Swivutiso Swa Vahlayi
Xana marito lama nge ‘la nga ni nyiko ya moya,’ lama kumekaka eka 1 Vakorinto 14:37 (NW), ma vula leswaku munhu u kume moya lowo kwetsima hi ku totiwa kumbe xana ma vula leswaku u ni nyiko yo hlamarisa ya moya?
Eka New World Translation of the Holy Scriptures, ndzimana leyi yi hlayekisa xileswi: “Loko un’wana a ehleketa leswaku i muprofeta kumbe leswaku u hiwe nyiko ya moya, a a twisise swilo leswi ndzi mi tsalelaka swona, hikuva i nawu wa Hosi.”—1 Vakorinto 14:37.
Muhlayi a nga ha teka xiga lexi nge “u hiwe nyiko ya moya” tanihi lexi vulaka leswaku Vakreste va lembe xidzana ro sungula a va tswariwe hi moya kutani va va vana va moya va Xikwembu. Kumbexana xiga lexi xi nga tekiwa tanihi lexi vulavulaka hi loyi a amukeleke nyiko yo hlawuleka ya moya lowo kwetsima. Nhlamuselo leyi ku nga ha va yona, hi laha masungulo ma kombaka ha kona.
Muapostola Pawulo laha u tirhise rito ra Xigriki pneu·ma·ti·kosʹ, leri ri vulaka “lexi nga xa moya, xa moya.” Swiphemu swa rona swi tirhisiwa eka tinhlamuselo to tanihi “miri wa moya,” “mikateko ya moya,” ku twisisa ka moya,” na “yindlu ya moya.”—1 Vakorinto 15:44; Vaefesa 1:3; Vakolosa 1:9; 1 Petro 2:5.
Etimhakeni teto, Bibele yi kombisa nhloko-mhaka (miri, mikateko, ku twisisa, yindlu) leyi “moya” wu yi hlamuselaka. Kambe eka swiyimo swin’wana, mongo ni nhlamuselo leyi faneleke ya “moya” swi fanele swi voniwa emhakeni ya kona. Hi xikombiso, 1 Vakorinto 2:14, 15 yi komba ku hambana exikarhi ka munhu wa nyama ni wa ho pneu·ma·ti·kosʹ, leswi kahle-kahle swi vulaka “munhu wa moya.”
Vakorinto vo sungula tindzima 12 ku ya eka 14 ti hlamusela tinyiko ta masingita ta moya wo kwetsima. Xikwembu xi ti nyike Vakreste vo sungula ku kombisa leswaku a a xi nga ha tirhisi Israyele wa ntumbuluko kambe sweswi a xi katekisa “Israel wa Šikwembu” wa Vukreste. (Vagalatiya 6:16, BX) Pawulo u tsale leswi malunghana ni tinyiko leti: “Ku ni tinyiko ta tinxaka-xaka ta moya, kambe Moya wa kona i wun’we.” (1 Vakorinto 12:4) Vutlharhi, vutivi ni ripfumelo ro hlawuleka a ku ri tinyiko tin’wana ta moya, tanihi ku profeta, ku vulavula hi tindzimi ni ku hlamusela tindzimi.—1 Vakorinto 12:8-11.
Vakreste va le Korinto lava Pawulo a va tsaleleke a va totiwe hi moya wo kwetsima wa Xikwembu. Pawulo u te: “Kambe sweswi mi basisiwile, naswona mi endliwile lava hlawulekeke ni lava lulameke, hi vito ra Hosi Yesu Kriste ni Moya wa Xikwembu xa hina.” (1 Vakorinto 6:11; 12:13) Ina, hinkwavo va amukele “Moya, wu ri xitiyiso xa leswa ha taka.” (2 Vakorinto 5:5) Hambi swi ri tano, a hi hinkwavo lava amukeleke nyiko yo hlawuleka hi moya wo kwetsima. Naswona swi tikomba onge vo tala a va nyanyukile hi ku vulavula hi tindzimi, va hundzeleta nkoka wa nyiko leyi. Pawulo u tsarile leswaku a lunghisa mianakanyo ya vona naswona u kombise leswaku tindzimi a ti nge pfuni vanhu vo tala ku fana ni ku profeta. Emakun’wini ya ndzima 12, Pawulo u byele Vakorinto a ku: “Chivirikelani tinyiko ta Moya leti tlulaka tin’wana hi ku saseka.”—1 Vakorinto 12:28-31.
Kutani, eku sunguleni ka ndzima 14, u khutazile: “Tikarhateleni ku va ni rirhandzu, kambe naswona mi chivirikela tinyiko ta Moya [ta pneu·ma·ti·kaʹ], ngopfu-ngopfu nyiko ya ku [profeta, NW].” Va chivirikela yini? Vakreste volavo a va nga fanelanga va lava ku totiwa hi moya, hikuva se a va ri na wona. Entiyisweni Pawulo a a vula “tinyiko” ta moya, leti yena a va khutazeke ku ti lava emakun’wini ya ndzima 12. Hikwalaho, New World Translation of the Holy Scriptures yi hundzuluxela 1 Vakorinto 14:1 yi ku: “Hambetani mi lava tinyiko ta moya hi ku hiseka.” Vuhundzuluxeri byin’wana bya Bibele laha byi hlamusela ta pneu·ma·ti·kaʹ byi ku, “tinyiko leti nga ta moya.”
Hi ku ya hi leswi, hi xiya leswaku ekusuhi ni ku hela ka ndzima 14, Pawulo u hlanganisa ku profeta na pneu·ma·ti·kosʹ. Tanihi le ka ndzimana 1, mongo wu kombisa leswaku a a vula ku va ni nyiko ya moya. The New Testament in Modern Speech, hi R. F. Weymouth, yi hlamusela hi ndlela leyi: “Loko un’wana a ti vona a ri muprofeta kumbe munhu la nga ni tinyiko ta moya, a a twisise leswi ndzi swi tsalaka sweswi tanihi nawu wa Hosi.”
Ina, Vakreste hinkwavo, hambi va kume nyiko ya ku profeta kumbe nyiko yin’wana ni yin’wana ya moya, va fanele ku amukela ni ku landzela ndzayo leyi Pawulo a yi tsaleke malunghana ni ndlela leyi swilo swi faneleke ku famba ha yona evandlheni.