:10-12.

18. Loko hi kuma ntirho wa Xikwembu wu ri lowu chavisaka, hi ta khumbeka hi ndlela yihi?

¹⁸ Xana na wena u kuma leswaku ku anakanyisisa hi ntirho wa Xikwembu swa chavisa, swi endla leswaku u va ni xichavo lexinene lexi nga ni nsusumeto wa matimba, lexi nga ni vuyelo lebyinene eka vumunhu bya wena ni le ka ndlela leyi u hanyaka vutomi bya wena ha yona? (Ringanisa Pisalema 66:5.) Loko swi ri tano, mbilu ya wena yi ta ku susumetela ku dzunisa Yehovha, u hlela minkarhi yo byela van’wana hi ta xikongomelo xa yena ni swihlamariso leswi a swi khomeleke lava n’wi rhandzaka.—Pisalema 145:1-3.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Nhlamuselo Ya Wena Yi Ri Yini Ke?

◻ Ku tiva leswaku “Yehova i Šikwembu” swi hi pfunisa ku yini leswaku hi n’wi tirhela hi ku tsaka?

◻ Vutomi bya hina byi fanele byi khumbeka njhani hi leswi Xikwembu xi tivaka hinkwaswo leswi hi swi endlaka?

◻ Ha yini hi khutaziwa hi ntiyiso wa leswaku Xikwembu xi tshama xi hi langutile?

◻ Ha yini Xikwembu xi hi twisisa hi tindlela leti munhu a hlulekaka ku hi twisisa ha tona?

◻ Ha yini dyondzo yo tanihi leyi yi hi susumetela ku lava ku dzunisa Yehovha?